TRANSGRANICZNA STRATEGIA ROZWOJU TURYSTYKI PRZEWODNIK METODOLOGICZNY Opracowanie powstało w ramach projektu Turystyczni Partnerzy w Beskidach nr WTSL.02.01.00-24-028/08 realizowanego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska Republika Słowacka 2007-2013. Bielsko-Biała, 2010
1. Strategia - Przemyślany plan działań, prowadzący do osiągnięcia wyznaczonego celu W szybko zmieniającym się środowisku biznesowym coraz większą uwagę przywiązuje się do wypracowania strategii, czyli przemyślanego planu działania, określającego główne cele przedsięwzięcia i jasno wyznaczającego metody na osiągnięcie tych celów. Strategia ma kilka bardzo istotnych elementów, które decydują o jej rosnącym znaczeniu w zarządzaniu: Jasno określa cel do którego się zdąża, Jest ukierunkowana na osiągnięcie danego celu, Jasno określa sposób (działania, które należy podjąć) osiągnięcia celu, Wytycza główne kierunki i pozwala na przyjęcie jasnych priorytetów w działaniu, Jest oparta na dokładnej analizie strategicznej środowiska wewnętrznego i zewnętrznego, a więc bardziej spójna i realistyczna, Działania w niej zawarte są systemowe i logicznie uporządkowane, Pozwala na maksymalne wykorzystanie silnych stron oraz likwidację słabych, Pozwala na wykorzystywanie szans i minimalizację zagrożeń. Innymi słowy, podczas opracowania strategii powinno się odpowiedzieć na cztery ważne pytania: 1. Jak wygląda nasza obecna sytuacja, 2. Jakie posiadamy zasoby wewnętrzne i jakie zasoby zewnętrzne możemy wykorzystać, 3. Jak chcemy, aby wyglądała nasza sytuacja, 4. Jak możemy ją osiągnąć. Aby Strategia okazała się pełna i, efektywna i możliwa do realizacji, i co najważniejsze, zgodna z warunkami otoczenia, niezbędne są trzy podstawowe elementy, będące są ze sobą powiązane: DANE STRATEGICZNE ANALIZA STRATEGICZNA PLANOWANIE STRATEGICZNE Ryc. 1. Podstwowe elementy opracowywania strategii Źcórdło: opracowanie własnena podstawie
Dane strategiczne są pierwszym, niezbędnym przy tworzeniu strategii elementem, stanowią bowiem podstawę do analizy strategicznej. Dane te powinny dotyczyć zarówno cech wewnętrznych, jak i zewnętrznych przedmiotu strategii. Powinny też być możliwie jak najdokładniejsze i możliwe do obiektywnej oceny. Analiza strategiczna polega na ocenie zebranych wcześniej danych pod kątem ich powiązania z przedmiotem strategii. Podstawą jest tu analiza otoczenia oraz analiza sytuacji wewnętrznej. Należy zastanowić się, jak dane cechy przyczynają się do pozycji rynkowej przedmiotu strategii i jego przewagi konkurencyjnej (co jest atutem i powinno zostać wykorzystane) oraz co wpływa negatywnie, a także jak funkcjonuje środowisko zewnętrzne i jakim podlega zmianom (oraz co z tego wynika). Takie połączenie pozwoli wypracować wybiegającą w przyszłość wizję, opartą jednak na racjonalnych przewidywaniach, w pełni kompatybilną z zasobami i możliwościami endogenicznymi przedmiotu strategii oraz uwzględniającą wpływy zmieniających się czynników egzogenicznych. Planowanie strategiczne jest ostatnim etapem formułowania strategii, który musi opierać się na wcześniejszej analizie strategicznej, by nie zostać oderwanym od wewnętrznego i zewnętrznego kontekstu w jakim znajduje się przedmiot strategii. Biorąc pod uwagę wcześniejsze analizy należy określić główne kierunki rozwoju oraz wizję, która ma wyrażać przyszłościowy, pożądany obraz przedmiotu strategii. Następnie należy określić główne obszary strategiczne (najważniejsze i opotenjalnie najwiekszym wpływie na przedmiot strategii), na których skoncentrowane będą działania. Jako ostatnie należy wyznaczyć konkretne działania, które należy podjąć, by osiągnąć główny cel i założenia określone w wizji. Decyzja o utworzeniu strategii Skan środowiskowy, utworzenie podstawy badawczej Badanie środowiska wewnętrznego Badanie środowiska zewnętrznego DANE STRATEGICZNE Analiza SWOT Segmentacja rynku Ogólna ocena pozycji strategicznej i możliwości rozwoju ANALIZA STRATEGICZNA Opracowanie wizji i misji strategicznej Określenie obszarów priorytetowych Określenie działań i programów PLANOWANIE STRATEGICZNE Ryc. 2. Schematyczny proces opracowywanie strategii Źródło: opracowanie własne na podstawie 2. Strategie rozwoju w turystyce Turystyka jest bardzo szybko rosnącym sektorem gospodarki, zarówno w skali makro, jak i na szczeblu lokalnym, dlatego coraz istotniejsze staje się właściwe nią zarządzanie i strategiczne
podejście. Strategie rozwoju turystyki opierają się na uniwersalnych zasadach (dane strategiczne, analiza strategiczne oraz planowanie strategiczne), choć oczywiście dostosowanych do specyficznych zasad rządzących turystyką: Przedsiębiorstwem jest tu określona część przestrzeni geograficznej o dowolnej wielkości (kraj, województwo, miasto, park narodowy, łańcuch górski itp.), zarządzana przez określone władze (organizacja rządowe, samorząd lokalny, dyrekcja), Produktem jaki dostarcza ta przestrzeń jest szeroko rozumiany potencjał turystyczny, Przedmiotem strategii jest rozwój turystyki regionie w regionie przygranicznym Beskidów obejmującym region południowy woj. śląskiego oraz północny okresu Żilina W związku ze specyfiką ruchu turystycznego wszystkie elementy opracowywania strategii muszą być do niego dostosowane: 1. Dane strategiczne: będą to w dużym stopniu dane geograficzne, dotyczące potencjału turystycznego. Potencjał turystyczne można zdefiniować jako: wszystkie elementy środowiska geograficznego oraz zachowania człowieka, które mogą być wykorzystywane do uprawiania turystyki bądź do zajmowania się turystyką, czyli wszelkie zasoby strukturalne i funkcjonalne warunkujące rozwój turystyki na określonym terenie. Zasoby strukturalne Do walorów strukturalnych zalicza się walory turystyczne (środowiskowe i antropogeniczne) danego obszaru, zagospodarowanie turystyczne, oraz jego dostępność komunikacyjną. Zasoby funkcjonalne Do zasobów funkcjonalnych zalicza się zasoby ekonomiczne, polityczne, technologiczne, ekologiczne, społeczno-demograficzne, psychologiczne oraz kulturowe. Potencjał turystyczny Walory turystyczne Zagospodarowanie turyst. Dostępność komunikacyjna Inne Zasoby strukturalne Zasoby funkcjonalne Ekonomiczne Technologiczne Psychologiczne Ekologiczne Polityczne Społeczno-demograficzne Kulturowe Ryc. 3. Potencjał turystyczny Źródło: J. Karczmarek, A. Stasiak, B. Włodarczyk: Produkt turystyczny,, op. cit. s. 32 2. Analiza strategiczna: dotyczyć będzie oceny wartości zasobów turystycznych danego obszaru (zidentyfikowanych wcześniej na etapie zbierania danych strategicznych) w tworzeniu jego przewagi konkurencyjnej w sektorze turystycznym, w powiązaniu
z segmentacją turystycznego rynku lokalnego oraz analizą makrotrendów w turystyce krajowej i światowej. Ocena wartości zasobów turystycznych Istnieje wiele metod oceny zasobów, choć w turystyce najczęściej wykorzystywaną metodą jest metoda analizy SWOT, ponieważ w sposób kompleksowy bada otoczenie podmiotu oraz analizuje jego cechy wewnętrzne określając stan bieżący oraz potencjał rozwojowy. SWOT jest akronimem angielskich słów: Strengths silne strony : co jest atutem danego obszaru, co stanowi przewagę konkurencyjną oraz czynnik przyciągający turystów? Pod uwagę brane są wyłącznie cechy wewnętrzne obszaru. Weaknesses słabe strony : co jest zdecydowanie negatywne lub mogłoby zostać poprawione na danym obszarze, w czym obszary konkurencyjne są lepsze? Pod uwagę brane są wyłącznie cechy wewnętrzne obszaru. Opportunities szanse : co może umożliwić zmiany na korzyść danego obszaru i pozytywnie wpłynąć na rozwój przemysłu turystycznego? Pod uwagę brane są wyłącznie cechy zewnętrzne danego obszaru. Threats zagrożenia : co może spowodować zmiany na niekorzyść i negatywnie wpłynąć na sytuację przemysłu turystycznego na danym obszarze? Pod uwagę brane są wyłącznie cechy zewnętrzne danego obszaru. Ryc. 4. Diagram analizy SWOT Źródło: wikipedia Aby wyniki analizy okazały się bardzie wartościowe należy również określić jak istotne są wyróżnione czynniki, jak duże mają znaczenie dla rozwoju przemysłu turystycznego na danym obszarze. Należy więc każdej mocnej i słabej stronie przyporządkować odpowiednią wagę np. poprzez przyporządkowanie jednaj z trzech kategorii: 1- mało istotne, 2- istotne, 3- bardzo istotne. W przypadku szans i zagrożeń najlepiej zastanowić się nad prawdopodobieństwem ich zaistnienia w środowisku zewnętrznym i wtedy przyporządkować kategorie np. 1- mało prawdopodobne, 2- prawdopodobne, 3- bardzo prawdopodobne.
O 1 O 2 O 3 O 4 T1 T 2 T 3 T4 S1 2 0 1 1 0 0 1 0 S2 0 2 0 0 2 0 1 0 S3 2 1 1 0 0 0 0 2 S4 0 0 1 2 1 1 0 0 W 1 0 1 0 0 0 1 0 0 W 2 0 2 0 2 0 1 0 0 W Ryc. 3 5. 0 Przykładowa 2 0 1 macierz 0 wzajemnych 0 0 2 zależności W między szansami i zagrożeniami a 4 silnymi 0 i słabymi 1 1 stronami 0 1 2 1 0 Źródło: opracowanie własne Uzyskane cztery listy czynników można następnie poddać dalszej analizie, by określić wzajemne stosunki pomiędzy nimi: - Czy mocna strona wpłynie na wykorzystanie szansy? - Czy dana mocna strona zmniejszy/zniweluje zagrożenie? - Czy słaba strona uniemożliwi wykorzystanie szansy? - Czy dana słaba strona spotęguje zagrożenie? Powiązania pomiędzy silnymi i słabymi stronami a szansami i zagrożeniami można zapisać w formie macierzy, gdzie siła oddziaływania uzyskuje odpowiednią wagę, np. brak oddziaływania (0 pkt.), słabe oddziaływanie (1 pkt.), silne oddziaływanie (2 pkt.). Przykładową macierz powiązań prezentuje rycina 5. Analiza makrotrendów w turystyce światowej Przemysł turystyczny rozwija się bardzo dynamicznie, podlega również znacznym zmianom, czasami nawet w bardzo krótkich odstępach czasu, niektóre trendy jednak można uznać za w miarę stałe. Na makrotrendy w turystyce światowej wpływają między innymi rozwój społeczeństw, moda, styl życia, sytuacja ekonomiczna, ochrona środowiska itp. Część analizy powinna zostać włączona do analizy SWOT. Analiza makrotrendów światowych pozwala też zorientować się, jakich tendencji lub zmian można się spodziewać w preferencjach konsumentów, zarówno istniejących, jak i potencjalnych. Pozwala też lepiej zorientować się, które kierunki i produkty turystyczne mają największą potencjalną szansę na rozwój. Segmentacja turystycznego rynku lokalnego Przez segmentację rynku turystycznego rozumie się tu podział rynku lokalnego według pewnych kryteriów, na względnie jednorodne grupy konsumenckie, o podobnych charakterystyce społecznej, podobnych motywacjach czy potrzebach. Część analizy rynku powinna następnie zostać włączona do analizy SWOT. Segmentacja w głównej mierz pozwala natomiast zorientować się, jakie zasoby turystyczne będą najistotniejsze do zaspokajania popytu i które kierunki bądź produkty turystyczne należy rozwijać by dostosować się do potrzeb konsumentów. Projekt jest współfinansowany przez Unię Europejską z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska-Republika Słowacka 2007-2013
3. Planowanie strategiczne: będzie miało na celu opracowanie wizji turystyki, a także określenie obszarów strategicznych w taki sposób, by konkretne działania w tych obszarach w jak największym stopniu przyczyniły się do rozwoju zasobów turystycznych oraz zwiększenia konkurencyjności i maksymalizacji zysku z przemysłu turystycznego na danym obszarze. Misja i wizja strategiczna turystyki na wyznaczonym obszarze Misja turystyki to zapis głównych celów, jakie ma ona spełniać na danym obszarze, określenie podstawowych wartości, kierunku działania, koncepcji, roli i sensu istnienia. Powinna być wiarygodna i motywująca do działania, lecz również precyzyjna i logiczna. Wizja turystyki jest to opis docelowej sytuacji, a wdrażanie działań zapisanych w strategii ma dążyć do realizacji tej wizji. Jest to wyłącznie opis pożądanego obrazu przyszłości, bez szczegółowego opisu jak można to osiągnąć. Obraz turystki na wyznaczonym obszarze powinien być odważny i konkurencyjny, lecz również realistyczny i oparty na myśleniu w kategoriach długoterminowych. Należy zaznaczyć, że powinien to być zapis aspiracji i oczekiwań zarówno mieszkańców regionu, jak i potencjalnych odwiedzających (jak chcieliby widzieć swój region recepcyjny). Obszary strategiczne Po określeniu misji i wizji, można rozpocząć określanie obszarów priorytetowych na których skoncentrują się późniejsze działania. Obszary priorytetowe powinny być tak wyodrębnione i zhierarchizowane, by działania w tych obszarach jak najefektywniej wpływały na osiągnięcie wizji i realizacji celów zawartych w misji. Przy określaniu obszarów priorytetowych należy posłużyć się analizą SWOT, przy czym mogą być zidentyfikowane jako te, które posiadają: - Najwięcej słabych stron, celem będzie ich eliminacja, - Najwięcej szans (największy potencjał rozwoju), celem będzie ich wykorzystanie, - Najwięcej mocnych stron, celem będzie ich wzmocnienie, - Najwięcej zagrożeń, celem będzie próba ich uniknięcia. Stwierdzenie, która z metod identyfikacji będzie najlepsza, jest bardzo subiektywne. Decyzja powinna zostać podjęta po przeanalizowaniu każdej, specyficznej sytuacji. Cele i działania operacyjne Określanie celów i działań operacyjnych to ostatni etap sporządzania strategii, który następuje po wyodrębnieniu obszarów strategicznych. W tym etapie dla każdego obszaru strategicznego określa się cele operacyjne, następnie dla każdego celu operacyjnego należy zadecydować o konkretnych, szczegółowych działaniach, które posłużą do realizacji tego celu.
3. Wytyczne do opracowania transgranicznej strategii rozwoju turystyki 3.1. Zebranie danych strategicznych Pierwszym etapem pracowania strategii będzie zebranie niezbędnych danych. Będą to następujące dane kompleksowe, dzięki którym zostanie uzyskany pełny obraz zasobów turystycznych na obszarze projektu: - Z zakresu zasobów strukturalnych 1. Walory turystyczne 1.1. Walory przyrodnicze Ukształtowanie terenu, Geologia (skałki, jaskinie, wąwozy itp.), Warunki klimatyczne, Wody (wody lecznicze, zbiorniki wodne), Ochrona przyrody (rezerwaty, PN, pomniki przyrody). 1.2. Walory antropogeniczne Zabytki, Miejsca kultu, Zabytkowe zespoły urbanistyczne, Krajobrazy kulturowe wsi, Walory kulturowe (tradycja, obrzędy, muzyka, rękodzieło). 2. Zagospodarowanie turystyczne Baza noclegowa, Baza gastronomiczna, Informacja turystyczna (punkty informacji, przewodniki, internet, foldery, oznakowanie turystyczne w miejscach atrakcyjnych), Infrastruktura turystyczna/rekreacyjna: - szlaki turystyczne (piesze, wodne, rowerowe) - wyciągi (krzesełkowe, gondolowe, narciarskie) - kąpieliska, przystanie, wypożyczalnie sprzętu wodnego - parki rozrywki, parki linowe itp. Organizatorzy turystyki (biura turystyczne, touroperatorzy, przewodnicy lokalny), Infrastruktura para turystyczna, - infrastruktura społeczna (banki, ośrodki zdrowia, handel) - infrastruktura komunalna (sieci i media) - infrastruktura kulturalna i rozrywkowa (kina, lokale, muzea, amfiteatry, imprezy, festiwale, teatry, koncerty).
3. Dostępność komunikacyjna Komunikacja samolotowa, Komunikacja drogowa (indywidualna i zbiorowa), Komunikacja kolejowa. - Z zakresu zasobów strukturalnych 1. Ekonomiczne (ceny, kapitał lokalny, możliwości kredytowe, przedsiębiorczość itp.) 2. Technologiczne (przystosowanie dla niepełnosprawnych, systemy rezerwacji i płatności, zintegrowane bazy danych itp.), 3. Ekologiczne (świadomość ekologiczna, ochrona środowiska, przepisy prawne, możliwość zagospodarowania terenów pod kątem ochrony środowiska, utylizacja śmieci itp.), 4. Polityczne (stabilność polityczna, przepisy, plany strategiczne, regionalne i lokalne, plany rozwoju turystyki), 5. Psychologiczne (percepcja zewnętrzna i wewnętrzna, stereotypy), 6. Społeczno-demograficzne (przyrost naturalny i migracje, wykształcenie, struktura wiekowa, bezrobocie, patologie społeczne, bezpieczeństwo publiczne), 7. Kulturowe (otwartość na turystów, mobilność, łatwość przekwalifikowania zawodowego, etyka pracy). Dane dotyczące zasobów strukturalnych powinny zostać zebrane poprzez analizę dostępnych materiałów źródłowych i publikacji naukowych oraz danych statystycznych (z urzędów statystycznych, urzędów gmin i powiatów oraz Internetu). Dane dotyczące zasobów funkcjonalnych również powinny opierać się na analizie dostępnych danych, w miarę możliwości jak najbardziej obiektywnych, głównie raportów i ekspertyz z poszczególnych dziedzin dotyczących sytuacji lokalnej (dot. uwarunkowań ekonomicznych, psychologicznych, ekologicznych, kulturowych), dostępnych danych statystycznych (w przypadku zasobów społeczno-demograficznych i technologicznych) oraz szczegółowej analizie przepisów i prawa lokalnego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na dokumenty planistyczne (plany zagospodarowania przestrzennego, strategie rozwoju, plany inwestycyjne itp.) Wszystkie wyżej wymienione dane powinny zostać zestawione w raporcie dotyczącym zasobów turystycznych obszaru objętego projektem. Oddzielne raporty powinny być wykonane zarówno przez stronę polską jak i słowacką. Szczególną uwagę należy zwrócić na analizę dokumentów planistycznych, ze względu na ich duży wpływ na możliwości rozwoju turystyki. Dlatego też, wyniki tej analizy powinny być przedstawione w oddzielnym raporcie dot. stanu aktualnego dokumentów planistycznych poszczególnych gmin obszaru objętego projektem. Oddzielne raporty powinny być wykonane zarówno przez stronę polską jak i słowacką.
Raporty powinny zostać następnie skonsultowane z władzami samorządowymi oraz poddane konsultacjom pogłębionym w obrębie powołanych grup roboczych. 3.2. Przeprowadzenie analizy strategicznej Analiza strategiczna będzie składać się z kilku części. Po pierwsze wykonana zostanie wspólna analiza SWOT, podczas spotkania polskiej i słowackiej grupy roboczej. Początkowo zidentyfikowane zostaną wszystkie silne i słabe strony oraz szanse i zagrożenia, następnie ocenione i zhierarchizowane poprzez przypisanie im odpowiednich wag. Również podczas spotkania grup roboczych wykonana zostanie także analiza zależności pomiędzy szansami i zagrożeniami a silnymi i słabymi stronami, utworzona zostanie macierz zależności. Zostaną również zidentyfikowane: - Te silne strony, które wpłyną na wpłynie na wykorzystanie danej szansy, - Te silne strony, które mogą zmniejszyć/zniwelować zagrożenie, - Te słabe strony, które uniemożliwią wykorzystanie szansy, - Te słabe strony, które mogą spotęgować zagrożenia. W drugiej kolejności dokonana zostanie zestawienie makrotrendów w turystyce, poprzez badanie dostępnych dokumentów analitycznych (raporty o stanie turystyki światowej, raporty krajowych instytutów turystyki). Następnie wyniki analizy SWOT zostaną przeanalizowane jeszcze raz pod kątem najważniejszych trendów turystyki światowej (głównie preferencji i możliwości turystów), by ocenić jaki może być wpływ tych trendów na sytuację i rozwój turystyki (zachowania i preferencje przyszłych konsumentów vs istniejące zasoby). Analiza ta przeprowadzona zostanie podczas wspólnego spotkania grup roboczych, wyniki zebrane we wspólnym raporcie dot. potencjalnego wpływu makrotrendów w turystyce światowej na sytuacje i możliwości rozwoju przemysłu turystycznego na obszarze objętym projektem. Ostatnim etapem analizy strategicznej będzie segmentacja rynku turystycznego obszaru objętego projektem, czyli identyfikacja w miarę jednorodnych grup konsumentów (turystów przyjeżdżających), zarówno obecnych, jak i potencjalnych. Identyfikacja powinna opierać się na kilku głównych kryteriach: - Sposób organizacji turystyki (indywidualny, zorganizowany) - Rodzaj uprawianej turystyki (wypoczynkowa, aktywna, kulturowa, biznesowa itp.) - Zainteresowania - Czas pobytu - Rodzaj grupy społecznej (młodzież, osoby na emeryturze, rodziny, grupy mieszane). Przeprowadzone zostanie więc badanie, którego celem będzie identyfikacja: - Jacy turyści przyjeżdżają obecnie (charakterystyka społeczna) - W jakim celu (rodzaj turystyki) - Jak dużo czasu spędzają na badanym obszarze.
Prace wstępne nad segmentacją rynku turystycznego przeprowadzone zostaną indywidualnie przez poszczególnych partnerów projektu. Podczas kolejnego spotkania grup roboczych (słowackiej i polskiej) zostaną porównane indywidualne wyniki wstępne i zostanie opracowana wspólna segmentacja całego rynku. Efektem końcowym analizy strategicznej będzie ogólna ocena pozycji strategicznej i możliwości rozwoju turystyki na obszarze objętym projektem (podsumowanie wszystkich wcześniejszych etapów). Dokument końcowy zostanie skonsultowany z władzami samorządowymi, naniesione zostaną ostateczne poprawki. 3.3. Przeprowadzenie planowania strategicznego Pierwszym etapem planowania strategicznego będzie określenie misji, którą będzie spełniać turystyka na obszarze projektu oraz jej wizji (obrazu w przyszłości). Do prac nad ich sformułowaniem zaangażowani zostaną członkowie grup roboczych oraz eksperci stron projektu. Prace będą odbywać się indywidualnie, następnie na sesji wspólnej i międzynarodowej sesji szkoleniowej dotyczącej budowania strategii. Ostateczna wersja zostanie poddana konsultacjom z władzami samorządowymi. Kolejne etapy będą opierały się głównie na pracy ekspertów z dzienny planowania strategicznego w turystyce oraz konsultacjach z transgraniczną grupą roboczą (w jej skład wejdą przedstawiciele grup roboczych z Polski i Słowacji). Zaproponują oni poszczególne obszary strategiczne, cele operacyjne oraz konkretne działania, które prowadzić będą do realizacji misji i wizji opracowanej wcześniej. Opracowany zostanie szczegółowy plan działań na okres pięciu lat. Uzyskanie wyniki zostaną przedstawione na sesji dla przedstawicieli sektora turystycznego, samorządów oraz ekspertów z Polski i Słowacji oraz jednocześnie poddane konsultacji społecznej poprzez zaproponowanie kierunków rozwoju turystyki a szczególnie wspólnej, transgranicznej koncepcji promocji. Skonsultowany zostanie zaproponowany plan działań pod kątem jego realności, zainteresowania władz samorządowych i możliwości współpracy. Po konsultacja społecznych transgraniczna grupa robocza wraz z zaangażowanymi ekspertami opracuje ostateczną wersję Transgranicznej Strategii Rozwoju Turystyki 2010-2015 oraz Plan Działań na najbliższe pięć lat.
P O D SU M O W A N I E ETAPY TWORZENIA WSPÓLNEJ, TRANSGRANICZNEJ STRATEGII ROZWOJU TURYSTYKI 1. Zebranie danych o zasobach turystycznych (zarówno strukturalnych, jak i funkcjonalnych) po stronie polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych planów i strategii rozwoju turystyki, 2. Zebranie danych o zasobach turystycznych (zarówno strukturalnych, jak i funkcjonalnych) po stronie słowackiej, ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych planów i strategii rozwoju turystyki, 3. Opracowanie wspólnego raportu o aktualnym stanie lokalnych planów i strategii rozwoju turystyki w gminach objętych projektem, 4. Analiza SWOT potencjału turystycznego po stronie polskiej 5. Analiza SWOT potencjału turystycznego po stronie słowackiej 6. Opracowanie wspólnej, transgranicznej analizy SWOT, 7. Segmentacja wspólnego rynku turystycznego (po dokonaniu analizy rynków krajowych), 8. Opracowanie wspólnej wizji turystyki w obszarach przygranicznych objętych projektem oraz wyodrębnienie głównych, wspólnych obszarów priorytetowych, 9. Określenie wspólnych, zintegrowanych działań w każdym z obszarów priorytetowych, prowadzących do realizacji celów strategicznych określonych w wizji turystyki na obszarze objętym projektem.