Rozdział: Usługi, transport, turystyka. Poziom podstawowy 1. Przedstaw strukturę zatrudnienia wg sektorów gospodarki w krajach wysokorozwiniętych oraz w krajach rozwijających się. 2. Wymień podstawowe typy transportu.: a) b) c) d) e) f) przesyłowy) 3. Wymień podstawowe środki łączności: 4. Na podstawie mapy podaj prawidłowość odnoście gęstości sieci drogowej na świecie. 5. Przedstaw wady i zalety transportu samochodowego. 6. Rozpoznaj i podpisz na mapie autostrady a następnie uzasadnij budowę autostrad: -A1- -A2-7. Wskaż pozytywne i negatywne zjawiska związane z budową autostrad. -pozytywne -negatywne 8. Schemat przedstawia najważniejsze połączenia lotnicze. Do nazwy lotnisk obsługujących największą liczbę lotów i pasażerów na świecie dopisz właściwe im miasto. J.F. Kennedy, Heathrow, Charles de Gaulle, International 9. Przedstaw wady i zalety transportu lotniczego: 10. W tabeli przedstawiono dane dotyczące linii kolejowych w wybranych państwach świata w 2000 r. Na podstawie danych w tabeli sformułuj wnioski dotyczące zależności: a) długości linii kolejowych od wielkości powierzchni państw, b) gęstości linii kolejowych od wielkości powierzchni państw. 1
11. Przedstaw wady i zalety transportu kolejowego 12. Do szybkich kolei dopisz nazwę państwa: TGV ICE AVE Pendolino Shinkansen 13. Jak nazywa się najdłuższy szlak kolejowy na świecie (Moskwa Nowosybirsk Irkuck Władywostok)? 14. Które obszary Polski charakteryzują się większą gęstością sieci kolejowej? Z czego wynikają te różnice? 15. Wskaż szlaki kolejowe o dużych przewozach ładunkowych. Wytłumacz ich znaczenie w systemie transportowym Polski. 16. Przedstaw wady i zalety transportu morskiego. 17. Wskaż najważniejsze drogi żeglugowe na świecie. Z czego wynika duże natężenie ruchu na tych trasach? 18. Oceń rolę kanału Sueskiego w żegludze morskiej. 19. Dlaczego duża część statków pływa pod banderami takich państw jak: Panama, Liberia, Bahamy, Singapur? Jakim mianem określa się te państwa? 20. Na czym polega żegluga kabotażowa? Wskaż państwa, w którym jest ona bardzo popularna. 21. Uzupełnij poniższy tekst nazwami portów. Obsługa transportu morskiego w Polsce skoncentrowana jest w 2 zespołach portowych: i W portach tych przeładowuje się 95% wszystkich ładunków morskich. Mają one dogodne połączenia z pozostałymi częściami kraju zarówno kolejowe jak i drogowe, a także śródlądowe (leżą u ujść dwóch największych polskich rzek). Najwięcej towarów przeładowywanych jest w Główny udział ma tu ropa naftowa i produkty ropopochodne, co wiąże się z działalnością pobliskiej rafinerii. Z kolei w.. i przeładowuje się m.in. węgiel kamienny i rudy, z uwagi na połączenie wodną drogą śródlądową z Górnym Śląskiem (Odrą i Kanałem Gliwickim). 2
22. Przedstaw wady i zalety transportu wodnego śródlądowego. 23. Żegluga śródlądowa w Polsce nie odgrywa większej roli. Jej udział w przewozach ładunków wynosi niecały 1 %, wyjaśnij dlaczego? 24. Przedstaw podział turystyki ze względu na cele: 25. Spośród wymienionych czynników zaznacz te, które w ostatnich latach przyczyniły się do gwałtownego rozwoju turystyki (R) na świecie oraz te, które ograniczają (O) jej rozwój: a) rozwój transportu... b) wydłużanie się czasu wolnego od pracy... c) pogłębiająca się współpraca między państwami... d) konflikty zbrojne, niestabilna sytuacja społeczno-polityczna... e) terroryzm..., f) brak poczucia bezpieczeństwa (duża przestępczość)... g) wzrost zamożności społeczeństw... h) duże zanieczyszczenie środowiska... i) zagrożenie epidemiologiczne... 26. Tabela przedstawia przyjazdy turystów do wybranych krajów na świecie oraz wpływy tych krajów z turystyki. (2000 r.) A. Określ prawidłowości pomiędzy liczbą turystów a wpływami finansowymi osiąganymi z turystyki w tych krajach. B. Jakie są przyczyny niższych dochodów Polski z turystyki w stosunku do tak dużej liczby odwiedzających nas turystów? Kraje Przyjazdy Wpływy w mld turystów w mln dolarów w 1999 r. Francja 74,5 31.7 Hiszpania 53,6 32,9 Stany Zjednoczone 52,7 74,4 Chiny (z Hongkongiem) 44,3 21.3 Włochy 41.2 28,4 Wielka Brytania 24.9 21,0 Rosja 22,8 7,8 Kanada 20,4 10.0 Meksyk 20,0 7,6 Niemcy 18,9 16.8 Polska 18.2 6,1 Austria 17.8 16.8 C. Co można zrobić, aby zwiększyć wpływy z turystyki przy zachowaniu zbliżonej liczby odwiedzających nas turystów? 27. Uzupełnij tabelę: Region Polski Wyżyna Krakowsko-Częstochowska Góry Świętokrzyskie Karkonosze Przyrodnicze walory turystyczne połoniny ruchome wydmy Przełom Dunajca Rynnowe jeziora polodowcowe Dolina Kościeliska, Siklawa Szczeliniec, Błędne Skały 3
28. Podaj po dwa przykłady obszarów turystycznych Polski wyróżniających się: a) gwarą b) haftem ludowym c) piętrowością roślinności d) jeziorami polodowcowymi e) formami rzeźby krasowej, f) zabytkowym budownictwem przemysłowym 29. Wskaż po trzy skutki rozwoju turystyki w regionach turystycznych dla: a) środowiska przyrodniczego b) życia człowieka 30. Na podstawie schematu obok i własnej wiedzy wykonaj zadania: a) wymień państwa o największych obrotach w handlu międzynarodowym. Do jakiej grupy państw zaliczysz te kraje? b) Przedstaw strukturę towarową handlu zagranicznego c) Jaka jest różnica w strukturze handlu zagranicznego w krajach wysokorozwiniętych oraz w krajach słaborozwiniętych? d) Podaj czynniki rozwoju handlu światowego. d) Udowodnij wpływ handlu międzynarodowego na rozwój państw: 31. Wykres obok przedstawia kierunki handlu zagranicznego w Polsce. Podaj prawidłowość odnośnie partnerów handlowych Polski: 32. Na podstawie poniższej tabeli: Eksport i import w 1999 r. Rozwiąż poniższe polecenia: a) Oblicz bilans handlowy Polski, Japonii i Turcji. Kraj Import w mln dolarów Eksport w mln b) Określ, czy bilans handlowy amerykańskich dolarów Polski jest korzystny dla amerykańskich gospodarki kraju. Odpowiedź uzasadnij. Francja 287 322 296 464 Japonia 310 733 419 468 Indie 42765 33 656 Polska 45 911 27407 Turcja 45 935 26 974 Bilans handlu +9 142-9 109 4
33. Spośród podanych niżej mierników podkreśl cztery, które określają poziom rozwoju społeczno-ekonomicznego państw. Dla trzech z nich podaj uzasadnienie swojego wyboru. A. gęstość zaludnienia, B. odsetek analfabetów, C. saldo migracji, D. wydobycie węgla kamiennego na jednego mieszkańca, E. struktura zawodowa ludności, F. ilość gruntów ornych na jednego mieszkańca, G. produkcja energii elektrycznej na jednego mieszkańca. 34. Mapa powyżej przedstawia zróżnicowanie wskaźnika HDI (Human Development Index). Podziel wartość wskaźnika na trzy grupy państw a następnie wypisz po pięć przykładów państw o najwyższym i najniższym poziomie życia. 0-0,5 kraje... 0,501 0,8 kraje... 0,801 1,0 kraje... 35. Podział mórz i oceanów zgodnie z Konwencją Prawa Morskiego ONZ Na podstawie rysunku rozpoznaj:...morze terytorialne 12 mil,...strefa przyległa 24 mil...wyłączna strefa ekonomiczna- 200 mil...morze otwarte (wody międzynarodowe) 5
36. Na podstawie powyższej mapy i własnej wiedzy podaj strony i przyczynę wymienionych konfliktów. a) Falklandzki b) Irlandzki c) Baskijski d) Korsykański e) Bałkański f) Cypryjski g) Czeczeński h) konflikt i) w Osetii Płd. j) Kurdyjski k) Iracki l) Afgański m) Bliskowschodni n) Sudański o) Ludobójstwo w Ruandzie (Rwanda) p) Kaszmirski q) Cejloński r) (Sri Lanka) s) Kurylski 37. Zaproponuj kilka działań mających na celu unikanie lub pokojowe rozwiązywanie konfliktów. APEC ASEAN AU G8 LPA NATO OECD ONZ UE WHO WNP WTO Grupa 8 Najbogatszych Państw Świata (Stany Zjednoczone, Japonia, Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Włochy, Kanada, Rosja) Liga Państw Arabskich Organizacja Narodów Zjednoczonych Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju Pakt Północnoatlantycki Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo Wsch. Światowa Organizacja Handlu Światowa Organizacja Handlu Unia Afrykańska Unia Europejska Wspólnota Niepodległych Państw Współpraca Gospodarcza Azji i Pacyfiku 38. Połącz skróty organizacji międzynarodowych z ich pełną nazwą. Dlaczego państwa zrzeszają się w tego typu organizacje? 39. W miejscu danego państwa wpisz rok jego przystąpienia do Unii Europejskiej I. 1957 Niemcy, Belgia, Francja, Holandia, Włochy, Luksemburg. II. 1973 Dania, Wielka Brytania, Irlandia, III. 1981 Grecja IV. 1986 Hiszpania i Portugalia. V. 1995 Austria, Finlandia, Szwecja. VI. 2004 - Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Polska, Słowacja, Słowenia, Węgry VII. 2007 - Bułgaria i Rumunia. 40. Jakie korzyści odniosła Polska i Polacy w związku z członkostwem w UE? 6