Umowa o PPP 8 Polska Wrocław, 9 grudnia 2010
Tytuł prezentacji: Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym I Prelegent: Witold Grzybowski 2
Zawartość prezentacji: Umowa - aspekty. Charakter umowy o ppp Struktura i części składowe umowy. Ustawa o ppp i ramy umowy. 3
Umowa o PPP aspekty i właściwości Cywilnoprawny charakter umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym; Kiedy powstają założenia dla sformułowania warunków umowy o PPP, a kiedy ostateczna umowa. Współpraca podmiotu publicznego i partnera prywatnego a podział odpowiedzialności za wykonanie zadania publicznego; Umowa o PPP przedmiotowa Umowa spółki celowej - podmiotowa; 4
Zasada swobody umów Od roku 1990 w prawie polskim obowiązuje wywodząca się z prawa rzymskiego zasada swobody umów, wyrażona w art. 353¹ Kodeksu cywilnego: "strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego" 5
Charakter umowy o ppp Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym jeżeli wykonywana jest na podstawie ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym z dnia 19 grudnia 2008, regulowana jest przepisami tej ustawy. Umowy w polskim prawie cywilnym reguluje prawo zobowiązań, którego zasady zawarte są w księdze trzeciej Kodeksu cywilnego. Księga ta zawiera zarówno przepisy regulujące kwestie wspólne dla wszystkich umów - związane z ich zawarciem, ważnością, wykonywaniem itp. - jak i przepisy regulujące konkretne typy umów, najczęściej spotykane w obrocie prawnym. 6
Charakter umowy o ppp Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym jest umową wzajemną, w której świadczenie jednej ze stron odpowiada świadczeniu drugiej strony (nie koniecznie będąc jego ekwiwalentem). 7
Elementy umów nazwanych w ppp Na gruncie kodeksu cywilnego umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym jest umową nazwaną (nie sklasyfikowaną wśród umów nazwanych wymienionych w kodeksie cywilnym). Poszczególne elementy umowy o ppp mogą uchodzić za uregulowane przez postanowienia Kodeksu cywilnego. W umowie o partnerstwie publiczno prywatnym występują (lub mogą występować) elementy stanowiące następujące umowy nazwane: Umowa sprzedaży Umowa zamiany Umowa dostawy Umowa kontraktacji Umowa o roboty budowlane Umowa najmu Umowa leasingu Umowa użyczenia Umowa pożyczki Umowa rachunku bankowego Umowa agencyjna Umowa przewozu Umowa ubezpieczenia Umowa spółki Umowa poręczenia 8
Aspekty umowy o ppp - ogólne Umowa o PPP poprzez ustawę z dnia 19 grudnia 2008 : umowa nazwana; Elementy określone postanowieniami ustawy: Cel i przedmiot przedsięwzięcia; Obowiązek udowodnienia korzyści kosztowej; Zgodność z UZP Minimalny okres obowiązywania umowy; Warunki zawieszające umowę ; Umowy z podwykonawcami; Zapewnienie finansowania projektu; Zasady i Tryb wyboru partnera prywatnego; Zakres udziału podmiotu publicznego; Powołanie Spółki Celowej Zawartość umowy o ppp (podstawowe postanowienia); 9
Zakres umowy o ppp 1.Umowa obejmuje cały cykl życia projektu; 2.Umowa ma charakter wieloletni; 3.Umowa definiuje odpowiedzialność partnerów za ryzyko ponoszone na poszczególnych etapach realizacji przedsiewzięcia; 4.Umowa zawiera postanowienia ilościowe i jakościowe uzyskane w wyniku przeprowadzonych analiz oraz badań rynku i badań sektorowych. 10
Ustawa a ramy umowy o ppp Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym oraz realizacja partnerstwa publiczno-prywatnego Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym 11
Umowa właściwa i umowy podporządkowane Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym Umowy z dostawcami Umowy licencyjne Umowy z podwykonawcami Umowy pracownicze Umowy na doradztwo Umowy z użytkownikami Umowy kredytowe Umowy ubezpieczeniowe Umowy serwisowe 12
Umowa i grupy klauzul Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym Postanowienia ogólne Postanowienia szczegółowe Pozostałe postanowienia Postanowienia wykonawcze Postanowienia regulujące stosunki wewnętrzne między stronami 13
Ustawa a ramifikacje umowy o ppp Art. 14. 1. Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym może przewidywać, że w celu jej wykonania podmiot publiczny i partner prywatny zawiążą spółkę kapitałową. 2. Cel i przedmiot działalności spółki, o której mowa w ust. 1, nie może wykraczać poza zakres określony umową o partnerstwie publiczno-prywatnym. 3. Podmiot publiczny będący organem administracji rządowej, który zawiązał spółkę, o której mowa w ust. 1, wykonuje prawa z należących do Skarbu Państwa udziałów lub akcji w tej spółce. 14
Ustawa a rola spółki celowej Spółka celowa w umowie o PPP Rola spółki podmiot powołany przez konsorcjum inwestorów; Przedmiot działalności spółki określa umowa o ppp; Udział podmiotu publicznego i partnera prywatnego wynik analiz i negocjacji; Zakończenie współpracy partnerskiej w ramach spółki przeniesienie tytułu własności do składnika majątkowego. 15
Przykład modelu Infrastruktura użytkowa plus usługi o charakterze publicznym 16
Przykładowe przypadki Klauzule umowne w przypadku wystąpienia określonych zdarzeń(1) Zdarzenia, skutkujące koniecznością rozwiązania umowy przez jedną ze stron (opóźnienie budowy, nieuzasadnione żądanie podmiotu publicznego, co do wprowadzania zmian); Zdarzenia, prowadzące do skrócenia terminu obowiązywania umowy (korzystniejsze niż przypuszczano uwarunkowania rynkowe); Zdarzenia, prowadzące do wydłużenia terminu obowiązywania umowy (niedobór materiałów budowlanych, niska rentowność przedsięwzięcia); Zdarzenia o charakterze siły wyższej i podobne. 17
Przykładowe przypadki Klauzule umowne w przypadku wystąpienia określonych zdarzeń(2) W przypadku okoliczności negatywnych, które wystąpiły pomiędzy partnerami, możemy mieć do czynienia z potrzebą rozwiązania umowy, wynikającą z niedotrzymania postanowień przez jedną ze stron lub wystąpienie obiektywnych okoliczności, uniemożliwiających kontynuowanie współpracy. Wówczas skrócenie okresu obowiązywania umowy następuje poprzez rozwiązanie przez jedną ze stron w trybie art. 471 kc za odszkodowaniem i wzajemnym rozliczeniem się stron. Okres obowiązywania umowy, jeśli strony tak w umowie postanowią, może ulec skróceniu, jeśli cel umowy o ppp (zrealizowanie przedsięwzięcia służącego wykonaniu zadania publicznego) zostanie osiągnięty przed założonym terminem. 18
Przykładowe przypadki Klauzule umowne w przypadku wystąpienia określonych zdarzeń(3) Prawo do przedłużenia terminu obowiązywania umowy wynika z zasady swobody umów(art. 353¹kc). Umowa może również zostać przedłużona, jeśli dotychczasowa współpraca przebiegała bez zarzutu i taka możliwość została przewidziana w Specyfikacji Wyboru Partnera Prywatnego. Jeśli z powodów nadzwyczajnej zmiany stosunków, dalsza realizacja przedsięwzięcia w ramach ppp byłaby połączona z nadmiernymi trudnościami jednej ze stron albo groziłaby rażąca stratą, sąd może orzec o rozwiązaniu umowy o ppp na podstawie klauzuli rebus sic stantibus(art. 357¹kc). 19
Przykładowe przypadki Odstąpienie od umowy W umowie powinny znaleźć się postanowienia, dotyczące wypowiedzenia umowy przez każdąze stron, zawiadomienia o wypowiedzeniu, praw i obowiązków stron, związanych z rozwiązaniem umowy, warunków wypłat i wysokości odszkodowania oraz zawiadomienia i praw kredytodawców; Umowa o ppp, jako umowa długoterminowa, zawarta na czas określony, nie powinna zawierać postanowień, umożliwiających odstąpienie od umowy; W szczególności, w zakresie świadczeń wzajemnych stron (jeśli takie występują) np. podmiot publiczny może wypowiedzieć umowę, jeśli partner prywatny nie realizuje projektu zgodnie z założeniami (na etapie budowy według projektu podmiotu publicznego, za który partner prywatny otrzymuje wynagrodzenie). Z kolei partner prywatny powinien zastrzec sobie możliwość odstąpienia od umowy, jeśli zobowiązania podmiotu publicznego nie będą realizowane, nastąpią opóźnienia w spłatach lub gdy podmiot publiczny nie ustali wysokości opłat na odpowiednim poziomie (sposób finansowania zależy od rodzaju umowy ppp). 20
Przykładowe przypadki Zasady rozliczeń między stronami umowy Oprócz zastrzeżenia kar umownych za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy (art. 483 kc), należy w umowie wyszczególnić warunki wypłaty odszkodowania, obowiązek zmniejszenia szkody, przypadki zwolnienia z zobowiązania do wypłaty odszkodowania oraz walutę, w jakiej zostanie wypłacone odszkodowanie. W trakcie czasu trwania umowy strony ponoszą odpowiedzialność za szkody fizyczne na osobach trzecich oraz uszkodzenie własności osób trzecich. Te sytuacje obejmująprzepisy prawa cywilnego, prawa pracy oraz ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej. Strony w umowie mogą określić wewnętrzne wzajemne zobowiązania w tym zakresie, takie jak: wzajemne powiadamianie się o roszczeniach odszkodowawczych, odpowiedzialność za szkody dla środowiska, czy wyłączenie odpowiedzialności za szkody, wynikłe dla drugiej strony umowy odszkodowaniach przypadku nie zrealizowania postanowień umowy. 21
Przykładowe przypadki Zmiana partnera prywatnego Pojęcie okoliczności uniemożliwiających realizację przedsięwzięcia; Z redakcji przepisu wynika, że ustawodawca ma na myśli wyłącznie przesłanki obiektywne; Korzystne dla partnera prywatnego, by w umowie o ppp ustalić okoliczności, o które chodzi; W przypadku sporu, właściwa będzie zwykła droga sądowa lub postępowanie przed sądem polubownym, (art. 26). Tryb zmiany partnera prywatnego - nowy partner prywatny może zostać wybrany wyłącznie w trybie wyboru, określonym w ustawie o ppp(art. 14)*. *Art ten powoduje ograniczenia, które instytucje finansowe uważają za podwyższone ryzyko 22
Dalsze pytania proszę kierować do: Dziękuję Państwu za udział w prezentacji Witold Grzybowski Telefon: 607 292 585 http://www.partnerstwopublicznoprywatne.info 23