gurmiq zwn 3 > < siqgur prswid ] > gur igawn A<jn scu nyzi pweaw ] A<qir cwnxwu AigAwnu A<Dwy{ gvweaw ] iv wx-suci ISSN 2394-8485 mwisk AwiSvn-kwiq~k, s<vq` nwnkswwhi 550 vˆw~ 12 A<k 2 mu$x s<pwdk : ismrjiq is<g s<pwdk : sqiv<dr is<g PUlpur shwxk s<pwdk : jgjiq is<g swlwnw (dysw) AwjIvn (dysw) swlwnw (ivdysw) priq kwpi c<dw 10 {pxy 100 {pxy 250 {pxy 3 {pxy c<dw Byjny kw pqw sicv, Dwm~ prcwr kmyti (iswromixw gu{ªwrw prb<dwk kmyti) I Am qsr swihb-143006 Pon : 0183-2553956-60 E#sty<Swn n<br ivqrxw ivbwg 303 s<pwdkix ivbwg 304 PY#s : 0183-2553919 e-mail : gyan_gurmat@yahoo.com website : www.sgpc.net gurbwxwi ivcwr 4 s<pwdkix 5 gur rwmdws sr ABr Bry 7 -fw. sëxy<«pwl is<g gu{-mwg~ (kivqw) 11 -fw. suir<drpwl is<g I gu{ rwmdws ji 12 -s. gurdip is<g ijqu boiley piq pwe~ey... 15 -s. }p is<g I gu{ gr<qw swihb : tiky AOr Anuvwd 18 -fw. prmvir is<g I gu{ gr<qw swihb my< swmwijk sur@ww kw s<db~ 28 -fw. rwjy<«is<g swihl I gu{ gr<qw swihb ki bwxwi my<... 33 -fw. prmjiq kor bwbw buf`fw ji ky smx p<jwb my<... 36 -fw. blv<q is<g gu{-gr ky iswromixw syvk bwbw buf`fw ji 40 -fw. kswmir is<g 'nur' swkw p<jw swihb ky SwhId... 42 - o. ikrpwl is<g bfu<gr Ey myry smwj ky XuvwAo! (kivqw) 48 -s. minhwr is<h inrwlw Kæbrnwmw 49
gurmiq zwn 4 gurbwxwi ivcwr kiqik krm kmwvxwy dosu n kwhu jogu ] prmysr qy BuilAw< ivawpin sby rog ] vymuk hoey rwm qy lgin jnm ivjog ] ikn mih kavy hoe ge ijqvy mweaw Bog ] ivcu n koe~ kir sky iks QwY rovih roj ] kiqw ikcu n hove~ ilikaw Dwuir s<jog ] vfbwgi myrw Bu imly qw< aqrih sib ibaog ] nwnk ka B rwik lyih myry swihb b<di moc ] kiqk hovy swdws<gu ibnsih sby soc ]9] (pºw 135) bwxwi ky boihqw p<cm pwqswwh I gu{ Arjn dyv ji mhwrwj bwrh mwhw mw<j ki es pwvn pavi my< kwiq~k mws ki suhwvni bhwr ky s<g my< mnu X-mwZ ko mwnv-jnm kw AmUØX Avsr spl krny kw mwg~ bi$æswsw krqy hy<[ siqgu{ ji Prmwn krqy hy< ik Xid jivn ki kwiq~k mws ki suhwvni ƒqu my< prmwëmw ky imlwp hyqu jiv km~ kmwny sy AQwvw nwm-ismrn sy rh gxw qo esmy< iksi kw do w #Xw hy? Xh do w as jiv pr hi lwgu honw cwihe jo wx: AnukUl piriáqwiqxw< hony ky bwvjud BI Bu-nwm jpny ki idsww my< giqswil nhi< hoqw[ siqgu{ ji áp t krqy hy< ik EysI iáqwiq my< jiv prmwëmw ko BUl jwqw hy AOr prmwëmw ky BUl jwny sy hi jiv ko sbi kwr ky AQww~q` SwwrIirk AOr mwnisk rog lg jwqy hy<[ Bu sy mu<h mov lyny sy jnm-ivxog AQwvw AËX<q l<bw ibcovw imlqw hy[ Bu-nwm ko BUl kr jiv mwxw ky Bog Bogqw hy jo ik Bu BUl jwny pr Xkdm kvvy ho jwqy hy<[ jiv ki EysI dukdwxk iáqwiq iksi bwhri Xws sy bdl nhi< skqi[ vh iksky pws iqidn Apnw duk ÛX#q kry? mwz bwhri Xws PldwXk nhi< hoqy AOr Bu mwilk hi jiv ky a wr kw s<xog bnwqw hy[ mhwbw^x ho<, qbi mwilk sy imlwp hoqw hy, ijssy jnmo< ki judwexw< BI dur ho jwqi hy<[ siqgu{ Bu sy ivnqi krqy hy< ik hy b<dwno< sy mu#q krny vwly mwilk! mujko es BOiqk s<swr ki mwxw ky Bwv sy bcw lynw[ Xid kwiq~k ki suhwvni ƒqu my< AÇCy mnu Xo< kw swqw iml jwe qo Bu sy judw rkny vwli smáq ic<qw dur ho jwqi hy[
gurmiq zwn 5 s<pwdkix AwAo! iml kr nswo< kw nwsw kry< -sqiv<dr is<g PUlpur* nsww p<jwb ko drpysw bhuq-si buri Alwmqo< my< sy Ek bhuq hi Gwqk Alwmq hy[ esky bhup@wix kwrxwo< ko qlwswny kw XËn kry< qo srkwry<, puils Swwsn, mwqw-ipqw AOr nswyvi Xy sbi ijmmydwr kwrk hy<[ en sbi ijmmydwr p@wo< ki SwmUilXq kw sw<jw kwrxw dyky< qo jo EkmwZ kwrxw njær Awqw hy vo hy byhd incly áqr pr jw igrw mwnvix eklwk[ iksi BI Ek p@w ko nswo< ky ile ijmmydwr nhi< ThrwXw jw skqw[ jb I gu{ nwnk pwqswwh kw es jgq my< Awgmn huaw qb BI dysw-smwj bhuq-si bimwirxo< kw iswkwr Qww[ I gu{ nwnk pwqswwh ny as smx jw<c-pvqwl kr XuggdI~ ky ile qin p@wo<-- rwjw, Swwsink AiDwkwrI AOr jw ko ijmmydwr ThrwXw Qww[ Xid hm mojudw smx my< nswo< ªwrw n t ho rhi p<jwb ki nojvwni ky ile ijmmydwr apro#q qino< p@wo< ki SwmUilXq ko prq-dr-prq ttol kr dykny kw XËn kry< qo sbsy phly srkwr ko ktgry my< KVw krnw pvygw[ duinxw Br my < hjæwro< swl ky qwnwswwhi Swwsn ky bwd lokq<zix Swwsn AiáqËv my < AwXw[ iksi bui mwn ÛXi#q ny lokq<z ki Bwvnw ky Anuswr lokq<z ki pirbw ww bnwe~-- logo< ki, logo< ky ile, logo< ªwrw srkwr[ mojudw jo lokq<z ky hwlwq hy < vy es pirbw ww sy koso< dur hy <[ hkikq my < kuc BI Eysw nhi< hy[ ivswy wq: bwq Xid ih<doáqwn ky s<db~ my < kry < qo lokq<z puri qrh sy Pyl ho cukw hy[ kyvl EySw áqi AOr munwpwkori kw nwm hi srkwr rh gxw hy[ jnqw ki syvw vwlw koe~ AwdSw~ srkwr ky pws nhi< rhw[ ávwáqx AOr isw@ww jysi wqwimk j}rqo< ki ijmmydwri srkwro< ny inji hwqwo< my < so<p kr Apny sr kw Bwr høkw kr rkw hy[ srkwro< ky pws swv~jink ihqo< kw koe~ Ejy <fw hy hi nhi<[ swv~jink ihqo< ki bwq kyvl ivrodwi p@w ky mu <h sy qbi sunny ko imlqi hy, jb vh sáwhin hoqw hy[ esky picy AslI Bwvnw swv~jink ihq nhi< hoqy biøk Xh sáwdwwri p@w ki in<dw krny ki B I rwjniiq hoqi hy[ logo< ky swmny Xh ÛXvhwr kyvl mgrmçc ky Aw<suAo< ki Bw<iq hoqw hy[ jb srkwro< ky eklwk my < mwnvix jivn-muøx hy hi nhi<, ipr vy nswo< ko KËm krny ki qklip #Xo< atwe<gi? pr hmny nswo< ky ile ijmmydwr Ek ANX p@w-- nswo< ky sodwgro< kw ijæÿ esile nhi< ikxw, #Xo<ik ankw AiáqËv rwjniiqk logo< ki CZ-CwXw ky ibnw s<bv nhi<[ srkwr ky pws eqni Swi#q hoqi hy ik Xid vo cwhy qo Ek sîqwh ky A<dr nsww jv sy KËm ikxw jw skqw hy[ srkwry < Blw Eysw #Xo< kry <? anky ile qo Xh moti kmwe~ kw swdwn hy[ Ab socnw jnqw ko pvygw ik en srkwro< kw #Xw hl FU <Fnw hy[ jb qk A<DwivSvwsI jw ko ApnI vot ky eáqymwl ki smj nhi< AwqI, Apny nyqw *s<pwdk, gurmiq zwn Ev< gurmiq prkwsw, Pon +9199144-19484
< gurmiq zwn 6 cunny ki ivvykqw nhi< AwqI, qb qk nswo< qqww ANX drpysw smáxwao< ko KËm krny ky ile Ek kdm BI nhi< atwxw jw skqw[ iksi SwwXr ny bhuq KUbsUrq ilkw hy : Kudw ny Awj qk as kom ki qkdir nhi< bdli, n ho ijsy Ehsws Kud Apny hwlwq bdlny kw[ Xid bwq puils Swwsn ki kry < qo ÛXvhwirk }p sy Awj puils kw rol AmIr AOr rwjniiqk vg~ ki sur@ww krnw rh gxw hy[ smwj ky sudwwr my < es vg~ kw rol byhd nkwrwëmk hy[ Xh vg~ rwjniiqk logo< AOr nswo< ky bvy qákro< ky mdx sur@ww-kvi kw kwm krqw hy[ Xid koe~ enky qwny-bwny sy bwhr nswy kw qákr enky hwqw lg jwe qo vh enky ile sony ky A<fy dyny vwli mugi~ kw kwm krqw hy[ assy AOr Awgy qákro< ky nwm aglvw kr qákr ki AwiQw~k hyisxq ky Anuswr moti rkm vsul kr li jwqi hy <; koe~ pcw~ nhi<, koe~ kwx~vwhi nhi<, prnwlw vhi< kw vhi< rhqw hy[ aøtw enky ªwrw AwiQw~k Swo wxw kw iswkwr hue qákro< ko AOr AiDwk myhnq krni pvqi hy[ jb qk enki jæmir nhi< jwgqi, A<d}nI mr cukw mnu X nhi< jwgqw, qb qk sudwwr ki AwSww nhi< ki jw skqi[ bwq Xid mw<-bwp ki kry< qo vy BI bvy ijmmydwr hy<[ srkwr- Swwsn ny Ek bvy @wyz ki bvi AwbwdI ko dyknw hoqw hy, pr<qu Xid hm Apny Gr my< Ek Xw do bçco< ko nhi< s<bwl skqy, anko AÇCy s<ákwr, AÇCw mwhol, AÇCI s<gq nhi< dy skqy, qo ipr ijmmydwr bwki p@wo< ko do wi Thrw kr #Xw kry<gy? nswo< kw iswkwr vg~ Kud BI esky ile ijmmydwr hy, #Xo<ik es br³w<f ki swri rcnwao< my< sy mwnv hi Ek EysI rcnw hy ijsmy< prmwëmw ny AÇCy-bury ki phcwn kr skny ki cyqnw ky swqw asy nvwjw hy[ es cyqnw ky kwrxw hi Akwl purk ny mwnv ko es DwrqI ki srdwri dwn ki hy[ Xid smwj my< nswo< kw AiáqËv hy qo jgh-jgh Am q s<cwr BI ho rhy hy<[ Ab Xid DwrqI ky nyqw ko Am q kvvw AOr iv w (nswy) mity lgny lg jwe< qo vh DwrqI kw nyqw khlvwny ky lwxk nhi< ho skqw[ hw<, SwwrIirk }p sy mwnv ho skqw hy, pr<qu A<dr ki v iá pswuao< ki hi rhygi, jo bury-bly ki phcwn nhi< kr skqi[ nswo< ky kwrxw kuc BI ho<, ijmmydwr koe~ BI ho, Ab mslw Xh hy ik es bimwri ko KËm kysy ikxw jwe? hm sbi imlkr Apnw Xogdwn fwlny ky ile Apny-Apny @wyz my < nswwivrodwi sbw soswxitxo< kw gtn kry <[ phly sy kwx~swil Dwwim~k, swmwijk sbw-soswxitxw< bwki kwmo< ki bjwx wqwimkqw ky áqr pr nsww-ivrodwi muihm clwe<[ AiDwk sy AiDwk smwj-syvi Swi$æsXqy< es kwx~ ky ile Awgy AwE<[ ávwáqx syvwao< sy s<b<idwq fw#tr swihbwn es muihm my bvw Xogdwn fwl skqy hy<[ anki AiDwk sy AiDwk shwxqw AOr ankw nyq Ëv ly ile jwe[ kwlmnvis AOr pzkwr Bwe~ nswy ky qákro< AOr ijmmydwr p@wo< ko bykop hokr bypdw~ kry<[ smucw smwj iml kr Xws kry[ nswo< ki qákr srkwro< ko sáw-hin kr Gr bytwxw jwe[ gu{ swihbwn ki DwrqI ko lgi nswo< ki Xh bimwri g<bir hy, pr<qu lwelwj nhi<[ Xid sbi iml kr Xws kry<gy, qo AvSX hi swqw~k in k w~ swmny AwE<gy[
gurmiq zwn 7 I gu{ rwmdws swihb ki Swrxw kon nhi< lynw cwhygw! ivkwro< AOr moh-mwxw ky Gor A<Dwyry my< igr kr duk AOr s<qwp sy iv l ho rhy mnu X ky swmny abrny ki koe~ rwh nhi< hoqi[ asy Apnw jivn n t hoqw idkwe~ dyqw hy-- ''kwim ŸoiDw fuby AiBmwnI hamy ivic jil jwe~ ]'' asky pws n qo zwn hoqw hy, n swmqx~[ asky A<dr ivkwr eqny bl hoqy jwqy hy< ik jivn my< duk hi bcqw hy-- ''iqn isidw n buidw Be~ miq midwm lob lhir duku pwe~ ]'' duko< my< fubw huaw mnu X @wixw-si AwSww rkqw hy ik asky duk-dd~ kuc km ho jwe<[ Eysy my< Xid askw jivn Awn<d sy Br jwe AOr swri AwSwwE< puri hony lgy< qo asy AwScX~ hogw[ I gu{ rwmdws swihb ki Swrxw my< Awny pr Eysy hi AkØpnIX Acrj hoqy hy<-- ''hir Awpy bkis le Bu swcw hir Awip CfwE CutIEy ]'' I gu{ rwmdws ji Am q ky ávwmi hy<[ vy Apny Acrj esi Am q sy krqy hy<[ anky pws Swbd kw Am q hy; Am q Swhr AOr Am q srovr hy[ Swbdo< my< An<q Am q Brw huaw hy[ Swhr my< AsIm Am q smwxw huaw hy AOr srovr ki bu<d-bu<d sy Am q Clk rhw hy[ I gu{ rwmdws swihb ApnI AnQwk syvw AOr smp~xw Bwvnw ky bl pr es Am q ko DwrqI pr lwny AOr Btky hue logo< ky jivn my< aqwrny my< spl hue[ Xh koe~ swdwwrxw gur rwmdws sr ABr Bry *e~-1716, rwjwji purm, lkn -226017, Pon: 94159-60533 -fw. sëxy<«pwl is<g* kwm nhi< Qww[ swq-awt v w~ ki CotI AwXu my< hi jiivkopwj~n ky ile gilxo<-muhølo< my< cny ki Gu<gixwXw< byci<[ sçci v suçci ikrq ki[ mn gu{-gr my< lgny lgw[ gu{ ky hu#m AOr syvw my< rmy hue, isr pr imæi AOr gwry ki tokirxw< Foqy hue vy prmwëmw ky sçcy syvk is hue[ es swdwnw sy hi vy Dwm~ ky gu{qw-pd pr jw ivrwjy[ ankw jivn syvw AOr ismrn ky ile Qww[ Dwm~ ki bwdswwhq anhy< prmwëmw ny dwn ki-- ''bytw sofi pwiqswhu rwmdws siqgu{ khwvy ]'' I gu{ rwmdws ji ki Xh pwiqswwhi Am q ki pwiqswwhi QwI[ gu{ swihb kw Am q apdysw mnu X ky jivn ko bwhr sy BI AOr A<dr sy BI Am qmxi bnw dyny vwlw Qww[ I gu{ rwmdws swihb ny I Am qsr Swhr bswxw, jhw< Awny pr byku<t kw AwBws hoqw Qww[ jo BI Ek bwr I Am qsr swihb Awqw, XhI< bs jwqw[ Jylm ky Ek sm ÛXwpwrI Bwe~ somw Swwh ky mn my < BI I Am qsr Awny ky bwd EysI hi eçcw jwg q hue~[ anho<ny Apny pirvwr ko XhI< bulw ilxw AOr Am q srovr ky inkt Ek CotI-sI dukwn Kol li[ ngr ky Am qmxi vwqwvrxw AOr gu{ swihb ki Am qmxi isw@wwao< kw Eysw Bwv pvw ik mn my < q iîq kw Bwv pydw ho gxw[ vy jb ApnI AwvSXkqw kw Dwn kmw lyqy, dukwn b<d kr dyqy[ Ek
gurmiq zwn 8 bwr I gu{ rwmdws ji Bwe~ somw Swwh ki dukwn pr jw phu <cy[ Bwe~ somw Swwh ny idn Br my< ijqni kmwe~ ki QwI, gu{ swihb ko By<t kr di[ I gu{ rwmdws ji ny swrw Dwn inkt ky indw~no< my< bw<t idxw[ gu{ swihb hr idn Swwm ko Bwe~ somw Swwh ki dukwn pr jwqy AOr askw kmwxw Dwn mjæduro< my < bw<t dyqy[ CTy idn BI jb gu{ swihb Bwe~ somw Swwh ki dukwn pr ge qo Bwe~ somw Swwh ny idn Br ki swri kmwe~ anhy < sh w~ so<p di[ gu{ swwihb Aiq sº hue AOr asy Fyro< AwSwIvw~d dyqy hue 'byprvwh' AOr 'gu{ kw Swwh' kh kr smmwn idxw[ Bwe~ somw Swwh ny bvi giq ki AOr I Am qsr ky DwnI logo< my< igny jwny lgy[ Bwe~ somw Swwh kw jivn A<dr AOr bwhr sy AwDXwiËmkqw sy Br gxw[ Bwe~ somw Swwh pirvwr sihq I gu{ rwmdws ji ky drbwr my< clny vwly l<gr ki pury mnoxog sy syvw krqy[ vy pwni Foqy, l<gr my< Bojn prosqy AOr juty bq~n Dwokr sºqw wîq krqy[ Dwn Aij~q kr sºqw pwny ki Bwvnw l<gr ky juty bq~n Dwokr Awn<d pwny my< bdl cuki QwI[ Xh as Am q kw kirsmw Qww jo I gu{ rwmdws swihb ky drbwr my< brs rhw Qww[ soc AOr kmo~< kw es qrh bdl jwnw Ad`Buq Qww[ essy Bwe~ somw Swwh ki piifæxw< qr ge~<[ anky puz Bwe~ rwm Swwh ko I gu{ Arjn swihb ny mulqwn kw Dwm~- cwrk bnwxw[ Bwe~ rwm Swwh kw poz Bwe~ myhr Swwh, jo I gu{ goib<d is<g ji ky smx ms<d Qww, Am q Ck kr Bwe~ myhr is<g bn gxw[ I gu{ goib<d is<g ji ªwrw ms<d ÛXváQww smwîq kr dyny ky bwd BI vh inximq }p sy mulqwn sy gu{ swihb ky drbwr my< puv~ ki Bw<iq By<t Awid Byjqw rhqw Qww[ asky smp~xw-bwv sy sº hokr I gu{ goib<d is<g ji ny asy 'bksw<d Prj<d' kw nwm idxw Qww[ Bwe~ somw Swwh kw I Am qsr swihb sy ym gu{ ki Am q-bwxwi ky mwdxm sy huaw[ gurbwxwi sy yrxww hue~ ik vy I Am qsr jwe<[ I gu{ nwnk swihb, I gu{ A<gd swihb AOr I gu{ Amrdws ji ki bwxwi is#ko< ko sd`mwg~ idkw rhi QwI[ I gu{ rwmdws swihb ki bwxwi ny jivn-ûxvhwr ko iniscq idsww dwn ki AOr is#ki ki mxw~dw ki ni<v rki : gur siqgur kw jo isku AKwE su Blky ait hir nwmu idwawvy ] admu kry Blky prbwqi esnwnu kry A<imRq sir nwvy ] apdyis gu} hir hir jpu jwpy sib iklivk pwp dok lih jwvy ] ipir cvy idvsu gurbwxwi gwvy bhidaw atidaw hir nwmu idwawvy ] (pºw 305) I gu{ rwmdws swihb ny apro#q vcn my< is#ko< ko ijs jivn-p iq kw hu#m idxw, vh I gu{ nwnk swihb, I gu{ A<gd swihb v I gu{ Amrdws ji ky apdyswo< ko Dwwrxw kr d Fæ krny ky ile AinvwX~ AOr sv~ y T p iq QwI[ esmy< suxo~dx sy puv~ at jwny AOr prmwëmw kw ismrn krny, gurbwxwi ko Awcrxw my< aqwrny kw s<køp bnwny qqww e~mwndwr jivn-ûxvhwr Ev< km~ krny kw s<dysw Qww[ suxo~dx sy puv~ at kr gurbwxwi sy juvny AOr prmwëmw kw
< < gurmiq zwn 9 DXwn Dwrny ky ile yirq krny kw m<qûx Xh áqwwipq krqw Qww ik Xh mnu X ky jivn my< svw~idwk mhävpuxw~ hy[ dusri áqwwpnw QwI ik jivn kw l@x gurbwxwi ko ApnI Swi#q bnw kr ivkwro<, Avguxwo< sy inv Á honw hy AOr prmwëmw ko sdw ky ile smip~q sçcw Ev< suqwrw jivn jinw hy[ I gu{ rwmdws swihb ny khw ik Eysw is#k hi gu{ ki pw kw pwz bnqw hy AOr gu{ ky apdysw sy lwbwinvq hoqw hy[ gu{ swihb ny khw ik ávx< sc ky mwg~ pr clqy hue dusro< ko BI yrxww dyny vwly is#k AiBn<dnIX hy<-- ''jnu nwnku DwUiV m<gy iqsu gurisk ki jo Awip jpy Avrh nwmu jpwvy ]'' sidxo< sy Azwn ky A<Dwkwr my< igry smwj ko zwn ky kwsw my< lwny AOr Dwm~ ki áqwwpnw ky ile Eysy hi d Fæ s<køp ki AwvSXkqw QwI[ I gu{ nwnk swihb phly hi áp t kr cuky Qwy ik Xh mwg~ Aiq kitn hy AOr esmy sv~áv Aip~q krny ko qyxwr rhnw pvygw[ sbi gu{ swihbwn kw jivn ávx< BI Eysw hi Qww jo Ek phr rwq rhqy hi at jwxw krqy AOr ánwn Awid ky bwd prmwëmw ki Bi#q my rm jwxw krqy Qwy[ anho<ny lwko<-krovo< logo< ky jivn ki idsww bdl di[ ijnky jivn lob, moh, kwm, ŸoDw AOr Ah<kwr sy Bry hue Qwy vy wq: at kr gurbwxwi gwny AOr sunny lgy, swdws<gq krny lgy AOr gu{ ky apdysw ko jivn my < aqwrny lgy[ Dwn, s<piá, s<qwn, bl, XSw ki kwmnw krny vwly prmwëmw ki pw AOr guxwo< ki wiîq ky ile jivn ko smip~q krny lgy[ gurbwxwi ky Am q ny anki cyqnw ko jgwxw : hm bwirk kcua n jwnh giq imiq qyry murk mugdw eawnw ] hir ikrpw Dwwir dijy miq qm kir lijy mugdwu isawnw ] (pºw 697) mnu X ko ApnI Azwnqw AOr Avguxwo< kw zwn ho jwe AOr swqw hi prmwëmw ki mhwnqw kw Ehsws ho jwe, Xh AváQww prmwëmw ki pw sy hi bnqi hy[ es AváQww ky pirp#v hony pr mn my< Ek hi kwmnw bwki rh jwqi hy ik prmwëmw mnu X ki Azwnqw ko dur krqy hue asy prmwëmw ki Swrxw lyny Xo^X bnw dy[ kwmnwxo< kw bdl jwnw, l@x kw pirviq~q ho jwnw, gurbwxwi ki swmqx~ my< hi Qww[ eskw AnuBv vhi kr skqw hy ijskw mn gurbwxwi my< rm gxw hy[ I gu{ rwmdws swihb kw Am q srovr AOr ngr I Am qsr gurbwxwi my< bsy hue Am q ko lgy hue Pl Qwy[ ijsny I Am qsr jwkr Am q srovr my< ánwn ikxw vh ivámx sy Br jwqw hy[ I gu{ rwmdws swihb ky smx Ek bwr mulqwn kw rwjw roggráq ho gxw[ asny Anyk apcwr ike, ik<qu koe~ lwb nhi< huaw[ askw rog idno-idn bfæqw jw rhw Qww[ asky iksi m<zi ny I gu{ rwmdws swihb ªwrw bnvwe ge srovr ki mihmw ky bwry my < sunw huaw Qww[ m<zi ki slwh pr mulqwn kw rwjw I Am qsr AwXw qo ngr my< vysw krqy hi Xhw< ki suûxváqww dyk kr mu^dw ho gxw[ asky mn my < ivcwr AwXw ik Eysw áqwwn s<swr my< AOr koe~ nhi< ho skqw[ srovr my < ánwn krqy hi asy lgw ik vh inrog ho gxw hy AOr Swi#q sy Br gxw hy[ esky bwd vh I gu{ rwmdws ji ky drbwr my < gxw[ Apnw pircx dykr By <t Awid Awgy rki AOr w sy
< gurmiq zwn 10 byt gxw[ I gu{ rwmdws ji ny jb asy AwSwIvw~d idxw qo vh Eysy AnoKy Awn<d sy Br atw, ijskw asny jivn my < kbi pl Br ky ile BI AnuBv nhi< ikxw Qww[ mulqwn kw rwjw ke~ idno< qk I Am qsr swihb rhw AOr mulqwn jwkr asny gu{-gr ky apdyswo< ky bwry my < logo< ko bqwxw[ I gu{ rwmdws swihb ky Am q-apdysw ny qin áqr pr asky jivn ko Bwivq ikxw[ vh Bwv jivn my s<xm AOr suûxváqww lwny vwlw, ivkwro<- Avguxwo< sy mu#q kr inrog krny vwlw AOr mn ko sçcy Awn<d sy Br dyny vwlw Qww[ vwáqv my < mihmw gurbwxwi, gu{-swbd ki hy, jo puri s i t ko Awn<d sy Br dyny vwli hy[ gu{ swihbwn ny sdyv hi pl, muhuq~, mws, idn-rwq, SwuB-ASwuB ky BRm sy dur rh kr hr pl, hr áqwwn, hr idn ko prmwëmw kw rcw huaw bqwxw[ iksi váqu Xw smx ko SwuB-ASwuB mnu X ki soc AOr asky km~ bnwqy hy<[ vh áqwwn ávx< pivz ho gxw jhw< prmwëmw kw kt }p I gu{ rwmdws ji bytkr Dwm~ ky sçcy Bwvo< kw Am q bw<t rhy Qwy[ vh srovr ávx< hi pwvn ho gxw ijsy sd`guxwo< AOr sd`bwvo< ki jw~ sy bnwxw gxw Qww[ ivcwr jivn ko Awgy bfæwny kw kwx~ krqy hy <, ik<qu Bwv jivn ko bdl dyny AOr l@x qk ly jwny my < shwxk hoqy hy <[ gurbwxwi krovo< logo< ky mn my < EysI hi AlK jgw rhi QwI : ihrdy suixw suixw min A<imRqu BweAw ] gurbwxwi hir AlKu lkweaw ] (pºw 366) prmwëmw sy Iiq kw Bwv aëpº krny ky ile hi I gu{ rwmdws swihb ny idnrwq gurbwxwi my< mn lgwny AOr prmwëmw ki qiiq krny ko khw[ gu{ swihb ny khw ik sdyv nwm jpnw hi Bi#q kw EkmwZ mwg~ hy, ijs pr guris#k clnw cwhqw hy-- ''hir hir jpnu jpwvhu Apnw hm mwgi Bgiq ekwki ]'' jysy Am q jivn dyny vwlw AOr sdw Amr kr dyny vwlw rswxn hy, vysy hi guris#k ky A<dr nwm-rswxn ki Iiq asy AwiËmk y Tqw dyny vwli hy[ nwm jpqy-jpqy mn prmwëmw my< Eysw lin ho jwqw hy ik aski AváQww dykqy-dykqy hi Anmol ho jwqi hy-- ''goib<d goib<d goib<d s<ig nwmdya mnu lixww ] AwF dwm ko CIpro hoeao lwkixww ]'' gu{ swihbwn ki EysI pw is#ko< pr sdw hi hoqi rhi jo sçcy mn sy prmwëmw kw ismrn krny vwly AOr sd`guxwo< ko jivn my< aqwrny vwly Qwy[ I gu{ rwmdws swihb Apny is#ko< sy anky guxwo< ky kwrxw ym BI krqy Qwy AOr ankw Awdr BI krqy Qwy[ anki esi su²dxqw ky kwrxw hi dur-dur sy Awkr log I Am qsr my< bs ge Qwy[ ngr my< koe~ kr nhi< vsulw jwqw Qww[ koe~ q<z n hony ky bwvjud I gu{ rwmdws swihb ky drbwr my< brs rhw Swbd-Am q hi I Am qsr ki sbsy bvi suûxváqww Qww[ gu{ swihb ki yrxww hir kw nwm jpqy-jpqy hir hi bn jwny ki QwI : hir ky s<q jphu hir jpxww hir s<qu cly hir nwli ] ijn hir jipaw sy hir hoe hir imilaw kyl kylwli ] (pºw 667) nwm jpnw prmwëmw ky guxwo< ko Dwwrxw kr lynw hy[ prmwëmw ky nwm ko jpnw AOr aski mihmw kw idn-rwq gwxn krnw aski mhwnqw ko Apny jivn kw ihásw bnw lynw hy[ prmwëmw kw sc, s jnswilqw,
< gurmiq zwn 11 inb~xqw, inil~îqqw, Afolqw AOr A<qr-zwn Dwwrxw krnw hi nwm jpny kw Pl hy[ mnu X Eysw ÛXvhwr krny lgqw hy jo prmwëmw ko i X hy[ essy mnu X AOr prmwëmw ky mdx AnukUlqw bnqi hy AOr asy prmwëmw ki ivámxkwri pw wîq hoqi hy[ I gu{ rwmdws swihb kw Am q-apdysw gurbwxwi ky mwdxm sy Awj BI Anvrq brs rhw hy[ asy smytny ky ile mn ky ªwr Kolny ho<gy AOr mn ko gu{ ky crxwo< my < lgwnw hogw[ mn, jo ivkwro<, moh-mwxw my < ilîq hy, vhw< sy puri qrh sy nwqw qov kr bwhr AwXy[ jysy Bwe~ somw Swwh, jo piifæxo< sy Jylm my < rh rhy Qwy, vhw< sb kuc CoV kr pirvwr sihq I Am qsr Aw ge Qwy[ guris#k BI pury mn sy I Am qsr kw invwsi bn jwe[ asky mn my AslI Am q kw srovr kt ho jwe, jhw< iksi ky swqw BydBwv, ANXwX kw Bwv n ho AOr jhw< gurbwxwi ki hi suûxváqww ho qqww gu{- Swbd kw hi vwh cl rhw ho[ mn ávx< ko I gu{ rwmdws ky ngr I Am qsr swihb kw invwsi mwn kr as suûxváqww my < jiny kw AÒXws kry[ I gu{ rwmdws swihb ky apdyswo< kw pwln krqy hue Am q vyly aty AOr prmwëmw kw nwm jpny, swdws<gq krny ky bwd e~mwndwr ikrq kry[ iksi BI ngr ky inxm sdyv hi lwgu rhqy hy <[ guris#k I Am qsr ky inxmo< my < b<dw kr sdw hi prmwëmw ki áquiq my < rmw rhy[ mn my < gu{-swbd kw Am q srovr bnw ly AOr asmy < fubki lgwqw rhy[ I gu{ rwmdws swihb ny khw ik prmwëmw kw nwm hi sçcw Am q hy, ijsy prmwëmw ny ávx< qyxwr ikxw hy[ Xh Am q AQwwh hy[ ijs mn my < ijqni ÎXws hy, vh es Am q ko aqnw hi piqw rhy-- ''hir kw nwmu AimRqu hir hir hry so piey ijsu rwmu ipawsi ]'' BÆ kiv kl shwr ji ny I gu{ rwmdws swihb ko swry ÎXwsy mno< ko Am q sy BrpUr kr dyny vwlw khw-- ''kiv køh Tkur hrdws qny gur rwmdws sr ABr Bry ]'' I gu{ rwmdws swihb ky drbwr my < inr<qr vwhmwn Am q srovr sdw hi Brw huaw hy : Cutq prvwh AimA Amrw pd A<imRq srovr sd BirAw ] (pºw 1396) bhuq kitn gu{-mwg~, mujsy clw n jwe[ mn bw<dwu< k}< swvdwwn, ipr BI Btkqw jwe[ kbi koe~ bhwnw, kbi koe~, gu{-mwg~ bhwny bhuq-bhuq bnwe[ gu{dyv pw kry<, kry mn crxw-lin SwrxwwE! myri Xwcnw, myri wqw~nw, jivn ÛXQw~ biq n jwe! *páxw vwli svk, purwnw Swwlw, gurdwspur-143521, Pon : 94171-75846 -fw. suir<drpwl is<g*
gurmiq zwn 12 I gu{ rwmdws ji -s. gurdip is<g* I gu{ gr<qw swihb my< dj~ rwmkli ki vwr my< Bwe~ rwx blv<f qqww Bwe~ sqw ji ny I gu{ rwmdws ji ki apmw es kwr ki hy-- I gu{ rwmdws ji DwNX hy<[ s<gq ny anko Akwl purk kw }p jwnkr v<dnw ki hy[ I gu{ rwmdws ji ky guxwo< ki gxwnw nhi< ki jw skqi[ Apny inji guxwo<, krqwr ki pw AOr gu{ ki dxwluqw kw sdkw hi I gu{ rwmdws ji pwqswwh bn ge[ Awpny Apny syvko< ky idl sy kwm, ŸoDw, lob, moh, Ah<kwr Awid ivkwro< ko inkwl idxw : Dw<nu Dw<nu rwmdws gu{ ijin isiraw iqny svwiraw ] puri hoe~ krwmwiq Awip isrjxwhwry DwwirAw ] iski AqY s<gqi pwrbrhmu kir nmskwiraw ] Atlu AQwwhu Aqolu qu qyrw A<qu n pwrwvwiraw ] ijnhi qu< syivaw Bwa kir sy qudwu pwir aqwiraw ] lbu lobu kwmu ŸoDwu mohu mwir kfy qudwu sprvwiraw ] Dw<nu su qyrw Qwwnu hy scu qyrw pyskwiraw ] nwnku qu lhxww quhy gu{ Am{ qu vicwiraw ] gu{ iftw qw< mnu swdwwiraw ]7] (pºw 968) I gu{ rwmdws ji kw kwsw 25 AwiSvn, s<vq` 1591 ko lwhor (pwikáqwn) ki cuni m<fi my< huaw[ mwqw-ipqw ny 'rwmdws' nwm rkw[ phli s<qwn hony ky kwrxw log *302, ikdve~ ngr, luidwxwnw-141008; Pon : 9888126690 'jytw' khny lgy[ esi kwrxw phly Awpkw nwm 'Bwe~ jytw ji' cilq rhw[ ABI Awp CotI AwXu ky hi Qwy ik AwpkI mw< mwqw dxw kor kw dyhw<q ho gxw[ swq v w~ ky hue qo ipqw I hirdws ji BI Akwl clwxww kr ge[ AwpkI nwni Awpko Apny swqw gw<v bwsrky ly Awe~<[ AwpkI nwni jiivkw ky ile Awpko Gu<gixwXw< (cny) abwl dyqi<[ Awp anhy< gli-gli GUm kr byc dyqy[ jb nxw Swhr goe<dvwl swihb bsw qo I gu{ Amrdws ji ki yrxww sy v nwni ky swqw vhw< jwkr rhny lgy[ vhw< BI apjiivkw hyqu Gu<gixwXw< bycqy qqww KwlI smx my< bvi w sy gu{-gr ki syvw krqy[ I gu{ Amrdws ji Bwe~ jytw ji ki mwsuimxq, mity ávbwv, DwYX~ sy bhuq Bwivq Qwy[ sn` 1553 e~. my< I gu{ Amrdws ji ny ApnI CotI supuzi bibi BwnI ji ki SwwdI Bwe~ jytw ji ky swqw kr di[ gu{ ji ky Gr qin swihbjæwdy pydw hue[ sbsy bvy iprqwi c<d, dusry mhwdyv AOr Coty supuz I gu{ Arjn dyv ji Qwy[ Bwe~ jytw ji ny Apny jivn kw a ysx Bu-Bi#q bnwxw huaw Qww[ goe<dvwl swihb my< bwali ky inmw~xw my< Awpny syvw ki adwhrxw kwxm ki[ Awp s<gq ky swqw imlkr syvw krqy AOr gwry-imæi Awid ki tokri ko isr pr rkkr FoXw krqy Qwy[ Ek bwr Awp syvw my< m^n hokr tokri Fo
< gurmiq zwn 13 rhy Qwy[ as smx lwhor sy kuc irsqydwr sèjn Aw ge AOr socny lgy ik ''Bwe~ jytw ji es Gr ky dwmwd hokr tokri Fo rhy hy<[ enho<ny qo hmwri nwk ktvw di hy['' jb I gu{ Amrdws ji ko alwhnw idxw qo I gu{ Amrdws ji ny muákrw kr khw, ''Bwe~ jytw ji ky isr pr gwry-imæi ki tokri nhi<, biøk Xh qo din-duni kw CZ hy['' I gu{ Amrdws ji ny Apnw A<iqm smx njædik AwXw jwnkr gu{-gr ki cli Aw rhi mxw~dwnuswr aárwidwkwri ky }p my< Bwe~ jytw ji ko 2 AwiSvn, s<vq` 1631 ko gu{awe~ dwn ki[ as smx I gu{ rwmdws ji ki AwXu 40 v w~ QwI[ Xh koe~ swdwwrxw Gtnw nhi< QwI[ I gu{ rwmdws ji ko vh {qbw, smmwn imlw ijsky Awgy s<swr ky bvy sy bvy bwdswwh, rwjw-mhwrwjw ny BI SwISw JukwXw[ jb I gu{ Amrdws ji ny I gu{ rwmdws ji ky Awgy mwqww tykw qo Awp vyrw^x my< Awkr bol aty-- ''hy pwqswwh! Awp jwnqy hy<[ jb my < XqIm lwhor ki gilxo< my sy inawsrw (byshwrw) hokr inklw Qww, qb koe~ BI myri bw<h pkvny ko qyxwr n Qww[ grib nwni ny mujy gly lgwxw[ asky bwd AwpkI pw QwI ik Awpny myri bw<h pkvi AOr mujy Xhw< qk phu <cwxw[ I gu{ rwmdws ji ny ApnI bwxwi my < es kwr açcwrxw ikxw hy : jo hmri ibidw hoqi myry siqgurw sw ibidw qum hir jwxwhu Awpy ] hm {lqy iprqy koe~ bwq n pucqw gur siqgur s<ig kiry hm Qwwpy ] (pºw 167) gu{awe~ dykr I gu{ Amrdws ji ny I gu{ rwmdws ji ko I Am qsr ngr bswny ko khw AwdySw idxw ik vhw< Ek srovr BI bnwao[ AwdySw pwkr I gu{ rwmdws ji ny srovr Kudwe~ kw SwuBwr<B ikxw, ijsy 's<qoksr' khqy hy<[ 's<qoksr' ki syvw krwqy smx Awp ijs twhli (SwISwm) ky pyv ky nicy bytw krqy Qwy vhw< es smx gu{ªwrw twhli swihb mojud hy[ esky bwd I gu{ rwmdws ji ny ngr bswny ki rám Adw ki[ askw nwm 'gu{ kw c#k' (c#k rwmdwspur) pukwrw jwqw rhw, jo Awjkl I Am qsr nwm sy is hy[ s<vq` 1631 (sn` 1574) my< Awpny qu<g gw<v ky jmi<dwro< ko 700 AkbrI {pe dykr pw<c so bigw jmin kw pæw wîq kr ilxw[ ipr Xhw< pr AwbwdI Swu} ho ge~[ Awpny Alg-Alg áqwwno< sy 52 kwr ky ÛXvswX kw kwm-dw<dww krny vwly logo< ko yirq kr Xhw< bswxw[ Xhw< Ek bwjwr BI bswxw, ijskw nwm 'gu{ bwjæwr' cilq huaw[ I gu{ rwmdws ji ny Ek AOr srovr ki Kudwe~ Awr<B krvwe~, ijskw nwm 'Am q sr' rkw gxw[ I gu{ rwmdws ji bnwe~ Xojnw ky Anuswr I gu{ Arjn dyv ji ny esy puxw~ ikxw[ esi srovr ky nwm pr Swhr kw nwm 'Am qsr' is ho gxw[ Xh pwvn áqwwn is#k Dwm~ kw mu$x ky<«bn gxw[ is#k Dwm~ ky is ivªwn Bwe~ gurdws ji ny ApnI vwro< my< es kwr ilkw hy : bytw sofi pwiqswhu rwmdwsu siqgu} khwvy[ purnu qwlu KtweAw AimRq sir ivic joiq jgwvy[ (vwr 47:1) I gu{ rwmdws ji ny 30 rwgo< my< 679 Swbd açcwrxw ike[ Xh bwxwi I gu{ gr<qw swihb my< A<ikq hy[ bwxwi my< guris#k ki inëx krxwi (Awcwr-nIiq) kw vxw~n
gurmiq zwn 14 ikxw hy : gur siqgur kw jo isku AKwE su Blky ait hir nwmu idwawvy ] admu kry Blky prbwqi esnwnu kry A<imRq sir nwvy ] apdyis gu} hir hir jpu jwpy sib iklivk pwp dok lih jwvy ] ipir cvy idvsu gurbwxwi gwvy bhidaw atidaw hir nwmu idwawvy ] jo swis igrwis idwawe myrw hir hir so gurisku gu} min BwvY ] ijs no deawlu hovy myrw suawmi iqsu gurisk gu} apdysu suxwwvy ] jnu nwnku DwUiV m<gy iqsu gurisk ki jo Awip jpy Avrh nwmu jpwvy ] (pºw 305) I gu{ rwmdws ji ny rwg suhi my< lwvw< vwli bwxwi kw açcwrxw ikxw AOr is#k s<gq ko hu#m idxw ik ivvwh ki swri rámy< gu{-mxw~dw Anuswr ki jwe<[ es bwxwi ªwrw Awpny g háqw Aw m my< vysw hony vwlo< ko ''ivcy igrh sdw rhy adwsi ija kmlu rhy ivic pwxwi hy ]'' kw apdysw d Fæ krvw idxw[ Awpny vfh<s rwg my< do Swbd ivvwh ky smx gwe~ jwny vwli 'GoVIAw<' ki Dwwrxww my< açcwrxw ike[ enmy< 'GoVI' ky Al<kwr ko lykr vwihgu{- wiîq kw mwg~ dsww~xw[ Awpkw AwSwX Qww ik is#k Apny kwm-kwj krqy hue prmwëmw ko n BulwE<[ Awpny swfæy swq v w~ qk gu{awe~ ki ijmmydwri s<bwli[ is#k AOr is#ki ky ky<«ko mjæbuq ikxw[ s<gq ko prmwëmw ky nwm ky swqw jov kr gu{-swbd ki kmwe~ ki Xui#q isklwe~[ 2 AwiSvn, s<vq` 1638 ko Awp I gu{ Arjn dyv ji ko gu{awe~ so<p kr I goe<dvwl swihb my< ÈXoiq-joq smw ge[ I gu{ rwmdws ji buqo< AOr mifæxo< ki pujw ko byasr bqwqy hy< : Brim BUly AigAwnI A<Dwuly BRim BRim PUl qorwvy ] inrjia pujih mvw sryvih sb ibrqwi Gwl gvwvy ] (pºw 1264) I gu{ rwmdws ji ny áp t ikxw hy ik bwxwi hi gu{ hy : bwxwi gu} gu} hy bwxwi ivic bwxwi A<imRqu swry ] gu{ bwxwi khy syvku jnu mwny prqik gu} insqwry ] (pºw 982) bwxwi gu{ hy AOr gu{ bwxwi my< hi mojud hy[ gu{ kw syvk bwxwi pr w rkqw hy[ gu{ is#k ko XkInn qor pr s<swr smu«sy pwr aqwrqw hy[ BÆ gx<d ji ny AwpkI áquiq my< ilkw hy-- hy gu{! qu DwNX hy[ qu Apny syvko< ky ²dX my< hwijr-nwijr hy[ qyri hi swri brkq hy[ qu inr<kwr }p hy, Bu-}p hy, sdw iáqwr hy[ koe~ nhi< kh skqw ik qu kb kw hy : syvk ky BrpUr jugu jugu vwhgu} qyrw sbu sdkw ] inr<kw{ Bu sdw slwmiq kih n sky ko qu kd kw ] (pºw 1403)
< < gurmiq zwn 15 s jnhwr ki s jnw ivámwdmxi hy[ smuçcx s jnw ko jwnnw aqnw hi muiskl hy, ijqnw s jnhwr ko[ ivámwdi s jnw my< sy hi mwnv jwiq Bu ki svo~ám ikrq mwni ge~ hy[ mwnv ko 'DwrqI kw isrdwr' kh kr invwjw gxw hy[ lwko< XoinXo< my< sy mwnv ko Bu ny isrdwr hony ki bfæwe~ dwn ki hy[ jo isrdwri ky Avsr ko lob, Ah<kwr AOr sw<swirk nswo< my< Kicq hokr g<vw lyqw hy, vh jnm-mrxw ky c#kr kw duk shqw hy[ mwnv jivn AmUØX hy, dul~b hy, jo bwr-bwr nhi< imlqw[ jo mwnv jivn-l@x ki wiîq ky ile jivn Br XËnSwIl rhqw hy, vhi Bu-dr pr ávikwr hoqw hy[ swmwijk mwn-smmwn kw hkdwr BI Eysw hi mwnv bnqw hy[ Xid DXwn sy dykw jwe qo mnu X SwrIr kw hryk A<g hi AmUØX hy[ iksi A<g ki kimq kw Ehsws iksi Ap<g ki bybsi ki qrp dyk kr shjqw sy ho skqw hy[ ijs mwnv ky nxn ÈXoiq sy ivhin hy <, vh hr kimq pr Aw<Ko< ki roswni wîq krni cwhqw hy[ mwnv ko soc AOr bol-swi#q prmwëmw ny dwn ki hy[ bol-swi#q hi Ek Eysw mwdxm hy ijsky ªwrw hr ÛXi#q ApnI A<d}nI BwvnwXo< ko kt krqw hy[ bol-swi#q Ek Eysw swdwn hy ik Xid mwnv cwhy qo mity bol-bol kr sèjnqwe~ wîq kr skqw hy AOr Agr cwhy qo gwli-gloc ky bolo< sy sèjno< ko BI dusmn bnw skqw hy[ pivz gurbwxwi mwnv ko jivn ijqu boiley piq pwe~ey... -s. }p is<g* ky hr phlu sy nyq Ëv dwn krqi hy[ hmny ivcwr krni hy ik gurbwxwi hmy bolcwl sy s<b<idwq kysy idsww dwn krqi hy[ bol kw AQw~ hy-- vcn, Awvwjæ, kqwn[ bolny sy qwëpx~ hy-- vwqw~lwp krnw, iksi sy kuc khnw, bwqciq krni Awid[ hr mnu X ki ApnI hi bolny ki SwYlI hy, ijsky ªwrw vh Apny Awp ko ÛX#q krqw hy[ ivªwno< ny Awvwjæ Xw boli ko cwr Bwgo< my < bw<tw hy-- prw, psx<qi, mdxmw AOr vykri[ 'prw' vh Awvwjæ hy jo ABI mulwdwwr my < hi hy[ mulwdwwr sy at kr ²dX my < Awny vwli Awvwjæ 'psx<qi' khlwqi hy[ jo gly my < Aw ge~ vh mdxmw AOr jo muk ky ªwrw açcwrxw ki ge~ vh 'vykri' khlwqi hy[ enmy < sy vykri mhävpuxw~ hy[ phli AváQwwAo< my qo mwnv kw Awpw bwhr kt hi nhi< hoqw AOr coqwi AváQww my < Awpw bolny ªwrw kt ho jwqw hy[ bvy bufæo< kw kqwn hy ik qir kmwn sy, bol jubwn sy inkly vwips nhi< Awqy[ gurbwxwi ky Anuswr vhi bol ávi q mwny ge hy < ijnky bolny sy smwj my < mwn-smmwn AOr Bu-drbwr my < Swrxw wîq hoqi hy[ PIky bol bolny vwlw hmysww hi Apmwinq hoqw hy[ gurbwxwi kw pivz Prmwn hy : ijqu boiley piq pwe~ey so boilaw prvwxwu ] ipkw boil ivgucxww suixw murk mn Ajwxw ] (pºw 15) hr mnu X ko ApnI vwxwi my < imtws AOr nmrqw-bwv ky sd`guxw pydw krny cwihe[ ktor AOr kvvy vcn bolny vwly ÛXi#q smwj my < *mu$x sicv, iswromixw gu{ªwrw b<dwk kmyti, I Am qsr--143006, Pon : 98146-37979
gurmiq zwn 16 kbi BI eèjq-mwn ky hkdwr nhi< bnqy[ hm rojæmrw~ ky jivn my dykqy hy ik kvvy bol bolny vwlo< sy sbi kºi kqrwqy hy <[ kvvy bol bolny vwly ÛXi#q ko hr qrp sy iptkwrw jwqw hy AOr asy smwj my muk~ ky nwm sy Xwd ikxw jwqw hy[ ke~ bwr qo vh PIky bol bolny ky kwrxw sjæw kw hkdwr BI bnqw hy[ I gu{ nwnk swihb kw pivz hu#m hy : nwnk ipky boiley qnu mnu ipkw hoe ] ipko ipkw sdiey ipky ipki soe ] ipkw drgh stiey muih Qwukw ipky pwe ] ipkw murku AwKIEy pwxww lhy sjwe ] (pºw 473) B#q SwyKæ PrId ji BI mwnvqw kw mwg~dsw~n krqy hue Prmwn krqy hy< ik Agr esi kwrxw hi Xo w mnu X kw SwrIr cwhy n t ho jwe pr<qu asky bol SwwSvq rhqy hy <[ Xo w mnu X shi smx pr sçcy AOr mity bol bolqy hy<[ I gu{ nwnk swihb ny shi smx pr sçcy AOr SwwSvq bol bolkr mwnvqw kw mwg~dsw~n ikxw hy[ anho<ny smx ky hwikmo< ki qrp sy ike jw rhy juømo< ky iv{ jæordwr Awvwjæ atwe~ AOr bwbr ko AËXwcwrI khw[ anho<ny logo< ko llkwr kr khw, ''logo! AwpkI qo boli hi AOr ho ge~[ @wizx, ijnho<ny dysw ki r@ww kw kwx~ Apny isr ilxw Qww AOr @wizxqw ko Apnw Dwm~-km~ smjqy Qwy, anho<ny BI gulwmi Ai$qXwr kr li AOr Bd`dI Bw ww bolni Swu} kr di : --Gir Gir miaw sbnw< jiaw< qujy Iqm ÎXwry Bu ky swqw imlny ki cwh boli Avr qumwri ] (pºw 1191) hy qo qujy iksi ky swqw BI kvvw bol nhi< bolnw cwihe, #Xo<ik hr mnu X ky A<dr Bu ÎXwry ki ÈXoiq ÛXwpk hy[ Prmwn hy : sbnw mn mwixwk Twhxwu muil mcw<gvw ] jy qa ipriaw di isk ihawa n Twhy khi dw ] (pºw 1384) mity AOr nmrqw Bry bol hi AÇCy guxwo< kw qëv-swr hy< : imtqu nivi nwnkw guxw c<igawe~aw qqu ] (pºw 470) bol mnu X ki Awjæwd háqi kw BI ktwvw krqy hy <[ gulwm mnu X ki bol-swi#q KËm ho jwqi hy[ vh bolny ky A<g rkqw huaw BI bolny sy AsmQw~ hy, gu <gw hy[ gulwm ky bol Apny nhi< hoqy[ vh jo bolqw hy ApnI jæmir ki Awvwjæ sy nhi< bolqw, biøk mwilk --KZIAw q Dwrmu CoifAw mlyc BwiKAw ghi ] (pºw 663) bolo< sy s<b<idwq gurbwxwi my< sy hmy< BrpUr nyq Ëv imlqw hy ik mnu X bolny ki Swi#q kw kysy sdupxog kr skqw hy[ jysy ik hmny phly ivcwr ki hy ik Bu-drbwr my< vhi log SwoBw ky pwz bnqy hy< ijnki bol-vwxwi Am qmxi ho[ jysy gurmiq my< QwoVw Kwny, QwoVw sony ki qwkid ki ge~ hy esi qrh bolny sy s<b<idwq BI s<xm ei$qxwr krny ki jæ}rq pr jæor idxw gxw hy AOr ÈXwdw bolny sy mnw ikxw gxw hy[ ÈXwdw bolnw ipjul hy, hwinkwrk hy, #Xo<ik Iqm ÎXwrw mwnv ki muk Bw ww ko BI sunqwsmjqw hy[ pivz Prmwn hy : bhuqw bolxwu JKxwu hoe ] ky hu#m pr hi bolqw hy[ gulwm Xid jæmir sy ivxwu boly jwxwy sbu soe ] (pºw 661) bolnw Swu} kr dy qo vh bwgi khlwqw hy[ ávq<z mnu X ky bol jæmir ki Awvwjæ pr AwDwwirq hoqy hy <, adwwry nhi< ile hoqy[ SwwXd mnu X kw mnu X ky swqw ányh-îxwr mity bol bolny sy hi bn skqw hy, jbik ÎXwr ki sw<j glq bol bolny sy pl Br my<
< gurmiq zwn 17 tut jwqi hy : --g<fu priqi imty bol ] (pºw 143) --tuit priiq ge~ bur boil ] (pºw 933) jhw< bolnw ÛXQw~ ho, koe~ PwXdw n ho AQww~q` jhw< bolny pr vxw krny vwlw Bwv kbul n kry, vhw< pr bolny sy cup hi BlI hy : ijqwy bolixw hwriey iqqwy c<gi cup ] (pºw 149) gurbwxwi my < mnu X ko AwDXwiËmk p@w ky swqw swmwijk ÛXvhwr my < BI bolcwl kw F<g-Awcwr ei$qxwr krny ki nsihq di hy[ Bu-rjæw my < clny vwlw mnu X AÇCI v iáxo< ko Dwwrxw krqw hy AOr bury kmo~< sy qobw krqw huaw kqwni Ev< krni my < smwnqw lwqw hy[ imtws AOr nmrqw BrpUr bol bolny vwlo< ko Gr-pirvwr AOr smwj my < mwn-smmwn wîq hoqw hy[ gurbwxwi kw pivz is w<q hy : A<imRq Pl iqn jn ka lwgy jo bolih A<imRq bwqw hy ] (pºw 1051) jhw< gurbwxwi my< bwr-bwr nmrqw AOr imtws BrpUr bol bolny pr jæor idxw gxw hy vhi< Xh BI qwkid ki ge~ hy ik Apny Dwm~ ky Anuswr sçcy bol bolo, kbi JUTy vcn bol kr dusro< kw mn n dukwao AOr n hi Apny Awp ky swqw es qrh kbi DwoKw kro[ jiq hmysww sçcy bolo< ki hi hoqi hy[ JUT bolny vwlo< ky pøly A<q my < bdnwmi hi AwqI hy : boliey scu Dwrmu JUTu n boliey ] (pºw 488) m<dy vcn bol kr iksi kw BI mn nhi< dukwnw cwihe[ zwn ki wiîq kr mnu X ko XhI smj AwqI hy ik muk~ Xw byvkup ky swqw kbi BI bhs Xw vwd-ivvwd nhi< krnw cwihe : m<dw iksy n AwKIEy piv AK{ Eho bujiey ] murky nwil n lujiey ] (pºw 473) mity vcn hr iksi ko mulwxm kr lyqy hy<[ vcno< ki imtws hryk ko yirq kr lyqi hy : koml bwxwi sb ka s<qoky ] (pºw 299) bujæidlo<, mwnisk Apwihjo<, mnmuko< AOr muko~ < ki phcwn anky SwrIr, r<g-}p AOr phnwvy sy nhi< hoqi, biøk anky bol hi anki phcwn krvwqy hy <[ bujæidl, kwxr, gulwm aicq smx pr sëx nhi< bolqy[ vy kyvl hwikm ki KuSwnUdI hwisl krny ky ile KuSwwmd krqy hy AOr aski hw< my < hw< imlwqy hy <[ mnmuk AOr muk~ ki muk inswwni hy ik vh bolny sy phly ivcwrqw nhi<[ jo mu <h my < Awqw hy agl dyqw hy[ vh dusro< ko qo ApnI bwq sunwqw hy, pr<qu Kud n qo iksi ki bwq DXwn sy sunqw-ivcwrqw hy AOr n hi Apny khy pr Aml krqw hy[ gurbwxwi ky pivz vw#x hy < : --mwnuku kqwy kiqw lok sunwvy jo boly so n bicwry ] (pºw 981) --mnmuk kqwni hy p{ rhq n hoe~ ] (pºw 831) ibnw socy-smjy boly hue bol ke~ bwr qlvwr ky jæ$æmo< sy BI AiDwk Gwqk is hoqy hy<[ nwsmji my< bolw Ek kvvw bol amro< ki l<bi doáqi ko dusmni my< bdl dyqw hy[ dusri qrp nmrqw ky swqw boly hue mity bol purwny jæ$æmo< ko sukwny my< shwxk hoqy hy<[ gurbwxwi ky AwSwX ky Anuswr hr mnu X ki bol-vwxwi imtws-brpur AOr s<xmmx honi cwihe[ guris#k khlvwny vwlo< ky ile qo Xh inhwxq hi jæ}ri hy, #Xo<ik gwli-gloc vwli Bw ww gu{-hu#mo< kw srwsr aøl<gn hy[ guris#ko< ky ile ihdwxq hy : boliey scu Dwrmu JUTu n boliey ] jo gu{ dsy vwt muridw joliey ] (pºw 488)
gurmiq zwn 18 I gu{ gr<qw swihb : tiky AOr Anuvwd -fw. prmvir is<g* gqw<k sy Awgy... AwDwuink tikwkwri : AwDwuink smx my< tikwkwri kw jo }p dykny ko imlqw hy aski jvy< aºisvi< sdi ky mdx ky bwd dykny ko imlqi hy<[ ''An<d Gn ky tiky sy lykr lgbg Ek so v w~ bwd Kwlsw töy#t soswxti AiáqËv my< AwqI hy[ esmy< AQw~ xwwli ki Awbo-hvw my< A<qr Aw jwqw hy[ soswxti ki kwx~-suci my< Ek kwm gurbwxwi ky tiky kwiswq krnw hy['' 15 es Œ <Klw my< sbsy phlw kwm Bwe~ vir is<g ny ikxw[ anki q 'p<j gr<qwi stik' 1898 e~. my< vjæir ih<d ys sy kwiswq hue~[ Kwlsw töy#t soswxti ny Bwe~ vir is<g ªwrw ikxy gurbwxwi ky bhuq-sy tiky töy#t }p my< kwiswq ike[ ''Kwlsw smwcwr my< BI Ek islislw Swu} ikxw gxw, ijsmy< ËXyk sîqwh Ek Swbd gurbwxwi kw AQww~Xw gxw[ Xh qrqib ABI qk jwri hy[ es inr<qrqw ny tikwkwri ko Ek ne~ idsww di[... Bwe~ vir is<g ki ilikqo< ny gurbwxwi ky tikwkwro< ko Ek ne~ idsww di[ Xh Kwlsw töy#t soswxti ki pydwesw sy lykr lgwqwr lgbg py<st v w~, s<qww poiqwxo< ki Cpwe~ qk clqi rhi['' 16 AwDwuink smx ki tikwkwri ny is#ko< ky mn my< Apny Dwm~-gR<Qw ky iq cyqnw pydw ki AOr anko ApnI ivrwsq ky swqw jovny kw kwx~ ikxw[ es dor my< pydw hue~ tikwkwri ky muk kwrxw es qrh dyky jw skqy hy< :-- 1. ATwrhvI< sdi kw smx aqwl-puqwl kw smx Qww, ijsmy< logo< ko ApnI jwn-mwl ki ic<qw ÈXwdw QwI[ es smx log jysy-kysy ivdyswi hmlwvro< sy ApnI jwn bcwny kw XËn krqy Qwy[ es smx ky dorwn is#ko< kw ÈXwdw smx ivdyswi hmlwvro< ky swqw lohw lyny my< hi biq gxw Qww AOr anko ApnI rxwniiq ky Anuswr jnsmuh sy dur rhkr jivn bsr krnw pv rhw Qww[ I gu{ gr<qw swihb ko smjny ki bwq qo dur, askw pwt krnw BI kitn ho gxw Qww[ kyvl BwvnwvSw hokr is#k Apny Dwm~-gR<Qw ko s<bwl kr rkny kw BrpUr XËn kr rhy Qwy[ esky pirxwwmáv}p vy n qo Kul kr Apny Dwm~gR<Qw ki bwq kr skqy Qwy AOr n hi assy s<b<idwq ÈXwdw jwnkwri hwisl kr skqy Qwy[ I gu{ gr<qw swihb ki iqilip qyxwr krny my< muiskl ho rhi QwI, #Xo<ik smx ky dmnc#kr ny is#ko< ko hkumq ky swqw aljwxy rkw Qww AOr vy Apny Dwm~-gR<Qw ko smjny ky ile ÈXwdw kwm nhi< kr skqy Qwy[ 2. bwbw b<dw is<g bwhdur sy lykr imsl b<dw áqwwipq hony qk is#ko< ko Apnw AiáqËv bcwny ky ile j<glo<, phwvo< AOr ryigáqwno< my< Swrxw lyny ky ile mjæbur honw pvw[ I gu{ gr<qw swihb ki iqilipxw< qyxwr krny ky ile kwgjæ, klm AOr isxwhi mu$x jæ}rqy< *is#k ivsv kosw ivbwg, p<jwbi XUinvis~tI, pitxwlw-147002, Pon : 98720-74322
gurmiq zwn 19 QwI<, jo ik ÇCº itkwno< my< rh kr pydw krni bhuq hi muiskl kwx~ Qww[ ijn bvy Swhro< Xw ksbo< sy Xy aplñdw ho skqi QwI< vhw< hkumq kw dbdbw kwxm Qww, jo ik is#ko< ky isro< ky muøx rk rhi QwI[ is#k imslo< ky p<jwb pr kwibjæ ho jwny ky bwd BI enko ivdyswi hmlwvro< ky swqw lgwqwr jujnw pv rhw Qww[ mhwrwjw rxwjiq is<g kw rwèx áqwwipq ho jwny sy p<jwb my< Sww<iq áqwwipq ho ge~ QwI[ asky rwèx my< ivibº Dwm~-áQwwno< ko iváix shwxqw imlqi rhi, ijssy is#ko< my< Dwm~-áQwwno< ki syvw-s<bwl ky ile {ic pydw hue~, pr<qu ÈXwdwqr b<dw adwisxo< AOr ANX mh<qo< ky hwqwo< my< hi rhw[ hr Dwm~ ky pyrokwr ko Apny Dwm~áQwwn ki syvw-s<bwl AOr Apnw Dwm~-gR<Qw pfæny ki AwjæwdI QwI[ iksi Ek Dwm~ ko srkwri s<r@wxw hwisl nhi< Qww[ mhwrwjw rxwjiq is<g ky Alwvw purbi p<jwb my< A<gRyjæo< kw puxw~ }p sy kñjæw Qww[ Xhw< mojud is#k irxwsqy< A<gRyjæo< ky ADwIn QwI< AOr an pr Dwm~ ky mwmly my< koe~ pwb<di nhi< QwI[ en irxwsqo< ky rwjw Apny Dwwim~k ivsvwso< ky Anuswr kwx~ krqy Qwy, Xhw< qk ik rwjkumwr ko rwjg I pr bytqy smx Apny Dwm~ ky s<ákwr krny ki CUt QwI[ en rwjwao< ki irxwsqo< my< bhuq-sy Eysy fyry áqwwipq hue ijnho<ny gurbwxwi-adxxn ky kwx~ ike[ kuc fyro< pr vydw<iqk Bwv phly hi mojud Qww, esile anho<ny gurbwxwi ko vydw<iqk muhwvry ky Anuswr smjw[ esky Alwvw en irxwsqo< my< brw³xwo< kw Bwv mojud Qww AOr rwèx ki qrp sy anki hi iváix shwxqw ki jwqi QwI, jo gurbwxwi ki ÛXw$Xw porwixwk F<g ky swqw krqy Qwy[ EysI pwb<idxo< ky ADwIn jo kwx~ hue anko puxw~ }p sy gurbwxwi ki mul Bwvnw ky Anuswr nhi< mwnw jw skqw[ gurmiq ky Xo^X ivªwno< ki kmi ny logo< ky A<dr }ifæxo< ko jnm idxw, ijssy vhmo<-brmo< AOr pwk<fo< ny jnm ilxw[ 3. Bwe~ mni is<g ji AOr bwbw dip is<g ji jysy bui mwn AOr ivªwn log Dwm~-áQwwno< ki sur@ww krqy hue AOr anky AwËm-sMmwn ko kwxm rkqy hue SwhId ho ge Qwy[ 4. smx ky c#kr ky swqw SwwáZIX Bw wwxo< ki smj Gtny lgi AOr kwûx-pr<prw ky ªwrw pysw ikxw Dwwim~k Kjæwnw logo< ki pkv sy bwhr hony lgw[ vrj Bw ww AOr swdw Bw ww my< ilky gr<qw logo< ki smj sy dur hony lgy[ 5. A<gR yj rwèx áqwwipq hony sy e~swe~ imswnirxo< ny p<jwb my < pyr pswry[ anho<ny bvy srl F<g ky swqw logo< my < e~swe~ Dwm~ ky iq cyqnw pydw ki[ e~swe~ imswnirxo< ky cwr AOr hkumq ky Bwv ky ADwIn p<jwb ky log anki qrp Awki w~q hue[ es Bwv ko Gtwny ky ile is#k ivªwno< ny purjæor XËn ike[ anho<ny bhuq hi srl AOr BwvSwwlI F<g ky swqw ApnI ivrwsq ko logo< qk phu <cwny kw XËn ikxw[ 6. logo< kw Jukwv BOiqk {icxo< ki qrp bfæny ky kwrxw vy ApnI ivrwsq ky iq byipÿ hony lgy AOr ankw ÈXwdw DXwn BOiqk váquao< ki puiq~ ki qrp bfæny lgw, ijs kwrxw ivrwsq sy s<b<idwq Bw wwe~ SwÑdo< ki jwnkwri ki qrp DXwn n rhw, pirxwwmáv}p purwqn gr<qw boj lgny lgy[ 7. tikwkwri ki AwDwuink pr<prw my< qk~ BrpUr ivcwrdwwrw ny jæor pkvw[ hr ÛXi#q ApnI ivrwsq ky swqw juvny ko wqwimkqw
< < gurmiq zwn 20 dyqw hy, pr<qu Xid asmy< vhmo<-brmo< ki Brmwr ho qo askw DXwn ic<qnswil ivcwrdwwrwao< ki qrp {icq hoqw hy[ I gu{ gr<qw swihb my< sy Xh jæ}rq AwswnI sy puri hoqi hy[ eskw BrpUr PwXdw AwDwuink tikwkwro< ko imlw AOr anho<ny I gu{ gr<qw swihb ki qk~ BrpUr ÛXw$Xw krni Awr<B kr di, ijsny is#ko< AOr gyr-is#ko< ky mn my< es gr<qw ky iq w pydw ki[ AwDwuink tikwkwri ny logo< kw DXwn ApnI qrp KI<cw, ijssy purwqn tiko< kw Bwv Awm logo< my< KËm hony lgw[ eskw qwëpx~ Xh nhi< lynw cwihe ik purwqn tiky Ab inrqw~k ho ge hy<, #Xo<ik Awgy bfæny ky ile picy vwlo< ki jæ}rq hmysww bni rhqi hy[ cwhy QwoVI hi #Xo< n ho, pr<qu mhävpuxw~ hoqi hy[ AwDwuink tikwkwri ki kuc muk v iáxo< kw vxw~n es qrh ikxw gxw hy :- 1. en tiko< my< smuci gurbwxwi ko DXwn my< rkqy hue hr p<i#q ky shi AQw~ iniscq krny kw XËn ikxw gxw hy[ Ek p<i#q ky Ek AQw~ hi mwny ge hy<[ 2. AQw~ SwÑd-ÛXuËpiÁ AOr ÛXwkrxw ko mu$x rk kr ike ge hy<[ 3. porwixwk kqwwao< AOr swikxo< ky purwny irvwjæ ko lgbg KËm kr idxw gxw hy[ 4. tiko< my< AQw~ krqy smx gurmiq ko vydvydw<q sy ávq<z mwnw gxw hy[ 5. en tiko< ki SwYlI swihëxk AOr Bw ww srl p<jwbi ho ge~ hy[ swdw Bw ww vwli p<jwbi kw Xug KËm ho gxw hy[ 17 gurbwxwi tiky :- I gu{ gr <Qw swihb ko shi }p sy smjny ky ile ivªwno< ny BrpUr XËn ike hy <[ tikw esmy mhävpuxw~ BUimkw inbwqw hy[ I gu} gr <Qw swihb ky s<puxw~ tiky swmny Awny sy phly gu{ swihbwn AOr B#q swihbwn ki bwixwxo< ky tiky dykny ko imlqy hy <, jysy Alg-Alg SwwKwAo< my < sy imhrbwn, An<d Gn, Bwe~ s<qok is<g Awid ky nwm vxw~nxo^x hy <[ AwDwuink Xug ki tikwkwri my opysr yxwi ny es qrp mhävpuxw~ BUimkw inbwe~ hy[ kwlyjo< AOr XUinvis~itXo< ky opysro< ny ivswy w XËn krky gurbwxwi ko Akwdimk mwnk ky Anuswr pwtko< ky smmuk pysw ikxw hy[ kwlyj ky opysro< my < i <. qyjw is<g AOr o. swihb is<g ky nwm vxw~nxo^x hy < AOr XUinvis~tI my < o. qwrn is<g kw es kwx~ my < ivswy w áqwwn hy[ o. qwrn is<g ny I gu{ gr <Qw swihb kw s<puxw~ tikw nhi< ikxw, pr<qu anky ªwrw I gu{ nwnk pwqswwh ki bwxwi kw ikxw tikw mhävpuxw~ hy[ gu{ ji ki bwxwi ko I gu{ gr <Qw swihb ki iv wx-suci my < rwg-ÿm Anuswr rkw gxw hy[ eskw mul pwt iswromixw gu{ªwrw b<dwk kmyti ªwrw kwiswq SwÑdwQw~ ki cwr poiqwxo< ky Anuswr hy[ es tiky ko qyxwr krny ky ile purwqn tiko< ki shwxqw li ge~ hy[ p<jwbi XUinvis~tI ªwrw kwiswq es tiky ki SwoDw s. nryxw is<g ny ki hy[ esky Alwvw ih<di Bw ww my < fw. gurdyv kor AOr fw. gurcrn is<g An<d ªwrw qyxwr ikxw I gu{ gr <Qw swihb kw ilîxw<qrxw sihq Ek SwÑdwQw~ BI p<jwbi XUinvis~tI ªwrw kwiswq ikxw gxw hy[ bhuq-sy ivªwno< ny I gu{ gr <Qw swihb ky s<puxw~ tiky qyxwr krny ky ile XËn Awr<B ike AOr anmy < sy bhuq-sy log es kwx~ my < spl BI hue[ anky bwry my < Xhw< s<i@wîq }p sy jwnny kw XËn ikxw jw rhw hy :- 1. zwni bdn is<g, Awid I gu{ gr<qw swihb ji stik (PrIdkot vwlw tikw), 4 Bwg[
gurmiq zwn 21 2. zwni inhwl is<g suri, I gurmiq Bwa kwswni tikw I gu{ gr<qw swihb ji, 1936 e~ávi[ 3. p<ifq nryxw is<g, I gu{ gr<qw swihb stik, pw<c Bwg[ 4. zwni ibswn is<g, tikw I gu{ gr<qw swihb, 8 Bwg[ 5. s<q ikrpwl is<g, s< dwxi tikw Awid I gu{ gr<qw swihb ji, 10 Bwg[ 6. Bwe~ vir is<g, s<qwxw I gu{ gr<qw swihb, 7 Bwg[ 7. o. swihb is<g, I gu{ gr<qw swihb drpxw, 10 Bwg[ 8. zwni mni is<g, isdww<qk stik I gu{ gr<qw swihb ji ( Sn-aÁr ivkws), 8 Bwg, 1994 e~ávi 9. zwni hirb<s is<g, Awid I gu{ gr<qw swihb drswn inrxwy stik : qulnwëmk ADXXn, 14 Bwg[ 10. o. qyjw is<g, SwÑdwQw~ I gu{ gr<qw swihb, 4 Bwg enmy < sy PrIdkotI tikw sbsy purwqn hy[ Xh aºisvi< sdi ki iq hy[ o. ipawrw is<g pdm p<ifq qwrw is<g nroqm ªwrw ike Ek ANX tiky kw ijæÿ krqy hy <[ Xh BI aºisvi< sdi my < hi qyxwr ikxw gxw mwnw jwqw hy[ en dono< tiko< ko purwqn tikwkwri kw áv}p mwnqy hue vy enki qulnw krqy hue khqy hy <-- ''p<ifq qwrw is<g nroqm ki Bw ww g<bir AOr SwYlI purwny SwwáZIX qriky ki QwI, ijsy hr koe~ nhi< smj skqw Qww AOr Xh swrw kwiswq BI nhi< huaw[ zwni bdn is<g ky tiky ki KUbI Xh hy ik vh aºisvi< sdi ki rcnw hony ky bwvjud Bw ww AOr SwYlI ky p@w sy Aiq srl AOr áp t hy[ ipr anho<ny mwmuli-sw AwmuK bqw kr AQw~ BI iniscq Bw<iq Ek hi idxw hy, jo Awj ky pwtk ko BI s<qu tqw dyny vwlw hy['' 18 Awid I gu{ gr<qw swihb ji stik (PrIdkot vwlw tikw) : es tiky ko sbsy purwqn mwnw jwqw hy[ es tiky ki jæ}rq #Xo< pvi, áp t krqy hue Xh khw gxw hy ik ''is#k eiqhws cwhy gurbwxwi kw tikw guris#ko< ki jubwn pr hi honw bqwqw Qww, pr<qu ne~ roswni ky logo< my< tiky ky hony ki jæ}rq pydw kr di, ijsy purw krny ky ile fw#tr tö<p swhb Ek jm~n ivªwn ny klm atw kr ASwu tikw ys ky ªwrw kt ikxw, ijsny Ek Swu tiky kw Awk w~xw logo< my< pydw kr idxw['' 19 es tiky ko swkwr }p dwn krny ky ile irxwsq PrIdkot ky mhwrwjw ibkrmw is<g ny ivswy w XËn Awr<B ike[ es kwx~ ko splqwpuv~k purw krny ky ile zwni bdn is<g sykvw< vwlo< ki syvwe< li ge~<, ijnki rhnumwe~ my< Xh tikw s<vq` 1934 my< Awr<B hokr s<vq` 1940 my< s<puxw~ huaw[ es tiky ky SwoDw ki ijmmydwri bwbw sumyr is<g q$æq I ptnw swihb vwlo< ko so<pi ge~, ijnho<ny zwnvwn is<go< ki Ek kmyti ky ªwrw es kwx~ ko purw ikxw[ kmyti vwly is<go< my< Bwe~ hrbjn is<g I Am qsr swihb, Bwe~ s<q is<g kpurqwlw irxwsq, Bwe~ J<fw is<g nwnikawxww (s<g}r), Bwe~ rwx is<g j<gi rwxww, Bwe~ idwawn is<g sykvw< vwly, p<ifq hmir is<g s<á iq, p<ifq bwlk rwm adwsi s<á iq, bwbw bkqwvr is<g Swwiml Qwy[ Xh tikw bhuq-sy myhnqi XËno< sy s<puxw~ huaw, ijs pr itîpxwi krqy hue
gurmiq zwn 22 zwni hirb<s is<g khqy hy<, ''Xh tikw 'p<c prvwxwi' F<g ky swqw qyxwr ikxw gxw Qww[ myry prm ÎXwry myjr s. surjn is<g c<figfæ, ijnho<ny es tiky ki qyxwri ko ApnI Aw<Ko< sy dykw Qww, bqwqy hy< ik 20-25 ivªwno< ki m<fli Ek-Ek SwÑd ky AQw~ ilk kr lwqi QwI AOr jb ivcwr-sbw lgqi QwI qo zwni bdn is<g, jo muk ivªwn Qwy, sbi ko Apny-Apny ilky hue AQw~ sunwny ky ile khqy Qwy AOr sbky bwd vy Apny ike hue AQwo~< ko swmny rk kr ipr inxw~x krqy Qwy['' 20 cwr poiqwxo< my< s<puxw~ hue es tiky kw dusrw s<ákrxw s<vq` 1981 my< vjæir ih<d ys I Am qsr swihb sy Cpw[ Sn-aÁr ky }p my< Cpy hue es tiky ky cwr Bwg Awjkl Bw ww ivbwg ªwrw kwiswq imlqy hy<, ijsky 2925 sy ÈXwdw p T hy<[ I gu{ gr<qw swihb ki mul iv wx-suci ky Anuswr Xh tikw s<puxw~ ikxw gxw hy[ khi<-khi< jæ}rq ky Anuswr is w<q }pi SwÑdo< ko Kol kr smjwny ky ile iváqwr BI idxw huaw hy[ I gurmiq Bwa kwswni tikw I gu{ gr<qw swihb ji : Xh tikw s. inhwl is<g (suri) ki q hy[ vy bwxwi ky risxw AOr gurmiq is w<q ky cwrk Qwy[ gurmiq iv w ky cwr AOr swr ky ile anho<ny Kwlsw Eyiqhwisk v iv k soswxti ki áqwwpnw ki[ es soswxti ky mu$x a ysx Qwy :- 1. is#k Dwm~ sy s<b<idwq swihëx kw Xo^X cwr lyko< AOr puáqko< ªwrw krnw[ 2. is#k eiqhws AOr swihëx sy s<b<idwq 'irsc~' kw kwm krnw[ 3. mojudw is#k eiqhws AOr assy s<b<idwq ANX swihëx ki Xo^X CwnbIn ªwrw sudwwxi krni[ 4. is#ko< ki sinw-b-sinw cli Awe~ swikxo< (irvwxq) ko EkiZq krnw AOr sdw ky ile kwxm rknw[ 5. Alg-Alg Bw wwao< sy Anuvwd krny[ es soswxti ky en inxmo< sy pqw clqw hy ik esky s<áqwwpk AOr ANX b<dwk kysy p<qw ky SwY@wixwk ihqo< ko swmny rk kr kwx~ kr rhy Qwy[ soswxti ky en a ysxo< ki puiq~ hyqu s. inhwl is<g ny pd-cyd AOr kitn p<i#qxo< v pdo< ky AQwo~< sihq I gu{ gr<qw swihb kw Ek SwÑdwQw~ qyxwr ikxw jo ik A Yl, 1918 e~. my< pwtko< ky smmuk AwXw[ Xh poqwi gurmiq ys, I Am qsr my< kwiswq hue~[ esi Œ <Klw ky A<qg~q ankw dusrw bvw kwx~ I gu{ gr<qw swihb kw tikw Qww, ijski phli poqwi 1930 e~. my< qyxwr hokr pwtko< ky smmuk Awe~[ es tiky ki ivswy wqwao< kw vxw~n krqy hue gurmiq cwrk sbw, rwvlip<fi ky yijfy<t srdwr su<dr is<g bqwqy hy< :- 1. bwxwi ky pwt my< jhw< kuc mqbyd qiq hoqw hy, as pwt ko Swu swibq krny ky ile Anyk mwxw asi kwr dy ide ge hy<[ 2. bwxwi ky AQw~ jo BI ike hy< anki ofæqw krny ky ile isvwx gurbwxwi ky AOr khi< sy mwxw dyny kw XËn nhi< ikxw[ AQw~ Eysy ghn ivcwr ky swqw ike hy< ik gurbwxwi ki ksoti pr iblkul Kry aqrqy hy<[ 3. jpu ji swihb bwxwi ki ËXyk pavi ki Œ <Klw ipcli pavi ky swqw jovny ki sucnw di hy[ 4. swdw, s<q Awid pdo< kw inxw~x bhuq AÇCI qrh ikxw hy[ 5. ËXyk sy<ci puáqk ki Sw#l my< hy, jhw< ji
gurmiq zwn 23 cwhy<, AwswnI ky swqw ly jw skqy hy<[ 6. Xh tikw Awpny Ek swl my < s<puxw~ ikxw hy[ es tiky ki ivswy wqw bqwqy hue zwni B#q rwm rwvlip<fi khqy hy< ik Xh dyk kr bhuq hi AwScX~ huaw ik eqny bwrik twe~p ky BI 140 p To< my< kyvl mul-m<z sy lykr 'soihlw' qk hi tikw idxw jw skw hy[ kyvl mul-m<z kw AQw~ hi 22 p To< my< hy[ Xh es bwq ky ile kwpi sbuq hy ik AQw~ bhuq hi iváqwr ky swqw ide ge hy<[ Awpny AiDwk myhnq hi nhi< ki, biøk bhuq koiswsw kr Ek-Ek A@wr ky gufæ Bwv ko FU<Fny kw XËn ikxw hy[ I gu{ gr<qw swihb stik : Xh stik p<ifq nryxw is<g zwni ki iq hy[ zwni ji AQwo~< ki as pr<prw sy s<b<idwq Qwy jo I gu{ goib<d is<g ji ky ªwrw Awr<B ki ge~[ es pr<prw my< Bwe~ mni is<g ji, Bwe~ divwn is<g, Bwe~ guridawl is<g, Bwe~ Kjæwn is<g, Bwe~ AmIr is<g, Bwe~ rwm is<g, Bwe~ c<dw is<g, Bwe~ dxw is<g, Bwe~ Bgvwn is<g, Bwe~ bbykw is<g AOr es tiky ky tikwkwr zwni nryxw is<g Awqy hy<[ zwni nryxw is<g kw Xh dusrw tikw hy jo pwtko< ky smmuk hy[ essy phly anho<ny jo tikw ikxw vh irxwsq PrIdkot ny Eysw s<bwlw ik ipr bwhr n AwXw[ irxwsq PrIdkot ky ADwIn tikw ilkny ki dwsqw< my< vy bqwqy hy< ik ''sn` 1911 e~. my< idøli drbwr huaw hy[ as drbwr ky smx srdwr idawl is<g ( yijfy<t, ko<isl PrIdkot) ny Ek idn idøli my< PrIdkot ki qrp sy Cp cuky I gu{ gr<qw swihb stik my< sy iksi Ek Swbd ky AQw~ suny, pr<qu anko as AQw~ my< sy kuc BI pøly n pvw[ qb anho<ny Apny pws byty s. sohn is<g syÿytöi átyt ky swqw ivcwr ki ik ''tiky kw mqlb Xh hoqw hy, ik muiskl rcnw Awswn bnkr hryk ky smjny Xo^X ho jwxy[ Xh tikw qo mul pwt sy BI kitn mwlum hoqw hy, esile koe~ Eysw XËn ikxw jwe, ijssy Xh swrw tikw Swu p<jwbi Bw ww my< ËXyk iswi@wq-aiswi@wq bhn- Bwe~ AÇCI qrh sy smj sky AOr es tiky ky qyxwr hoqy hi dobwrw Cwp idxw jwe['' 21 mhwrwjw PrIdkot ny I gu{ gr<qw swihb kw dobwrw tikw krny ky XËn Awr<B ike AOr es kwx~ ky ile Kwlsw cwrk iv wlx qrnqwrn ky ADXwpk s. e~swr is<g ky swqw s<pk~ áqwwipq ikxw gxw[ mwátr ji ny Xh tikw qyxwr krny ky XËn ike, pr<qu bwq iksi isry n lgi[ ipr Xh kwm p<ifq nryxw is<g ko so<pw gxw, ijnho<ny isq<br, 1912 e~. my< Xh kwx~ PrIdkot jwkr Awr<B ikxw AOr 16 mhino< ki AQwk myhnq ky pscwq esko mukmml kr ilxw[ Xh tikw irxwsq PrIdkot ky pws hi Qww AOr anho<ny esko kwiswq krny ki koiswsw nhi< ki[ Ek bwr p<ifq ji Kud es tiky ki Cpwe~ ky ile ivnqi krny ky ile vhw< ge qo pqw clw ik tiky ki kwswn simiq ky yijfy<t srdwr bicz is<g qo bwhr dory pr hy<[ vy srdwr Pqh is<g sy imly, bwqciq ki[ anho<ny PrmwXw ik Awp yijfy<t swihb sy imlo[ dws (p<ifq nryxw is<g) ny srdwr bhwdur srdwr e<dr is<g ( yijfy<t ko<isl PrIdkot) ky pws apiáqwq hokr p<jwbi my< ike ge tiky ko kwiswq krny ki wqw~nw ki[ Awp ji ny aár idxw-- drbwr ki
gurmiq zwn 24 mjæi~ purwqn tikw kwiswq krny ki hy, nxw nhi< ikxw jwegw[ 22 p<ifq nryxw is<g ny Apnw tikw kwiswq hoqw n dykkr I gu{ gr<qw swihb kw Ek AOr tikw krny kw mn bnwxw[ phly anho<ny Xh ivcwr ikxw ik nxw tikw I hjur swihb jwkr ikxw jwe, pr<qu ipr kuc sèjno< ky khny pr XhI< pr tikw krny kw mn bnw ilxw[ anho<ny bqwxw ik ''22 mwg~swi w~, s<vq` 1985 ibÿmi (1928 e~ávi) ko kvwh swd krky Ardwsw kr wq: kwl 10 bjy tikw Awr<B kr idxw AOr lgwqwr 16 G<ty hr rojæ ilkwe~ krqw rhw jo AwiSvn (mwh) ki 17 qwrik Amwvs vwly idn s<puxw~ ho gxw hy[ ^Xwrh mhiny my< I gu{ gr<qw swihb ky mul pwt ki ilkwe~ sihq tikw ho gxw[ my< Kud hyrwn hu< ik Xh kysy ho gxw['' 23 Xh tikw cwhy 1928 e~. my< mukmml ho gxw Qww, mgr eski Cpwe~ 1934 e~. my< hue~[ es dyri kw kwrxw bqwqy hue vy khqy hy< ik ''ke~ p<i#qxo< kw Byd mujy tikw krqy smx purw-purw iniscq nhi< huaw Qww[ XhI kwrxw Qww, jo my<ny as smx sy Awj qk tikw nhi< CpvwXw[ vwihgu{ ji ki bhuq pw hue~, qo sn` 1934 e~. my< mujy Imwn gurmuk ÎXwry is<g swihb Bwe~ Bgvwn is<g ji møhy vwlo< ky crxwo< my< phu<cny kw smx wîq huaw[ anho<ny pw krky myry vy sbi s<dyh inscx }p my < bdl ide[ es qrh my< apro#q mhwpu{ w gurmuko< ki pw sy es tiky ko purw krky spl kwx~ huaw hu<< AOr an mhwpu{ wo< ki AwiËmk AwSwI w ky swqw hi Xh tikw Cp kr guris#k s<gq ky krkmlo< my< suswoibq huaw hy['' 24 I gu{ gr<qw swihb stik : zwni ibswn is<g Kwlsw kwlyj I Am qsr my< ADXwpn-kwX~ krqy Qwy AOr swqw hi kwlyj ky gu{ªwry my< gr<qwi ky }p my< syvw BI inbwqy Qwy[ gr<qwi ki syvw ky swqw-swqw Xy I gu{ gr<qw swihb ki kqww BI ikxw krqy Qwy, ijssy kwlyj ky i <sipl sihq Awny vwli s<gq BI Bwivq QwI[ kwlyj my< Dwwim~k iv wx pfæwny AOr kqww ny I gu{ gr<qw swihb ky pwt ky swqw-swqw esky ADXXn ki {ic pydw kr di, ijs kwrxw phly sy cly Aw rhy gurbwxwi-aqwo~< ki sudwwxi ky iq smj pydw ki[ ADXwpn-kwX~ ky dorwn vwrw< AOr kibá svöxy Bwe~ gurdws ji s<puxw~ hokr pwtko< ky }b} ho cuky Qwy[ enki BrpUr Sw<sw hue~ QwI[ Bwe~ kwnh is<g nwbw ny enky ªwrw ike kibá svöxy ky tiky pr itîpxwi krqy hue khw ik ''Awpky ªwrw ricq Bwe~ gurdws ji ky kibáo< kw tikw phu<cw, ijskw Anyk bwr DwNXvwd hy[ Awpny jo ApnI rcnw phly ke~ bwr ByjI hy, asko AOr es tiky ko dyk kr myrw mn Aiq sº huaw hy[ prm ipqw ky Awgy ivnqi hy ik vy Awpko A<q qk Awn<d sihq p<qw-syvw my< lgwe rky[ Agr Awp jysy zwni AOr gr<qwi hmwri kom my< vwihgu{ ki pw sy bhuq ho jwe< qo SwIGR hi hmwri puxw~ aºiq ho skqi hy['' Bwe~ gurdws ji ki rcnwe< gurmiq is w<q ky Anuswr hy< AOr jb enko DXwn sy pfæy< qo bhuq-sy gurmiq is w<q Apny Awp áp t ho jwqy hy<[ Bwe~ gurdws ji ki rcnwao< AOr gurbwxwi ky ADXXn sy enko lgw ik gurbwxwi ky kuc Eysy AQw~ BI cilq ho ge hy< jo gurmiq is w<q ky swqw myl nhi<
gurmiq zwn 25 Kwqy[ enho<ny gurbwxwi kw shi zwn pydw krny ky ile gurmiq Anuswr Ek tikw qyxwr ikxw jo ik AwT ijødo< my< s<puxw~ huaw[ zwni ji bqwqy hy< ik es tiky my< AQwo~< ky ile Swu p<jwbi lïjæ eáqymwl ike ge hy< AOr Xy AQw~ pçcis mhwn ivªwno< ky d i tgocr hue hy<[ opysr qyjw is<g Em. E. Kwlsw kwlyj I Am qsr p<qw-rën ny pfæ kr irûxu ikxw hy AOr bwki ky AQwo~< ko dyky<gy[ es tiky my< Awe~ do iv wx-suicxo< ky bwry my< zwni ji bqwqy hy< ik Ek qo A@wr lg-mwzw ky Ÿm Anuswr hy<[ jo Swbd Awpny FU<Fnw ho aski phli p<i#q Xwd honi cwihe[ ipr Awp jødi FU<F logy[ lg-mwzw kw DXwn krky esi tiky my< dyko[ ijs SwÑd ki Awpko phli p<i#q AwqI hy vh bhuq jødi iml jwegi[ dusri iv wx-suci BwvwQw~ hy[ ijs iksi Bwv kw Awpny SwÑd dyknw ho qo BwvwQw~ iv wx-suci dyko[ es iv wx-suci my< BI A@wro< kw hi ihswb lg-mwzw ky swqw rkw gxw hy[ ijs Bwv kw Awpko SwÑd cwihe Awp BwvwQw~ iv wx-suci my< dyko[ Xh tikw AwT ijødo< my< hy, pr<qu eski phli AOr AwiKrI poqwi sbsy phly CwpI ge~[ kwrxw Xh Qww ik lykk ky pws es tiky ky kwswn ky ile pyso< ki byhd kmi QwI AOr vh is#k s<gq ky shxog ky swqw Xh tikw Cpvwnw cwhqw Qww[ aski ApnI qn$ævwh asky swqw dusry iv wx pfæwny vwly shxoigxo< sy bhuq km QwI[ eqny pyso< sy tikw qo #Xw Cpvwnw Qww, Gr kw Kc~ BI muiskl sy clqw hogw[ shxog my< vh cwhqw Qww ik wlu es tiky ki puri kimq phly Adw kr dy<[ kimq imlqy hi do tiky qur<q Byj ide jwe<gy[ bwki ky jysy-jysy Cpy<gy purwni kimq pr hi Byjy jwe<gy[ dusri shwxqw es kwr ki QwI ik Xid koe~ sèjn Ek so sy lykr Ek hjæwr {pxw do v w~ ky ile ÑXwjmu#q dy dy qo essy p<qw kw Blw ikxw jw skqw hy[ shwxqw krny vwly kw nwm tiky my< kwiswq ikxw jwegw[ es tiky ki phli ijød jnvri, 1929 e~. my< kwiswq kr pwtko< ky smmuk ki jw cuki QwI[ s< dwxi tikw Awid I gu{ gr <Qw swihb : s<q ikrpwl is<g kw jnm 7 nv<br, 1915 e~. ko s. qwp is<g AOr mwqw PUl kor ky Gr sáo vwli gli, I Am qsr swihb my < huaw[ bcpn my< hi enko s<q AmIr is<g ny enky mwqwipqw sy gu{-gr ki syvw ky ile ly ilxw[ s<q ji ky vcno< ko isr-mwqwy mwn kr fyry Aw ge AOr es syvw ky ile Apnw smucw jivn Aip~q kr idxw[ bwbw aám is<g AOr s<q AmIr is<g ki syvw my < jivn Ap~xw kr en mhwpu{ wo< sy gurbwxwi iv w grhxw krqy rhy[ s<q ji ny Apny jivn ky swt swl gu{-swbd ki syvw ki[ enho<ny gurbwxwi ky jo AQw~ idkwe ansy ÛXw$Xw ki Ek ne~ pr<prw ny jnm ilxw, ijsy 'syvw p<qwi ÛXw$Xw xwwli' khw jwqw hy[ s<q AmIr is<g ªwrw gurbwxwi ky idkwe AQwo~ < ko s<q ikrpwl is<g ny klmb ikxw, ijsy 's< dwxi tikw Awid I gu{ gr <Qw swihb ji' SwI w~k ADwIn ijzwsuao< ky ile pysw ikxw gxw[ Xh tikw ds ijødo< my < hy[ s<q ikrpwl is<g ny I gu{ gr<qw swihb kw iváqwrpuv~k tikw ikxw hy[ esky phly Bwg my < mh<q bwbw aám is<g, s<q AmIr is<g AOr s<q ikrpwl is<g kw s<i@wîq jivncirz hy[ 'jpu' bwxwi sy phly do AwmuKwE<,
gurmiq zwn 26 m<z AOr m<gl inxw~x hy[ gurbwxwi ky tiky ky swqw-swqw esko iváqwrpuv~k smjwny ky ile swikxo< kw shwrw ilxw gxw hy[ phli poqwi my< I gu{ gr<qw swihb my< mojud inánym ki bwixwxo< kw tikw hi ikxw gxw hy[ Ek Swbd ky Ek sy ÈXwdw AQw~ ide ge hy<[ phli bwr Xh tikw 13 jnvri, 1961 e~. ko kwiswq huaw AOr coqwi bwr 16 Agáq, 1976 e~. ko Bwe~ jvwhr is<g ikrpwl is<g E<f k<pni I Am qsr swihb ny kwiswq ikxw[ sy w<iqk stik I gu{ gr<qw swihb ji : Sn-aÁr ivkws : zwni mni is<g ny gurmiq ki iv w zwni gurbcn is<g sy hwisl ki[ aprw<q dur-drwj ky elwko< AOr dyswo< my< is#ki- cwr krqy rhy[ enho<ny gurmiq ky Alg-Alg phluxo< ko jysy smjw, asy klmb ikxw[ enho<ny gurmiq ivcwrdwwrw ky cwr AOr swr hyqu ijn puáqko< ki rcnw ki anmy< 'gurbwxwi bodw swgr', 'jnm pdwrqw', 'nwm pdwrqw', ' ym pdwrqw', 'igawn pdwrqw', 'mukiq pdwrqw', 'Anmol bol', 'syvw cmqkwr', 'mni imrgysw vlvly', 'Anmol {bwexw<', 'jpu ji swihb stik', 'bwrh mwhw stik' Awid Swwiml hy<[ Xh tikw enki bwrh-qyrh v w~ ki s$æq myhnq kw Pl hy[ enho<ny I gu{ gr<qw swihb kw stik krny kw jo dig~ s<køp ivdysw my< rhqy hue ilxw Qww, vh I Am qsr my< mu$x gr<qwi ki syvw krqy hue s<puxw~ ikxw[ es tiky ki phli sy<ci 24. 10. 80. ko as smx ky iswromixw AkwlI dl ky Dwwn s. hrc<d is<g lo<govwl ny I Am qsr my< irlijæ ki[ Xh tikw 1994 e~. my< s<puxw~ huaw[ Xh tikw Sn-aÁr ky }p my< ikxw gxw hy, jo ik cwrko< AOr Awm pwtko< ky ile lwbdwxk hy[ kwswn s<áqww ny es tiky ki Cpwe~ is#k s<áqwwao< AOr wlu is#ko< sy EkiZq ike Dwn ªwrw puri ki[ Xh s<puxw~ tikw AwT Bwgo< my< hy[ s<qwxw (s<qww) I gu{ gr<qw swihb : Bwe~ vir is<g AwDwuink p<jwbi swihëx ky ipqwmh mwny jwqy hy<[ anho<ny p<jwbi swihëx AOr ivswy w }p sy gurmiq swihëx ko PuiØlq krny my< BrpUr Xogdwn idxw[ enki gurbwxwi AQwo~< ki pr<prw Bwe~ mni is<g ji ky swqw jw juvqi hy[ Bwe~ mni is<g ji vwli zwni s< dwx my< Bwe~ c<dw is<g hue hy<, ijnsy Bwe~ vir is<g ky nwnw zwni hjæwrw is<g ny iv w grhxw ki[ zwni ji ny Ek kosw qyxwr ikxw jo ik I gu{ gr<qw swihb kw zwn wîq krny my< shwxk Qww[ Gr my< gurmiq iv w ky mwhol ny Bwe~ vir is<g ky mn ko gurmiq swihëx ki Koj ky iq yirq ikxw AOr Kud AwjIvn es syvw my< lgy rhy[ Bwe~ vir is<g ny gurmiq swihëx ki bhuq-si Koj BrpUr puáqky< pwtko< ki njær ki<, ijnho<ny is#k jgq ko vhmo<-brmo< sy mu#q kr gu{-gr ky swqw wpuv~k jovny kw kwx~ ikxw[ Bwe~ swihb ki ijs rcnw ky bwry my< Xhw< jwnny kw XËn ikxw jw rhw hy vo hy-- 's<qwxw I gu{ gr<qw swihb[' Xh rcnw Bwe~ swihb ky jiqy-ji s<puxw~ nhi< ho ski AOr jo kwx~ es idsww my< huaw asy anky BRwqw Bwe~ blbir is<g ny swq Bwgo< my< kwiswq kr idxw[ es poqwi kw nwm 's<qwxw I gu{ gr<qw swihb' #Xo< hy? eskw vxw~n krqy hue es poqwi ki BUimkw my< bqwxw gxw hy ik ''eskw nwm koe~ bvw honw cwihe Qww[ esmy< jo mul hy vh qo bvi sy bvi váqu hy[ vh
< gurmiq zwn 27 Dwur ki bwxwi hy, jo Dwur sy Awe~ hy, jo gu{ hy, Am q BrpUr hy[ Agm-AgwDw ki bwxwi hony ky kwrxw Awp AgwDw hy, pr<qu esky AQw~ AOr Bwv Awid, jo esmy< ilky ge hy<, vy Ek AØpz jiv kw XËn hy esy smjny kw AOr jhw< qk ho sky vh esky crxwo< my< byt kr essy wîq ki jwe[ esile Xh Ek qrh sy s<qwxw hy, jo bwxwi ki Swrxw lyny sy iv wiqw~xo< ki qrh imli hy['' 25 s<qwxw my< Bwe~ swihb ki gurbwxwi ky iq cyqnw, d Fæqw, in Tw kw ktwvw hoqw hy[ vy gurmiq-rs my< GulI-imlI Swi$æsXq Qwy[ gu{- AwSwX ko áp tqw sihq pysw krny ky a ysx kw ÛXw$Xwn krqy hue khqy hy <-- ''hmny es tiky my < iksi Ek p@w ki koe~ KI<cqwn nhi< ki, jo bwxwi ky A@wr idawnqdwri ky swqw rwáqw dyqy hy < AOr jo inj mn ko gu{-awswx ky Anuswr inscx hoqw hy vh ilkw hy AOr muiskl smx my < Ardws krky rhnumwe~ ki Xwcnw ki hy[ hmwrw AwSwX Xh hy ik gurbwxwi ky AQw~ gu{-awswx ky AnukUl ho< AOr rwx ki ibºqw vwly mul ki qrh AQwo~< my< inly ~pqw AOr vwáqivkqw ko AnuBv kry<[ #Xo<ik Xh mul AwSwX gu{ bwby kw jivo< ki køxwxw hy AOr køxwxw-mwg~ vwly sqo-guxwi rwáqy pr clqy hy qqww sëx ki roswni my < clqy hy <['' 26 es gr<qw kw s<pwdk eski ivswy wqw bqwqw hy ik ''eski ÛXw$Xw my< AwdrxwIX Bwe~ swihb ny ApnI ilikq ko jgh-jgh gurbwxwi ki p<i#qxo< ky swqw mwixwq ikxw hy[ XËn ikxw gxw hy ik jhw< khi< BI I gu{ gr<qw swihb ki koe~ p<i#q Awe~ hy vh I gu{ gr<qw swihb ky pwt ky swqw s<swoidwq kr kwiswq ki jwe[ jhw< qk ho skw, hr p<i#q ky swqw pdy dyny kw XËn BI ikxw gxw hy[ ijn pdo< my< rwg AOr mhøly kw pdw dykr A<q Swbd kw A<k, Agr vh iksi vwr ki p<i#q hy, qo as vwr ki pavi kw A<k idxw gxw hy[ sukmni swihb ky pdo< my< phly AstpdI kw A<k hy, ipr as AstpdI ky pdy kw['' 27 Bwe~ vir is<g ky es mhävpuxw~ kwx~ ko zwni mih<dr is<g rqn ny Awgy jwri rkw hy[ anky ªwrw s<puxw~ ikxw tikw Cpwe~ ADwIn hy[ s<db~-suci :- 15. Bwe~ blbir is<g, in{#q I gu{ gr<qw swihb, BUimkw, p T 9 16. vhi, p T 9-10 17. blbir is<g n<dw, p<jwbi tikwkwri ki mu$x v iáxw<, tikwkwri, eiqhwskwri AOr pzkwirqw-- kuc d i tkoxw, p T 124 18. ipawrw is<g pdm, I gu{ gr<qw swihb ki tikwkwri, nwnk kwsw pizkw, ids<br 1991, s<pwdk fw. blkwr is<g, p T 57 19. zwni bdn is<g, Awid I gu{ gr<qw swihb ji stik (PrIdkot vwlw tikw), p t A 20. zwni hrb<s is<g inrxwykwr, tikwkwri dw mwrg qy mwrgi, nwnk kwsw pizkw, ids<br 1991, s<pwdk fw. blkwr is<g, p T 18 21. p<ifq nryxw is<g zwni, I gu{ gr<qw swihb ji, BUimkw, p T T 22. vhi, p T f 23. vhi, p T f 24. vhi, p T q 25. Bwe~ vir is<g, s<qwxw I gu{ gr<qw swihb, s<pwdk fw. blbir is<g, BUimkw, p T A-Aw 26. vhi, p T A 27. vhi, p T c ŸmSw :...
gurmiq zwn 28 I gu{ gr<qw swihb my< swmwijk sur@ww kw s<db~ mnu X ky svw~<gixw ivkws ky ile Eysy swmwijk vwqwvrxw ki AwvSXkqw hoqi hy ijsmy< asy s<puxw~ swmwijk sur@ww wîq ho sky[ swmwijk sur@ww kw AiB wx Eysy swmwijk mwhol sy hy ijsmy< rh kr mnu X puxw~ ávq<zqw, AwËm-sMmwn AOr inb~xqw sy jivn ÛXqIq kr sky[ asy iksi sy iksi BI kwr kw BX n ho, vh iksi BI áqr pr prwdwin n ho AOr vh iksi BI iáqwiq my< Apny mwn-smmwn AOr mwnvwidwkwro< ki r@ww kr sky[ I gu{ gr<qw swihb my< Eysy skwrwëmk mwhol ki s jnw hyqu áp t yrxww imlqi hy[ gu{ swihbwn ki qës<b<dwi AiBlw ww bvi hi mukr hy[ vy cwhqy hy< ik logo< ko suri@wq AOr shj jivn jiny lwxk swmwijk pirvysw wîq ho sky[ I gu{ rwmdws ji Akwl purk ky sm@w Ardws krqy hy< ik es jl rhy jgq ko ApnI pw sy bcw ly< : jgqu jl<dw rik ly AwpxwI ikrpw Dwwir ] ijqu duawry abry iqqy lyhu abwir ] (pºw 853) I gu{ gr<qw swihb my< áqwwipq srbq ky Bly ki AvDwwrxww gu{ swihbwn ky esi d i tkoxw kw hi iqpln hy[ swmwijk sur@ww ki bwdwwe<--duûx~vhwr Ev< AËXwcwr : I gu{ gr<qw swihb my< mnu X ky ªwrw mnu X ky iq ike ge duûx~vhwr Ev< AËXwcwr ko swmwijk sur@ww ki wiîq my< -fw. rwjy<«is<g swihl* sbsy bvw bwdwk mwnw gxw hy, esile gurbwxwi bury ÛXvhwr ky ËXwg Ev< AËXwcwr sy mu#q hony ky ile yirq krqi hy[ in t ÛXvhwr sy prhyjæ : bhuq purwni khwvq hy ik Awp jysw ÛXvhwr dusro< sy Apny ile cwhqy ho, dusro< ky iq BI vysw hi ÛXvhwr kro[ váquq: swmwijk sur@ww ky s<db~ my < sbsy buinxwdi bwq mnu X kw pwrápirk ÛXvhwr hi hy[ Xid smáq mnu X swmuihk qor pr Ek dusry ky iq AÇCw ÛXvhwr kry< qo swmwijk mwhol Apny Awp hi y T AOr s jnwëmk ho jwxygw[ gu{ swihbwn ny mnu X ko Ek-dUsry ky iq GitXw rvyxw rkny sy bwr-bwr rokw hy[ I gu{ gr<qw swihb my< áqwwn-áqwwn pr yirq ikxw gxw hy ik mnu X ko kbi iksi dusry mnu X kw burw nhi< krnw hy[ I gu{ nwnk dyv ji smjwqy hy< ik in<dw, cugli, e~ Xw~, kwm, ŸoDw, lob, Ah<kwr Awid-Awid buri v iáxo< ko që@wxw ËXwg dynw cwihe : Cofhu wxwi kuv kbwvw ]... Cofhu in<dw qwiq prwe~ ] piv piv djih swiq n Awe~ ]... Cofhu kwm ŸoDwu buirawe~ ] hamy Dw<Dwu Cofhu l<ptwe~ ]... bolhu swcu pcwxwhu A<dir ] duir nwhi dykhu kir n<dir ] (pºw 1025) XhI nhi<, gurbwxwi Xh BI áp t krqi *1/338, 'ávînlok', dswmysw ngr, m<fi muølw<pur dwkw (luidwxwnw), p<jwb-141101, Pon : 94172-76271
gurmiq zwn 29 hy ik dusry kw burw n cwhny vwlw mnu X ávx< BI Anyk burwexo< sy bcw rhqw hy[ p<cm pwqswwh I gu{ Arjn dyv ji kw Prmwn hy ik dusry kw burw mn my< n rky< qo Kud ko BI koe~ duk nhi< imlqw[ swri s i t my< e~svr ko dyknw cwihe[ Gt- Gt my< vhi smwihq hy, esile Apny mn sy burwe~ imtw dyni cwihe AOr iksi sy BI vyr- Bwv nhi< rknw cwihe : --pr kw burw n rwkhu ciq ] qum ka duku nhi Bwe~ miq ] (pºw 386) --mn Apuny qy burw imtwnw ] pyky sgl isrsit swjnw ] (pºw 266) --vvw vy{ n kriey kwhu ] Gt Gt A<qir brhm smwhu ] (pºw 259) gurbwxwi mnu X ko mnu X ky iq burw ÛXvhwr krny sy rokqi hy[ gurbwxwi qo AwdSw~ ÛXvhwr ko Apnwny ky ile Xhw< qk yirq krqi hy ik Agr koe~ burw BI kry qo BI askw Blw hi krnw cwihe : PrIdw bury dw Blw kir gusw min n hfwe ] (pºw 1381) AËXwcwr sy mui#q--inb~xqw ki AvDwwrxww : swmwijk sur@ww ki wiîq my< dusrw sbsy bvw bwdwk hy-- AËXwcwr[ AËXwcwr vh bqw~v hy jo qwkqvr log kmjæoro< ko frwny-dbwny ky ile krqy hy< qwik anky hko< ko CInw jw sky[ I gu{ gr<qw swihb my< AËXwcwr krny Xw dusro< ky hko< ko CInny ko AËX<q GitXw ÛXvhwr mwnw gxw hy[ gurbwxwi my< swp-swp khw gxw hy ik prwxw hk mwrny ki v iá mnu X ky sdwcwr ko n t kr dyqi hy : vsqu prwe~ ApunI kir jwny hamy ivic duku Gwly ] (pºw 139) AËXwcwr kw ivrodw krny ky ile gu{ swihbwn ny inb~xqw kw ivcwr idxw hy[ I gu{ qyg bhwdr swihb Prmwqy hy< ik n qo iksi ko frwnw hy AOr n hi iksi sy frnw hy : BY kwhu ka dyq nih nih BY mwnq Awn ] khu nwnk suin ry mnw igawni qwih bkwin ] (pºw 1427) mdx kwl my< AËXwcwr ko Swo wxw ky hiqwxwr ky }p my< Xog krny vwly do muk vg~ Qwy-- Ek rwjw vg~ AOr dusrw pujwri vg~[ gu{ swihbwn ny en vgo~< ky lobi, BR t, AnYiqk Ev< AmwnvIX Awcrxw kw ftkr ivrodw ikxw[ rwjniiqk AËXwcwr kw ivrodw : mdxkwlin rwjw vg~ Apny AsIimq AiDwkwro< Ev< Swi#q kw du{pxog jnqw kw Swo wxw krny AOr an pr AËXwcwr krny ky ile krqw Qww[ I gu{ nwnk dyv ji ny bvy sidwy AOr s$æq SwÑdo< my< rwjwao< ki inr<kuswqw kw ivrodw ikxw hy : rwjy sih mukdm kuqy ] jwe jgweinh byty suqy ] cwkr nihdw pweinh Gwa ] rqu ipqu kuiqho cit jwhu ] (pºw 1288) Xhw< gu{ ji ny rwjw vg~ ky AËXwcwrI }p kw pdw~pwsw ikxw hy[ gu{ ji kw AwSwX Xh hy ik iksi BI mnu X pr rwjniiqk AËXwcwr nhi< honw cwihe[ jw ko iksi BI rwj- b<dw my< Sww<iqpUv~k jivn-xwpn krny kw AiDwkwr hy[ lok ko Sww<qmXI jivn aplñdw krwnw rwjwao< kw ká~ûx hy, pr<qu rwjw kswexo< ki qrh ind~xi ho gxy hy<, Dwm~ p<k lgwkr av gxw hy AOr sëx kw c<«mw
gurmiq zwn 30 A<DwyrI Amwvs my< Ko gxw hy : kil kwqi rwjy kwswe~ Dwrmu p<k kir afiraw ] kuvu Amwvs scu c<«mw disy nwhi kh civaw ] (pºw 145) Dwwim~k-swmwijk-sw<á iqk AËXwcwr ky iq iv«oh : mdx kwl my< mnu X pr Dwwim~kswmwijk inx<zxw AËX<q s$æqi sy lwgu Qww[ Awm AwdmI Dwm~ Xw smwj ki simwao< kw AiqŸmxw nhi< kr skqw Qww[ açc vg~ Awm logo< pr ApnI srdwri swibq krny ky ile Dwwim~k-swmwijk inxmo<-kwnuno< ko AËXwcwr ky hiqwxwr ky qor pr Xog krqw Qww[ ih<du smwj my< cilq jwiq-ivbwjn- ÛXváQww AOr musilmo< ki Swwsk- yxwi ki Aor sy Dwm~ ky AwDwwr pr ih<du vg~ pr ike jwny vwly AËXwcwr esi koit my< Awqy hy<[ I gu{ gr<qw swihb kw áp t mq hy ik Alg Dwm~, smwj Xw s<á iq vwly logo< ko es AwDwwr pr AËXwcwr kr inswwnw nhi< bnwxw jwnw cwihe ik ankw s<b<dw iksi Alg Dwm~, smwj Xw s<á iq sy hy[ gu{-kwl my< qqwwkiqwq açc brw³xw vg~ qqwwkiqwq inmn jwiqxo< pr AËXwcwr kr rhw Qww AOr dusri Aor musilm Swwsk vg~ ANX mqwvl<ibxo< pr qswd`dud kr rhw Qww[ gurbwxwi my< en dono< AËXwcwrI vgo~< kw Kulkr ivrodw Ev< K<fn ikxw gxw hy[ brw³xwo< ky AËXwcwrI rvyxy pr B#q kbir ji Prmwn krqy hy< : qum kq brwhmxw hm kq sud ] hm kq lohu qum kq dudw ] (pºw 324) esi kwr Dwm~ ky AwDwwr pr musilm Swwsk vg~ ki Aor sy Awm jnqw pr ike jw rhy AËXwcwro< kw ivrodw krqy hue I gu{ nwnk dyv ji ApnI Awvwjæ bul<d krqy hy< : Kurwswn Ksmwnw kiaw ih<dusqwnu frweaw ] AwpY dosu n dye~ krqw jmu kir muglu cvweaw ] EyqI mwr pe~ krlwxwy qy< ki drdu n AweAw ] (pºw 360) I gu{ gr<qw swihb my< Pokt km~kw<fo< kw jo jæbrdáq K<fn imlqw hy askw muk a ysx Awm jnqw ko pujwri vg~ ky ªwrw ike jw rhy Dwwim~k-swmwijk-sw<á iqk AËXwcwro< sy bcwnw BI hy[ gu{ swihbwn kw mwnnw hy ik swry km~kw<f pujwri vg~ ki Aor sy Awm jnqw ko Tgny AOr nicw idkwny ky a ysx sy cilq ike ge hy<[ Awm AwdmI ko km~kw<f my< Bwg lyny kw AiDwkwr nhi< idxw gxw Qww[ Aq: enky ªwrw pujwri vg~ inmn vg~ ko Xh jqwqw Qww ik asko iksi BI kwr ky Dwwim~k-swmwijk AiDwkwr wîq nhi< hy< : rwm nwm guxw gwe p<ifq ] krm kw<f Ah<kw{ nw kwjy kusl syqi Gir jwih p<ifq ] (pºw 891) AwiQw~k AËXwcwro< sy mui#q : I gu{ gr<qw swihb my< AwiQw~k Swo wxw ko BI AËXwcwr kw muk }p mwnw gxw hy[ gu{ swihbwn ny AwiQw~k Swo wxw krny vwly vg~ kw BI mukr ivrodw ikxw hy[ I gu{ nwnk dyv ji áp t krqy hy< ik Agr kpvy ko KUn lg jwe qo vh phnny Xo^X nhi< rhqw, esi qrh jo log KUn cusqy hy< kmjæoro< kw, vy iks kwr inm~l rh skqy hy<? jy rqu lgy kpvy jwmw hoe pliqu ] jo rqu pivih mwxwsw iqn ika inrmlu ciqu ] (pºw 140) I gu{ Arjn dyv ji kw kqwn hy ik jo gribo< pr AËXwcwr krqw hy, pwrbr³ asy
gurmiq zwn 31 s$æq sjæw dyqw hy : gribw apir ij ik<jy dwvi ] pwrbrhim sw Agin mih swvi ] (pºw 199) I gu{ gr<qw swihb my< áp tq: kqwn ikxw gxw hy ik Swo wxw ky ªwrw EkZ ki ge~ dolq kubui aëpº krny vwli AOr mwnv ky Dwm~-km~ ko n t krny vwli hoqi hy : eik vlu Clu kir ky Kwvdy muhhu kuvu kusqu iqin FwihAw ] (pºw 85) gu{ swihbwn AwiQw~k Swo wxw ki jv-- lob kw ËXwg krny ky ile yirq krqy hy<[ I gu{ Arjn dyv ji kw kqwn hy : shs Kty lk ka ait DwwvY ] izpiq n AwvY mweaw pwcy pwvy ] (pºw 278) I gu{ gr<qw swihb my< AwiQw~k AËXwcwro< sy mui#q ky ile bw<t kr Kwny (v<f Cknw) kw is w<q idxw gxw hy[ gu{ swihbwn imljul kr Kc~ krny AOr Kwny ki bwq krqy hue smjwqy hy< ik essy kmi nhi< hoqi biøk v i hi hoqi hy : Kwvih Krcih ril imil Bwe~ ] krny ki yrxww ki ge~ hy[ es s<db~ my< I gu{ nwnk dyv ji ªwrw iksi s<g ky smx açcirq Swbd Kws qor pr aølyknix hy, ijsmy< gu{ ji 'pw<dwy' ko smjwny ky bhwny smwj ko bqw rhy hy< ik sd`guxw hi mnu X ky r@wk hoqy hy< : deaw kpwh s<qoku suqu jqu g<fi squ vtu ] Ehu jny jia kw he~ q pwfy Gqu ] (pºw 471) esi kwr 'vwr mwj' my< I gu{ nwnk dyv ji asi muslmwn ko sçcw muslmwn mwnqy hy< ijsmy< dxw, s<qo w, hlwl, myhnq, eklwk, sçcwe~ Awid guuxw ho< : imhr msiiq isdku muslw hku hllu kurwxwu ] srm su<niq silu rojw hohu muslmwxwu ] (pºw 140) vwáqv my< I gu{ gr<qw swihb my< sd`guxwo< sy Xu#q mnu X ko hi AslI mnu X mwnw gxw hy[ sd`guxwo< sy Xu#q ÛXi#q iksi dusry ÛXi#q sy duûx~vhwr krny Xw iksi dusry pr AËXwcwr krny ky bwry my< soc BI nhi< skqw[ qoit n AwvY vdwdo jwe~ ] (pºw 186) I gu{ gr<qw swihb my< duûx~vhwr Ev< duûx~vhwr Ev< AËXwcwr sy mui#q--sdwcwr AwDwwirq y Tqw : duûx~vhwr Ev< AËXwcwr sy mui#q ky ile I gu{ gr<qw swihb my< Ek AwdSw~ pr<qu shj-ávwbwivk hl BI pysw ikxw gxw hy[ Xh smwdwwn hy-- sdwcwr AwDwwirq açc Ev< sëx jivn jiny kw Xws krnw[ I gu{ nwnk dyv ji kw Prmwn hy ik sçcw Awcrxw sëx sy BI <cw hy : schu AorY sbu ko apir scu Awcw{ ] (pºw 62) gurbwxwi my dxw, s<qo w, e~mwndwri, pir m, propkwr Awid sd`guxwo< ko jivn my< Dwwrxw AËXwcwr ko rokny ky ile shj-ávwbwivk mwg~ sujwxw gxw hy[ prwdwinqw sy mui#q Ev< ávq<z mnu X kw inmw~xw : mnu X ky AwËm-sMmwn ki r@ww aski swmwijk sur@ww ko Awkwr dyny vwlw mulbuq qëv hy[ jo ÛXi#q AwËmsMmwn ky swqw smwj my< rh nhi< skqw Xw ivcrxw nhi< kr skqw vh Apny Awp ko iks kwr suri@wq mhsus kr skqw hy? I gu{ gr<qw swihb my< puxw~ ávq<z mnu X kw ivcwr áquq ikxw gxw hy[ gurbwxwi iksi }p my< mnu X ki prwdwinqw ko
gurmiq zwn 32 ávikwr nhi< krqi : PrIdw bwir prweey bysxww sw<e~ mujy n dyih ] (pºw 1380) I gu{ Amrdws ji prwdwinqw ko sbsy ini w AváQww mwnqy hy< : cwkri ivfwxwi KrI dukwli Awpu vyic Dwrmu gvwe ] (pºw 246) gu{ swihbwn ky kwl my< jwilm rwèx- ÛXváQww AOr brw³xwvwdi Swi#qXo< ny rwjniiqk, Dwwim~k kærqw ky ªwrw mwnv-ávq<zqw ko b<dwk bnw rkw Qww[ gu{ swihbwn ny en dono< dmnkwri qwkqo< ky iv{ spl Aw<doln clwxw AOr mnu X ko aski sçci AwjæwdI idlwny ky ile ApnI Awvwjæ bul<d ki[ gu{ swihbwn ny mnu X ko s<dysw idxw ik vh Bu ki ÈXoiq kw Dwwrk hy AOr Bu ki hi Bw<iq ávq<z hy[ swmuihk mui#q Ev< srbá ky Bly kw is w<q : I gu{ gr<qw swihb my< nyiqk AnuSwwsn, mn ki pivzqw AOr e<i«xo< ko vsw my< kr lyny ki iáqwiq ko mui#q khw gxw hy[ gurbwxwi ky Anuswr mu#q vh hy jo mwxw, lob, moh Ev< kwmnwao< Awid sy inly~p ho jwqw hy AOr ijskw jivn Bu ki Swrxw my< itkkr smrs AOr s<quilq ho jwqw hy : swdwo rwm srin ibsrwmw ]... lob moh mweaw mmqw Puin Aa ibikan ki syvw ] hrk sog prsy ijh nwhin so muriq hy dyvw ] surg nrk A<imRq ibku E sb iqa k<cn A{ pysw ] asqiq in<dw E sm jw ky lobu mohu Puin qysw ] duku suku E bwdwy ijh nwhin iqh qum jwna igawni ] nwnku mukiq qwih qum mwna eh ibidw ko jo wni ] (pºw 220) I gu{ gr<qw swihb my< puxw~ s<quilq Ev< b<dwn-mu#q mnu X ko 'mu#q' khw gxw hy[ es dsww ky aëpº hony pr mnu X ApnI idûxqw ko phcwnqw hy AOr AiªqIX s jnwëmk ÛXi#qËv ky }p my< pirviq~q ho jwqw hy[ Eysw mnu X jb s<swr my< ivcrxw krqw hy qo vh ANX mnu Xo< ko BI Apny jysw bnny ky ile yirq krqw hy[ es kwr ÛXi#qgq mui#q swmuihk mui#q my< bdl jwqi hy[ jpu ji swihb my< I gu{ nwnk dyv ji áp t krqy hy< ik ijn mnu Xo< ny Akwl purk kw nwm-ismrn ikxw hy, vy ApnI myhnq spl kr ge hy<[ anky muk aèjvl hy< AOr anki s<gq my< rhny vwly ke~ mnu X BI b<dwno< sy mu#q ho ge hy< : ijni nwmu idwaweaw ge mskiq Gwil ] nwnk qy muk ajly kyqi CutI nwil ] (pºw 8) váquq: I gu{ gr <Qw swihb my< ÛXi#qgq áqr pr hi sdwcwrk aë tqw ki bwq nhi< ki ge~ hy, biøk essy Awgy bfækr swmuihk áqr pr sdwcwrk açcqw wîq krny kw l@x BI rkw gxw hy, qwik smwj my < Eysw mwhol bn sky, ijsmy< hr mnu X puxw~ ávq<z AOr BX-mu#q hokr rh sky[ I gu{ gr <Qw swihb kw prm a ysx-- 'srbá kw Blw' esi mwg~ pr clkr wîq ho skqw hy[
gurmiq zwn 33 I gu{ gr<qw swihb ki bwxwi my< m s<b<dwi AwE indy~sw mwnv-jivn my< m kw bhuq mhäv hy[ m (myhnq, pir m) sy hi mnu X kw jivn sukmx bn skqw hy[ m sy AswDX kwx~ BI is ho jwqy hy<[ m sy muk~ ÛXi#q BI zwn wîq kr lyqw hy[ m ky ABwv my< mnu X AwlsI ho jwqw hy[ AwláX mnu X kw sbsy bvw SwZu hy[ I gu{ g<rqw swihb ki bwxwi my< m ky mhäv ko sucw} }p sy iqpwidq ikxw gxw hy[ I gu{ nwnk dyv ji ky Anuswr nwm jpnw, ikrq krni qqww v<f Cknw hi spl jivn kw AwDwwr hy[ pir m krky Dwn Aij~q krnw hi ikrq krnw hy[ myhnq kw bij bokr hi sm i qqww sºqw kw Pl wîq ikxw jw skqw hy[ gu{ swihb kw AwdySw hy : admu kryidaw jia qu< kmwvidaw suk Bu<cu ] (pºw 522) I gu{ gr<qw swihb ki bwxwi mnu X ko s<swr sy qovqi nhi< vrn` s<swr my< rhqy hue, pir m sy g háqw Dwm~ kw pwln krqy hue ÛXi#qgq ivkws ky ile yirq krqi hy qqww prmwëmw ky swqw jovqi hy[ gu{ swihb ny g háqw my< rhkr myhnq ki kmwe~ krky asmy< sy j}rqm<do< ki shwxqw krny kw AwdySw idxw hy : Gwil Kwe ikcu hqwhu dye ] nwnk rwhu pcwxwih sye ] (pºw 1245) -fw. prmjiq kor* s<sr ko ËXwgkr j<glo< my< jwny vwly, ² t-pu t SwrIr ky hoqy hue BI mw<g kr Kwny vwly, pir m sy pyt pwlny ki bjwx dusro< pr Awi q rhny vwly qqwwkiqwq XoigXo< Ev< swdwu-snxwisxo< kw jivn gurmiq ki ksoti pr Krw nhi< aqrqw[ I gu{ Amrdws ji áp t krqy hy< : Ehu jogu n hovy jogi ij kut<bu Coif prbvxwu krih ] (pºw 909) I gu{ nwnk dyv ji smjwqy hy< ik jo AwláX ky kwrxw pir m nhi< krqy, kwn PVvw lyqy hy< qqww Apny Awp ko pir-pkir khlvwqy hue dr-dr mw<gqy iprqy hy<, anky picy nhi< lgnw cwihe : mktu hoe ky k<n pvwe ] Pk{ kry ho{ jwiq gvwe ] gu{ pi{ sdwe m<gxw jwe ] qw ky muil n lgiey pwe ] (pºw 1245) jo mnu X myhnq n krky, AwjIivkw Aij~q n krky kyvl lok-lubwvn hyqu Dwwim~k iÿxwao< ko krqw huaw jivn ÛXqIq krqw hy qqww dusro< pr Awi q rhqw hy, vh Apny ávwibmwn ko g<vw dyqw hy; asy AwiËmk jivn ki smj nhi< hoqi[ gu{ swihb ny m krny vwlo< ko smmwn dyqy hue ApnI bwxwi my< ²dX my< nwm-rs ko PuiØlq krny ky ile km~t ikswn kw adwhrxw idxw hy qqww ikswn ky smwn a mi bnny kw apdysw *620, gli n<. 1, CotI lwen, s<qpurw, Xmunwngr-135001 (hirxwxww); Pon : 98123-58186
gurmiq zwn 34 idxw hy : Amlu kir DwrqI biju sbdo kir sc ki Awb inq dyih pwxwi ] hoe ikrswxwu e~mwnu j<mwe ly ibsqu dojku muvy Ev jwxwi ] (pºw 22) gu{ swihb kw kqwn hy ik jysy ikswn KyqI my < sy Krpqvwr akwv dyqw hy, vysy hi SwrIr }pi DwrqI my < sy ivkwro< ko akwv Py <knw hy : ehu qnu DwrqI biju krmw kro sill Awpwa swir<gpwxwi ] mnu ikrswnxwu hir irdy jmwe ly ea pwvis pd inrbwxwi ] (pºw 23) I gu{ rwmdws ji smjw rhy hy< : ikrswxwi ikrswxwu kry locy jia lwe ] hlu joqy admu kry myrw puqu GI Kwe ] iqa hir jnu hir hir jpu kry hir A<iq Cfwe ] (pºw 166) B#q nwmdyv ji ky mqwnuswr mnu X ko SwrIr sy kwx~ krnw cwihe qqww mn sy Bu ki AwrwDwnw krni cwihe : nwmw khy iqlocnw muk qy rwmu s<mhwil ] hwqw pwa kir kwmu sbu ciqu inr<jn nwil ] (pºw 1375) B#q kbir ji, B#q rivdws ji, B#q nwmdyv ji ikrq krky jivn invw~h krqy hue Bu-AwrwDwnw my < lin rhqy Qwy[ I gu{ gr <Qw swihb ki bwxwi my < es s<db~ my < ke~ s<kyq imlqy hy < : --hm Gir suqu qnih inq qwnw ] (pºw 482) --my kwsik julhw... ] (pºw 487) --Awr nhi ijh qopa ] nhi< rw<bi Twa ropa ] (pºw 659) --syn nwe~ buqkwriaw ahu Gir Gir suinaw ] (pºw 487) gurmiq my< Cl, kpt, JUT pr AwDwwirq m ko ávikwr nhi< ikxw gxw[ gurmiq my< ikrq ky is w<q my< m-myhnq ky swqw-swqw sëx BI simmilq hy[ AsËX ky mwg~ pr clkr, dusro< kw hk mwrkr Cl-kpt sy kmwxw gxw Dwn gurmiq ky is w<q ky iv{ hy[ in:s<dyh jivn my< Dwm~ ky swqw 'AQw~' (Dwn) ki BI AwvSXkqw hy, pr<qu aicq swdwno< sy mpuv~k kmwxw gxw Dwn hi AQw~ khlwqw hy[ Anuicq swdwno< sy EkZ ikxw gxw Dwn AnQw~ bn jwqw hy[ I gu{ nwnk dyv ji ny áp t SwÑdo< my< smjwxw hy ik dusro< kw hk mwrnw pwp hy[ prwxw hk mwrnw ih<du ky ile gwx qqww muslmwn ky ile suar Kwny ky brwbr hy : hku prweaw nwnkw asu suar asu gwe ] (pºw 141) ADwm~ qqww Cl-kpt sy kmwe ge Dwn ky apxog sy mn miln qqww ivkwrgráq ho jwqw hy[ I gu{ nwnk dyv ji smjwqy hy < ik Xid váz pr dwg lg jwe qo vh ApivZ ho jwqw hy[ jo log irsvq lykr dusro< kw KUn cusqy hy< ankw mn pivz kysy ho skqw hy? jy rqu lgy kpvy jwmw hoe pliqu ] jo rqu pivih mwxwsw iqn ika inrmlu ciqu ] (pºw 140) AwiËmk jivn ky mwg~ pr clny ky ile BI m j}ri hy[ I gu{ Arjn dyv ji smjw rhy hy< ik prmwëmw ky nwm-ismrn kw sdw a m krqy rho : admu krhu vfbwigho ismrhu hir hir rwe ] (pºw 456) I gu{ nwnk dyv ji ky mq my< nwm- Dwn ko EkZ krny ky ile vysy hi myhnq
< gurmiq zwn 35 krni hy jysy ikswn Kyq my< myhnq krqw hy, dukwndwr dukwn my< qqww ÛXwpwrI ÛXwpwr my< AOr km~cwri nokri my< myhnq krqw hy : --mnu hwli ikrswxwi krxwi srmu pwxwi qnu Kyqu ] nwmu biju s<qoku suhwgw rku gribi vysu ] Bwa krm kir j<msi sy Gr BwgT dyku ] --lwe icqu kir cwkri m<in nwmu kir k<mu ] (pºw 595) XogI (jogi) ko BI myhnq krny kw apdysw idxw hy : mu<dw s<qok srmu pqu JolI idwawn ki krih ibbuiq ] (pºw 6) I gu{ nwnk dyv ji ny jpu ji swihb my< pw<c K<fo< ky }p my < AwiËmk jivn ky pw<c pvwvo< kw vxw~n ikxw hy[ qisry K<f ko 'srm K<f' khw hy[ o. swihb is<g ny 'srm' kw AQw~ ' m' AQww~q` 'myhnq' ikxw hy : srm K<f ki bwxwi }pu ] iqqwy GwViq GVIEy bhuq AnUpu ] qw kiaw glw kqwiaw n jwih ] jy ko khy ipcy pcuqwe ] iqqwy GVIEy suriq miq min buidw ] iqqwy GVIEy surw isdww ki suidw ] (pºw 8) qwëpx~-- m AváQww ki bnwvt su <drqw hy[ es AváQww my < ne~ bnwvt ky kwrxw mn bhuq su <dr bn jwqw hy[ myhnq vwli AváQww my< mnu X ki suriq qqww miq bnwe~ jwqi hy AOr mn my< jwg iq Aw jwqi hy[ srm K<f my mnu X my < dyvqwao< vwli suj pydw ho jwqi hy[ khny sy qwëpx~ hy ik es AváQww my < jiv syvw ki myhnq (srm) krqw hy AOr mn ki s<kixw~qw smwîq ho jwqi hy[ mn adwr ho jwqw hy, mn my < jwg iq Aw jwqi hy qqww suriq <ci ho jwqi hy[ ( I gu{ gr <Qw swihb drpxw, p T 128) syvw qqww ismrn AwiËmk jivn ky do áq<b hy <[ syvw krny sy mn inm~l ho jwqw hy qqww mn my < ivnmrqw Aw jwqi hy[ m sy ji curwny vwlw AwlsI ÛXi#q qn sy syvw nhi< kr skqw[ qn ªwrw ki ge~ syvw my < l<gr ki syvw, jl qqww p<ky ki syvw, juty bq~no< ki syvw, jovo< (juqo<) ki syvw, dirxw< ibcwny qqww spwe~ ki syvw AOr kiq~n drbwr Awid my < ki ge~ syvw AwqI hy[ I gu{ gr <Qw swihb my < qn ªwrw ki ge~ syvw ky s<kyq imlqy hy < : --pwxwi pkw pisa s<q AwgY guxw goib<d jsu gwe~ ] (pºw 673) --Aink Bw<iq kir syvw kriey ] jia wxw Dwnu AwgY DwrIEy ] pwni pkw kra qij AiBmwnu ] Aink bwr jwe~ey kurbwnu ] --gur ki syvw cwkri mnu inrmlu suku hoe ] (pºw 61) --pyr Dwovw pkw Pyrdw iqsu iniv iniv lgw pwe jia ] (pºw 73) --pwxwi pkw pisu dws ky qb hoih inhwlu ] (pºw 811) s<@wyp my< kh skqy hy< ik m mnu X ky jivn kw mhävpuxw~ A<g hy[ mxw~dw my< rhkr, sdwcwr kw pwln krqy hue, sëx ky mwg~ pr clkr aicq swdwno< sy m krqy hue Dwn kmwnw AQww~q` ikrq krni jivn ki AwvSXkqw hy[ ² t-pu t Ev< rog-rihq SwrIr sy AwláX-rihq hokr syvw-ismrn kw a m krqy hue açc AwiËmk jivn ko wîq krky hi mwnisk suk qqww Sww<iq ko wîq ikxw jw skqw hy[
gurmiq zwn 36 bwbw buf`fw ji ky smx p<jwb my< is#k p<qw kw swr -fw. blv<q is<g* is#k p<qw ki is háqi bwbw buf`fw ji ny ^vwilxr my< I gu{ hirgoib<d swihb ky ji kw jnm ijælw I Am qsr ky gw<v swqw mulwkwq kr anki irhwe~ ky ile XËn këqwun<gl my< Bwe~ su^gw r<dwwvw ky Gr 7 BI ike[ v wváqww ky kwrxw bwbw buf`fw ji kwiq~k, 1563 ibÿmi (1506 e~.) ko huaw gu{-drbwr my< Apny supuz Bwe~ Bwnw ji ko bqwxw jwqw hy[ vy I gu{ nwnk dyv ji ky I gu{ hirgoib<d swihb ky supud~ kr rmdws mwdxm sy is#k Dwm~ my< vysw krny vwly cly ge[ ankw dyhw<q 14 mwg, 1688 wr<ibk is#ko< my< sy Qwy[ anho<ny I gu{ ibÿmi (1631 e~.) ko rmdws my< hi huaw[ hirgoib<d swihb qk is#k Dwm~ ky cwr AOr bwbw buf`fw ji kw A<iqm s<ákwr I gu{ s<gtn my< bhuq Xogdwn idxw[ gu{-doki hirgoib<d swihb ny Apny hwqwo< sy ikxw Qww[ gurg I ky ivrodwi dwvydwro< ki cwlo< ko apro#q s<i@wîq vwqw~ sy jæwihr hy ik in Pl krny ky ile anho<ny hmysww hi Ahm bwbw buf`fw ji bhup@wix Swi$æsXq ky mwilk BUimkw inbwe~[ rwmdws srvor ki kwrsyvw, I Am qsr Swhr ki áqwwpnw AOr I jo BUimkw inbwe~ vh inscx hi AswDwwrxw Qwy AOr anho<ny is#k p<qw ky iváqwr ky ile hirm<dr swihb ky inmw~xw my< anho<ny AqulnIX QwI[ I gu{ nwnk dyv ji ky phly pw<c syvw kw sbuq idxw[ I gu{ Arjn dyv ji aárwidwkwri gu{ swihbwn ko gu{awe~ ki ªwrw I gu{ gr<qw swihb kw s<pwdn kr jb rám bwbw buf`fw ji ny hi Adw ki[ anki I hirm<dr swihb my< kwsw ikxw gxw qo BUimkw AOr Xogdwn ky muøxw<kn ky ile as bwbw buf`fw ji ko Xhw< ky phly gr<qwi hony kw smx ky is#k eiqhws pr ivcwr kr lyni smmwn dwn ikxw gxw[ bqwxw jwqw hy ik jæ}ri lgqi hy, #Xo<ik Xh iv wx bvw ivswwl I gu{ hirgoib<d swihb ki pfæwe~ qqww SwáZiv w ki ijmmydwri bwbw buf`fw ji ko hi smx p<jwb my< hue is#k p<qw ky swr ko hi hy, esile es AwlyK my< bwbw buf`fw ji ky so<pi ge~ QwI[ p<cm pwqswwh Swhwdq ky ile ivcwr ADwIn lwxw gxw hy[ jwny sy phly I gu{ hirgoib<d swihb ko cwhy I gu{ nwnk dyv ji ny dyvi bwbw buf`fw ji kw Adb-sËkwr krny AOr a ysx ky Anuswr e~svrix Ekqw AOr mwnvix ansy prwmsw~ lyny ki nsihq kr ge Qwy[ Bwe~cwry kw s<dysw cwirq krny ky ile I gu{ hirgoib<d swihb ki ^vwilxr kyd ky Bwrq AOr ivdyswo< ky ivibº Dwwim~k ky<«o< kw smx bwbw buf`fw ji ny is#ko< ky mnobl ko BRmxw ikxw, pr<qu is#k Dwm~ ko bwkwxdw kwxm rkny ky ile I hirm<dr swihb my< s<áqwwgq }p p<jwb my< krqwrpur (rwvi) my< Swbd-cO<kI ki Qww kwxm ki[ bwbw buf`fw Dwrmswl (Dwm~Swwlw) áqwwipq kr idxw Qww[ *mkwn n<: 4 kbir pwk~, fwk : swmny gu{ nwnkdyv XUinvis~tI I Am qsr-143005, Pon : 98550-57624
< < < gurmiq zwn 37 jnm-swki pr<prw ky Anuswr krqwrpur my< mulbuq is#k Dwwim~k AOr swmwijk jivn ko bwbw buf`fw ji ny bhuq njædik sy AnuBv ikxw Qww[ I gu{ nwnk dyv ji ky phly cwr aárwidwkwirxo< kw cwr-@wyz ÈXwdwqr ky<«ix p<jwb qk siimq Qww[ is#k Dwm~ ky cwr AOr s<gtn ky ile ne~ s<áqwwe< AOr ky<«aiáqëv my< Awny sy is#k Dwm~ grhxw krny vwlo< ki s<$xw BI bfæqi ge~[ m<ji ÛXváQww ky ile Xo^X, wvwn vpwdwr AOr is#k Dwm~ ky buinxwdi asulo< ki shi jwnkwri rkny vwly is#ko< ko qynwq kr idxw gxw Qww[ es s<áqww ny is#k Dwm~ ky cwr AOr swr ky ile bhuq apxogi BUimkw inbwe~[ pirxwwmáv}p p<jwb ky ivibº @wyzo< ky Alwvw kwbul, ksmir AOr p<jwb ky phwvi @wyz my< is#k Dwm~ ky cwr kw b<dw kwxm ho gxw Qww[ I gu{ Amrdws ji ky AwdySw ky Anuswr is#k swlwnw ËXohwro< ky ile goe<dvwl swihb my< ek w hony lgy Qwy[ 1577 e~. my < c#k rwmdws ( I Am qsr) ki áqwwpnw ky swqw is#k Dwm~ kw Ek ANX ky<«kwxm ho gxw Qww[ I gu{ rwmdws ji ny is#k Dwm~ ky cwr AOr s<gtn ko AOr mjæbuq krny ky ile ms<d s<áqww kwxm ki[ ms<d gu{ ky numwe<dy ky }p my< dur-drwj ky @wyzo< my< Dwm~- cwr AOr kwr-by<t ky ile phu<cny lgy Qwy[ I gu{ Arjn dyv ji ny rwmdwspur my Am q srovr ki Kudvwe~ krvwkr I hirm<dr swihb kw inmw~xw kr idxw Qww[ p<cm gu{ swihb ki Dwwim~k giqividwxo< kw ky<«i Am qsr hony ky kwrxw Xh Swhr is#k p<qw ky Dwwim~k AOr swmwijk jivn kw ky <«kwxm hony sy bwri AOr ibsq duawb ky elwky my is#ki ky cwr ky ile ÛXváQww AOr BI mjæbuq ho ge~ QwI[ 16vI< sdi ky A<iqm vwly dswk my < p<jwb BXwnk kwl AOr BuKmrI ki lpyt my < Aw gxw[ 1598 e~. my< jb bwdswwh Akbr lwhor sy Awgrw ki qrp kuc kr rhw Qww qo I gu{ Arjn dyv ji ny goe<dvwl swihb nwmk áqwwn pr bwdswwh ky swqw mulwkwq kr asy BuKmrI sy Avgq krvwxw[ Pláv}p bwdswwh ny p<jwb ky ikswno< ky BUim-lgwn my < pw<cvy < ihásy ki irxwxq kr di[ es Gtnw ky kwrxw p<jwb ky logo< kw I gu{ Arjn dyv ji my < ivsvws AOr is#k Dwm~ my vysw krny ki {ic my < AOr bfæoqri hue~[ 16vI< sdi ky A<q qk p<jwb my< is#k Dwm~ ky swr ky kwrxw bhuq-sy is#k ky<«áqwwipq ho cuky Qwy[ enmy< sy kuc, jysy krqwrpur (rwvi), KfUr swihb, goe<dvwl swihb, I Am qsr, qrnqwrn AOr krqwrpur (duawbw) is#k gu{ swihbwn ny Kud áqwwipq ike Qwy[ m<ji ÛXváQww ky mwdxm sy ibsq duawb my < gfæsw<kr, følw (kpurqwlw), sulqwnpur lodwi; bwri duawb my< btwlw, bkwlw, vyrovwl, qlv<fi (njædik goe<dvwl swihb), nwrli ( I Am qsr), Kymkrn, m<dr (lwhor), Kwe~ (lwhor), cuixwxw< (lwhor) AOr DwimAwl potohwr my< is#k ky<«aiáqëv my< Aw ge Qwy[ is#k gu{ swihbwn ki crxw-ápsw~ wîq áqwwn BI is#ko< ky ile muk s Qwy[ ávwbwivk hy ik m<jidwro<, ms<do< Xw is#k s<gq ny Kud-b-Kud a m kr en áqwwno< pr XwdgwrI áqwwn kwxm kr ide ho<gy[ Bwe~ gurdws ji ªwrw di sucnw ky Anuswr as smx p<jwb my< srih<d mlsihw< (kpurqwlw), følw (kpurqwlw), sulqwnpur lodwi, pæi, Swwhbwhpur ( I Am qsr), cuixwxw<, Swwhdrw, lwhor, muj<g, rohqws Awid
< gurmiq zwn 38 áqwwno< pr is#k s<gq s<gitq ho cuki QwI[ apro#q ivvrxw sy Xh áp t hoqw hy ik 17vI< sdi ky phly dswk qk p<jwb ky Alg- Alg @wyzo< my < is#k ky<«aiáqëv my< Aw cuky Qwy[ ávwbwivk hy ik en áqwwno< pr is#k p<qw ky Dwwim~k AOr swmwijk jivn ko idsww dyny ky ile Dwm~SwwlwE< BI áqwwipq ho ge~ QwI<[ BOgoilk d i t sy p<jwb my < is#k Dwm~ kw swr purb my< gfæsw<kr AOr srih<d, piscm my DwimAwl AOr rohqws, aár my < krqwrpur (rwvi) AOr btwlw qqww di@wxw my < pæi Kymkrn qk ho cukw Qww[ Ab qk áqwwipq hue is#k ky<«o< sy Xh is hoqw hy ik Xy ÈXwdwqr bwri AOr ibsq duawb my < iáqwq hy <[ es qrh wr<ibk dor my < is#k p<qw ky ile pwlny ki BUimkw mu$x }p sy bwri duawb ny inbwe~ QwI[ Xh qqx BI aølyknix hy ik p<jwb sy bwhr is#k Dwm~ kw swr aár-purb ko imlwqy ÛXwpwirk rwáqy pr iáqwq mu$x ky<«o<, jysy-- Qwwnysr, Pqhpur, Awgrw, lkn, jonpur, Xwg, bnwrs, swswrwm, ptnw, mu <gyr, rwjmhl, Fwkw Awid áqwwno< pr phu<c cukw Qww[ dusri qrp aár-piscm ki Aor jwqy ÛXwpwirk rwáqy pr pyswwvr, kwbul, gjæni blk, k<dwwr Awid áqwwno< pr is#k s<gq kwxm ho cuki QwI[ esi qrh Awgrw sy di@wxw ko jwny vwly rwáqy pr ^vwilxr, burhwnpur, aèjyn Awid áqwwno< pr is#k bs ge Qwy[ Xh sb kuc apro#q ÛXwpwirk ky<«o< pr bsy p<jwbi ÛXwpwirXo<, Kws kr is#k @wizxo< ki is#k Dwm~ my< {ic ky kwrxw s<bv ho skw Qww[ inás<dyh p<jwb ky Dwwim~kswmwijk jivn my< is#k p<qw ny ApnI Alg phcwn áqwwipq kr li QwI[ p<jwb ky logo< ki is#k Dwm~ my< vysw ki {ic AOr {Jwn eqnw bl Qww ik Bwe~ gurdws ji ki njæro< my< 'p<jwby gur ki vifawe~' kw mwhol pydw ho gxw Qww[ Bwe~ swihb ky Anuswr Swhro< my< hjæwro< AOr swry dysw my< is#ko< ki s<$xw lwko< qk phu<c ge~ QwI[ APsos ik is#k Dwm~ ky swr ki Xh rïqwr ÈXwdw dyr kwxm n rh ski[ eskw mu$x kwrxw is#k p<qw pr A<d}nI AOr bwhri s<kt ky bwdl Qwy[ bwdswwh Akbr ki m ËXu ky aprw<q mugl srkwr AOr gyr-eslwmi Dwwim~k s< dwxo< ky iq niiq my< pirvq~n Aw gxw Qww[ dusrw, anhi< idno< Bwrq my< eslwm ky pun{ëqwwn kw AiBXwn pury jæoro< pr Qww[ n#swb<di s< dwx ky supi es muihm my< AguAw bn kr srkwr ki niiqxo< ko Bwivq kr rhy Qwy[ mugl srkwr ky I gu{ Arjn dyv ji ky iq jæwilmwnw ÛXvhwr ny is#k p<qw my< fr, ic<qw AOr inrwsww kw vwqwvrxw pydw kr idxw Qww[ esny is#k Dwm~ ki cwr-s<áqwwao< AOr esky s<gtn ko BI Bwivq ikxw hogw[ esky swqw is#k Dwm~ ky cwr my< kuc Arsy ky ile iv%n AvSX pvw hogw[ is#k p<qw my< A<d}nI PUt, Kws kr i QwI c<d AOr asky aárwidwkwri imhrbwn ki gurg I hvp krny ki swijswo< ky kwrxw is#k Dwm~ ky cwr ki s<áqwwe< qqww s<gtn BI dui wq ho ge Qwy[ I gu{ hirgoib<d swihb ko miri-piri ki niiq pr Aml krwny ky ile, is#ko< ki AwËm-sur@ww ky ile, syink jëqwyb<di KVI krny ky ile XËn krny pvy[ ávwbwivk hy ik EysI ÛXáqqwAo< ky kwrxw I gu{ hirgoib<d swihb ky ile Dwm~- cwr pr purw DXwn ky <i«q krnw mumikn nhi< Qww[ SwwXd esi ile Bwe~ gurdws ji ny Awm is#ko< ki njæro< my < I gu{ hirgoib<d swihb ki syink ÛXáqqwAo< ky kwrxw
< < gurmiq zwn 39 is#k Dwm~ ky cwr my < Awe~ kmi ki qrp s<kyq ikxw hy[ I gu{ hirgoib<d swihb ko ^vwilxr ky ikly my< njærb<d kr ide jwny sy Dwm~ cwr ky kwx~ ko Tys phu<cni lwijæmi QwI[ ^vwilxr ky ikly sy irhwe~ ky pscwq I gu{ hirgoib<d swihb ki p<jwb AOr p<jwb sy bwhr ki Dwm~- cwr XwZwAo< ki sucnw BI imlqi hy[ gu{ swihb ny bwdswwh jhw<gir ky swqw ksmir ki XwZw BI ki, ijssy ksmir my< is#k Dwm~ ky cwr AOr swr ko bvw aëswh imlw[ ksmir sy vwpsi ky smx I gu{ hirgoib<d swihb ny rcnw duawb (rwvicnwb) ky ke~ gw<vo< kw dorw ikxw, ijssy is#k Dwm~ ky cwr ky ile vjirwbwd, hwipjæwbwd Awid ke~ ne cwr-ky <«vjud my AwE[ 1629 e~. my< p<jwb ky iswvwilk elwky my< kirqpur swihb ky ne is#k ky<«ki áqwwpnw BI hue~[ 16vI< sdi ky A<q qk p<jwb ky mwlvw elwky my < is#k Dwm~ ky cwr Ev< swr ki giq bhuq DwImI QwI[ I gu{ hirgoib<d swihb ny es elwky my < cwr ky ile ivswy w }p sy DXwn idxw[ mugl srkwr ky swqw s<g w~ ky kwrxw I gu{ hirgoib<d swihb ko I Am qsr CoVnw pvw[ AwiKr krqwrpur ki j<g ky bwd I gu{ hirgoib<d swihb ny Apnw ky <«IX áqwwn iswvwilk phwvo< my < kirqpur swihb nwmk áqwwn pr bnw ilxw[ anho<ny sw<swirk XwZw ky A<iqm ds v w~ kirqpur swihb my < hi gujæwry[ is#k irvwxq ky Anuswr I gu{ hirgoib<d swihb ny g háqw ki ijmmydwirxo< sy mu#q-ivr#q is#ko< ko BI Dwm~- cwr ky ile inxu#q ikxw[ enmy < sy adwisxo< ky cwr DwUno< my< sy do ky ky <«iplor AOr hoiswxwrpur ky njædik bhwdrpur my < Qwy[ enho<ny ibsq duawb my < is#k Dwm~ ky swr my < bhuq Ahm BUimkw inbwe~[ mugl srkwr ky swqw s<g w~ ky kwrxw I Am qsr kw ky <«IX áqwwn icn jwny sy is#k Dwm~ ky cwr my < jo iv%n pvw Qww, aski kmi dusry @wyzo< my < swr-ky <«áqwwipq ho jwny sy BlI-Bw<iq puri ho ge~[ 17vI< sdi ky puvw~ ~ my < is#k Dwm~ bwri AOr ibsq duawb my sy p<jwb ky mwlvw Ev< iswvwilk ky swqw lgqy elwky, jo ABI qk is#k Dwm~ ki cwrs<áqwwao< ky Bwv sy bwhr Qwy, my< PYl gxw Qww[ as smx ky is is#ko< ki Dwwim~kswmwijk p TBUim sy Xh s<kyq imlqw hy ik p<jwb ky is#k Alg-Alg Dwwim~k irvwxqo< my< sy is#k Dwm~ my< AwE Qwy[ enmy< sy kuc phly sy jyn p<qw AOr eslwm ky pyrokwr rhy Qwy, kuc snxwisxo<, XoigXo< AOr ski srvr ky apwsk Qwy[ cwhy as smx ky AguAw is#ko< my< @wizx phly AOr jwt dusry áqwwn pr Qwy, pr<qu enmy< brw³xw, rwjpuq, bfæe~, b<jwry, Bwt, imrwsi Awid BI Swwiml Qwy[ es qrh p<jwb my< is#k Dwm~ kw AwDwwr iksi Kws vg~ qk siimq nhi< Qww[ rojægwr AOr Dw<Dwy ky p@w sy as smx ky is#k ÛXwpwr, KyqI AOr nokri pr inb~r Qwy[ kuc bvy jæmi<dwr BI is#k Dwm~ my< vysw kr ge Qwy[ kwrigr AOr dusri pyswyvr jmwqo< ky log BI is#k Dwm~ my< pirviq~q ho ge Qwy[ p<jwb my< is#k Dwm~ kw cwr AOr s<gtn gu{ swihbwn ky nyq Ëv my< bwbw buf`fw ji, Bwe~ gurdws ji, Bwe~ ibdwi c<d ji, Bwe~ }p c<d ji Awid ke~ nwmvr is#ko< ky hwqw my< Qww[ bwbw buf`fw ji jysy bujug~ AOr bui mwn is#ko< ny is#k p<qw ko s<kt my< sy abwrny ky ile jo AiªqIX Xogdwn idxw, asy áp t }p sy s<swr ky swmny rkny ki jæ}rq hy[
gurmiq zwn 40 gu{-gr ky iswromixw syvk bwbw buf`fw ji bwbw buf`fw ji kw jivn AwdSw~ is#k vwlw, açc koit vwlw Qww, AnukrxwIX AOr yrxwwdwxk[ vy gu{-gr ky AnNX wlu AOr bhuq ivniq syvk hue hy<[ anho<ny l<by smx qk gu{-gr ki syvw ki[ vy syvw ky swqw-swqw Bu-ismrn ( Bu-Bi#q) my < qølin rhqy Qwy[ vy syvw-ismrn ky mhäv ko BlI-Bw<iq smjqy Qwy[ syvw-ismrn sy prm s<qo w, prm Awn<d, Sww<iq qqww mu#q ki wiîq hoqi hy[ bwbw buf`fw ji ny jgq`-gu{ I gu{ nwnk dyv ji sy is#ki kw prm apdysw wîq ikxw[ anho<ny jivn kw DXyX, l@x, a ysx pw ilxw[ anho<ny CTy pwqswwh I gu{ hirgoib<d swihb ky smx qk AwdSw~ is#k kw jivn ÛXqIq krqy hue gu{-gr ki AOr is#k s<gq ki syvw ki[ syvw ky s<db~ my < anho<ny s<gq kw mwg~dsw~n ikxw[ puxw~ smip~q hue ibnw gu{-gr ki syvw nhi< ki jw skqi[ iswromixw syvk bwbw buf`fw ji kw jnm gw<v këqwun<gl, ijælw I Am qsr my < huaw[ mwqw-ipqw ny ankw nwm 'buvw' rkw[ anky jnm ky kuc smx bwd hi anky mwqw-ipqw ksbw rmdws my < Awkr bs ge[ Xhw< pr jb bwbw ji ki AwXu ^Xwrh-bwrh v w~ ki QwI, qb anki By <t I gu{ nwnk dyv ji ky swqw hue~[ gu{ ji ky idûx dsw~n-didwr krny AOr ankw prm apdysw sunny ky bwd Awp anky wlu bn ge[ Ab gu{ ji ky dsw~n-didwr krny ko -fw. kswmir is<g 'nur'* qqww ankw apdysw sunny ko anho<ny Apnw inëx km~ bnw ilxw[ vy gu{ ji ky ile dudw v m#kn lykr Awqy AOr Aiq w Ev< ym ky swqw gu{ ji ko By <t krqy[ Ek idn jb vy Apny Gr sy dudw lykr apiáqwq hue, qb gu{ ji ky sm@w nq`máqk hony ky bwd anho<ny khw, ''gu{ ji! myri mwqw ny jb Alwv (cuøhw) my< Awg jlwe~, qb sbsy phly CotI lkivxo< ko Awg lgi AOr bvi lkivxo< ko bwd my<[ khi< my< BI qo phly nhi< mr jw <gw? myry mn kw Xh fr dur krny ki Awp pw kry<['' es pr gu{ ji ny muákrwqy hue PrmwXw, ''Ey purk! qyrw nwm 'buvw' nhi< 'buf`fw' honw cwihe, #Xo<ik qu buf`fo< (isxwnw) jysi bwqy< krqw hy[ qu s<gq ki syvw ikxw kr! qyrw køxwxw hogw!'' esky bwd ankw nwm 'bwbw buf`fw ji' cilq ho gxw[ bwbw buf`fw ji kw ym gu{-gr ky iq eqnw ÈXwdw bfæ gxw ik vy Apnw Gr-bwr CoVkr I krqwrpur swihb (pwikáqwn) my< s<gq ki syvw my< lg ge[ es qrh gu{-gr ki syvw krqy hue kwpi smx ÛXqIq ho gxw[ bwbw ji ny Apnw jivn gu{-gr ky iq smip~q kr idxw[ anho<ny g háqw-aw m my< vysw ikxw[ vy gurmiq ki ivcwrdwwrw ky Anuswr g háqwi bn ge[ *bi-e#s 925, mohølw s<qokpurw, hoiswxwrpur rof, jl<dwr-144004, Pon : 98722-54990
gurmiq zwn 41 kuc Arsw Apny pirvwr ky swqw ÛXqIq krny ky bwd bwbw buf`fw ji pun: gu{ ji ki syvw my< hwijær ho ge[ I gu{ nwnk dyv ji ny jb Bwe~ lihxww ji ko Apny aárwidwkwri ky }p my< cunw, qb anho<ny guirawe~ ki rámy< bwbw buf`fw ji sy puri krvwe~<[ esi pr<prw ko inbwqy hue bwbw buf`fw ji ny bwd my< qisry, coqwy, pw<cvy< AOr CTy pwqswwh ko guirawe~ ky smx BI rámy< puri ki<[ I gu{ A<gd dyv ji ny jb I gu{ Amrdws ji ko Apnw aárwidwkwri inxu#q ikxw, anky puz bwbw dwqu ji ny gurg I pr Apnw hk jqwqy hue JgVw (ivvwd) Swu} kr idxw[ I gu{ Amrdws ji I goe<dvwl swihb CoVkr gw<v bwsrky my< Aw ge AOr Ek kmry my< bytkr Bi#q krny lgy[ s<gq gu{ ji ky dsw~n-didwr hyqu goe<dvwl swihb AwqI, pr<qu gu{-dsw~n n hony ky kwrxw inrwsw ho jwqi[ s<gq ny bwbw buf`fw ji sy invydn ikxw ik vy gu{ ji ko FU<Fkr lwe<, hmy< anky dsw~n-didwr krwe< AOr hmwry mn ki ÎXws imtwe<[ adwr gu{ ji kw AwdySw Qww ik koe~ BI anky kmry kw ªwr bwhr sy n Koly[ ijs kmry my< gu{ ji Bu ki Bi#q kr rhy Qwy, bwbw buf`fw ji ny asmy< sy<dw (s<n) lgwkr asy Kol ilxw[ bwbw buf`fw ji ky ym v w ko dykkr I gu{ Amrdws ji Aiq sº hue s<gq ki ivnqi ávikwr kr gu{ ji vwips goe<dvwl swihb cly AwE[ I gu{ Amrdws ji ny bwbw buf`fw ji ki syvw-bwvnw ko dykkr anhy < m<ji- Qww kw mu$x b<dwk inxu#q ikxw[ jb I gu{ Amrdws ji ÈXoiq-joq smw ge, qb bwbw ji ny sbi A<iqm rámy < ávx< inbwe~ <[ coqwy pwqswwh I gu{ rwmdws ji ny jb I Am qsr swihb my< pwvn srovr ki qyxwri Awr<B ki, qb bwbw buf`fw ji eski syvw ky wr<ibk b<dwk bny[ pwvn srovr ki mhwn syvw anho<ny byri ky Ek v @w ky nicy bytkr krvwe~[ byri ky es v @w ko Awjkl 'byr bwbw buf`fw swihb' khw jwqw hy[ pw<cvy< pwqswwh I gu{ Arjn dyv ji ky smx BI Xh syvw jwri rhi[ I gu{ Arjn dyv ji ki AgvwnI Ev< ingrwni my< jb I gu{ gr<qw swihb kw áv}p qyxwr ho gxw AOr sck<f I hirm<dr swihb my< eskw kwsw ikxw gxw, qb mu$x gr<qwi ki syvw bwbw buf`fw ji ko hi so<pi ge~ QwI[ CTm` pwqswwh I gu{ hirgoib<d swihb ªwrw gurg I pr ivrwjmwn hony ky suavsr pr bwbw buf`fw ji ny hi anhy< miri AOr piri ki do pwxwy< Dwwrxw krvwe~ QwI<[ mugl bwdswwh jhw<gir ªwrw I gu{ hirgoib<d swihb ko ^vwilxr ky dug~ my< kyd krny ky smx bwbw buf`fw ji ny coikxo< ki riiq clwe~, jo ik Ab qk inr<qr jwri hy[ ApnI AwXu ki AváQww v hoqi hue~ dykkr bwbw buf`fw ji CTm` pwqswwh ji sy Anumiq lykr rmdws cly AwE[ A<iqm smx inkt AwXw, qo anho<ny gu{ ji ko Xwd ikxw[ anki ivnqi pr gu{ ji rmdws phu<c ge[ l<bi AwXu Bogkr bwbw buf`fw ji ny SwwrIirk colw ËXwg idxw[ I gu{ hirgoib<d swihb ny Apny hwqwo< sy ávx< anki pwvn dyh kw A<iqm s<ákwr ikxw[ gu{-gr ky iswromixw syvk AOr AnNX B#q bwbw buf`fw ji ki in kwm v mhwn` syvw ko hmysww Xwd ikxw jwqw rhygw[
gurmiq zwn 42 swkw p<jw swihb ky SwhId-- Bwe~ krm is<g qqww Bwe~ prqwp is<g is#k eiqhws kw hr p T SwhId gu{ swihbwn, is<go<, is<ginxo<, DwYX~vwno<, jw<bwjæo<, Dwm~-r@wko<, dysw-b#qo<, rw töix AOr A<qrw~ töix e<klwbi lhro< ky s jnkáw~ao<, mhwn propkwirxo<, SwhIdo< AOr DwmI~ logo< ky pivz KUn sy ilkw huaw hy[ en SwhId is<go<is<ginxo< ny Apny Dwm~, ANX Dwm~, dysw AOr Kws kr mwnvix AiDwkwro< ki r@ww ky ile AwlOikk, AwScX~jnk AOr byjov kubw~inxw< dykr eiqhws kw {K hi bdl idxw[ gu{ swihbwn ny mhwn AOr ivl@wxw PlsPw dwn kr AOr ávx< as mwg~ ky piqwk bn kr AwËmwiBmwn g<vw cuki Bwrq ki jnqw ky mn my< sy moq kw BX inkwl kr kubw~ni, ËXwgI, propkwri, gorv AOr gyrq vwlw, Akwl purk ky hu#m my< ivcrxw krqy hue Dwwim~k jivn jiny kw e<klwbi rwáqw idkwxw[ Xh is w<q Qww : --phlw mrxwu kbuil jivn ki Cif Aws ] hohu sbnw ki ryxwukw qa Awa hmwry pwis ] (pºw 1102) --siqgu{ AwgY sisu By<t dya jy siqgu{ swcy BwvY ] Awpy deaw krhu B dwqy nwnk A<ik smwvy ] (pºw 1114) drw~ KYbr AOr ANX rwáqo< ky ªwrw 712 e~. sy Bwrq pr Swu} hue hmlo< ko is#ko< ny rokw hi nhi<, biøk anho<ny AjIq smjy jwqy - o. ikrpwl is<g bfu<gr* ptwno< ko nwko< cny cbvw ide[ hr rojæ hr guris#k Ardws ky smx en mhwn SwhIdo< ko Xwd kr isr Jukwqw hy AOr AwiËmk bl wîq krqw hy[ es AwlyK my < SwhId Bwe~ krm is<g qqww Bwe~ prqwp is<g, ijnko swkw p<jw swihb ky SwhIdo< ky }p my < Xwd ikxw jwqw hy, ky bwry my< ivcwr kr rhy hy<[ jb BI iksi kom ko gulwm AOr kmjæor krnw ho qo asky Dwm~-is w<q, mxw~dw, pr<prwao<, irvwxqo<, eiqhws AOr ivrwsq ky bwry my < AwSw<kw pydw kr BRm pydw ikxw jwqw hy AOr asky áv}p ko ku}p my < pysw ikxw jwqw hy[ A<gR yjæo< ny p<jwb ky ibnw swry ih<doáqwn pr phly e~át e<ifxw k<pni ky mwdxm sy kñjæw kr ilxw Qww AOr ipr sidwy }p sy e<^ly <f ky bwdswwh (British Crown) ky ADwIn kr ilxw Qww[ A<gR yjæo< kw m<subw jhw< Bwrq pr rwèx krnw Qww, vhi< eskw mukmml e~swe~krxw krnw BI Qww[ esi qrh ki iÿxw muglo< ny BI l<bw smx dysw kw eslwmikrxw krny ky ile jwri rki QwI[ A<gR yjæo< ny rwèx- Swi#q pr kwibjæ hony ky swqw-swqw pwdirxo<, e~swe~ imswnirxo< ky mwdxm sy Dwm~-pirvq~n kw dor Awr<B kr e~swe~xq kw bolbwlw krny ky ile qyji ky swqw XËn Awr<B kr ide, ijssy ih<doáqwn ko hr p@w sy kmjæor kr áqwwxi }p sy gulwm bnw ilxw jwxy[ ih<doáqwn pr kwibjæ hony ky ile A<gR yjæo< ko ÈXwdw s<g w~ *BUqpUv~ ADX@w, iswromixw gu{ªwrw b<dwk kmyti, I Am qsr; Pon : 99158-05100
gurmiq zwn 43 krny ki jæ}rq nhi< pvi, #Xo<ik Xhw< rwèx krny vwly ih<du AOr muslmwn rwjw ApnI EySwo-eSwrq my < glqwn Qwy[ dysw ki rwèx- Swi#q AOr swmwijk ÛXváQww Aáq-ÛXáq QwI[ p<jwb pr mhwbli mhwrwjw rxwjiq is<g kw ivswwl AOr Swi#qSwwlI rwèx Qww[ mhwrwjw rxwjiq is<g ky 1839 e~. my < Akwl áqwwn kr jwny ky bwd fogro< ki ignoni swijswo<, bye~mwni AOr ivsvwsgwq qqww A<gR yjæo< ky 1809 e~. ki s<idw sy mukrny ky kwrxw 29 mwc~, 1849 e~. ko p<jwb e<^ly <f bwdswwh ky rwj- b<dw my < Swwiml kr ilxw gxw[ p<jwb pr kwibjæ hony ky ile A<gR yjæo< ko kwpi jwni AOr mwli nukswn atwnw pvw[ cwhy A<gRyjæo< AOr fogro< ki bye~mwni Ev< g wri ky kwrxw Kwlsw POj hwr ge~, p<rqu en j<go< my < Kwlsw POj ny SwOX~ ky vy johr idkwe ik A<gRyjæ pifæi-drpifæi Xwd rkqy Aw rhy hy<-- ''Swwh mhmmdw is<gw< ny goiraw< dy, vw<g in<buaw< lhu incov sut`ty['' adwr kuc idno< my < hi mhwrwni ij<d kor, divwn mul rwj AOr Bwe~ mhwrwj is<g nor<gwbwdi ny A<gRyjæo< ky iv{ bgwvq kw XËn Awr<B kr idxw[ mhwrwni ij<d kor AOr mhwrwjw dlip is<g ko dysw inkwlw, divwn mul rwj AOr Bwe~ mhwrwj is<g nor<gwbwdi ko SwhId kr idxw gxw, pr<qu is<go< kw A<gR yjæo< ky iv{ s<g w~ iksi n iksi }p my < jwri rhw[ A<gR yjæ rwjniiqk p@w sy bhuq bye~mwn Qwy[ anho<ny p<jwb ko kmjæor kr p#kw gulwm bnwny hyqu jo jujw} is<gëv, gyrq, AwËmsMmwn AOr ávq<zqw ki Bwvnw ky sroq gu{ªwrw swihbwn Qwy, pr Apny ipt`tu mh<qo< ky mwdxm sy kñjæw kr ilxw[ en mh<qo< ny gu{ªwrw swihbwn ko Dwwim~kqw AOr SwUrvIrqw ky sroq hony ki jgh ÛXiBcwr AOr lut ky Af`fy bnw ilxw[ ávwibmwni is#k kom ko Xh iksi qrh BI m<jur nhi< Qww[ Pláv}p gu{ªwrw swihbwn ko A<gR yjæo< ky A ËX@w AOr mh<qo< ky ËX@w kñjæ y sy Awjwd krwny hyqu gu{ªwrw b<dw sudwwr lhr Awr<B ki ge~ AOr gu{ªwrw swihbwn ko Awjæwd krwny hyqu Alg- Alg mocy~ lgwe ge[ splqw ny is#k kom ky crxw CuE, pr<qu Fyr swri kubw~inxo< ki kimq Adw krny pr[ gu{ªwrw b<dw sudwwr lhr kw smx 1920-25 e~. kw hy[ Xy pw<c v w~ is#k eiqhws my< ivswy w mhäv rkqy hy<[ es lhr my< is#k kom ny Anyk k t Jyl kr, byimswl kubw~inxw< dykr Xh is kr idxw ik is#ko< ky mn my< I gu{ gr<qw swihb kw áqwwn ikqnw <cw hy AOr vy gu{ªwrw swihb ki mwn-mxw~dw áqwwipq krny ky ile #Xw kuc kr skqy hy<[ gu{ ky ÎXwr my< r<gy is<g SwUrvIr bvy cwv ky swqw inb~x hokr isr hqwyli pr rk kr igrïqwri dyny ky ile jwqy Qwy, jysy ik gurbwxwi kw Prmwn hy: ja qa ym Kylxw kw cwa ] is{ Dwir qli gli myri Awa ] equ mwrig py{ DwrIjY ] is{ dijy kwixw n kijy ] (pºw 1412) is<go< ky jëqwo< ko byrhmi ky swqw pitw jwqw Qww, pr<qu is<go< kw josw eqnw Qww ik vy lwitxo< ki prvwh nhi< krqy Qwy[ lwitxw< Kwqy hue BI vy Awgy bfæqy Qwy, koe~ picy pyr nhi< rkqw Qww[ is#ko< kw Xh ikrdwr gurbwxwi ki Swi#q my< sy pydw huaw Qww[ gurbwxwi kw mhwvw#x hy : Awgwhw ku ZwiG ipcw Pyir n muhfvw ]
< gurmiq zwn 44 nwnik isij evyhw vwr bhuiv n hovi jnmvw ] (pºw 1096) en pw<c v wo~< my< ds mocy~ lgwe ge-- 1. gu{ªwrw swihb bwby di byr (isxwlkot) 2. I drbwr swihb, I Am qsr 12-10-1920 e~., 3. I Akwl q$æq swihb kw kñjæw 12-10-1920 e~., 4. I drbwr swihb, qrnqwrn 26-1-1921 e~. (esmy< srdwr hjæwrw is<g AlwdInpur AOr Bwe~ hwkm is<g vsw kot (gurdwspur) SwhId hue[ Xy gu{ªwrw b<dw sudwwr (ávq<zqw) lhr ky phly SwhId Qwy[), 5. gu{ªwrw Bwe~ jogw is<g pyswwvr kw kñjæw 5-2-1921 e~., 6. gu{ªwrw I nnkwxww swihb kw swkw 20-21 PrvrI, 1921 e~. (esmy< 96 is#k SwhId hue, ijnky nyqw srdwr lcmxw is<g AOr srdwr dlip is<g Qwy[), 7. cwibxo< kw mocw~ 19-1-1922 e~. ( I Am qsr swihb), 8. mocw~ gu{ªwrw gu{ kw bwg, 9. gu{ªwrw I drbwr swihb, I mukqsr swihb pr kñjæw 18-2-1923 e~., 10. gu{ªwrw swihb Bwe~ Py} ji 21-12-1922 e~. ko mh<q bya<q dws sy kñjæw ilxw[ Xh gu{ªwrw gw<v mixy< ky mov, qhsil cwxwiaw<, ijælw lwhor my< hy[ gu{ªwrw gu{ kw bwg, ijælw I Am qsr-- I Am qsr swihb sy aár idsww my< lgbg 22 iklomitr ki duri pr iáqwq hy[ Xhw< kw mh<q su<dr dws ÛXiBcwr AOr AnYiqkqw kw iswkr Qww[ is<go< ky dbwv AOr Swi#q ky Awgy Jukqy hue asny phly is<go< ky swqw ilikq smjoqw kr ilxw ik vh Awgy sy koe~ kukm~ nhi< krygw, Am q Ck kr is<g sj jwegw AOr is#k rihq mxw~dw ki pwb<di my< rh kr syvw krygw[ 20 PrvrI, 1921 e~. ko gu{ªwrw I nnkwxww swihb ky swky ky bwd jb asny dykw ik A<gR yjæ srkwr mh<qo< ki ihmwxq krqi hy qo vh bdl gxw AOr iswromixw gu{ªwrw b<dwk kmyti sy bwgi hokr phly ki qrh hi bdpyilxw< AOr kukm~ krny lgw[ 23 Agáq, 1921 e~. ko iswromixw gu.. kmyti kw Ek jëqww s. dwn is<g ky nyq Ëv my < b<dw s<bwlny ky ile Byjw[ kmyti ny jb puri qrh sy b<dw s<bwl ilxw qo mh<q ny PrvrI, 1922 e~. my Apnw gujæwrw BÁw inxq krny ky ile ivnqi ki[ aski ivnqi mwn kr kmyti ny 120 {pe mwisk gujæwrw BÁw AOr Ek mkwn mh<q ko dy idxw[ dusri qrp A<gR yjæ srkwr ny AkwlI qhrik ko KËm krny ky ile AOr s$æqi kr di[ pwxw kw mocw~ lgw[ pwxwo< ki PYktöI clwny ky jum~ my< bwbw KVk is<g ko Ek swl s$æq kyd ki sjæw sunwe~ ge~[ Xh dyk kr gu{ªwry kw mh<q su <dr dws ipr bwgi hokr gu{ªwry ki jæmin pr Apnw hk jqwny lgw[ 8 Agáq, 1922 e~. ko pw<c is<g gu{ ky l<gr ky ile e~ <Dwn (lkivxw<) lyny ge qo mh<q ky irpot~ krny pr puils ny anko igrïqwr kr ilxw[ imátr jynikn ki Adwlq ny anko C:-C: mhiny ki kyd AOr 50-50 {pe jumw~nw ikxw[ esky bwd BI pw<c-pw<c is<g rojæ e~ <Dwn lyny jwqy rhy, ijnko puils pkv kr dur CoV AwqI[ 22 Agáq sy DwVwDwV igrïqwirxw< Swu} ho ge~<[ 26 Agáq ko e~ <Dwn lyny ge 36 is<go< ky jëqwy ki mwr-pit ki ge~[ esi idn gu{ªwrw gu{ kw bwg sy s<b<idwq ivcwr krny hyqu iswromixw gu.. kmyti ki ivswy w sbw hue~[ no nyqwao< ky vwr<t jwri ike ge[ I Akwl q$æq swihb
gurmiq zwn 45 pr lgy divwn my < en nyqwao< ny igrïqwri di[ enmy < srdwr bhwdur mihqwb is<g, s. srmuk is<g Jbwl AOr mwátr qwrw is<g BI Swwiml Qwy[ es divwn my < Sww<qmXI mocy~ kw Elwn ikxw gxw[ srkwr ki qrp sy sbi ijælo< < ko ihdwxq ki ge~ ik koe~ jëqww gu{ªwrw gu{ kw bwg ki qrp n jwe[ gu{ªwrw gu{ kw bwg ky sbi rwáqy sil kr ide ge[ 27-28 Agáq sy is<go< ky jëqwy rojæ jwny lgy[ srkwr ki qrp sy lwticwj~ ikxw jwqw[ ji$æmxo< ko pkv kr GsItw jwqw[ GoVo< ky pyro< qly ro<dw jwqw[ is<g byhosw ho jwqy, pr<qu hosw Awny pr ipr cl pvqy[ bi. ti. ki puils ipr vhi jæwilmwnw AËXwcwr krqi[ is<g 'siqnwmu vwihgu{' kw jwp krqy hue AwiKrI dm qk jujqy rhqy[ 16 nv<br, 1922 e~. qk Xh mocw~ lgwqwr clqw rhw[ AwiKr srkwr ny Qwk kr, mdxáqw fwl kr gu{ªwrw swihb ki syvw Kwlsw p<qw ko dy di[ mocy ~ my < A<gR yjæ hwry AOr Kwlsw p<qw ki jiq hue~[ srkwr ny puils vwips bulw li[ nwnkswwhi kyl<fr ky Anuswr 14 kwiq~k, s<vq` nwnkswwhi 454 e~. ko esi mocy~ ky dorwn hi gu{ªwrw I p<jw swihb kw mhwn swkw Gitq huaw[ gu{ªwrw gu{ kw bwg ky jæ$æmi kyidxo< ko gwvi my< bytwkr Atk ki jyl my< Byjw jw rhw Qww[ gu{ªwrw I p<jw swihb ki s<gq ny is<go< ko jl-pwni Ckwny kw b<dw ikxw AOr átyswn mwátr ko gwvi rokny ky ile ivnqi ki[ srkwr ki Awzw ky Anuswr átyswn mwátr ny gwvi rokny sy enkwr kr idxw[ is<go< ky swmny Kwlsy kw SwhIdI eiqhws AOr bul<d nwrw ''isr jwe qw< jwe, myrw is#ki isdk n jwe'' Qww[ Kwlsw Apny inxw~x pr Atl Qww[ is<g ryl lwe~n pr SwISw itkw kr lyt ge[ Bwe~ krm is<g qqww Bwe~ prqwp is<g ky pr sy gwvi gujær ge~ qo cwlk ko inxmwnuswr gwvi rokni pvi[ s<gq ny is<go< ko Bojn Ckw kr Apnw xw purw ikxw[ duinxw ky eiqhws my < EysI koe~ Gtnw nhi< imlqi jb iksi ny ApnI kimqi ijæ <digxw< es qrh Ap~xw kr BUKy-ÎXwsy logo< ki BUK ki q iîq krvwe~ ho[ ApnI mnokwmnwao<, q xwwao< ki puiq~ AOr kwx~-isi ky ile jwnvro< ki bil dyny ki pr<prw AOr muglo< ky bwd A<gR yjæo< ki gulwmi ky boj qly clnw kbul krny vwly dysw my < Swhwdqo< kw Eysw dor BwrqIXo< ki smj sy bwhr Qww[ o. krqwr is<g (du^gl) ny ApnI khwni 'krwmwq' my < es Gtnw kw vxw~n krqy hue ilkw hy ik jysy I gu{ nwnk dyv ji ny pv~q ko rok idxw Qww esi qrh is<go< ny dovi AwqI gwvi ko SwISw By<t kr rok idxw[ zwni sohxw is<g siql ny is#ko< ki Sw<sw my< ilkw hy : inrw kihxw nhi< krn vi jwxwdy hw<, PFæw< PokIAw< Kwlsy mwrdy nhi<[ puár dsmysw dy vir hw< dip is<g dy, lëqwy sis 'qy vi qygo< hwrdy nhi<[ {l ryq A<dr tukvy ho Bwvy<, kxwi ek vi hiry di dmkdi rhu[ jd qk surj c<d dovy< kwem 'siql', Swwn Kwlsy di sdw cmkdi rhu[ gu{ªwrw gu{ kw bwg ko ÛXiBcwrI AOr A<gR yjæo< ky ip U mh<q su<dr dws ky kñjæ y sy Awjæwd krwny AOr gu{ªwrw swihb ki p<qwk mxw~dw bhwl krny ky ile ro w kt krqy Sww<qmXI inhëqwy is<go< pr mh<q ky khny pr
gurmiq zwn 46 A<gR yjæ srkwr ky Ahlkwr bi. ti. ky hu#m sy ike ge A<DwwDwu<Dw lwticwc~ AOr golibwri sy lhu-luhwn hue BUKy-ÎXwsy is<go< ko prswwdw Ckwny hyqu ryl ko rokny ky ile Bwe~ krm is<g qqww Bwe~ prqwp is<g ªwrw di ge~ Swhwdq ky swqw I gu{ nwnk dyv ji ki qrp sy BUKy-ÎXwsy swdwuao< ko l<gr Ckw kr ikxw sçcw sodw, Bwe~ GNhe~Aw ji ªwrw I An<dpur swihb ki j<g ky dorwn ibnw BydBwv ki jl-pwni ki syvw, bwbw moqi rwm mihrw ªwrw srih<d ky T<fy buj~ my< kyd mwqw gujri ji v swihbjæwdw-- bwbw jæorwvr is<g ji AOr bwbw Pqyh is<g ji ki dudw-pwni sy ki ge~ syvw qqww Bwe~ qw} is<g ji ªwrw j<glo< my < ivcrxw kr is<go< ki prswwdy-pwni ki syvw hyqu di Swhwdq ki Œ <Klw my< Ek AOr kvi Swwiml ho ge~ AOr Swhwdq dykr scmuc hi Bwe~ krm is<g qqww Bwe~ prqwp is<g ''bwbwxwiaw khwxwiaw puq spuq kryin'' ky gu{-vw#x ky Anuswr siqgu{ ky sçcy supuz swibq hue[ Kwlsw p<qw ko es bwq pr BrpUr PKR hy ik gu{ swihbwn, swihbjæwdo< qqww gu{ ky is<go<-is<ginxo< ny Bwrq ki AwjæwdI, Dwm~, gorv AOr AiáqËv ky ile byimswl kubw~inxw< dykr duinxw ky eiqhws my< Apny pivz KUn ky swqw ilkkr ivl@wxw, byjov AOr sunhry pºy jov ide[ Xh ZwsdI-BrpUr AOr dukdwxk bwq hy ik BwrqIX hwikmo<-srkwro< ny Kwlsw p<qw ko kbi BI bnqw mwn-smmwn nhi< idxw, biøk hmysww npærq AOr SwkI njæro< sy hi dykw hy AOr kdm-kdm pr bye<swpi, BydBwv, jbr AOr juøm qqww is#k Dwm~ my< AnwvSXk dkl<dwjæi Ev< Dw#kw hi ikxw hy[ Kwlsw p<qw hmysww gu{ swihbwn ªwrw idkwe dysw-bi#q, nyki, propkwri, kubw~ni AOr ËXwg ky rwáqy pr d Fæqw Ev< Dwm~qw ky swqw clw hy[ esny ApnI mhwn pr<prwao< AOr Swwndwr irvwxqo< ko kwxm hi nhi< rkw biøk enko cwr cw<d lgwe hy<[ gu{ªwrw b<dw sudwwr lhr ny jhw< gu{ªwrw swihbwn ko mh<qo< ky kñjæ y sy Awjæwd krvwxw, vhi< A<gR yjæ srkwr ko bwr-bwr Jukw kr kmjæor ikxw AOr Bwrq ki AwjæwdI ki lhr ko mhävpuxw~ bl dwn ikxw[ Xh lhr A<gR yjæ srkwr ky AiáqËv ko sidwi cunoqi QwI[ is<g SwhIdo< ko es qrh rwj-swi#q ky swqw t#kr lyny kw rwáqw I gu{ Arjn dyv ji qqww I gu{ qyg bhwdr swihb ki Swhwdq ny idkwxw[ XhI kwrxw Qww ik as smx I mdn mohn mwlvix ny Kud Sww<qmXI is<go< ki Swhwdq hoqi dyk kr Elwn kr idxw Qww ik Xid Bwrq ko Awjæwd krwnw hy qo hr Gr my < Ek-Ek bçcy ko is<g sjwxw jwe[ esi qrh cwibxo< kw mocw~ ki Eyiqhwisk jiq ky bwd mhwëmw gw<dwi ny BI qwr Byj kr is#k kom ko hwid~k mubwrkbwd dyqy hue es jiq ko Bwrq ki AwjæwdI ki lvwe~ my < phli jiq krwr idxw Qww[ Bwrq ki AwjæwdI ky smucy s<g w~ ky dorwn is#k kom ny AásI iqswq sy AiDwk kubw~inxw< di< AOr byimswl jumw~ny Bry qqww kuik~xw< krvwe~ <, mgr s<g w~ sy mu <h nhi< movw, biøk AgRsr hokr swrw s<g w~ lvw[ rwèx-sáw ki qbdili ky smx ke~ mhiny qk ijs qrh p<jwibxo< AOr is#ko< kw kël-e-awm AOr Apmwn huaw, an j$æmo< ko Brny ky ile pqw nhi< ikqnw smx lgygw! Xy jæ$æm lgwqwr bh rhy hy <, biøk 1984 e~. my < I Akwl q$æq swihb ko Fh-FyrI krny AOr qin idn qk dysw ky Alg-Alg Swhro< my < is#ko< ky swmuihk kël-e-awm qqww
gurmiq zwn 47 lut-mwr AOr qkribn 15 v w~ qk ghri swijsw ky ADwIn is#k nojvwno< pr Awq<kvwdI Ev< AlgwvvwdI hony ky Awrop lgwkr anky KUn ki holi KylI ge~[ assy Xy j$æm ipr hry ho ge hy <[ en is#k kom-ivrodwi Swi#qXo< ny A<gR yjæo< vwly py <qry Apnwny Swu} ike hue hy <, ijsky ADwIn mh<qo<, fyrydwro<, miifxw ky Ek vg~ ki qrp sy ke~ qqwwkiqwq is#k s< dwxo<, s<áqwwxo<, kwlyjo<, XUinvis~itXo< my < is#ki áv}p my < ivcrxw kr qqwwkiqwq is#k bui jiivxo< ky ªwrw is#k PlsPy, is w<q, mxw~dw, eiqhws, pr<prwao<, irvwxqo< AOr mhwn ivrwsq ky bwry my < Fyr swry AwSw<ky AOr BRm KVy ike jw rhy hy <[ tyliivjæn cynlo< ky mwdxm sy is#ki áv}p AOr is w<q ko ku}p qqww hwáxmx icizq kr mjæwk avwxw jw rhw hy[ adwr is#k kom kw bvw ihásw pdwqw~vwd, bnwvti su <drqw, n^nqw, ASlIlqw AOr nswo< ki dov my < A<DwwDwu <Dw lg kr is#ki ky ile KVy ike ge Anyk Kqro< my < AiDwk iváqwr kr rhw hy[ is#k kom-ivrodwi Swi#qXo< ki qrp sy p<jwb my < nswo< ky dirxw clw kr p<jwb ki jnqw AOr Kws kr jvwni ko bykwr AOr blhin ikxw jw rhw hy[ Eysw sb kuc ghri swijsw ky ADwIn hi ikxw jw rhw hy[ iksi j<gju POj ky cwro< qrp sy igry hony ki qrh Awj is#k kom cwro< qrp sy igr cuki hy AOr esky AiáqËv Ev< háqi ko g<bir Kqrw bnw huaw hy[ Bwe~ krm is<g qqww Bwe~ prqwp is<g ny qo A<gRyjæo< ki rylgwvi ky nicy Awkr Apny SwISw By<t kr jhw< is#ki AwáQww ko p#kw AOr <cw ikxw, vhi< A<gRyjæ rwèx ky qwbuq my< kil Tokqy hue Bwrq ki AwjæwdI ki lhr ko mjæbuqi dwn kr di[ #Xw hm jwgy<gy? Apny AwláX ko CoVy<gy? Apny mul ky iq sjg ho<gy? ApnI nyjvwn pifæi ko s<bwly<gy? Apny NXwry áv}p, Swi#q, háqi, Dwwim~kqw, is w<q AOr ivrwsq ko kwxm rkny ky ile koiswsw kry<gy? ABI BI smx hy[ s<blny ki jæ}rq hy[ AwAo, iml-byt kr, ivcwr kr, Ekqw AOr smwnqw pydw kr Xws kry<! p<qwk dlo< my< Cupy hue A<d}nI dusmn ko phcwny< AOr asy pcwvy<[ bwhri dusmn qo kbi BI is#k kom kw kuc nhi< ibgwv skw, biøk jysy-jysy bwhr vwlo< ªwrw jbr, juøm AOr jæwilmqw kw dor clwxw gxw, is#k kom hmysww hi ivjyqw hokr kutwli sy rky sony ky smwn Swu áv}p AOr Swi#q sy smpº hokr inkli hy[ AËXwcwirXo< ky jæbrjuøm ky iv{ jujny vwly is<go< ny qbi is#ki AwáQww, d Fæqw AOr inb~xqw ky swqw es qrh khnw Swu} ikxw Qww : mnu< AswfI dwqri, AsI< mnu< dy soe[ ija<-ija< mnu< vf`fdw, AsI< duxw svwe hoe[ scmuc hi SwhId Bwe~ krm is<g qqww Bwe~ prqwp is<g ny ApnI mhwn Swhwdqo< sy is#k eiqhws ko cwr cw<d lgw ide AOr A<gRyjæo< ky SwwhI mhl ky áq<b ihlw ide[ vy Kwlsw p<qw ky mhl ko AOr mjæbuq kr ge[ is<go< ki Anignq Swhwdqo< kw nqijw hi hy ik ijnky rwèx my< surj nhi< icpqw Qww, anko smu«sy pwr kr BwrqIXo< ki 1192 e~. my< icni AwjæwdI 15 Agáq, 1947 e~. ko pun: wîq ho ge~ : SwhId ki jo moq hy, vo kom ki hxwq hy[ hxwq qo hxwq hy, vo moq BI hxwq hy[
gurmiq zwn 48 Ey myry smwj ky XuvwAo! Ey myry smwj ky XuvwAo! qumhwry hwqwo< my< hy ivkws[ smqw, sd`bwvnw AOr Bwe~cwry kw, hy Apnw eiqhws[ cwho qo jwq-pwq AOr BydBwv, <c-nic, imtw skqy ho[ cwho qo Gr-Gr my< KuSwI ki, roswni PYlw skqy ho[ cwho qo es duinxw my< hirxwli ki, cwdr ibcw skqy ho[ cwho qo swry jhwn my< sumn ki, surib mhkw skqy ho[ Gr Apny sy kry< Swu} hm, bn jwegw su<dr smwj[ smqw, sd`bwvnw AOr Bwe~cwry kw, hy Apnw eiqhws[ cwho qo ihmwlx ko Apny sr kw, qwj bnw skqy ho[ cwho qo es Dwrw pr dysw Apny kw, mwn bfæw skqy ho[ cwho qo din-duikxo< ky muk pr qum, KuSwhwlI lw skqy ho[ cwho qo A<DwivSvws AOr ªy w Bwvnw, jv sy imtw skqy ho[ inr<qr Awgy bfæqy rhnw kbi n honw qum hqwsw[ smqw, sd`bwvnw AOr Bwe~cwry kw, hy Apnw eiqhws[ cwho qo dysw Apny my< sy qum, BR twcwr imtw skqy ho[ km~-myhnq pr h w~ inihq hy, sbko smjw skqy ho[ klm ky aglqy ávçc ivcwro< sy, jg s<vwr skqy ho[ cwho qo chu< Aor ajwlw, AOr ajwlw kr skqy ho[ bwdwwe< ikqni AwE< swmny, bfænw Awgy, n honw adws[ smqw, sd`bwvnw AOr Bwe~cwry kw, hy Apnw eiqhws[ cwho qo sb ndi-nwlo< ko, mhwswgr bnw skqy ho[ cwho qo ryigáqwn my< gulo< ky, smuh iklw skqy ho[ cwho qo Awsmwn sy nir ki, bocwr igrw skqy ho[ cwho qo pyv-podwy ropxw kr, Dwrw hri bnw skqy ho[ mwnogy en ivcwro< ko qum, 'inrwlw' ko hy qum sy Aws[ smqw, sd`bwvnw AOr Bwe~cwry kw, hy Apnw eiqhws[ -s. minhwr is<h inrwlw* *9117, ktykoni, qhsil fbrw, ijælw jw<jgir cw<pw (CqIsgFæ)-495688 Pon : 7354007892
gurmiq zwn 49 Kæbrnwmw iprojæpur my< gurbwxwi ky gutkw swihb ki hue~ byadbi Aiq in<dnix : Bwe~ goib<d is<g lo<govwl I Am qsr : 1 isq<br : iswromixw gu{ªwrw b<dwk kmyti ky Dwwn Bwe~ goib<d is<g lo<govwl ny iprojæpur my< gurbwxwi ky gutkw swihb ki hue~ byadbi ki s$æq SwÑdo< my< in<dw ki hy[ Bwe~ goib<d is<g lo<govwl ny khw ik gurbwxwi ki byadbi kw Xh jo mwmlw swmny AwXw hy, Xh Aiq in<dnix hy[ anho<ny khw ik gu{ªwrw swihb ky gr<qwi is<g kw pirvwr gurbwxwi sy eqnw Anjwn hy ik vh gutkw swihb ky pºo< my< bçco< ko roti pyk kr dy, Xh kdwicq bdw~sqxo^x nhi<[ gr<qwi is<g ki pëni ªwrw gutkw swihb ki byadbi iksi qrh BI shnxo^x nhi< hy[ Bwe~ goib<d is<g lo<govwl ny srkwr sy mw<g ki ik igrïqwr ike ÛXi#qXo< sy s$æqi ky swqw pucqwc krky es mwmly ki ghrwe~ sy jw<c ki jwe, qwik es Gtnw ky picy icpy mksd ko s<gq ky swmny lwxw jw sky[ Bwe~ goib<d is<g lo<govwl ny gu{ªwrw swihb ky gr<qwi is<go<, b<dwk kmyitxo< sy ApIl ki ik gurbwxwi ky sëkwr ko kwxm rkny ky ile s<gq ko sucyq kry<[ esky swqw hi Bwe~ goib<d is<g lo<govwl ny khw ik Apny Swhr, ksbo< AOr gw<vo< my< gu{- Gro< ki puxw~ sucyqqw AOr ijmmydwri ky swqw ingrwni rki jwe[ Kwskr Eysy mwhol my< qo AOr BI sucyq hony ki jæ}rq hy, #Xo<ik Awj p<jwb my< AwpsI Bwe~cwry ko qovny ky ile B I hrkqy< ki jw rhi hy<[ is#k nojvwn ko hyømt n phnny ky kwrxw sweikl dov my< sy bwhr krny ki Bwe~ goib<d is<g lo<govwl ny ki in<dw I Am qsr : 3 isq<br : iswromixw gu{ªwrw b<dwk kmyti I Am qsr ky Dwwn Bwe~ goib<d is<g lo<govwl ny bit<fw Swwsn ki mihlw APsr ªwrw Ek is#k nojvwn ko hyømt n phnny ky kwrxw sweikl dov my< sy bwhr krny pr s$æq Eqrwjæ kt ikxw hy[ Bwe~ goib<d is<g lo<govwl ny khw ik iksi BI qrh kw top (hyømt) phnnw is#ko< ky ile Dwwim~k }p sy mnw hy AOr bit<fw my< sweikl dov ky dorwn is#k nojvwn s. bl Iq is<g ko hyømt n phnny ky kwrxw sweikl dov my< Bwg lyny sy mnw krnw asky Dwwim~k AiDwkwro< pr sidww vwr hy[ anho<ny khw ik jb s<b<idwq AiDwkwrI ko Xh swp njær Aw rhw Qww ik iqxogi kyswwdwwri hy AOr asny CotI dsqwr sjwxi hue~ hy qo Eysy my< asy q<g-pryswwn nhi< krnw cwihe Qww[ mihlw AiDwkwrI ki es hrkq sy is#k nojvwn s. bl Iq is<g ko mwnisk }p sy ghri Tys phu<ci hy, ijsky ile sidwy qor pr s<b<idwq AiDwkwrI ijmmydwri hy<[ Bwe~ lo<govwl ny khw ik is#k nojvwn ko