PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Petycji 3.3.2011 KOMUNIKAT DLA POSŁÓW Dotyczy: Petycji 1674/2009, którą złożył Radosław Ślusarczyk (Polska) w imieniu organizacji środowiskowej Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot, w sprawie niewdrożenia unijnego prawodawstwa z dziedziny środowiska w związku z przedsięwzięciem narciarskim na Stogu Izerskim w południowo-zachodniej Polsce 1. Streszczenie petycji Składający petycję odnosi się do przedsięwzięcia narciarskiego na Stogu Izerskim w południowo-zachodniej Polsce, które obejmuje budowę wyciągów i tras narciarskich. Składający petycję zauważa, że realizacja przedsięwzięcia jest sprzeczna z licznymi aktami prawnymi UE w sektorze środowiskowym, w tym z dyrektywą Rady 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, dyrektywą Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory oraz dyrektywą 2004/35/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu. Ponieważ apele składającego petycję do właściwych organów krajowych okazały się bezskuteczne, zwraca się on do Parlamentu Europejskiego o podjęcie działań. 2. Dopuszczalność Petycja została uznana za dopuszczalną dnia 24 lutego 2010 r. Zwrócono się do Komisji, aby dostarczyła informacje (art. 202 ust. 6 Regulaminu). 3. Odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 12 lipca 2010 r. CM\859612.doc PE445.774v01-00 Zjednoczona w różnorodności
Dyrektywa siedliskowa 92/43/EWG 1 : Składający petycję twierdzi, że wspomniany projekt narusza postanowienia art. 6 ust. 2 i 3 oraz art. 10 dyrektywy siedliskowej. Komisja pragnie zauważyć, że wymogi art. 6 ust. 2 dyrektywy siedliskowej mają zastosowanie do gatunków, w których przypadku zwrócono się do Komisji o umieszczenie chronionych obszarów w wykazie terenów mających znaczenie dla Wspólnoty w celu późniejszego przyjęcia, lub na mocy art. 7 dyrektywy siedliskowej do gatunków ptaków, dla których wyznaczono obszary specjalnej ochrony zgodnie z dyrektywą ptasią. Należy zauważyć, że dokumenty przekazane Komisji wskazują na pogorszenie się stanu siedliska i zachwianie populacji szczególnie jednego z gatunków ptaków, tj. cietrzewia (Tetrao tetrix). Należy jednak nadmienić, że nie jest to gatunek, do którego mają zastosowanie wymogi art. 6 ust. 2 dyrektywy siedliskowej dotyczące terenów mających znaczenie dla Wspólnoty lub w którego przypadku wyznaczono obszar specjalnej ochrony. Dlatego też w oparciu o informacje dostarczone przez składającego petycję niemożliwe jest stwierdzenie naruszenia art. 6 ust. 2 dyrektywy siedliskowej. Składający petycję odnosi się również do możliwego naruszenia art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej. Zauważa on, że projekt został zatwierdzony bez uprzedniego przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. Jak wyjaśniono powyżej, zgodnie z art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej procedura oceny jest przeprowadzana w odniesieniu do projektów, które mogą mieć znaczący wpływ na obszary wyznaczone na podstawie dyrektywy ptasiej bądź dyrektywy siedliskowej (tzw. obszary sieci Natura 2000). Jednak zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości w sprawie 209/04 wymogi art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej obowiązują państwa członkowskie wyłącznie w odniesieniu do projektów, w których przypadku wnioski o zezwolenie na realizację przedsięwzięcia zostały złożone po dacie wejścia w życie wymogów dyrektywy w odnośnych państwach członkowskich. W przypadku Polski od dnia 1 maja 2004 r. Z informacji przekazanych przez składającego petycję jasno wynika, że procedura inwestycyjna projektu rozpoczęła się wcześniej, tj. w 2003 r. Komisja nie może zatem stwierdzić naruszenia art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej w przypadku ww. projektu. W odniesieniu do zarzutów składającego petycję dotyczących naruszenia art. 10 dyrektywy siedliskowej przedstawione przez niego dokumenty nie zawierają żadnych informacji potwierdzających ewentualne złamanie tego artykułu. Dyrektywa ptasia 2009/147/WE 2 : Według składającego petycję z ornitologicznego punktu widzenia omawiany obszar, tj. mający znaczenie dla Wspólnoty teren Torfowiska Gór Izerskich (H 020047) spełnia kryteria do zakwalifikowania go jako obszaru specjalnej ochrony. W związku z tym składający petycję stwierdza naruszenie art. 4 ust. 1 dyrektywy ptasiej. Jednak Komisja nie ma powodów, by stwierdzić naruszenie tego artykułu. Należy wszakże zauważyć, że jakiekolwiek pogorszenie się stanu lub zachwianie populacji cietrzewia spowodowane 1 Dz.U. L 206 z 22.7.1992, s. 7. 2 Dz.U. L 20 z 26.1.2010, s. 7. PE445.774v01-00 2/5 CM\859612.doc
realizacją projektu może skutkować potencjalnym naruszeniem ostatniego zdania art. 4 ust. 4 dyrektywy ptasiej. Dyrektywa EIA 85/337/EWG zmieniona dyrektywami 97/11/WE i 2003/35/WE 1 : Składający petycję uważa, że doszło na naruszenia art. 10a dyrektywy EIA. Jego teza dotyczy braku prawa do złożenia odwołania od decyzji prokuratora dotyczącej zamknięcia wszczętego na wniosek składającego petycję dochodzenia w sprawie wystąpienia szkód w środowisku, ponieważ na mocy prawa polskiego nie jest on stroną postępowania. Komisja pragnie zauważyć, że dyrektywa EIA przewiduje ocenę oddziaływania na środowisko dla projektów publicznych lub prywatnych, które mogą mieć znaczący wpływ na środowisko, a art. 10a tejże dyrektywy ustanawia prawo dostępu do procedury odwoławczej, jak stwierdzono powyżej. Jednak sytuacja przedstawiona przez składającego petycję (tj. brak możliwości odwołania się od decyzji prokuratora) wykracza poza zakres zastosowania art. 10a dyrektywy EIA, który zapewnia możliwość odwołania się od decyzji administracyjnych wydanych odnośnie do projektów, które mogą mieć znaczący wpływ na środowisko. Dyrektywa w sprawie odpowiedzialności za środowisko 2004/35/WE 2 : Składający petycję twierdzi, że doszło do naruszenia art. 5 ust. 4 dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko, ponieważ polskie władze nie przyjęły środków mających na celu zapobieżenie wystąpieniu szkód w środowisku, do czego zobowiązuje art. 5 ust. 4 tejże dyrektywy. Komisja pragnie zauważyć, że zgodnie z przekazanymi informacjami polskie władze wywiązały się ze zobowiązań wynikających z art. 5 ust. 4 dyrektywy za pośrednictwem decyzji z dnia 3 sierpnia 2009 r. wydanej przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska (RDOŚ-02-WSI-6614-3/39-16/08/09/ap) w sprawie wszczęcia postępowania administracyjnego w związku ze środkami ostrożności. Komisja nie może zatem stwierdzić naruszenia art. 5 ust. 4 dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko. Komisja pragnie jednak zauważyć, że przekazane informacje mogą wskazywać na ewentualne naruszenie art. 13 ust. 1 ww. dyrektywy. Należy wszelako zaznaczyć, że artykuł ten podlega warunkom i obostrzeniom wynikającym z przepisów krajowych, które mogą obejmować pewne ograniczenia dostępu do procedur odwoławczych dla niektórych osób, w tym organizacji pozarządowych. W celu uzyskania dodatkowych informacji na temat zgodności projektu i związanych z nim procedur z wymogami art. 4 ust. 4 dyrektywy ptasiej oraz art. 13 ust. 1 dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko Komisja wystosuje do władz polskich pismo z prośbą o udzielenie wyjaśnień. 1 Dz.U. L 175 z 5.7.1985, s. 40. 2 Dz.U. L 143 z 30.4.2004, s. 56-75. CM\859612.doc 3/5 PE445.774v01-00
4. Dodatkowa odpowiedź Komisji, otrzymana dnia 3 marca 2011 r. (REV) Uwagi Komisji dotyczące petycji W wyniku wymiany korespondencji z władzami polskimi ustalono, co następuje. Po pierwsze władze polskie zaznaczyły, że w trakcie procesu wytyczania OSO pojawiły się nowe dowody naukowe w odniesieniu do przedmiotowego obszaru. Dlatego obszar Góry Izerskie ma obecnie zostać wytyczony jako OSO. Zgodnie z ostatnimi informacjami dostarczonymi Komisji przez władze polskie proces wytyczania postępuje i znajduje się obecnie w ostatniej fazie. Dlatego Komisja uważa, że obowiązki wynikające z art. 4 ust. 1 dyrektywy ptasiej wydają się poprawnie wykonywane w odniesieniu do przedmiotowego obszaru. Mając na uwadze, że władze polskie uznały, iż w świetle nowych dowodów naukowych obszar ten powinien zostać wytyczony jako OSO, Komisja zwróciła się do władz polskich również z zapytaniem o zgodność z art. 4 ust. 4 dyrektywy ptasiej, którego wymogi mają zastosowanie wobec obszarów, które powinny być wytyczone jako OSO zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości (C-374/98 Basses Corbieres). Władze przekazały następujące wyjaśnienia w odniesieniu do możliwego naruszenia art. 4 ust. 4 dyrektywy ptasiej, który stanowi, że w odniesieniu do obszarów ochrony, określonych w ust. 1 i 2, państwa członkowskie podejmują właściwe kroki w celu uniknięcia powstawania zanieczyszczenia lub pogorszenia warunków naturalnych siedlisk lub jakichkolwiek zakłóceń wpływających na ptactwo, o ile będą mieć one znaczenie w odniesieniu do celów niniejszego artykułu. Państwa członkowskie dążą również do uniknięcia powstawania zanieczyszczenia lub pogorszenia warunków naturalnych siedlisk poza tymi obszarami ochrony. W odniesieniu do przedmiotowego przedsięwzięcia ostateczne decyzje zatwierdzające wydano w 2003 r., tj. przed przystąpieniem Polski do UE. A zatem art. 4 ust. 4 dyrektywy nie miał w owym czasie zastosowania wobec Polski. Obecnie art. 4 ust. 4 dyrektywy ptasiej wdrażany jest w oparciu o procedurę wynikającą z dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko, np. procedurę mającą na celu ustalenie, czy doszło do szkody wyrządzonej środowisku naturalnemu, a jeśli tak zapewnienie odpowiednich środków łagodzących. Mając na uwadze różnicę w zakresie stosowania dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko oraz art. 4 ust. 4 dyrektywy ptasiej, Komisja nie była w pełni usatysfakcjonowana tą odpowiedzią. Dlatego kwestia zgodności z tym ostatnim przepisem była omawiana z władzami polskimi w trakcie spotkania pakietowego w dniu 28 września 2010 r. Władze polskie zaznaczyły, że w świetle dostępnych im informacji przedsięwzięcie nie spowoduje znaczących zakłóceń w przypadku gatunków, dla których obszar ten ma być wytyczony. Nie istnieje zatem ryzyko naruszenia art. 4 ust. 4 dyrektywy ptasiej. Ponadto władze polskie zadeklarowały zamiar zbadania, czy w celu utrzymania dobrego stanu ochrony cietrzewia wymagane są inne środki niż wytyczenie tego obszaru jako OSO. W świetle powyższego Komisja nie jest w stanie stwierdzić naruszenia art. 4 ust. 4 dyrektywy ptasiej. Ponadto Komisja będzie nadal uważnie śledzić proces wytyczania obszaru. PE445.774v01-00 4/5 CM\859612.doc
W odniesieniu do art. 13 ust. 1 dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko władze polskie przekazały szczegóły dotyczące przepisów transponujących do prawa polskiego (np. art. 24 ustawy o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie). Władze wyjaśniły, że zgodnie z tym przepisem organizacje pozarządowe otrzymują status strony w postępowaniu administracyjnym dotyczącym między innymi działań zapobiegawczych, a tym samym mogą kwestionować legalność decyzji podejmowanych przez właściwe organy lub odwoływać się przed sądem w związku z niepodjęciem przez nie działań zgodnie z przedmiotową dyrektywą. Z przekazanych informacji wynika jasno, że składający petycję skierował do właściwych władz wniosek, w którym zaznaczył, że istnieje bezpośrednie zagrożenie wystąpienia szkody dla środowiska naturalnego. Dlatego właściwe władze wydały decyzję w sprawie obowiązku podjęcia działań zapobiegawczych (decyzja z dnia 10 kwietnia 2010 r.). Jednak ani składający petycję, ani inwestor nie odwołali się od tej decyzji. Zgodnie z ostatnimi informacjami przekazanymi Komisji przez władze polskie w tej sprawie nie zapadła jeszcze ostateczna decyzja. Jednak ze struktury polskiego prawa jasno wynika, że jeżeli składający petycję nie będzie zadowolony z wyniku odwołania wniesionego do organów administracyjnych, może złożyć odwołanie w sądzie administracyjnym. Mając na uwadze powyższe kwestie, Komisja nie może stwierdzić naruszenia art. 13 ust. 1 dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za środowisko. Ponadto Komisja nie dysponuje żadnymi dowodami, które pozwalałyby stwierdzić naruszenie rzeczonej dyrektywy. Wniosek Obecnie Komisja nie może stwierdzić naruszenia prawa środowiskowego UE w odniesieniu do zastosowanych procedur. CM\859612.doc 5/5 PE445.774v01-00