WYKORZYSTANIE PAŃSTWOWEGO ZASOBU GEODEZYJNEGO i KARTOGRAFICZNEGO W DZIAŁANIACH INSTYTUCJI PUBLICZNYCH WYKORZYSTANIE DANYCH PZGIK W ZADANIACH ADMINISTRACJI SAMORZĄDOWEJ ZWIĄZANYCH Z PLANOWANIEM PRZESTRZENNYM I GOSPODARKĄ PRZESTRZENNĄ - DOŚWIADCZENIA UM WROCŁAWIA Jadwiga Brzuchowska Sławomir Górowski Urząd Miejski Wrocławia Wisła, 9-11.09.2009
CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU INFORMACJI PRZESTRZENNEJ UM WROCŁAWIA Przedstawiane doświadczenia i przykłady pochodzą z Systemu Informacji Przestrzennej UM Wrocławia. W Urzędzie Miejskim Wrocławia od kilku lat tworzone są podstawy SIP rozwijane są zarówno zbiory danych przestrzennych, jak i narzędzia ich przetwarzania i udostępniania. Coraz większa liczba uŝytkowników SIP ma udział w budowie zasobów i definiowaniu nowych wymagań do systemu, ale jednostką odpowiedzialną za prowadzenie SIP i jego rozwój jest Biuro Rozwoju Wrocławia (BRW). Prace BRW obejmują m.in.: budowę baz danych wspomagających prace planistów: pozyskiwanie danych, opracowanie technik ich przetwarzania i udostępniania zespołom projektowym, budowa baz danych we współpracy z innymi jednostkami UM, z uwzględnieniem wspólnych potrzeb, prowadzenie i rozwój baz: dokumentów planistycznych, rejestru planów miejscowych, rejestrów wniosków związanych z planami i studium; zgód rolnych, wektorowej bazy ustaleń planów, prowadzenie bieŝących analiz opartych na narzędziach ESRI ArcGIS, rozwój koncepcji i wdraŝanie specjalistycznych modułów SIP wspomagających planowanie przestrzenne i gospodarkę przestrzenną (w tym: modułu symulacji komunikacyjnych, systemu wyszukiwania terenów o róŝnym przeznaczeniu w obszarze miasta, monitoringu rozwoju zagospodarowania, analiz statystycznych, narzędzi związanych z opracowywaniem i wykorzystywaniem planów miejscowych, narzędzi wspomagających zarządzanie inwestycjami miejskimi).
CHARAKTERYSTYKA SYSTEMU INFORMACJI PRZESTRZENNEJ UM WROCŁAWIA Platformy dostępu do SIP to kilkadziesiąt stanowisk ArcGIS Desktop, mapowe serwisy intranetowe (ponad 550 uŝytkowników) oraz serwisy internetowe. Jednym z waŝniejszych zasobów pozyskiwanych spoza urzędu są dane pzgik, obecnie aktualizowane cyklicznie (przyrostowo). Dane pozyskiwane z pzgik są wykorzystywane: jako dane referencyjne, jako podstawa opracowań tematycznych. SIP UM Wrocławia został doceniony w konkursie The SDI Best Practice Award 2009 (najlepsze polskie serwisy SDI) i znalazł się wśród laureatów w kategorii Sieć uŝytkowników.
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK JAKO DANYCH REFERENCYJNYCH: nawigacja wg adresu geodezyjnego Serwisy intranetowe SIP UM Wrocławia (AGS). Serwis zagospodarowanie przestrzenne. Wyszukiwanie na mapie obrębu / arkusza mapy / działki.
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK JAKO DANYCH REFERENCYJNYCH: nawigacja wg adresu Baza adresowa jest prowadzona w SIP UM Wrocławia. Dane pzgik wykorzystano w weryfikacji adresów. Serwisy internetowe SIP UM Wrocławia (AGS). Serwis mapa własności. Wyszukiwanie na mapie ulic / adresów.
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK JAKO DANYCH REFERENCYJNYCH: egib i mapa zasadnicza jako mapy odniesienia w edycji i wyświetlaniu innych warstw tematycznych SIP Elementy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Granica obszaru bezpośredniego zagroŝenia powodzią naniesiona z wykorzystaniem elementów rzeźby terenu mapy zasadniczej.
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK JAKO DANYCH REFERENCYJNYCH: egib i mapa zasadnicza jako mapy odniesienia w edycji i wyświetlaniu innych warstw tematycznych SIP Serwisy intranetowe SIP UM (AGS). Serwis Historia. Obiekty i obszary ochrony wartości historycznych i kulturowych ujęte w rejestrze zabytków WKZ, ustalone w mpzp lub wskazane w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego - na tle mapy odniesienia.
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK JAKO DANYCH REFERENCYJNYCH: egib i mapa zasadnicza jako mapy odniesienia w edycji i wyświetlaniu innych warstw tematycznych SIP Elementy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz uzgodnionych projektów (ZUDP) - na tle mapy zasadniczej.
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK JAKO DANYCH REFERENCYJNYCH: budowa rejestrów przestrzennych na bazie obiektów przestrzennych ewidencji gruntów Ustawowo wymagane: rejestr wniosków o sporządzenie mpzp, rejestr wniosków o zmianę studium, Stanowisko rejestracji i analizy wniosków o sporządzenie lub zmianę mpzp. Warstwa wniosków na tle obiektów ewidencji gruntów.
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK JAKO DANYCH REFERENCYJNYCH: budowa rejestrów przestrzennych na bazie obiektów przestrzennych ewidencji gruntów Ustawowo wymagane: rejestr wniosków o sporządzenie mpzp, rejestr wniosków o zmianę studium, rejestr decyzji o warunkach zabudowy, rejestr decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, wykaz wniosków do mpzp, wykaz wniosków do studium Prawie wszystkie odnoszą się do: działki, kilku działek, ew. ich części. Serwisy intranetowe SIP UM Wrocławia (IMS). Serwis rejestr decyzji WAB. Warstwa decyzji na tle obiektów ewidencji gruntów.
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: Dane pzgik są podstawą do analiz i opracowań warstw tematycznych powtarzanych i wykorzystywanych: stale, cyklicznie lub sporadycznie, jednorazowo. Największa grupa analiz jest związana z podstawowym instrumentem planowania przestrzennego, jakim jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (mpzp), wspomagając róŝne zadania powtarzające się w ramach monitoringu i zarządzania sporządzaniem planów, w procesie ich opracowania i w ramach ich realizacji.
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: analizy związane z instrumentem planu miejscowego: wspomaganie opracowania mpzp Wspomaganie opracowywania planu i jego zapisu: Podkład mapa zasadnicza, mapa ewidencyjna, Struktura własności egib, mapa ewidencyjna, wypisy z egib, Inwentaryzacja - mapa zasadnicza, mapa ewidencyjna, Prognoza skutków finansowych uchwalenia planu klasyfikacja własności, uŝytkowanie gruntów, zagospodarowanie, wartość nieruchomości, Tereny zamknięte treść informacyjna planu, na terenie zamkniętym plan nie określa Ŝadnych ustaleń, Wniosek rolny uŝytki gruntowe (grunty rolne), kontury klasyfikacyjne (określone klasy podlegające ochronie), mapa glebowa (grunty pochodzenia organicznego, torfy), Wniosek leśny uŝytki gruntowe (grunty leśne), struktura własności (organ wydający zgodę zaleŝny od własności Ekofizjografia Prognoza oddziaływania na środowisko Ideogram uzbrojenia mapa zasadnicza (istniejące obiekty infrastruktury technicznej) Analizy widoczności, studia panoram, wizualizacje 3D
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: analizy związane z instrumentem planu miejscowego: wspomaganie realizacji mpzp W celu wspomagania procesu realizacji planów oraz obsługi procesów inwestycyjnych w intranetowym serwisie mapowym udostępnia się: bazy mpzp i ich dokumentów, mapy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, rejestry decyzji o warunkach zabudowy, w powiązaniu z ewidencją gruntów, oraz z kolejnymi opracowaniami tematycznymi (dotyczącymi m.in. sieci infrastruktury, obiektów i obszarów chronionych, ortofotomapy, modelu 3D terenu i zabudowy).
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: analizy związane z instrumentem planu miejscowego: wspomaganie realizacji mpzp Przykładem bardziej aktywnej formy realizacji polityki przestrzennej gminy jest program mieszkaniowy, opracowywany na podstawie bazy ustaleń mpzp, studium gminy, analiz własności gruntu, monitoringu zagospodarowania, analiz wyposaŝenia terenu w sieci infrastruktury. Oferty programu mieszkaniowego w serwisach internetowych UM Wrocławia
PROBLEMY Z ŁĄCZENIEM BAZY MPZP Z PZGIK Dokumenty planów są teŝ przekazywane do podgik. Formy zapisu ustaleń mpzp zaleŝą od sposobów wykorzystywania planu. Plan miejscowy jest aktem prawa miejscowego a jego ustalenia mają wpływ na sposób wykonywania prawa własności nieruchomości. Podstawowy sposób wykorzystywania mpzp, jakim jest przeglądanie ich ustaleń, wydawanie na tej podstawie decyzji oraz wydawania dokumentów potwierdzających treść tych ustaleń musi spełniać szczególne wymagania co do zgodności zapisu w bazie z postacią planu (uchwaloną i opublikowaną). Inne wymagania co do postaci planu określa potrzeba efektywnego ich wykorzystania do wspomagania gospodarki przestrzennej w gminie. Konieczna jest klasyfikacja terenów (w zakresie ustaleń planu), umoŝliwiająca selekcję terenów spełniających zadane kryteria i nakładanie przestrzenne na inne warstwy tematyczne, jako punkt wyjścia do bardziej złoŝonych analiz przestrzennych, przygotowywania ofert dla inwestorów, badania zgodności ustaleń planu ze studium, oceny zgodności mpzp z wydawanymi decyzjami. Efektywne wspomaganie tej grupy zadań wymaga zapisu planu w postaci bazy danych zawierającej powiązane dane przestrzenne i opisowe.
SPOSOBY UDOSTĘPNIANIA INFORMACJI O MPZP, TREŚĆ ICH USTALEŃ I DOKUMENTÓW Rejestr mpzp: ich granice, status, podstawowe informacje Serwisy intranetowe SIP UM (AGS). Serwis mpzp. Wyszukiwanie planów wg róŝnych kryteriów selekcji.
SPOSOBY UDOSTĘPNIANIA INFORMACJI O MPZP, TREŚĆ ICH USTALEŃ I DOKUMENTÓW Dostęp do dokumentów (tekstu i rysunku) planu zgodnych z postacią uchwaloną i opublikowaną Serwisy intranetowe SIP UM (AGS). Serwis mpzp. Wyszukiwanie planów, udostępnianie informacji o planach, rastrów ich rysunków i tekstów uchwał.
SPOSOBY UDOSTĘPNIANIA INFORMACJI O MPZP, TREŚĆ ICH USTALEŃ I DOKUMENTÓW Uproszczony obraz sklasyfikowanych terenów mpzp Serwisy intranetowe SIP UM (AGS). Serwis zagospodarowanie przestrzenne. Wyszukiwanie terenów o określonej kategorii przeznaczenia w planie.
SPOSOBY UDOSTĘPNIANIA INFORMACJI O MPZP, TREŚĆ ICH USTALEŃ I DOKUMENTÓW Tereny planu powiązane z pełną listą przeznaczeń ustalonych w tekście planu handel detaliczny małopowierzchniowy bazy budowlane i sprzętowe drogi wewnętrzne wody powierzchniowe lądowiska
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: studia i analizy systemów miejskich Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy: jest opracowywane rzadko (aktualizacja co kilka lat), dotyczy obszaru całego miasta, powinno odnosić się do działania róŝnych systemów miejskich.
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: studia i analizy systemów miejskich Ocena zagroŝenia środowiska hałasem (tzw. mapa akustyczna ) wymaga zbudowania na bazie danych przestrzennych modelowych reprezentacji: emitorów (źródeł) hałasu, na podstawie m.in.: geometrii i parametrów torowisk tramwajowych i kolejowych, tras i rozkładów jazdy komunikacji zbiorowej, modelu sieci transportowej, geometrii i klasyfikacji nawierzchni ulic, środowiska propagacji hałasu, modelu 3D terenu, roślinności i zabudowy rozmieszczenia odbiorców zagroŝenia hałasem (liczby, poziomu wraŝliwości).
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: studia i analizy systemów miejskich Opracowanie oceny zapotrzebowania miasta na moc cieplną wymaga zbudowania bazy danych pozwalającej ocenić wielkość i przestrzenne zróŝnicowanie obecnego i prognozowanego popytu na energię oraz dostępności jej dostaw. Potrzebne dane to m.in.: ewidencja budynków z informacją o ich: kubaturze (ew. powierzchni uŝytkowej i liczbie kondygnacji), typie zabudowy, jej wieku, dominującej funkcji. rozmieszczenie mieszkańców (stan obecny); prognozy demograficzne i gospodarcze, dane z monitoringu zmian inwestycyjnych, geometria odcinków i węzłów sieci infrastruktury powiązana z ich atrybutami.
Wykorzystanie danych pzgik w zadaniach administracji samorządowej WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: statystyka, monitoring Statystyka dotycząca planowania przestrzennego w gminie(*) powierzchnia gruntów rolnych przeznaczonych w planach miejscowych na cele nierolne, powierzchnia gruntów leśnych przeznaczonych w planach miejscowych na cele nieleśne, * formularz PP-1, dla GUS, na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: statystyka, monitoring Statystyka dotycząca planowania przestrzennego w gminie (*) powierzchnia gruntów przeznaczonych w planach miejscowych do zalesienia, powierzchnia gruntów wskazanych w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego do dolesienia * formularz PP-1, dla GUS, na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: statystyka, monitoring Analiza zmian w zagospodarowaniu przestrzennym: egib formalne źródło potwierdzające zmiany zachodzące w zagospodarowaniu przestrzennym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego: ilość terenów przeznaczonych do zagospodarowania w oparciu o m.in. uŝytki gruntowe liczba ludności na planowanych terenach mieszkaniowych, na podstawie ilości terenów przeznaczonych do zainwestowania i wskaźników przyjętych w studium Raporty o mieście, raporty o stanie zagospodarowania kraju odwołania do statystyki publikowanej przez GUS dotyczącej m.in. struktury uŝytkowania gruntów
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: analizy przestrzenne Struktura własności często jako element większej analizy: klasyfikacje o róŝnym stopniu szczegółowości dla całego miasta
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: analizy przestrzenne Struktura własności często jako element większej analizy: wyciągi gruntów dla określonych podmiotów
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: analizy przestrzenne UŜytkowanie terenów często jako dane wejściowe: określanie na podstawie m.in. uŝytków, gruntowych terenów wolnych moŝliwych do zainwestowania, ofert przestrzennych dla inwestorów, ocena skutków zmian w ustawie o ochronie gruntów rolnych i leśnych szacowanie terenów gruntów rolnych poza planami miejscowymi, na których będzie moŝna uzyskać decyzję o warunkach zabudowy, poszukiwanie terenów dla lokalizacji określonych inwestycji.
Wykorzystanie danych pzgik w zadaniach administracji samorządowej WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: problemy Niejednorodność danych: np. budynki mieszkalne wielorodzinne wraz z zielenią towarzyszącą są uŝytkiem B albo budynki mieszkalne wielorodzinne są uŝytkiem B, zieleń uŝytkiem Bi albo budynki mieszkalne wielorodzinne B, zieleń uŝytkiem Bz
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: problemy Jakość danych: analizy dla całego miasta wymagają pełnego pokrycia warstwą poligonową np. uŝytków gruntowych lub kompletności konturów klasyfikacyjnych, poprawności topologicznej (bez nałoŝeń czy przerw między poligonami)
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: problemy Tereny zamknięte: ograniczenia w dostępie do danych niezbędnych do: opracowania mpzp i studium zgodnie z wymaganym zakresem, planowania i zarządzania Obiekty nieobecne w pzgik adresy i linie kolejowe wewnątrz terenów zamkniętych.
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: problemy Elementy sieci uzbrojenia terenu jako źródło danych dla budowy modelu sieci (mapa energetyczna, studium, modele dla branŝ): Model danych przestrzennych i niekompletność atrybutów, zgodne z charakterem zadań realizowanych przez mapę zasadniczą, nie pozwalają na wykorzystanie w modelowaniu systemów miejskich. Obiekty mapy energetycznej na tle obiektów mapy zasadniczej.
WYKORZYSTANIE DANYCH Z PZGIK DO ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: problemy Definicja rzeźby terenu w mapie zasadniczej jest zgodna z rysunkowym charakterem mapy. Jest zoptymalizowana pod kątem generowania rysunku, a nie dostarczania zbiorów danych dla modelowania zjawisk rzeczywistych. Nie pozwala na automatyczne generowanie dla obszaru miasta modelu 3D terenu czy zabudowy niezbędnego w zadaniach: budowy mapy akustycznej, modelowania obszarów zagroŝonych zalaniem, planowania zabezpieczeń przeciwpowodziowych i ograniczeń zabudowy związanych z zagroŝeniem powodzią, modelowania zasięgów łączności radiowej, wizualizacji urbanistycznej i analiz widoczności.
ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA DANYCH DLA ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: skaning laserowy i wysokorozdzielcze zdjęcie lotnicze W 2006 roku dla potrzeb SIP UM Wrocławia (i zadań wspomaganych przez SIP) zrealizowano wysokorozdzielcze zdjęcie lotnicze i skaning laserowy. Dane ze skanowania laserowego przefiltrowane i sklasyfikowane na punkty wysokości gruntu, roślinności i zabudowy
ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA DANYCH DLA ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: skaning laserowy i wysokorozdzielcze zdjęcie lotnicze Na podstawie zdjęcia lotniczego i danych pozyskanych ze skanowania laserowego, drogą wektoryzacji półautomatycznej lub manualnej opracowano kolejne zbiory danych. Zwektoryzowane na podstawie ortofotomapy linie kolejowe na tle obrazu modelu wysokościowego terenu. Jeden ze zbiorów danych zwektoryzowanych na podstawie ortofotomapy - ulice: osie i powierzchnie dróg z przypisaną informacją o nawierzchni, kategorii ruchu, kategorii odcinka
ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA DANYCH DLA ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: skaning laserowy i wysokorozdzielcze zdjęcie lotnicze Na podstawie zdjęcia lotniczego i danych pozyskanych ze skanowania laserowego, drogą wektoryzacji półautomatycznej lub manualnej opracowano kolejne zbiory danych. Dane pozyskane na podstawie skanowania laserowego: trójwymiarowe bryły budynków i obiektów hydrotechnicznych
ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA DANYCH DLA ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: skaning laserowy i wysokorozdzielcze zdjęcie lotnicze Aktualna inwentaryzacja miasta i informacja o lokalizacji i gabarytach zabudowy wspomaga proces planowania przestrzennego i ogranicza zakres wizji lokalnych w terenie koniecznych w procesie wydawania decyzji. Trójwymiarowy Wrocław wizualizacje opracowane w module ESRI ArcGLobe
Wykorzystanie danych pzgik w zadaniach administracji samorządowej ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA DANYCH DLA ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: skaning laserowy i wysokorozdzielcze zdjęcie lotnicze Wizualizacje projektowanych obiektów na tle istniejącej zabudowy pomoc w procesie planowania, analizach widoczności i badaniu panoramy miasta
ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA DANYCH DLA ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: skaning laserowy i wysokorozdzielcze zdjęcie lotnicze Drzewa z mapy zasadniczej vs grid roślinność wysoka opracowany na podstawie skaningu laserowego
ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA DANYCH DLA ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: skaning laserowy i wysokorozdzielcze zdjęcie lotnicze Drzewa z mapy zasadniczej vs grid roślinność wysoka opracowany na podstawie skaningu laserowego
ALTERNATYWNE ŹRÓDŁA DANYCH DLA ANALIZ I OPRACOWAŃ WARSTW TEMATYCZNYCH: skaning laserowy i wysokorozdzielcze zdjęcie lotnicze Drzewa z mapy zasadniczej vs grid roślinność wysoka opracowany na podstawie skaningu laserowego
W ramach podsumowania... Czy wymagający uŝytkownik zewnętrzny zasobu to tylko kłopot? Weryfikacja jakości danych: dodatkowe informacje uzyskujemy drogą weryfikacji z innymi źródłami danych, narzędzia obcego systemu GIS dostarczają innych mechanizmów kontroli (np. topologii), kryteria oceny mogę być inne, niŝ kryteria obecnie stosowane przez podgik.
Kontakt: <Jadwiga.Brzuchowska@um.wroc.pl> <Slawomir.Gorowski@um.wroc.pl>