Jednym z programów, w którym uwzględniono potrzeby małych i średnich przedsiębiorców jest Program Ramowy na Rzecz Konkurencyjności i Innowacji 2007-2013. Obok programów o zasięgu krajowym, do dyspozycji beneficjentów państw członkowskich pozostawiono programy ramowe finansowane z budżetu unijnego. Jednym z takich programów, w którym uwzględniono potrzeby małych i średnich przedsiębiorców jest Program Ramowy na Rzecz Konkurencyjności i Innowacji 2007-2013 (CIP - Competitiveness and Innovation Framework Programme). Aby ułatwić przedsiębiorcom dostęp do finansowania zewnętrznego wydzielono w nowym programie komponent Instrumenty finansowe dla MŚP", na który przewidziano 1,13 mld euro. Katalog wsparcia dla pośredników finansowych programu finansujących takie firmy jest obfity. W CIP instytucje finansowe planujące rozszerzenie oferty dla MŚP znajdą m.in. wsparcie kapitałowe, poręczenia portfelowe kredytów, leasingu, mikrokredytów, jak również gwarancje transakcji kapitałowych i sekurytyzacyjnych. Możliwe jest także wsparcie techniczne. Można wyróżnić dwie grupy instytucji finansowych, do których adresowany jest komponent CIP. Pierwszą są inwestorzy rynku PE/VC, w tym tzw. anioły biznesu. Drugą grupę pośredników stanowią instytucje udzielające finansowania dłużnego na rzecz MŚP, bądź je poręczające - banki, firmy leasingowe, fundusze pożyczkowe, czy też fundusze poręczeń kredytowych. Instrumenty finansowe CIP mają nie tylko charakter zwrotny, ale i rewolwingowy. Oznacza to dla podatnika podwójną korzyść. Zaangażowane przez dystrybutora publicznego środki po pierwsze trafią do większej grupy przedsiębiorców, po drugie zaś, po wykonaniu misji" wrócą do budżetu, aby zostać ponownie zaangażowane. 1 / 5
Unijne gwarancje Instrumenty poręczeniowo-gwarancyjne w formie portfelowej, w kilku postaciach, udzielane są pośrednikom finansowym zaangażowanym w finansowanie mikro, małych i średnich firm. Warunkiem skorzystania z instrumentu CIP - SMEG jest zapewnienie przedsiębiorcom z grupy MŚP rozszerzonego dostępu do finansowania zewnętrznego. Cóż to oznacza dla instytucji finansowej? Jakie oznacza to korzyści dla przedsiębiorcy? Gwarancję Unii Europejskiej w ramach instrumentu SMEG traktować należy tak, jak wszystkie gwarancje i regwarancje bankowe. Instytucja finansowa, uzyskująca w ramach instrumentu SMEG gwarancję UE, dzieli z gwarantem ryzyko wynikające z portfela zawartych transakcji. Założeniem Programu CIP jest szczególnie wsparcie finansowe innowacji, transferu technologii i wszelkiej działalności opartej na wiedzy, w tym innowacji ekologicznych realizowanych przez firmy. Takie działania i inwestycje niosą podwyższone ryzyko finansowania. Ponadto instytucja finansowa wnioskująca o instrument SMEG musi zliberalizować dotychczasowe warunki finansowania, oferowane takiej samej lub podobnej grupie klientów lub zaoferować nowe. Dla zainteresowanych instytucji finansowych ważna będzie także informacja, że nabór wniosków o wsparcie z CIP prowadzony jest w trybie ciągłym, co znacznie ułatwia solidne przygotowanie projektu. Przedsiębiorca korzystający z instrumentów finansowania zewnętrznego pobudzonego" poprzez CIP może liczyć m.in. na bezpłatne zabezpieczenie, uproszczone procedury dostępu do finansowania, wydłużony okres i zwiększoną kwotę kredytu oraz mniejsze wymogi w zakresie wysokości wkładu własnego. Jak wynika z badań organizacji przedsiębiorców, szczególnie istotnym wsparciem spośród wymienionych jest dodatkowe zabezpieczenie spłaty kredytu. 2 / 5
Jakie formy gwarancji W ramach instrumentu SMEG możliwe są 4 formy gwarancji zapewniających przedsiębiorcom szerszy dostęp do finansowania zewnętrznego. Gwarancje dla instrumentów finansowania dłużnego (kredytów, pożyczek, leasingu, poręczeń). Z tej opcji instrumentu SMEG skorzystać mogą podmioty kredytujące, udzielające poręczeń, przedsiębiorstwa leasingowe, banki i inne instytucje zaangażowane w finansowanie MŚP. Ważną informacją dla instytucji finansowej rozważającej udział w CIP jest możliwość uzyskania praktycznie bezkosztowej gwarancji UE. Zapadalność gwarancji (lub regwarancji) UE tej opcji wynosi maksymalnie 10 lat. Szczegółowe warunki negocjowane są indywidualnie, przy założeniu jednak, że maksymalny poziom gwarancji portfela nie przekroczy 50 proc., a maksymalna kwota wypłacanej gwarancji ustalana jest w wyniku negocjacji. Punktem wyjścia w ustalaniu wysokości wskaźników gwarancji jest jakość dotychczasowego portfela produktów oferowanych przedsiębiorcom z grupy MŚP (tzw. szkodowość portfela) przez pośrednika finansowego. Gwarancje dla instrumentów mikrofinansowych. Z tej opcji skorzystać mogą instytucje zapewniające mikroprzedsiębiorcom finansowanie (np. kredyt, pożyczkę, leasing) jednostkowo nie przekraczające 25 tys. euro. Taka gwarancja może obowiązywać maksymalnie do 5 lat, wysokość gwarancji nie może przekroczyć 75 proc., a współczynnik pułapu gwarancji portfela wynosi do 20 proc. W tej opcji gwarancyjnej nie przewidziano pobierania od pośredników żadnych prowizji. Aby zachęcić instytucje finansowe do podejmowania tego typu aktywności, w ramach opcji gwarancyjnej dla mikrofinansowania, obok preferencyjnych parametrów samej gwarancji, pośrednik może także uzyskać wsparcie techniczne w postaci dotacji z CIP w wysokości do 50 tys. euro na portfel. 3 / 5
Gwarancje transakcji kapitałowych i quasi-kapitałowych. W programie CIP instytucje rynku kapitałowego mogą zabiegać o poszerzenie ich oferty poprzez pozyskanie gwarancji lub inwestora w osobie Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego. Maksymalna wysokość inwestycji kapitałowej podlegającej objęciu gwarancją wynosi 500 tys. euro. Gwarancja UE dla inwestycji kapitałowych może obowiązywać do 10 lat, a możliwa wysokość gwarancji - do 50 proc. Kwota maksymalnego udziału EFI w stratach na portfelu objętym gwarancją wynosi do 20 proc. EFI, podobnie jak w przypadku wcześniej opisanych gwarancji, nie pobiera prowizji od zaangażowania. Jednocześnie ustalane są kary umowne za brak umówionej aktywności pośrednika na rynku MŚP. Gwarancje transakcji sekurytyzacji portfeli dłużnych. Instytucje finansowe, w wyniku ułatwionej gwarancją EFI sekurytyzacji, w zamian za pozyskanie tym kanałem dodatkowego kapitału zobowiązują się do przeznaczenia określonego strumienia środków na finansowanie MŚP. Obok rynku pożyczkowego również instytucje operujące na szeroko pojętym rynku kapitałowym mogą pozyskać z CIP wsparcie dla rozwoju oferty finansowej, adresowanej do mniejszych spółek. Ta gama instrumentów programu została oznaczona jako GIF. GIF ma na celu głównie usprawnienie europejskiego rynku kapitału podwyższonego ryzyka poprzez wspieranie zakładania i finansowania MŚP. W ramach inwestycji kapitałowych przewidziano dwie opcje tego instrumentu. GIF 1 - inwestycje realizowane we wczesnych fazach rozwoju przedsiębiorstwa, czyli w fazie zalążkowej i fazie startu. Opcja ta przewiduje również wspieranie kapitałowe firm wskazanych przez sieci aniołów biznesu, które z reguły współpracują z funduszami podwyższonego ryzyka. GIF 2 - inwestycje w firmy na etapie ekspansji rynkowej. Fundusze kapitałowe podwyższonego ryzyka wsparte w ramach GIF 2 udostępniają kapitał quasi equity lub kapitał własny innowacyjnym firmom w fazie rozwoju, w wyższych stadiach aktywności gospodarczej. 4 / 5
Kontakt dla wszystkich zainteresowanych instrumentami finansowymi CIP: joanna.dabrowska @zbp.pl CIP w Polsce Oferta dla małych i średnich przedsiębiorstw: - ułatwiona dostępność ( one stop shop" - przedsiębiorca załatwia wszystkie formalności w jednym banku o doskonale dostępnej, rozleglej, sieci placówek w całym kraju), - niższa cena kredytu, - wydłużony okres kredytowania - optymalizujący inwestycję, - uproszczone procedury (umowa kredytowa - z automatycznym poręczeniem), - niższe wymogi wkładu własnego i zabezpieczeń, - brak pomocy publicznej, - dodatkowy dostęp do środków Europejskiego Banku Inwestycyjnego. 5 / 5