Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych Rola banków w rozliczeniach prowadzonych przez IRGiT 3 Wrzesień 2009 Zasady prowadzenia rozliczeń przez Izbę Rozliczeniową Giełd Towarowych S.A.
Instrumenty notowane na TGE: a) Energia elektryczna (RDN), b) Prawa majątkowe z OZE i Kogeneracji (RPM), c) Uprawnienia do emisji CO2 (RUE), d) Kontrakty forward na energię elektryczną, e) Kontrakty futures na energię elektryczną oraz waluty. Zgodnie z klasyfikacją podaną w projekcie ustawy z dnia 4 września 2008 r. o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, wyżej wymienione instrumenty można podzielić na dwie grupy: 1) Towary giełdowe - instrumenty wymienione w punktach a),b),c), o których mowa w art. 10 pkt. 1) lit. b) ustawy, 2) Instrumenty finansowe - instrumenty wymienione w punktach d), e) i f), o których mowa w art. 2 ust.1 pkt. 2) lit d) i e) ustawy. Instrumenty finansowe - rozliczenia i rozrachunek może być prowadzony wyłącznie przez KDPW lub Spółkę Akcyjną prowadzącą Izbę Rozliczeniową i Izbę Rozrachunkową po uzyskaniu zezwolenia KNF. Towary giełdowe mogą być rozliczane przez Giełdową Izbę Rozliczeniową która może być prowadzona przez Spółkę prowadzącą Izbę Rozliczeniową i Izbę Rozrachunkową po uprzednim zawiadomieniu Komisji (art. 68a p. 14 Ustawy).
Uczestnictwo w Izbie rozliczeniowo - rozrachunkowej (IRR) Uczestnikami Rozliczającymi IRR mogą być podmioty, które uzyskały zezwolenie Komisji na prowadzenie rachunków papierów wartościowych oraz spełniają warunki wymienione w Regulaminie Izby. Uczestnikami pośrednimi IRR mogą być podmioty będące Członkami Giełdy oraz posiadające umowę o reprezentację z podmiotem będącym uczestnikiem rozliczającym IRR. Członkostwo w Giełdowej Izbie Rozliczeniowej Członkami Rozliczającymi Giełdowej Izby Rozliczeniowej (GIR) mogą być podmioty które uzyskały zezwolenie na prowadzenie rachunków papierów wartościowych oraz podmioty będące Członkami Giełdy, które posiadają zezwolenie Komisji na prowadzenie rachunków i rejestrów towarów giełdowych oraz spełniają warunki wymienione w Regulaminie GIR. Członkami pośrednimi GIR mogą być podmioty będące Członkami Giełdy posiadające umowę o reprezentację z członkiem rozliczającym Giełdowej Izby Rozliczeniowej
Rola banków w rozliczeniach i rozrachunku towarów giełdowych oraz instrumentów finansowych bazujących na towarach W systemie rozliczeń towarów giełdowych oraz instrumentów finansowych banki mogą pełnić: a) funkcję uczestników rozliczających IRR, b) członków rozliczających GIR, c) funkcje banków płatników obsługujących przepływy pieniężne w DSP-NBP. Podstawowe zadania banków oraz firm inwestycyjnych - uczestników rozliczających IRR a) Prowadzenie rachunków papierów wartościowych, w wypadku rachunku własnego oraz pełnienia funkcji reprezentanta, Członka Giełdy archiwizacja Raportów Dziennych z Izby, b) Zabezpieczanie środków pieniężnych i niepieniężnych na pokrycie zobowiązań z tytułu depozytów zabezpieczających, codziennych rozrachunków oraz wpłat do funduszu gwarancyjnego od utrzymywanych pozycji własnych na rynku terminowym, c) Nadzór nad zabezpieczaniem środków pieniężnych i niepieniężnych na zobowiązania z powyższych tytułów przez Członków Giełdy reprezentowanych przez uczestnika rozliczającego a w przypadku braku środków na rachunku reprezentowanego podmiotu przejęcie na siebie i uregulowanie jego zobowiązań.
Podstawowe zadania banków oraz firm inwestycyjnych członków rozliczających GIR a) prowadzenie rejestrów towarów giełdowych dla własnej działalności prowadzonej na rynku towarów giełdowych, b) zabezpieczanie środków pieniężnych na pokrycie zobowiązań z tytułu rozrachunku transakcji oraz depozytów transakcyjnych w związku z działalnością na rachunek własny, c) nadzór nad zabezpieczaniem środków pieniężnych na pokrycie zobowiązań z powyższych tytułów przez Członków Giełdy reprezentowanych przez danego członka rozliczającego a w przypadku braku środków na rachunku reprezentowanego podmiotu przejęcie na siebie i uregulowanie jego zobowiązań. Zadania banków płatników Obsługa przepływów pieniężnych w DSP NBP związanych z: a) rozrachunkiem transakcji giełdowych, b) regulowaniem depozytów transakcyjnych, c) regulowaniem depozytów zabezpieczających kontrakty terminowe, d) regulowaniem codziennych rozrachunków w przypadku kontraktów futures, e) regulowaniem wpłat na funduszu gwarancyjny. Wymagania: Posiadanie konta w DSP w NBP
Schemat rozrachunku pieniężnego prowadzonego przez Izbę Rozliczeniową Giełd Towarowych S.A. Założenia podstawowe: Rozrachunek pieniężny odbywać się będzie z wykorzystaniem systemu SORBNET prowadzonego przez NBP DSP. Każdy uczestnik Izby będzie dokonywał rozrachunku zobowiązań i należności z tytułu transakcji zawieranych na rynkach towarów giełdowych oraz instrumentów finansowych za pośrednictwem banku funkcjonującego w polskim systemie bankowym i posiadającego rachunek bieżący w DSP.
Izba do rozrachunków w DSP będzie używała dwóch rachunków : 1. Rachunek bieżący w DSP - za pośrednictwem tego rachunku będą dokonywane następujące operacje: a) rozrachunek transakcji zawartych na rynkach towarów giełdowych b) przepływy pieniężne z tytułu codziennych rozrachunków rynkowych (MtM) pozycji zajmowanych w kontraktach futures. 2. Rachunek Banku płatnika Izby (BPI) za pośrednictwem którego będą dokonywane operacje: a) wpłaty i wypłaty z tytułu depozytów zabezpieczających, b) wpłaty i wypłaty z tytułu regulacji wartości funduszu gwarancyjnego, c) wpłaty i wypłaty z tytułu regulacji wartości depozytów transakcyjnych. Operacje wymienione w pkt.2 pod literami b) i c) mogą być również przeprowadzane za pośrednictwem KIR. Bank płatnik Izby będzie również prowadził dla Izby : a) Rachunki depozytów zabezpieczających, b) Rachunki depozytów transakcyjnych, c) Rachunki funduszy rozliczeniowych.
Przebieg procesu rozliczeń i rozrachunku Rozliczenia W dniach notowań Izba oblicza: a)wartość należności i zobowiązań z tytułu rozliczenia transakcji z rynków spotowych RDN, RPM, RUE, b)wartość zobowiązań i należności z tytułu depozytów zabezpieczających z rynku terminowego(rtee), c)wartość zobowiązań i należności z tytułu codziennych rozrachunków (MtM) dla kontraktów futures. Powyższe dane wraz z danymi o liczbie zajmowanych pozycji w towarach giełdowych oraz instrumentach finansowych dostępne są dla uczestników (członków) Izby na niepublicznych stronach internetowych. Rozliczający uczestnicy Izby będą mieli dostęp do kont ewidencyjnych uczestników (członków), których reprezentują. Przygotowanie rozrachunku Obliczenie sald płatności dla poszczególnych banków płatników odbędzie się w podziale na podmioty dla których bank wykonuje funkcje płatnika. Odpowiedni komunikat będzie przesyłany przez Izbę bankom płatnikom do godz.18:30 w dni robocze. Saldo z rozliczeń wykonywanych w dni wolne od pracy liczone jest razem z dniem następującym po tych dniach i uwzględniane jest w raporcie przesyłanym Bankom płatnikom po zakończeniu sesji w dniu następującym po dniu wolnym od pracy.
Rozrachunek pieniężny W dniu T+1, Izba wykonuje rozrachunek pieniężny wprowadzając za pomocą stacji SORBNET do DSP zlecenia uznające i obciążające poszczególne rachunki banków płatników w DSP. Rodzaje operacji oraz czas realizacji operacji przedstawione są w harmonogramie dnia rozliczeniowego w DSP-NBP. Rozrachunki transakcji z rynku towarów giełdowych wykonywane będą w następującej kolejności: 1) Operacje obciążające rachunki banków płatników i uznające rachunek Izby, 2) Operacje uznające rachunki banków płatników i obciążające rachunek Izby. Początek rozrachunku: godz. 8:00 Rozrachunek związany z regulacją wartości depozytów zabezpieczających wykonywany będzie w następującej kolejności: 1) Operacje obciążające rachunki banków płatników uczestników Izby i uznające rachunek BPI, 2) Operacje obciążające rachunek BPI i uznające rachunki banków płatników uczestników Izby. Początek operacji: godz. 8:00.
Codzienne rozrachunki rynkowe wykonywane będą w następującej kolejności: 1) Operacje obciążające rachunki banków płatników uczestników Izby i uznające rachunek Izby, 2) Operacje obciążające rachunek Izby i uznające rachunki banków płatników uczestników rozliczających Izby. Operacje związane z regulacją wartości depozytów transakcyjnych: 1) Wpłaty na podwyższenie wartości depozytu transakcyjnego dokonywane są na zlecenie uczestnika rozliczającego przez obciążenie rachunku Banku Płatnika i uznanie rachunku BPI 2) Wypłata środków z depozytu transakcyjnego następuje po przekazaniu Izbie przez uczestnika rozliczającego odpowiedniej dyspozycji po zaakceptowaniu której Izba obciąża rachunek BPI i uznaje rachunek Banku płatnika uczestnika Izby. Operacje związane z regulacją wpłat do funduszy gwarancyjnych: 1) Operacje związane z podwyższaniem wpłaty w funduszu gwarancyjnym dokonywane będą przez obciążanie rachunku Banku Płatnika na zlecenie uczestnika rozliczającego i uznawanie rachunku BPI, 2) Operacje zmniejszające wpłaty do Funduszu gwarancyjnego dokonywane będą na zlecenie Izby przez obciążenie rachunku BPI i uznanie rachunku Banku płatnika uczestnika Izby. Operacje związane z regulacją wartości depozytów transakcyjnych i regulacją wpłat do funduszy gwarancyjnych mogą być wykonywane za pośrednictwem KIR.
Bank Płatnik Izby 7 4 2 Bank Płatnik Izby DSP 3 IRGiT IRGiT 7 1. Komunikaty o płatnościach 2. Raporty dzienne IRGiT 3. Zlecenia Płatnicze IRGiT - rozrachunek transakcji - rozrachunki MtM - depozyty zabezpieczające 1 6 Bank Płatnik 1 6 5 5 Bank Płatnik 2 1 4. Zlecenia Płatnicze Uczestnika Rozliczającego - fundusz gwarancyjny - depozyty transakcyjne 5. Rozrachunek transakcji i rozrachunki MtM 2 2 4 7 4 7 Bank Płatnik 1 Bank Płatnik 2 6. Przepływy pieniężne: - fundusz gwarancyjny - depozyty transakcyjne - depozyty zabezpieczające 7. Wyciągi z DSP Uczestnik Rozliczający 1 Uczestnik Rozliczający 2
Wariant II Modelu Rozliczeń IRGiT będzie posiadał rachunki we wszystkich bankach prowadzących rachunki Uczestników Izby. Depozyty zabezpieczające oraz depozyty transakcyjne dla poszczególnych Uczestników będą gromadzone na tych rachunkach w tych samych bankach, w których dany Uczestnik posiada rachunek. Rozliczenia transakcji oraz płatności z tytułu MtM będą realizowane poprzez DSP. Fundusz gwarancyjny gromadzony będzie na rachunku IRGiT w Banku Płatniku Izby. Wpłaty i wypłaty z tego funduszu dokonywane będą za pośrednictwem KIR.
IRGiT 3 5 DSP 1. Komunikaty o płatnościach 2. Raporty dzienne IRGiT 4 IRGiT 4 3. Zlecenia Płatnicze IRGiT - rozrachunek transakcji - rozrachunki MtM 1 Bank Płatnik 1 Bank Płatnik 2 1 4. Przepływy pieniężne: - rozrachunki MtM - rozrachunki transakcji 5. Wyciągi z DSP 2 2 5 5 Bank Płatnik 1 Bank Płatnik 2 Uczestnik Rozliczający 1 Uczestnik Rozliczający 2
Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych Zasady prowadzenia rozliczeń przez Izbę Rozliczeniową Giełd Towarowych S.A. Dziękuję za uwagę