Wstęp... XIII Wykaz skrótów... XV Część pierwsza. Wiadomości ogólne Rozdział 1. Pojęcie i źródła prawa medycznego... 3 1. Pojęcie prawa medycznego... 3 Rozdział 2. Wykonywanie zawodu medycznego... 6 2. Pojęcie zawodu... 6 3. Zawód lekarza i lekarza dentysty... 14 4. Zawód pielęgniarki i położnej... 16 5. Ratownik medyczny i ratownik... 19 6. Zawód diagnosty laboratoryjnego... 21 7. Zawód felczera... 25 Rozdział 3. Formy wykonywania zawodu... 28 8. Uwagi ogólne... 28 9. Umowa o pracę... 30 10. Umowa cywilnoprawna... 31 11. Indywidualna praktyka, indywidualna specjalistyczna praktyka... 32 I. Praktyka bez gabinetu... 35 II. Praktyka pracownicza... 35 12. Grupowa praktyka... 35 I. Spółka cywilna... 36 II. Spółka jawna... 37 III. Spółka partnerska... 37 IV. Inne formy działalności podmiotów wykonujących działalność leczniczą... 38 1. Spółka akcyjna... 38 2. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością... 39 VII
Rozdział 4. Podstawowe obowiązki pracownika medycznego wynikające z wykonywania zawodu... 40 13. Obowiązek udzielania pomocy... 40 14. Informowanie pacjenta o stanie zdrowia... 42 15. Prowadzenie i udostępnianie pacjentowi dokumentacji medycznej... 45 16. Obowiązek zachowania tajemnicy... 49 17. Poszanowanie intymności i godności osobistej pacjenta... 52 18. Zakaz sprzedaży środków medycznych... 53 19. Obowiązek ubezpieczenia... 53 20. Obowiązek wykonywania zleceń lekarskich... 56 21. Regulaminy porządkowe szpitali... 57 Rozdział 5. Prawa personelu medycznego... 59 22. Odstąpienie od leczenia... 59 23. Uzyskanie pełnej informacji o celowości wykonania zleceń lekarskich... 62 24. Odmowa wykonania zlecenia lekarskiego... 62 25. Ordynowanie produktów leczniczych i wyrobów medycznych... 63 26. Lekarz i pielęgniarka jako funkcjonariusze publiczni........................ 64 Rozdział 6. Zgoda pacjenta... 65 27. Uwagi ogólne... 65 28. Podstawowe pojęcia... 67 29. Charakterystyka instytucji zgody pacjenta... 69 I. Definicja zgody... 69 II. Przedmiot zgody... 70 III. Rodzaje zgody i podmioty uprawnione do jej wyrażenia... 71 1. Zgoda pacjenta (właściwa)... 71 2. Zgoda zastępcza (substytucyjna)... 71 2.1. Zgoda przedstawiciela ustawowego... 72 2.2. Zgoda sądu opiekuńczego... 72 3. Zgoda kumulatywna... 73 IV. Ważność zgody... 73 V. Forma zgody... 74 Rozdział 7. Definicja i klasyfikacja błędów medycznych... 76 30. Uwagi ogólne... 76 31. Klasyfikacja błędów... 80 I. Błąd diagnostyczny... 80 II. Błąd terapeutyczny... 83 III. Błąd techniczny... 85 IV. Błąd organizacyjny... 86 Część druga. Odpowiedzialność pracowników służby zdrowia Rozdział 8. Rozwój odpowiedzialności lekarza za błąd w sztuce................. 91 Rozdział 9. Pojęcie i rodzaje odpowiedzialności... 97 32. Uwagi ogólne... 97 33. Rodzaje odpowiedzialności... 99 VIII
Rozdział 10. Odpowiedzialność cywilna... 100 34. Uwagi ogólne... 100 35. Odpowiedzialność kontraktowa (ex contractu)... 101 36. Odpowiedzialność deliktowa (ex delicto)................................... 102 37. Zbieg odpowiedzialności... 104 38. Charakter odpowiedzialności... 104 39. Przesłanki odpowiedzialności... 105 I. Szkoda... 105 II. Wina... 106 III. Związek przyczynowy... 108 IV. Ciężar dowodu... 109 40. Rodzaje odpowiedzialności w zależności od łączącego stosunku pracownika medycznego z pacjentem... 110 I. Umowa o pracę... 110 II. Kontrakt... 111 III. Praktyka prywatna... 112 IV. Grupowa praktyka... 112 V. Nagłe przypadki... 113 VI. Podmioty zobowiązane do naprawienia szkody... 113 41. Wynagrodzenie szkody... 116 I. Zapłata odpowiedniej sumy pieniężnej lub przywrócenie stanu sprzed powstania szkody... 116 II. Jednorazowy zwrot kosztów... 117 III. Renta... 117 IV. Jednorazowe świadczenie pieniężne tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę... 118 V. Zadośćuczynienie pieniężne za naruszenie dobra osobistego... 118 42. Terminy przedawnień... 119 43. Wybrane przypadki odpowiedzialności cywilnej... 121 I. Działanie bez zgody... 121 II. Nieinformowanie pacjenta o skutkach i ryzyku zabiegu... 122 III. Odmowa udzielenia świadczenia... 123 IV. Niezachowanie tajemnicy... 123 V. Odpowiedzialność za szkody wyrządzone pacjentom w związku z użyciem niesprawnego sprzętu medycznego... 124 VI. Odpowiedzialność za wyrządzenie szkody nasciturusowi (dziecku poczętemu)... 124 VII. Odpowiedzialność za błąd w sztuce... 125 VIII. Podsumowanie odpowiedzialności cywilnej... 127 Rozdział 11. Odpowiedzialność pracownicza... 130 44. Odpowiedzialność porządkowa... 130 45. Odpowiedzialność materialna... 134 Rozdział 12. Odpowiedzialność zawodowa... 138 46. Odpowiedzialność zawodowa lekarza i lekarza dentysty... 138 I. Strony postępowania... 139 II. Kary... 140 III. Rzecznik odpowiedzialności zawodowej... 142 IV. Okręgowy sąd lekarski oraz Naczelny Sąd Lekarski... 143 V. Postępowanie przed sądem lekarskim... 143 IX
VI. Postępowanie mediacyjne... 145 VII. Terminy przedawnień... 145 VIII. Zatarcie skazania... 146 IX. Wnioski odnośnie do odpowiedzialności zawodowej lekarzy... 149 47. Odpowiedzialność zawodowa pielęgniarki, położnej... 153 I. Kary... 155 II. Rzecznik odpowiedzialności zawodowej... 157 III. Okręgowy sąd pielęgniarek i położnych oraz Naczelny Sąd Pielęgniarek i Położnych... 158 IV. Postępowanie przed sądem pielęgniarskim... 159 V. Przedawnienie... 164 VI. Zatarcie... 164 VII. Roszczenie odszkodowawcze... 165 48. Odpowiedzialność dyscyplinarna diagnosty laboratoryjnego... 165 I. Sąd dyscyplinarny, Wyższy Sąd Dyscyplinarny, sąd polubowny, Rzecznik Dyscyplinarny... 166 II. Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności dyscyplinarnej... 167 III. Kary dyscyplinarne... 168 IV. Przedawnienie... 169 V. Zatarcie ukarania... 169 49. Odpowiedzialność zawodowa fachowych pracowników służby zdrowia... 179 I. Katalog kar... 180 II. Postępowanie w kwestii odpowiedzialności zawodowej... 181 50. Wnioski odnośnie do odpowiedzialności zawodowej pracowników służby zdrowia............................................................... 181 Rozdział 13. Odpowiedzialność karna... 183 51. Podstawy odpowiedzialności karnej... 184 I. Popełnienie czynu zabronionego... 184 II. Elementy przestępstwa... 184 52. Rodzaje przestępstw.................................................... 186 I. Narażenie na niebezpieczeństwo... 186 II. Nieudzielenie pomocy... 187 III. Nieumyślne spowodowanie śmierci... 187 IV. Spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu... 188 53. Okresy przedawnień i zatarcie skazania... 189 I. Przedawnienie karalności... 189 II. Przedawnienie wykonania kary... 190 III. Zatarcie skazania... 190 54. Zaniechanie udzielenia świadczenia zdrowotnego a odpowiedzialność karna.. 191 55. Niepowodzenie w leczeniu a odpowiedzialność karna pracownika medycznego... 197 56. Odpowiedzialność karna związana z nieterapeutycznymi czynnościami lekarskimi............................................................. 203 I. Eksperyment... 204 II. Transplantacje... 207 III. Przerwanie ciąży... 214 IV. Klonowanie... 220 V. Zabiegi kosmetyczne... 222 57. Zgoda pacjenta a odpowiedzialność karna lekarza... 224 I. Wprowadzenie do instytucji zgody... 224 X
II. Zakres informacji udzielanej pacjentowi jako przesłanka udzielenia zgody... 225 III. Charakterystyka przestępstwa z art. 192 KK... 226 IV. Przekroczenie zakresu zgody... 230 V. Zgoda pro futuro... 231 58. Eutanazja i pomoc w samobójstwie... 232 59. Odpowiedzialność za ujawnienie tajemnicy zawodowej... 238 60. Odpowiedzialność za fałsz intelektualny... 240 Rozdział 14. Zdarzenia medyczne... 243 Część trzecia. Inne ustawy z zakresu prawa medycznego Rozdział 15. Ustawa o działalności leczniczej... 263 Rozdział 16. Ustawa o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych... 276 Rozdział 17. Ustawa o systemie informacji w ochronie zdrowia... 287 Załącznik do książki. Akty prawne dotyczące prawa medycznego... 297 Indeks rzeczowy... 305 XI