WYBRANE MODELE USTROJOWE WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW DEMOKRATYCZNYCH
USTRÓJ POLITYCZNY Ogół regulacji prawnych, które dotyczą organizacji, kompetencji a także wzajemnych powiązań organów władzy państwowej. Ustrój polityczny jest nazywany również systemem politycznym.
SYSTEM PREZYDENCKI ZAŁOŻENIA : MONIZM WŁADZY WYKONAWCZEJ - prezydent pełni funkcję zarówno głowy państwa oraz premiera. Mianuje on ministrów, którzy nie tworzą rządu jako samodzielnego organu władzy wykonawczej ROZDZIELNOŚĆ WŁADZ - parlament nie może zażądać ustąpienia prezydenta, a prezydent nie może rozwiązać parlamentu, nie ma też inicjatywy ustawodawczej
PREZYDENT MA PRAWO WETA ZAWIESZAJĄCEGO może zgłosić sprzeciw wobec ustaw PREZYDENT PONOSI ODPOWIEDZIALNOŚĆ KONSTYTUCYJNĄ odpowiedzialność za naruszenie konstytucji i ustaw
PARLAMENT, PREZYDENT I SĄD NAJWYŻSZY - reprezentując różne rodzaje władzy, spełniają swoje funkcje w sposób niezależny Ich władza opiera się na 3 podstawowych zasadach : 1. Niepołączalność stanowisk w Parlamencie i administracji federalnej. 2. Brak odpowiedzialności politycznej prezydenta przed Parlamentem. 3. Niemożliwość rozwiązania Parlamentu przez prezydenta
WYSTĘPOWANIE SYSTEMU PREZYDENCKIEGO Stany Zjednoczone Ameryki Ameryka Łacińska kraje afrykańskie
STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI
Republika prezydencka Na czele państwa stoi prezydent, obecnie Barack Obama Stany Zjednoczone są federacją. W jej skład wchodzi 50 stanów, które posiadają odrębne władze ustawodawcze, wykonawcze i sądownicze, oraz Dystrykt Kolumbia Stolica : Waszyngton
BIAŁY DOM - siedziba prezydenta
KAPITOL - siedziba Kongresu USA
OBECNY PREZYDENT USA Barack Obama
PREZYDENT USA Jest wybierany na 4 letnią kadencję w wyborach powszechnych Może powtórzyć swoją kadencję tylko raz Jest głową państwa i szefem rządu Powołuje wszystkich sekretarzy stanu, dyrektorów CIA (Centralna Agencja Wywiadowcza), FBI (Federalne Biuro Śledcze), ambasadorów i sędziów Sądu Najwyższego Kieruje polityką zagraniczną Jest naczelnym dowódcą sił zbrojnych Występuje z orędziem do narodu
KONGRES Składa się z 2 izb : IZBY REPREZENTANTÓW aby móc być członkiem tej izby należy mieć ukończone 25 lat i być obywatelem amerykańskim. Składa się ona z 435 osób. Kadencja Izby trwa 2 lata. Przewodniczącym jest speaker. SENATU - aby móc być członkiem tej izby należy mieć ukończone 30 lat i być obywatelem amerykańskim. Składa się z 100 członków i każdy stan wybiera 2 senatorów, którzy są wybierani na okres 6 lat, a co 2 lata wybierana jest 1/3 składu Senatu. Przewodniczącym jest wiceprezydent Stanów Zjednoczonych.
FUNKCJE KONGRESU 1. LEGISLACYJNA uchwala ustawy. W razie poprawek do Konstytucji Kongres ma jedyne prawo do ich proponowania. Uchwala ustawy budżetowe, ustala podatki i przyznaje kredyty na działalność rządu. 2. KONTROLNA zatwierdza nominacje prezydenckie i traktaty. Należy do niego prawo do postawienia w stan oskarżenia i skazania członków administracji federalnej, w tym prezydenta.
MAPA USA
SYSTEM PARLAMENTARNO- GABINETOWY ZAŁOŻENIA : DUALIZM WŁADZY WYKONAWCZEJ - są dwa organy władzy wykonawczej: głowa państwa oraz rząd z premierem na czele OGRANICZONE KOMPETENCJE GŁOWY PAŃSTWA - funkcja reprezentacyjna
POWIĄZANIE I WZAJEMNA KONTROLA WŁADZY WYKONAWCZEJ I USTAWODAWCZEJ - rząd ponosi przed Parlamentem odpowiedzialność za swoje decyzje polityczne. Parlament może udzielić mu wotum nieufności. Rząd ma inicjatywę ustawodawczą i może wystąpić do prezydenta z wnioskiem o rozwiązanie Parlamentu.
WYSTĘPOWANIE SYSTEMU PARLAMENTARNO-GABINETOWEGO Wielka Brytania Włochy Hiszpania Dania Szwecja Norwegia kraje Beneluksu Niemcy
WIELKA BRYTANIA
Dziedziczna monarchia parlamentarna Królową jest Elżbieta II z dynastii Windsorów; panuje od 1952 r. Władza ustawodawcza należy do Parlamentu (Izba Gmin i Izba Lordów), a wykonawcza do Gabinetu Monarcha jest organem władzy wykonawczej i ustawodawczej Premier obecny David Cameron Wielka Brytania nie ma spisanej konstytucji
ŹRÓDŁA PRAWA KONSTYTUCYJNEGO : prawo stanowione np. Wielka Karta Swobód prawo precedensowe np. orzeczenia sądów konwenanse konstytucyjne, czyli utarte sposoby postępowania w pewnych sprawach W Wielkiej Brytanii odróżnia się pojęcia rządu i gabinetu. Rząd to cały aparat administracji państwowej opłacany ze skarbu państwa. Właściwym organem władzy wykonawczej jest zaś gabinet złożony z premiera i ministrów.
KRÓLOWA- ELŻBIETA II PREMIER(partia konserwatywna)- DAVID CAMERON
NAJWAŻNIEJSZE KONWENANSE Skład gabinetu określa premier, nie monarcha Urząd premiera obejmuje lider partii, która zwyciężyła w wyborach Odpowiedzialność przed Parlamentem ponosi cały rząd Głowa państwa nie ponosi odpowiedzialności politycznej
MONARCHA decyzje podejmuje minister w imieniu monarchy lub monarcha na wniosek ministra król panuje, ale nie rządzi król ma prawo do udzielania rad, zachęcania i ostrzegania
PARLAMENT Składa się z 2 izb: 1. IZBA LORDÓW składa się z lordów duchownych (26 biskupów anglikańskich) oraz świeckich, mianowanych dożywotnio przez monarchę na wniosek premiera ma prawo weta zawieszającego w stosunku do uchwał Izby Gmin pełni funkcję sądu apelacyjnego
2. IZBA GMIN składa się z 659 członków wybieranych na 5 lat uchwala budżet i ustawy kontroluje rząd, ma prawo uchwalić wotum nieufności wobec premiera, ministra lub całego rządu (w praktyce funkcja ta jest ograniczona, ponieważ premier jest jednocześnie szefem partii, która dysponuje większością miejsc z Izbie Gmin)
GABINET Składa się z premiera i ministrów Określa główne kierunki polityki państwa Posiada inicjatywę ustawodawczą Premier ma silną pozycję, sprawuje faktyczną władzę Obsadza najwyższe stanowiska w państwie Decyduje o rozwiązaniu Parlamentu Swobodnie dokonuje zmian w Gabinecie
PAŁAC BUCKINGHAM-SIEDZIBA ELŻBIETY II
10 DOWNING STREET-siedziba premiera
WŁOCHY
Od 1861 r. Włochy były monarchią W latach 1922-1943 faktyczną władze sprawował faszystowski przywódca- Benito Mussolini Po zakończeniu II wojny światowej w 1946 r. przyjęto republikę jako formę rządów; Włochy stały się państwem unitarnym Obecny prezydent Giorgio Napolitano Obecny premier Mario Monti
PREZYDENT-GIORGIO NAPOLITANO PREMIER- MARIO MONTI
Składa się z 2 izb : PARLAMENT 1. IZBA DEPUTOWANYCH(izba niższa) 630 deputowanych wybieranych na 5 lat 2. SENAT(izba wyższa) 315 senatorów wybieranych na 5 lat Obie izby pełnią funkcję legislacyjną, zatwierdzają przygotowany przez rząd budżet, ogłaszają stan wojny, upoważniają prezydenta do ratyfikacji umów międzynarodowych.
PALAZZO DI MONTECITORIO - siedziba Parlamentu włoskiego
PREZYDENT Wybierany na wspólnym posiedzeniu obu izb na 7-letnią kadencję Kandydat musi mieć ukończone 50 lat i posiadać pełnię praw politycznych Mianuje osoby na określone stanowiska, sędziów Jest głównodowodzącym sił zbrojnych Wyznacza termin wyborów do obu izb oraz zwołuje ich pierwsze posiedzenie
RZĄD Składa się z przewodniczącego czyli premiera, zastępcy i ministrów Premier kieruje polityką rządu Rząd uczestniczy w procesie legislacyjnym Rząd ponosi odpowiedzialność za swoją działalność przed parlamentem Każda z izb może na wniosek co najmniej 1/10 członków izb przyjąć wniosek o wotum nieufności
NIEMCY
Republika federalna Głową państwa jest prezydent Joachim Gauck Przewodniczący Bundestagu Norbert Lammert Kanclerz Niemiec Angela Merkel Niemcy to federacja składająca się z 16 landów, które mają własne parlamenty, rządy i sądy Władza ustawodawcza należy do Parlamentu Związkowego i Rady Związkowej, a wykonawcza do rządu z kanclerzem na czele
PRZEWODNICĄCY BUNDESTAGU - NORBERT LAMMERT KANCLERZ - ANGELA MERKEL PREZYDENT - JOACHIM GAUCK
RZĄD Składa się z kanclerza i ministrów Ma prawo inicjatywy ustawodawczej Ma prawo weta zawieszającego wobec ustaw KANCLERZ Stoi na czele władzy wykonawczej Kieruje rządem Nadzoruje politykę gospodarczą państwa Swobodnie decyduje o składzie rządu
PREZYDENT Jest wybierany na 5-letnią kadencję Pełni funkcję reprezentacyjną Wskazuje kandydata na kanclerza Składa się z : PARLAMENT 1. IZBY ZWIĄZKU-BUNDESTAG Składa się z minimum 598 członków wybieranych na 4 lata Uchwala budżet i ustawy
Ma prawo zmiany konstytucji Uczestniczy w powoływaniu kanclerza Kontroluje rząd 2. RADA ZWIĄZKU (Bundesrat) Składa się z 69 członków będących delegatami rządów krajowych Ma prawo weta zawieszającego wobec ustaw Bundestagu Ma prawo weta absolutnego wobec ustaw dotyczących federacji Ma prawo inicjatywy ustawodawczej
SIEDZIBA BUNDESTAGU
SYSTEM MIESZANY (PÓŁPREZYDENCKI) ZAŁOŻENIA Silna pozycja wybieranego w wyborach powszechnych prezydenta, których kontroluje rząd i premiera Ukształtowany przez prezydenta Charles a de Gaulle a Posiada największy autorytet w państwie Odejście od zasad nadrzędności Parlamentu System polityczny oparty na V Republice
FRANCJA
Na czele państwa stoi prezydent François Hollande Szef rządu Jean-Marc Ayrault Kompetencje organów państwa określa konstytucja z 1958 r. Władza ustawodawcza należy do parlamentu, a wykonawcza do rządu i prezydenta, jednak to prezydent jest realnym szefem państwa
PREZYDENT - FRANÇOIS HOLLANDE SZEF RZĄDU JEAN-MARC AYRAULT
Wybierany na 5 lat PREZYDENT Sprawuje nadzór nad polityką zagraniczną Posiada prawo zarządzenia referendum Powołuje i odwołuje rząd oraz obsadza najwyższe stanowiska Jest faktycznym szefem rządu Ma prawo rozwiązania parlamentu oraz prawo weta wobec jego ustaw
RZĄD Składa się z premiera i ministrów Realizuje politykę państwa Kieruje administracją oraz siłami zbrojnymi Ma inicjatywę ustawodawczą oraz tworzy prawo
PARLAMENT Składa się z : 1. SENATU 343 senatorów Kadencja trwa 9 lat, a co 3 lata zmieniana jest 1/3 składu 2. ZGROMADZENIA NARODOWEGO 577 deputowanych wybieranych na 5 lat Parlament nie obsadza stanowisk premiera i prezydenta. Ma ograniczone uprawnienia ustawodawcze, ratyfikuje umowy międzynarodowe. Ma uprawnienia kontrolne w stosunku do rządu i prawo udzielenia mu wotum nieufności.
SYSTEM PARLAMENTARNO- KOMITETOWY ZAŁOŻENIA Parlament jest reprezentantem narodu, ma pełnię władzy w państwie, a pozostałe organy są mu podporządkowane Rząd jest komitetem wykonawczym parlamentu, ma inicjatywę ustawodawczą Głowa państwa nie ma jasno określonych kompetencji
SZWAJCARIA
Szwajcaria jest republiką związkową W skład federacji wchodzi 26 kantonów, które mają znaczny stopień niezależności, własne konstytucje, władze ustawodawcze i wykonawcze Władza ustawodawcza należy do Zgromadzenia Związkowego, a wykonawcza do Rady Związkowej Obecny prezydent Eveline Widmer- Schlumpf
EVELINE WIDMER-SCHLUMPF
PREZYDENT ZWIĄZKOWY Wybierany na rok przez Zgromadzenie spośród członków Rady Przewodniczy Radzie Związkowej (nie jest głową państwa) Pełni funkcje reprezentacyjne RADA ZWIĄZKOWA Składa się z 7 członków wybieranych na 4 lata Jest komitetem wykonawczym Zgromadzenia Związkowego Kieruje i zarządza państwem Posiada inicjatywę ustawodawczą
ZGROMADZENIE ZWIĄZKOWE 1. RADA NARODOWA Składa się z 200 posłów wybieranych na 4 lata 2. RADA KANTONÓW Składa się z 46 radców wybieranych na 4 lata Zgromadzenie uchwala ustawy i budżet. Dokonuje zmian w konstytucji, ratyfikuje umowy międzynarodowe. Wybiera i kontroluje Inne organy związkowe np. Radę Związkową. Rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy organami.
ŹRÓDŁA TEKST PREZENTACJI - podręcznik WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE - Operon - Vademecum - Operon 2012 GRAFIKA SZWAJCARIA FRANCJA STANY ZJEDNOCZONE NIEMCY WIELKA BRYTANIA WŁOCHY OPRACOWAŁY: JOANNA ZABŁOCKA & INGA KAŹMIERCZAK KLASA III B