SPRAWOZDANIE ROCZNE Z DZIAŁALNOŚCI STANOWISKA DS. EPIDEMIOLOGII POWIATOWEJ STACJI SANITARNO- EPIDEMIOLOGICZNEJ W SŁUPCY ZA ROK 2013

SPRAWOZDANIE ROCZNE Z DZIAŁALNOŚCI STANOWISKA DS. EPIDEMIOLOGII POWIATOWEJ STACJI SANITARNO- EPIDEMIOLOGICZNEJ W SŁUPCY ZA ROK 2013

OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ CHORÓB ZAKAŹNYCH I ZAKAŻEŃ W 2013 ROKU Jednym z podstawowym zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest sprawowanie kontroli i nadzoru nad warunkami higieny w różnych dziedzinach życia. Inspekcja Sanitarna gromadzi m.in. dane epidemiologiczne dotyczące wybranych chorób zakaźnych, na podstawie, których może określić jaka jest sytuacja epidemiczna w kraju, danym województwie czy powiecie. Ponadto prowadzi nadzór nad wykonywaniem szczepień ochronnych, które są skuteczną formą zapobiegania chorobom zakaźnym, jak również prowadzi postępowania w stosunku do osób uchylających się od obowiązku szczepień w celu przymuszenia do wypełnienia ustawowego obowiązku. Podstawą oceny sytuacji epidemiologicznej chorób zakaźnych w powiecie słupeckim w 2013 roku były dane liczbowe o zachorowaniach na choroby zakaźne pochodzące z indywidualnych zgłoszeń zachorowań (909 zgłoszenia) dokonywanych przez lekarzy rozpoznających lub podejrzewających chorobę zakaźną oraz wywiady epidemiologiczne przeprowadzane w czasie postępowania nadzorowego. W roku 2013 przeprowadzono 151 dochodzeń epidemiologicznych w zakresie chorób zakaźnych. Wśród nich 52 przeprowadzono w związku ze zgłoszeniami podejrzeń/zachorowań na chorobę zakaźną, 9 w związku ze zgłoszeniami dodatnich wyników biologicznych czynników chorobotwórczych (wśród nich 2 dotyczyło wykrycia antygenów HBs i 3 dochodzenia dot. wykrycia salmonelli), 89 dotyczyło wywiadów przeprowadzonych w związku z zgłoszeniem pokąsania osób przez zwierzę oraz 1 dotyczyło ogniska epidemicznego w zakładzie opieki zdrowotnej OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH

OCENA SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ CHORÓB ZAKAŹNYCH I ZAKAŻEŃ W 2013 ROKU 2012 2013 Lp Jednostka chorobowa Liczb Liczb Zapa Zapad a a d 1 Salonellozy zatrucia pokarmowe 17 28,4 17 28,4 2 inne Inne bakteryjne 1 1,7 1 1,7 określone zakażenia jelitowe 3 nie określone 1 1,7 4 Inne bakteryjne zakażenia jelitowe u dzieci do lat 2 1 51,2 1 51,2 5 Inne bakteryjne zatrucia pokarmowe nie określone 4 6,7 6 Lamblioza (giardioza) - - 1 1,7 7 Wirusowe i inne rotawirusy 31 51,9 23 38,5 8 określone zakażenia inne 4 6,7 3 5,0 jelitowe określone 9 nie określone 23 38,5 7 11,7 10 Wirusowe zakażenia jelitowe u dzieci 1688, 12 624,0 33 do lat 2 0 11 Biegunka i ogółem 124 207,5 143 239,3 12 zapalenieżołjelitowe - zakażne do lat 2 0 1 w tym u dzieci 1688, 2704, 33 52 13 Jersinioza pozajelitowa - - 14 Krztusiec 28 46,9 3 5,0 15 Płonica (szkarlatyna) 38 63,6 58 97,1 16 Choroba meningokokowa, inwazyjna: 1 1,7 posocznica 16 ogółem 2 3,3 4 6,7 17 Choroba wywołana róża 2 3,3 4 6,7 przez Streptococcus inna 18 pyogenes określona i - - nie określona 19 Borelioza z Lyme 1 1,7 1 1,7 20 Styczność i narażenie na wściekliznę 7 11,7 7 11,7 21 Inne wirusowe zapalenie mózgu nie określone - - 22 Wirusowe zapalenie opon mózgowych inne określone i nie 2 3,4 2 3,3 określone 23 Ospa wietrzna 580 970,6 269 450,2 24 Różyczka 6 10,0 234 391,6 25 typu B 3 5,0 - - przewlekłe 26 27 Wirusowe zapalenie wątroby typu C wg def. z 2009r. typu C wg def. z 2005r. 2 3,4 1 1,7 28 AIDS - - 29 Nowo wykryte zakażenie HIV - - 30 Świnka (nagminne zapalenie przyusznic) 5 8,4 31 Choroby wywołane ogółem - - przez Streptococcus 32 pneumoniae posocznica - - 33 Grypa 75 125,5 4 6,7 4 6,7 2 3,3 1378 2306, 0 RAZEM 1020 170 2235 3740 Zapadalność zachorowań w powiecie słupeckim w roku 2013 w porównaniu do roku poprzedniego zmalała o ponad 90% i była podobna do tej z roku 2011. Stan ten spowodowany był spadkiem liczby zachorowań na ospę wietrzną z 580 przypadków zachorowań w roku 2013 do 269 przypadków w roku 2014 oraz na krztuśca z 28 do 3 przypadków. Odnotowano jednak również tendencje zwyżkowe np. w przypadku zachorowań na płonicę, których liczba wzrosła prawie 2-krotnie czy różyczkę, której w roku 2013 lekarze zgłosili 39-krotnie więcej niż w roku poprzednim.

Choroby przenoszone droga pokarmową Zatrucia i zakażenia pokarmowe Od kilku lat na terenie powiatu słupeckiego liczba bakteryjnych zatruć i zakażeń pokarmowych kształtuje się na podobnym poziomie. Wśród przyczyn zatruć pokarmowych nadal najczęstszą jest zatrucie pokarmowe wywołane pałeczkami jelitowymi Salmonella, która w roku 2014 stanowiła 94% wszystkich zatruć i zakażeń jelitowych. Podobnie jak w latach poprzednich dominującym typem serologicznym była Salmonella Enteritidis, którą rozpoznano w 15 przypadkach. Pozostałe 2 przypadki dotyczyły Salmonelli Typhimurium. wyk.1. Liczba zachorowań na salmonellozy w latach 2008-2013, w tym u dzieci do 4 r.ż. 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 16 1 18 7 15 8 12 2008 2009 2010 2011 2012 2013 7 ogółem dzieci w wieku 0-4 lat 17 17 6 9 Oceniając sytuację epidemiologiczną powiatu w roku 2012 (wyk.1.), wydawało się, że został zahamowany niepokojący i dynamiczny wzrost liczby zatruć pokarmowych wśród dzieci w wieku 0-4 lat. Jednak w roku 2013 wśród 17 zachorowań wywołanych salmonellozą, znów ponad połowa dotyczyła dzieci do 4 roku życia, co stanowiło ponad 50% wszystkich salmonelloz (w roku 2012 dzieci w wieku 0-4 lat stanowiły 35% wszystkich zatruć wywołanych salmonellozami). Najczęstszymi przyczynami występowania zatruć i zakażeń o etiologii bakteryjnej są zaniedbania higieniczne (nie mycie rąk po kontakcie z surowymi jajami, mięsem drobiowym, wyjściu z toalety i przed przygotowywaniem posiłków, czy też przed kontaktem z małymi dzieci itp.) oraz błędy popełniane podczas przygotowywania i przechowywania potraw (nie przechowywanie żywności w niskiej temperaturze, nie zapobieganie rozmrażaniu i ponownemu zamrażaniu żywności, nie wydzielenie miejsca w lodówce na surowy drób, mięso i jaja tak, aby nie stykały się z innymi produktami, kupowanie jaj i drobiu z hodowli domowych nie będących pod stałym nadzorem weterynaryjnym).

Choroby przenoszone droga pokarmową W 2013 roku zgłoszono łącznie 66 biegunek u dzieci do Biegunki u dzieci do lat 2 lat 2. Zapadalność na nie była porównywalna z rokiem poprzednim i wynosiła 3432,1 (w 2012r. - 3427,1). Wśród zarejestrowanych biegunek były 1 (1,5%) o etiologii bakteryjnej, 12 (18,2%) biegunek wirusowych oraz 52 (78,8%) o etiologii nieokreślonej (BNO). W stosunku do roku poprzedniego o 36,4% spadła liczba zgłoszeń zachorowań na biegunki o etiologii wirusowej. Zwiększyła się natomiast liczba zgłoszonych przypadków zachorowań na biegunki o etiologii nieokreślonej (o 64% w stosunku do roku 2012). Wynikać to może z faktu, że wśród tych biegunek dużą grupę mogły stanowić zakażenia wywołane norowirusami. Przypuszczenie to nasuwa się w związku ze zgłoszonym w 2013r. ogniskiem epidemicznym w Samodzielnym Zakładzie Opieki Zdrowotnej, na Oddziale Dziecięcym, gdzie stwierdzono, że czynnikiem, epidemicznym były norowirusy. Tej grupy wirusów, na terenie powiatu słupeckiego nie bada się rutynowo przy zachorowaniach na biegunkę. Zwykle zlecane są badania w kierunku obecności bakterii Salmonella/Shigella lub rotawirusów i adenowirusów. 120 100 80 60 40 20 0 biegunki o etiologii nieokreślonej biegunki wirusowe biegunki bakteryjne wyk.2. Biegunki wg. etiologii u dzieci do lat 2 w powiecie słupeckim w latach 2008-2013 2008 2009 2010 2011 2012 2013 W porównaniu do roku 2012 liczba dzieci hospitalizowanych w roku 2013 spadła o 15,5%. Wśród nich większość stanowiły dzieci, u których nie określono czynnika etiologicznego (24 przypadki na 12 przypadków o etiologii wirusowej). Jest to sytuacja odwrotna niż w 2012r., gdzie prawie 2-krotnie więcej hospitalizowano dzieci z biegunkami o etiologii wirusowej (29 przypadków na 18 przypadków biegunki BNO).

Choroby przenoszone droga pokarmową W grupie dzieci leczonych ambulatoryjnie 97% przypadków dotyczyło zachorowań na biegunkę o etiologii nieokreślonej. Procent dzieci do 1-go roku życia zaszczepionych szczepionką przeciwko rotawirusom (są to szczepienia zalecane zgodnie z kalendarzem szczepień) wynosił 17,2%. Zatrucia zbiorowe inne niż pokarmowe W roku podlegającemu ocenie odnotowano kilka ognisk epidemicznych, innych niż zbiorowe zatrucia pokarmowe. Jak co roku najliczniejszą grupę stanowiły ogniska epidemiczne wywołane przez ospę wietrzną. W odróżnieniu od roku 2012 odnotowano 2 ogniska epidemiczne dotyczące zachorowań na różyczkę. Brak możliwości określenia większej liczby ognisk, zwłaszcza tych innych niż ogniska domowe wynika nadal z niedokładnego wypełniania przez lekarzy druków ZLK-1 (zgłoszenie podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej), zwłaszcza części III. Inne informacje.

Zachorowania na choroby zakaźne wieku dziecięcego w zakresie, których prowadzi się szczepienie ochronne, w tym objęte programami eliminacji W okresie sprawozdawczym na terenie powiatu nie rejestrowano zachorowań na odrę, błonicę, tężec i choroby wywołane przez Haemophilus influenzae. Odsetek zaszczepienia przeciwko tym chorobom dzieci w 1 roku życia wynosił 62% w pozostałych grupach wiekowych wyszczepialność wynosiła ok 100%. Na identycznym wysokim poziomie realizowane są szczepienia ochronne przeciwko polio. W okresie sprawozdawczym, na terenie powiatu, nie rejestrowano ostrych porażeń wiotkich wśród dzieci do 14 lat. Różyczka Różyczka podobnie jak ospa wietrzna czy krztusiec pojawia się cyklicznie co 2-6 lat. W przeciągu 2013r. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny odnotował 38 577 przypadków zachorowań na różyczkę. Jest to ponad 6 krotnie więcej przypadków niż w roku 2012. Tak wysoką liczę zachorowań zarejestrowano ostatnio w 2008, gdzie w ciągu roku zgłoszono 13 146 przypadków. Należy jednak zaznaczyć, że w roku 2008 zgłoszeniu do państwowej inspekcji sanitarnej podlegały tylko zachorowania rozpoznane wśród dziewcząt i kobiet. wyk.3. Zachorowania na różyczkę na terenie Polski w latach 2008-2013.

Tę samą tendencję odnotowano również na terenie powiatu słupeckiego. W okresie od 01.01 do 31.12. 2013r. Państwowa Powiatowa Inspekcja Sanitarna w Słupcy zarejestrowała 234 przypadki różyczki. To prawie 39-cio krotnie więcej niż w ciągu ostatnich pięciu lat. Zachorowania dotyczyły głównie, chłopców i młodych mężczyzn (93,2%), w wieku 15-19 lat (72%) oraz w wieku 20-24 lata (18%). Zaledwie 6,8% spośród zgłoszonych zachorowań na różyczkę stanowiły kobiety. Wyk.4. Liczba zachorowań na terenie powiatu słupeckiego w 2013r., w poszczególnych grupach wiekowych. 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 mężczyźni kobiety 0 1-4 5-9 10-14 15-19 20-24 25-29 30+ Tak zdecydowany wzrost zachorowań na różyczkę wśród chłopców i młodych mężczyzn spowodowany był faktem, że szczepieniami na różyczkę, które prowadzono w 1988 roku, objęte były. jedynie dziewczęta w 13 r.ż Dopiero w roku 2004 Polska wprowadziła powszechne szczepienie dzieci obojga płci. W związku z tym na ryzyko zachorowania na różyczkę oraz udział w transmisji zakażeń, narażeni są głównie mężczyźni urodzeni przed 1995 rokiem, przebywający w dużych skupiskach ludzi: szkołach, koloniach, zakładach pracy. W roku sprawozdawczym najwyższą zapadalność zachorowań zarejestrowano w II kwartale (205 na 234 zgłoszonych przypadków), w miesiącach: maj 98 zachorowań i kwiecień 84 zachorowania. Tylko w 9 przypadków zachorowania dotyczyły dzieci zaszczepionych p/różyczce (I dawka). Do zachorowania doszło w trzech przypadkach po 7 latach, w jednym po 5 i 4 latach, w dwóch po 8 latach i w dwóch po roku od zaszczepienia. Zgodnie z klasyfikacją przypadku wszystkie zachorowania dotyczyły przypadków możliwych tzn. rozpoznanie zachorowania lekarz stwierdził na podstawie objawów klinicznych, nie potwierdzono ich badaniami serologicznymi.

Wirusowe zapalenie wątroby W analizowanym okresie zarejestrowano 1 nosicielstwo (obecność anty- HBs) u 48-letniego mężczyzny w czasie badań wykonywanych przy oddawaniu krwi jako krwiodawca. Ww. osoba, na podstawie zgłoszenia dodatniego wyniku badania laboratoryjnego w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych, została objęta nadzorem epidemiologicznym. W czasie przeprowadzania wywiadu epidemiologicznego stwierdzono, że nosiciel nie zgłosił się z wynikami do lekarza pierwszego kontaktu ani do poradni chorób zakaźnych celem objęcia ich nadzorem medycznym oraz nie miał wykonanych szczepień p/ WZW typu B. Osoby szczególnie narażone na zakażenie w wyniku styczności z tą osobą, zgodnie z obowiązującymi przepisami, zostały skierowane na te szczepienia. W analizowanym roku sprawozdawczym odnotowano 3 nowe przypadki przewlekłego zapalenia wątroby typu B. Dotyczyły one: mężczyzny w wieku 27 lat, który w połowie grudnia 2012r. został skierowany do szpitala z powodu utrzymujących się od dłuższego czasu objawów dyspeptycznych i zażółcenia skóry. W szpitalu rozpoznano u niego zapalenie pęcherzyka żółciowego, a w badaniach posiewowych krwi wykryto HBsAg; 26 letniej kobiety, która od 1998r. figurowała w rejestrach jako nosiciel WZW typu B. W 2013r. pod wpływem kampanii w mediach, na podstawie skierowania od lekarza rodzinnego, zgłosiła się do poradni chorób zakaźnych; 20 letniego mężczyzny, u którego wykryto we krwi obecność antygenu HBsAg, w czasie oddawania krwi, jako krwiodawca. Osoba ta 6 lat temu zakończyła pełen cykl szczepienia p/ WZW typu B, nie wykazywała żadnych objawów mogących wskazywać na zakażenie wirusem. Do żadnego z tych zachorowań nie doszło w wyniku ekspozycji zawodowej.

Neuroinfekcje oraz choroby: meningokokowa, pneumokokowa i wywołana przez Hemophilus influenzae W 2013r. nie zarejestrowano neuroinfekcji w przebiegu inwazyjnym, odnotowano tylko 2 przypadki neuroinfekcji o etiologii wirusowej. Liczba tych zachorowań od 5 lat nie przekracza 2 osób (2008r. 1 osoba, 2009r. 2 osoby, 2010r. 2 osoby, 2011r. 1 osoba, 2012r. 2 osoby). Wszystkie one dotyczyły wirusowego zapalenia opon mózgowych nieokreślonego (A87.9). Zachorowania zarejestrowane w roku sprawozdawczym dotyczyły 9-letniego chłopca zamieszkującego teren wiejskim i 36-letniej kobiety z terenu miejskiego. W roku sprawozdawczym, pod koniec października, odnotowano jeden przypadek zachorowania na posocznicę meningokokową. Zgłoszony przypadek dotyczył 59-letniego mężczyzny, który został przyjęty na Oddział Wewnętrzny Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Słupcy ze zlecenia lekarza specjalisty z powodu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. W 10-tym dniu pobytu w szpitalu mężczyzna zasłabł, zaczął narzekać na silny ból kończyn dolnych i górnych, po czasie na bolesność całego ciała, na kończynach dolnych od środka ud pojawiły się krwawe wybroczyny, a na wysokości prawego przedramienia i ramienia od środka pojawił się rumień. Potem doszły duszności, skóra stała się blado-sina, spocona, temperatura ciała wynosiła 40 0 C. Pacjenta przewieziono na Oddział Intensywnej Terapii, gdzie pobrano krew na posiew (wynik posiewu krwi: Neisseria meningitidis), CRP, wykonano USG kończyn (podejrzenie zakrzepicy), włączono cipromex. Po kilku dniach z powodu niewydolności oddechowej pacjent został podłączony do respiratora a następnie wprowadzony w śpiączkę farmakologiczną. Po ok. 2 tygodniach stan pacjenta uległ poprawie i lekarze stopniowo zaczęli go wybudzać ze śpiączki farmakologicznej. W stanie dobrym został przeniesiony na Oddział Wewnętrzny, w celu dalszego leczenia wrzodziejącego stanu zapalnego jelita grubego. W czasie postępowania nadzorowego 3 pacjentom z oddziału wewnętrznego i 59 osobom z personelu medycznego oraz 19-tu z otoczenia rodzinnego poddano chemioprofilaktyce, podając cipronex 500 mg.

Choroby odzwierzęce W grupie chorób odzwierzęcych od kilku lat nie zarejestrowano zachorowań na włośnicę, leptospirozę, listeriozę, brucelozę i tasiemczycę, w tym bąblowicę. Nie zarejestrowano również toksoplazmozy wrodzonej, a zgłoszenia wyników dodatnich, przesłanych do PSSE w Słupcy, na obecność przeciwciał IgM (+) po przeprowadzeniu wywiadów epidemiologicznych, nie potwierdziły zachorowań na toksoplazmozę (przeciwciała IgG ujemne), tylko pozwoliły stwierdzić, że wyniki badań są nieswoiste i należy je powtórzyć. Zapobieganie wściekliźnie W 2013r. w 89-ciu sytuacjach podejmowano dochodzenie epidemiologiczne w związku z pokąsaniami przez zwierzęta psy, koty i świnie. O zdarzeniach powiadamiano Powiatowego Inspektora Weterynarii, w celu objęcia zwierzęcia obserwacją weterynaryjną. Po zakończeniu obserwacji weterynaryjnej zwierząt, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Słupcy otrzymywał wyniki tych obserwacji. Z powodu braku możliwości obserwacji sprawcy pokąsania, niektóre osoby skierowane były do poradni chorób zakaźnych w celu zaklasyfikowania ich do szczepień przeciwko wściekliźnie. Pełen cykl szczepień (5 dawek) wykonano u 5 osób, a u dwóch - szczepienia zakończono na 2 lub 3 dawce. W pierwszym przypadku osoba nie zgłosiła się w celu kontynuacji szczepienia, w drugim szczepienia przerwano na podstawie zaświadczenia lekarskoweterynaryjnego wydanego po obserwacji psa. Bolerioza Liczba zachorowań na boreliozę ciągle maleje (2012r. 1 zach.; 2011r. 1 zach.; 2010r. 2 zach.; 2009r. 4 zach.; 2008r. 3 zach.). W ocenianym roku zarejestrowano tylko jeden przypadek boreliozy - u 33 letniego mężczyzny. Do zakażenia, poprzez ukłucie kleszcza, doszło w czasie jogging-u, na terenie parku miejskiego.

zapadalność Inne choroby zakaźne Szkarlatyna (płonica) W roku 2013 do Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej w Słupcy wpłynęło 58 zgłoszeń zachorowań na płonicę (szkarlatynę). Podobną liczbę przypadków zachorowań odnotowano na terenie powiatu w roku 2011 50 przypadków. Zgodnie z definicją stosowaną dla celów epidemiologicznych były to przypadki możliwe, rozpoznane przez lekarza jako płonica na podstawie objawów klinicznych, bez potwierdzenia badaniami serologicznymi. Analizując wykres 7 można stwierdzić, że zapadalność zachorowań wśród ludności powiatu słupeckiego i Polski w poszczególnych latach kształtuje się podobnie. Tylko w dwóch latach 2011 i 2013 widoczna jest duża rozbieżność, która w oby przypadkach wynosiła ponad 50%. W roku 2013 największa zapadalność odnotowano w I i II kwartale 22 i 28 przypadków. Tak duża liczba zachorowań w tych miesiącach mogła być kontynuacją zachorowań z IV kwartału 2012 gdzie odnotowano najwięcej przypadków zachorowań 17 zgłoszeń. Wyk.5. Zapadalność na płonicę w powiecie słupeckim i Polsce (w latach 2008-2013) 120,0 100,0 80,0 pow. słupecki Polska 85,6 65,9 97,1 60,0 40,0 20,0 29,33 29,0 36,61 23,9 49,6 36,47 47,81 63,6 65,2 0,0 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Wirusowe zapalenie wątroby typu C W roku 2013 zarejestrowano 5 przypadki wirusowego zapalenia wątroby typu C (4 wzw typu C wg. definicji przypadku 2009 i 4 wzw typu C wg. definicji przypadku 2005). Wśród nich były 4 kobiety, w wieku 72, 57, 28 i 20 lat oraz 48 letni mężczyzna. Do wykrycia wirusa w 2 przypadkach doszło w czasie badań przeprowadzanych w czasie ciąży i w 2 podczas pobytu w szpitalu (kobieta i mężczyzna). Jedna osoba o zakażeniu dowiedziała się po wzięciu udziału w posiewowych badań akcyjnych, przeprowadzanych przez Urząd Miasta. U jednego z chorych późnym następstwem przewlekłego WZW typu C była marskość wątroby. Wszystkie ww. osoby były pod opieką poradni chorób zakaźnych. Ospa wietrzna Ospa wietrzna jest jedną z najbardziej zakaźnych chorób. Przenosi się ona drogą kropelkową, na odległość nawet kilkudziesięciu metrów, źródłem zakażenia jest chory na ospę wietrzną człowiek. Ospa wietrzna nie ma sezonowości występowania ale podobnie jak różyczka może występować cyklicznie co 2-6 lat. Potwierdzają to dane zawarte w wykresie 8, które wskazują, że liczba zachorowań w powiecie słupeckim po 3 latach (2008-2010) stabilizacji wzrosła znacząco o ponad 100% (2011-2012). Po okresie wzrostu liczba przypadków zgłoszonych w 2013r. wróciła do stanu sprzed 2 lat. W 42,1% zachorowania dotyczyły dzieci w wieku 5-9 lat tj. w wieku przedszkolnym i szkolnym. Tak duży odsetek zachorowań w tym wieku może wynikać z faktu, że chory zakaża już 2 dni przed pojawieniem się charakterystycznej dla ospy wysypki, a środowisko przedszkolne i szkolne sprzyja rozprzestrzenianiu się zakażenia z powodu dużego skupiska osób na ograniczonej przestrzeni. Wyk.6. Zapadalność na ospę wietrzną w powiecie słupeckim i Polsce (w latach 2008-2013) 450,2 2013 462,9 2012 2011 2010 2009 475,3 452,3 pow. słupecki Polska 2008 0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 zapadalność

Ospa wietrzna jest chorobą, której można zapobiegać poprzez szczepienie. W Polsce szczepienia są nadal szczepieniami zalecanymi. W 2013 roku na terenie powiatu słupeckiego zaszczepione zostało 40 osób o 10 więcej niż w roku ubiegłym Ogniska epidemiczne w zakładach opieki zdrowotnej W analizowanym roku sprawozdawczym na terenie powiatu słupeckiego zgłoszono jedno ognisko epidemiczne wirusowe zakażenie jelitowe, które objęło Oddział Dziecięcy w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Słupcy. Czynnikiem epidemicznym w ognisku był norowirus, a nośnikiem zakażenia prawdopodobnie osoba sprawująca opiekę nad chorym dzieckiem. Powzięcie podejrzenia wystąpienia ogniska epidemicznego na oddziale nastąpiło 03.12.2013r., o czym telefonicznie poinformowano Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Słupcy. W dniu 04.12.2013r. przedłożono Raport wstępny o podejrzeniu lub wystąpieniu ogniska epidemicznego w Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Słupcy ul. Traugutta 7, a 03.01.2014r.. Raport końcowy z wygaszenia ogniska epidemicznego w zakładzie opieki zdrowotnej. W czasie postępowania epidemiologicznego potwierdzono, że narażonych na zakażenie było 8 dzieci, a u 9-ciu stwierdzono zakażenie epidemiczne, którego objawem klinicznym były wymioty i biegunka. Wszystkie te dzieci przyjęte były na Oddział Dziecięcy z powodu innych objawów niż związane z nieżytem żołądkowojelitowym, a ww. objawy kliniczne pojawiły się w okresie hospitalizacji. Od pacjentów z objawami klinicznymi pobrano kał i wymazy z odbytu. Przeprowadzono badania w kierunku: pałeczek Salmonella, Shigella (wyniki ujemne), pałeczek Yersinia (wyniki ujemne), rotawirusów i adenowirusów (wyniki ujemne) oraz norowirusów (wyniki dodatnie).w okresie od 3-18.12.2013r. nie stwierdzono nowych zakażeń. W momencie podjęcia podejrzenia wystąpienia ogniska epidemicznego, podjęto następujące działania przeciwepidemiczne m.in:

schorzenia nagłe i wymagające hospitalizacji, bez objawów ze strony przewodu pokarmowego kierowane były do Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Koninie i Powiatowego Szpitala We Wrześni; poinformowano rodziców przebywających z dziećmi o przestrzeganiu higieny rąk i nie kontaktowaniu się z innymi pacjentami przebywającymi na oddziałach; na podstawie zarządzenia Dyrektora Szpitala ograniczono odwiedziny w oddziale (z dzieckiem mogła przebywać tylko jedna osoba); na Oddziale Dziecięcym wydzielono sale z osobnym węzłem sanitarnym, z mydłem dezynfekcyjnym i płynem dezynfekcyjnym Desderman oraz ręcznikami jednorazowymi; mycie i dezynfekcja powierzchni pionowych, poziomych oraz wyposażenia w salach chorych odbywało się zgodnie z procedurą Plan higieny sal chorych izolacja ; personel był zobowiązany do przestrzegania zasad izolacji kontaktowej zgodnie z procedurą szpitalną Zapobieganie zakażeniom szpitalnym poprzez izolację ; do opieki nad pacjentami w salach izolacyjnych wyznaczono na każdy dyżur pielęgniarkę; wszystkie odpady pochodzące od pacjentów traktowano jako odpady o kodzie 180113* i wkładano do koszy na salach, wyłożonych czerwonym workiem z przeznaczeniem do utylizacji; bielizna traktowana była jako skażona materiałem zakaźnym i umieszczana w dwóch workach wewnętrznym samorozpuszczalnym i zewnętrznym płóciennym samorozwiązywalnym; sprzęt medyczny był wydzielony do stosowania w salach chorych. Cała dokumentacja z dochodzenia epidemiologicznego tj. Raport wstępny o podejrzeniu lub wystąpieniu ogniska epidemicznego w Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Słupcu ul. Traugutta 7, protokół z kontroli przeprowadzonej przez pracownika PSSE oraz Raport końcowy z wygaszenia ogniska epidemicznego w zakładzie opieki zdrowotnej przesłano do Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego.

KWARTAŁ Szczepienia ochronne Państwowa Inspekcja Sanitarna uczestniczy w realizacji Programu Szczepień Ochronnych (PSO) poprzez dystrybucję preparatów szczepionkowych oraz nadzór nad wykonawstwem szczepień. Na terenie miasta Słupcy i powiatu słupeckiego szczepienia ochronne prowadzone były zgodnie z programem szczepień ochronnych przez 16 placówek. Szczepienia zalecane nie finansowane z budżetu Ministra Zdrowia (min. przeciwko kleszczowemu zapaleniu opon mózgowych, zakażeniu Neisseria meningitidis, grypie, zakażeniom Streptococcus Pneumoniae, zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego ospie wietrznej, biegunce rotawirusowej, WZW typu A) są szeroko propagowane przez lekarzy rodzinnych, pediatrów oraz pielęgniarki wykonujące szczepienia. Trudności w realizacji Programu Szczepień Ochronnych Podczas kontroli wykonawstwa szczepień nie stwierdzono opóźnień w realizacji programu szczepień ochronnych z winy świadczeniodawcy, sporadycznie zdarzają się opóźnienia z powodu przeciwwskazań lekarskich. Jednakże coraz większym problemem staje się fakt odmowy rodziców poddania dzieci obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Programu Szczepień Ochronnych. W związku z powyższym przeprowadzono analizę kwartalnych sprawozdań z realizacji szczepień ochronnych na przestrzeni lat 2011 2013 Liczba osób uchylających się obowiązkowych szczepień ochronnych 2011 2012 2013 I kwartał 17 11 20 II kwartał 9 10 15 III kwartał 9 10 16 IV kwartał 5 11 18

Liczba osób uchylających się obowiązkowych szczepień ochronnych 20 18 16 14 12 10 8 6 I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał Już od roku 2011 obserwujemy wzrost liczby dzieci uchylających się od szczepień zarówno z winy pełnoletnich dzieci, które nie widzą konieczności szczepienia się, jak również z winy rodziców, którzy są przeciwni szczepieniom swoich dzieci w związku z pojawiającymi się licznymi teoriami czy też akcjami nagłaszanymi w mediach nt. szkodliwości szczepień. 4 2 0 2011 2012 2013 W roku 2013r. było w sumie 28 osób uchylających się od szczepień, (z czego 17 nowych) w stosunku, do których Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Słupcy wzorem lat wcześniejszych wszczął postępowanie w celu przymuszenia do wypełnienia ustawowego obowiązku. W związku z powyższym w ciągu roku część osób została zaszczepiona, część wyemigrowała, dlatego tez na koniec IV kwartału 2013r. pozostało 18 osób uchylających się od obowiązku szczepień ochronnych. Ponadto Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Słupcy zwracał szczególna uwagę rodzicom na to, że szczepienia ochronne są najbardziej efektywnym działaniem profilaktycznym jakim człowiek dysponujemy w walce z wieloma chorobami zakaźnymi. Szczepienia umożliwiają całkowite ich wyeliminowanie, zmniejszają zachorowalność, redukują liczbę powikłań i zgonów. Masowe szczepienia praktycznie wyeliminowały takie choroby jak odra, ospa prawdziwa, błonica czy polio. U dzieci niezaszczepionych w porównaniu z dziećmi prawidłowo zaszczepionymi w przedziale wiekowym 3 10 lat ryzyko zachorowania na odrę jest 56 razy większe, a na krztusiec ponad 15 razy większe. Często rodzice mylnie interpretują fakt nieszczepienia dzieci, twierdząc, że ich dziecko nie zachorowało bo nie zostało zaszczepione. Fakt jest tak, że dzieci nie chorują, bo inne dzieci są szczepione, nieszczepione dzieci korzystają z odporności zbiorowej.

Niepożądane odczyny poszczepienne W roku 2013 na terenie nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Słupcy zarejestrowano tylko 1 przypadek niepożądanego odczynu poszczepiennego, był to odczyn po szczepionce BCG (p/gruźlicza) w roku poprzednim 2012 nie było przypadków NOP. Podobnie do roku ubiegłego nie było przypadku zgłoszenia NOP po szczepionce innej niż BCG. Utylizacja preparatów szczepionkowych. Po wprowadzeniu w roku 2011 programu racjonalnego zużycia szczepionek ilość utylizowanych szczepionek uległa wyraźnemu zmniejszeniu i były to przede wszystkim pojedyncze szczepionki które uległy zniszczeniu, czy tez uszkodzeniu w placówkach (Tabela poniżej). W roku 2013 utylizacji uległo tylko 5 szt. preparatu szczepionkowego (1 szczepionka uszkodzona, a 4 z krótką data ważności). Liczba zutylizowanych szczepionek 69 5 Liczba zutylizowanych szczepionek 2009r. 590 2010r. 1000 2011r. 275 2012r. 69 2013r. 5 275 1000 590 2009r. 2010r. 2011r. 2012r. 2013