SEMINARIUM CZŁONKÓW KOŁA 43 SEP WROCŁAW 28.05.2014 r. PROWADZĄCY ANTONI KUCHAREWICZ REFERAT: Ochrona przed elektrycznością statyczną w strefach zagrożonych wybuchem W określonych warunkach środowiskowych w czasie czynności lub zjawisk o charakterze dynamicznym następuje elektryzacja materiałów. Prowadzi ona do nagromadzenia się na powierzchni tych materiałów ładunków elektrycznych. Rodzaje zagrożeń pochodzących od elektryczności statycznej 1. Zagrożenie pożarem lub wybuchem 2. Zakłócenie procesu technologicznego 3. Nieszczęśliwe wypadki 4. Szkodliwe oddziaływanie na organizm ludzki 5. Dyskomfort osobowy Naelektryzowane materiały w obecności materiałów o innym potencjale przekazują zgromadzony ładunek w postaci wysokoenergetycznych wyładowań iskrowych. Ochrona przed zagrożeniami elektrostatycznymi (ES) obecnie obejmuje tylko zapobieganie inicjowaniu zapłonu atmosfer wybuchowych przez wyładowania elektrostatyczne.
Wzór graficzny znaku ostrzegawczego strefy zagrożonej wybuchem Dodatkowe opisy poza znakiem
Kryterium oceny zagrożenia wybuchem w strefach Ex
NORMALIZACJA Na terenie Unii Europejskiej i Polski ochrona przed zapłonem atmosfer wybuchowych (EX) w miejscu pracy, przez wyładowania elektrostatyczne (ESD), jest obligatoryjna. W Unii Europejskiej obowiązuje obecnie pięć dyrektyw, z których wynika obowiązkowa ochrona przed elektrycznością statyczną w obszarze atmosfer wybuchowych. DYREKTYWA ATEX - Dz. U. nr 263, poz. 2203. DYREKTYWA MASZYNOWA - Dz. U. 2008 r., nr 199, poz. 1228. DYREKTYWA 89/686/EWG (ŚOI) - Dz. U. nr 259, poz. 2173. DYREKTYWA 89/655/EWG - Dz. U. Nr 178, poz. 1745 Rozporządzenie MSWiA z 7.06.2010 - Dz.U. 2010 r., nr 109, poz. 719: Wymienione Dyrektyw i Rozporządzenia mają charakter ogólnikowy. Szczegółowe metody badań i oceny zawarte są w normach. Normy te nie mają obecnie statusu obowiązkowego stosowania, niemniej stanowią praktyczne narzędzie do oceny zagrożeń i ochrony przed elektrycznością statyczną w strefach zagrożonych wybuchem i/lub pożarem
Normy przedmiotowe dla sterf zagrożonych wybuchem: PN-92/E-05200 Ochrona przed elektrycznością statyczną Terminologia PN-92/E-05201 Ochrona przed elektrycznością statyczną Metody oceny zagrożeń wywołanych elektryzacją materiałów dielektrycznych stałych Metody oceny zagrożenia pożarowego i/lub wybuchowego PN-92/E-05202 Ochrona przed elektrycznością statyczną Bezpieczeństwo pożarowe i/lub wybuchowe Wymagania ogólne PN-92/E-05203 Ochrona przed elektrycznością statyczną Materiały i wyroby stosowane w obiektach oraz strefach zagrożonych wybuchem Metody badania oporu elektrycznego właściwego i oporu upływu PN-E-05204:1994 Ochrona przed elektrycznością statyczną Ochrona obiektów, instalacji i urządzeń Wymagania PN-EN 1149-1:1999 Odzież ochronna Właściwości elektrostatyczne Rezystywność powierzchniowa (Metody badania i wymagania) PN-EN 1149-2:1999 Odzież ochronna Właściwości elektrostatyczne Metoda badania rezystancji skrośnej PN-IEC 61340-4-1:2000 Elektryczność statyczna Znormalizowane metody badań do określonych zastosowań Właściwości elektrostatyczne wykładzin podłogowych i gotowych podłóg PN-EN 61340-4-3:2002 Elektryczność statyczna Część 4-3: Znormalizowane metody do określonych zastosowań Obuwie PN-HD 60364-6:2008 - Instalacje elektryczne niskiego napięcia
DYREKTYWA ATEX Postanowienia Dyrektywy ATEX zostały wprowadzone do prawa polskiego rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 22 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (Dz. U. Nr 263, poz. 2203). Dyrektywa ta ustala minimalne wymagania dla bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników potencjalnie zagrożonych z powodu wystąpienia atmosfery wybuchowej, a szczególnie obowiązki pracodawców. Pracodawca ocenia konkretne zagrożenie wynikające z przebywania w przestrzeni zagrożonej wybuchem Przykładowo, pomieszczenie magazynu i przygotowalni lakierni zostało sklasyfikowane jako strefa Ex. Dla oceny prawidłowego zastosowania ochrony przed wybuchem lub pożarem dokonuje się następujących sprawdzeń i pomiarów: 1) Pomiar rezystancji upływu posadzki - warunkiem dopuszczenia do użytku posadzek i powłok antyelektrostatycznych w strefach zagrożonych wybuchem jest przeprowadzenie pomiarów oporu upływowego. Pomiary muszą być wykonane zgodnie m.in. z normą PN-92/E-05203 i przeprowadzone przez osoby posiadające odpowiednie uprawnienia. 2) Pomiar ciągłości obwodów PE. Pomiary te dotyczą wszelkich podłączeń do PE oraz ekwipotencjalizacji wyposażenia.
Na zlecenie Zamawiającego, wykonując badanie, sporządzając protokół z przeprowadzonych badań, w protokole powinny znaleźć się następujące elementy: 1) Podstawowe dane o badanym obiekcie, data wykonania badań 2) Podstawa sprawdzenia: Norma PN-92/E-05, PN-E-05 204:1994, PN-E-05 204:1994, PN-HD 60364-6:2008 3) Kryterium oceny stanowi: Zachowanie ciągłości połączeń do PE elementów wyposażenia, technologicznych i konstrukcyjnych w badanym obszarze Za najwyższą dopuszczalną rezystancję upływu (Ru) powłok posadzek oznaczanych umownym symbolem ECF, uznaje się rezystancję spełniającą warunek: Ru 1x10 6 Ω Przyjmuje się, że na każde 60 m² powierzchni należy podłączyć przynajmniej dwa uziemienia w odległości ok. 10 m od siebie i po przeciwnych stronach pomieszczenia. W pomieszczeniach o większej powierzchni umieścić odpowiednio więcej punktów uziemiających. 4) Opracowanie wyników pomiarów i opracowanie graficzne w przypadku badania rezystancji powłok lakierniczych podłóg, protokół należy uzupełnić w część graficzną ze wskazaniem miejsc wykonanych pomiarów i opisem umożliwiającym identyfikację miejsca wykonania pomiaru. 5) Ocena przeprowadzonych badań przykładowy protokół 6) Przyrządy użyte do wykonania pomiarów 7) Uwagi 8) Zalecenia.
Przykładowe nieprawidłowości