OZE w POLSCE STAN OBECNY I PERSPEKTYWY ZMIAN MARIAN MIŁEK SULECHÓW, 18 listopada 2011r.
Ustawa PRAWO ENERGETYCZNE (ok. 40 nowelizacji) - obowiązek zakupu energii wytwarzanej w OZE przez spółki obrotu, - pierwszeństwo dla źródeł OZE w świadczeniu przez operatorów usług przesyłu i dystrybucji, - zmniejszenie opłaty za przyłączenie OZE do sieci elektroenergetycznych, - specjalne zasady bilansowania dla farm wiatrowych, - systemy wsparcia od certyfikatów poprzez zwolnienia podatkowe ( np. z akcyzy), - itd.
KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA W ZAKRESIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH Dyrektywa 2009/28/ WE z dnia 23 kwietnia 2009r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych - art. 4 stanowi: Każde państwo członkowskie przyjmuje krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych. KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA zawiera szacunki dotyczące rozwoju trzech sektorów energetyki odnawialnej oraz wszystkich technologii: Elektroenergetyka Biomasa stała Biogaz Wiatr Woda Fotowoltaika Chłodnictwo i ciepłownictwo Biomasa stała Biogaz Geotermia Słoneczna Pompy ciepła Transport Bioetanol cukro-skrobiowy Biodiesel z rzepaku Bioetanol II generacji Biodiesel II generacji Biowodór
USTAWA O ODNAWIALNYCH ŹRÓDŁACH ENERGII - powstaje w Ministerstwie Gospodarki, przy współudziale kilku innych resortów Wstępem do prac jest przyjęty: KRAJOWY PLAN DZIAŁANIA W ZAKRESIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH Projekt ustawy obejmuje m. in. - wypracowanie nowych zasad wsparcia dla energii wytwarzanej z OZE, które będzie zróżnicowane w zależności od nośnika energii odnawialnej, - wspieranie rozproszonych OZE, - ograniczenie obciążeń odbiorcy końcowego.
ODTWORZENIE MOCY ŹRÓDEŁ ENERGII Podstawowe pytanie: JAKIE TECHNOLOGIE? Raport Najwyższej Izby Kontroli z dnia 11 lutego 2011 r. Informacja o wynikach kontroli bezpieczeństwa zaopatrzenia Polski w węgiel kamienny - zasobów przemysłowych w eksploatowanych złożach starczy na 25 lat. Ok. 58% energii elektrycznej wytwarza się z węgla kamiennego, którego dostępność na rynku będzie się zmniejszać: - ograniczenie wytwarzania energii z węgla, - budowa elektrowni jądrowych, - rozwój OZE.
PROCENTOWY UDZIAŁ TECHNOLOGII WYTWÓRCZYCH ENERGII ELEKTRYCZNEJ w POLSCE 2010 2030 6,5 2,1 1,7 6,2 57,9 20,4 5,0 32,1 25,6 9,3 5,0 7,0 21,2 węgiel kamienny węgiel brunatny gazowa wodna jądrowa OZE el. Przemysłowe ok. 33000 MW ok. 44000 MW
UDZIAŁ PROCENTOWY ZIELONEJ ENERGII w WYTWARZANIU w POLSCE NA TLE INNYCH KRAJÓW UE Kraj 1999 % 2009 % Norwegia 44,4 42,4 Łotwa 31,8 36,2 Szwecja 26,6 34,4 Austria 22,8 27,3 Portugalia 13,4 19,0 Szwajcaria 17,6 16,9 Dania 8,1 16,7 Słowacja 2,6 7,2 Polska 4,0 6,6 Średnia dla UE 5,0 9,0 Źródło: Eurostat
MOCE w OZE w MW, NA PODSTAWIE WYDANYCH KONCESJI w LATACH 2008-2010 Rodzaj OZE: elektrownie - 2008 MW 2009 MW 2010 (31.12.2010) MW Liczba instalacji biogazowe 54,6 70,9 82,9 144 biomasowe 231,9 252,5 356,2 18 fotowoltaiczne 0,0 0,001 0,033 3 wiatrowe 451,1 724,6 1180,0 413 wodne 940,6 945,2 973,1 41 Razem 2556,4 1346 Źródło: Raport Prezesa URE 2011 rok.
ELEKTROWNIE WIATROWE Świat: - Moc elektrowni wiatrowych w 2010 roku: 194,4 GW - Przyrost mocy elektrowni wiatrowych w 2010 roku: 35,8 GW Kraj moc zainstalowana 31.12.2010 GW przyrost mocy w 2010 r. GW Chiny 42,3 16,5 USA 40,2 b.d. UE 76,3 9,9 Niemcy 27,2 1,5 Hiszpania 20,7 1,5 Włochy 5,8 1,0 Polska 1,2 0,4 Źródło: Global Wind Energy Council (GWEC)
MOC ELEKTROWNI WIATROWYCH w MW ORAZ WYTWORZONA ENERGIA ELEKTRYCZNA w GWh POLSCE w LATACH 2005-2010 w 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 moc, MW energia, GWh Inwestycje 2010 r. : Darłowo 80 MW, Jędrzychowice 70MW, Korsze 70MW Źródło: URE
LICZBA ODMÓW PRZYŁACZENIA ELEKTROWNI WIATROWYCH DO SIECI W LATACH 2009-2010 W POSZCZEGÓLNYCH ODDZIAŁACH URE Oddział URE Liczba odmów Moc przyłączeniowa, MW Warszawa 102 610 Szczecin 318 1233 Gdańsk 225 3179 Poznań 428 2968 Lublin 10 300 Łódź 66 340 Wrocław 185 1060 Katowice 17 53 Kraków 2 0,2 Razem 1353 1743,2 Źródło: Raport Prezesa URE 2010
ENERGETYCZNE WYKORZYSTANIE BIOMASY Pochodzenie biomasy: - leśne, - rolnicze (agrobiomasa). Technologie przetwarzania: - spalanie, współspalanie głównie biomasa leśna, - zgazowanie CH 4.
UWARUNKOWANIA POZYSKANIA BIOMASY LEŚNEJ - ograniczone zasoby biomasy w skali kraju i globalnie (od 10 lat powierzchnia lasów na świecie kurczy się średnio o ok. 1,5 tyś ha/godz), - wzrost importu drewna i wzrost ceny dla przemysłu meblarskiego, - pozyskiwanie martwego drzewa (powalone pnie itp.) zaburza naturalny cykl biologiczny lasu, - brak wystarczających mechanizmów wspomagania zalesiania przez rolników indywidualnych, - likwidacja na początku 2010 r. dopłat do uprawy roślin energetycznych (KE uznała, że w skali Unii został osiągnięty przyjęty cel).
1 lipca 2011 r. w Ministerstwie Rolnictwa powołano zespół ds. rozwoju odnawialnych źródeł energii na obszarach wiejskich. Główne zadanie: - opracowanie modelowych rozwiązań pozwalających na wytworzenie energii za szczególnym uwzględnieniem biomasy Adresat: - gminy i powiaty; docelowo samowystarczalność, energetyka w oparciu wyłącznie o OZE.
BIOMASA w polityce Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi - podstawowy cel zabezpieczenie produkcji żywności; 50% wzrost w perspektywie 20 lat w skali świata, - dla celów energetycznych produkty uboczne przy produkcji żywności oraz pozostałości z rolnictwa, - uprawy roślin energetycznych powinny umożliwić utrzymanie użytków rolnych w dobrej kulturze, - biomasa na terenach rolnych wykorzystywana lokalnie stąd przewidywany rozwój energetyki rozproszonej o niewielkiej mocy źródeł.
BIOGAZOWNIE W POLSCE 15 biogazowni rolniczych w Polsce, w tym w województwach: - pomorskim: 5, - zachodniopomorskim: 3, - lubuskim: 2, - po jednej w województwach dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubelskim, śląskim i wielkopolskim. 65 - biogazownie w zaawansowanym stadium inwestycyjnym 226 projekty biogazowni we wstępnej fazie inwestycyjnej
BIOGAZOWNIE W POLSCE w 2011r. Źródło: IEO
ROZWÓJ FOTOWOLTAIKI - dynamika wzrostu rynku w ostatnich 5 latach; 40-85% rocznie, - w 2020 r. w UE elektrownie fotowoltaiczne mają dostarczyć ok. 7% energii elektrycznej, - sprawność ogniw fotowoltaicznych osiąga 20%; (z koncentratorami 42%), - cena paneli fotowoltaicznych maleje co roku o kilkanaście procent.
ROZWÓJ FOTOWOLTAIKI - dynamika wzrostu rynku w ostatnich 5 latach; 40-85% rocznie, - w 2020 r. w UE elektrownie fotowoltaiczne mają dostarczyć ok. 7% energii elektrycznej, - sprawność ogniw fotowoltaicznych osiąga 20%; (z koncentratorami 42%), - cena paneli fotowoltaicznych maleje co roku o kilkanaście procent.
Źródło: European Photovoltaic Industry Association EPIAR Global Market Outlook 2011 WZROST MOCY ORAZ SKUMULOWANA MOC ŹRÓDEŁ FOTOWOLTAICZNYCH w 2010 r. w WYBRANYCH KRAJACH Kraj Przyrost mocy w 2010 r. GW Moc całkowita GW Niemcy 7,4 17,2 Włochy 2,3 3,5 Czechy 1,5 1,95 Francja 0,7 1,03 Hiszpania 0,37 3,78 Belgia 0,42 0,8 UE 16,6 29,25 USA 1,0 2,7 Japonia 0,99 3,6 Chiny 0,3 0,9
FOTOWOLTAIKA w NIEMCZECH W 2010 roku suma zainstalowanych mocy: ok. 18 GWp, - przyrost mocy w 2010 roku: 7,4 GWp. System wsparcia: feed in tariff: - stała taryfa dla energii wytworzonej w źródłach fotowoltaicznych, - wprowadzona w 2004 roku: równa 55-60 eurocentów, przy cenie ze źródeł klasycznych przy 15 eurocentów za kwh, - obecnie, ze względu na osiągnięcie celu: 22-33 eurocentów za kwh. Koszty instalacji w porównaniu do roku poprzedniego zmalały w: - 2009 roku o 25 % - 2010 roku o 20%
WARUNKI ROZWOJU FOTOWOLTAIKI w POLSCE - uwzględnienie w PEP 2030 realnego oraz innych dokumentach rządowych potencjału źródeł fotowoltaicznych oraz celów do osiągnięcia np. w roku 2020, - wprowadzenie jednolitego prawa związanego z instalowaniem źródeł fotowoltaicznych (w jednej gminie zmiany w planach zagospodarowania przestrzennego, w innej zawiadomienie), - wprowadzenie w miejsce zielonych certyfikatów systemu feed in tariff, - stworzenie możliwości dofinansowania instalacji z programów pomocowych, w sposób analogiczny jak w przypadku kolektorów słonecznych, - przeprowadzenie szerokiej akcji uświadamiającej (warunki klimatyczne np. w regionie lubuskim są takie same jak w Brandenburgii, gdzie pracują elektrownie PV o średniej mocy kilkadziesiąt MW).
KOLEKTORY SŁONECZNE - ok. 40 producentów (firmy polskie i zagraniczne), - 8 miejsce w UE-27 pod względem sprzedaży - ok. 3 % rynku, - 6 firm eksportuje, ok. 40% sumarycznej produkcji, (głównie do Niemiec), - średnia cena 1 m 2 : - kolektora płaskiego 900 PLN, - próżniowego 1400 PLN. Cel ilościowy na 2020 rok w Krajowym Planie Działań : - 15 mln m 2 powierzchni kolektorów, - rynek o wartości ok. 30 mld PLN, - roczny przyrost powierzchni kolektorów ok. 600 tyś m 2
KOLEKTORY SŁONECZNE 700 tyś m 2 600 500 400 300 200 SKUMULOWANA POWIERZCHNIA INSTALACJI SŁONECZNYCH ROCZNE PRZYROSTY POWIERZCHNI INSTALACJI 100 0 2000 2002 2004 2006 2008 2010
RYNEK POMP CIEPŁA - gwałtowny rozwój, trudny do opisania ze względu na brak sprawozdawczości, - instalacja wyłącznie pomp importowanych; na rynku polskim nie ma producentów, - w niedalekiej przyszłości ważny segment zasilania centralnego ogrzewania (podłogowego) oraz ciepłej wody użytkowej, - element zintegrowanego systemu źródeł odnawialnych.
PROGNOZOWANA STRUKTURA MOCY ŹRÓDEŁ ENERGII ODNAWIALNEJ w POLSCE w MW ŹRÓDŁO 2009 2020 2030 BIOGAZ 70,1 450 850 BIOMASA 252,5 800 1250 WODA 940,8 958 970 WIATR NA LĄDZIE 724,6 6500 11500 WIATR NA MORZU 0 3000 5500 SUMA 1988,0 11708 20070 Źródło: Prognoza rozwoju rynku odnawialnej energetyki elektrycznej do roku 2020 z uwzględnieniem perspektyw roku 2030; Fundacja na Rzecz Energetyki Zrównoważonej, Warszawa 2009