Warsztaty 1 RADOM, OPRACOWANIE PLANÓW ADAPTACJI DO ZMIAN KLIMATU W MIASTACH POWYŻEJ 100 TYS. MIESZKAŃCÓW

Podobne dokumenty
Plany adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców

Miejski Plan Adaptacji do zmian klimatu Katowice

Miejski Plan Adaptacji do zmian klimatu SOSNOWIEC

Miejski Plan Adaptacji do zmian klimatu CHORZÓW

Miejski Plan Adaptacji do zmian klimatu BIELSKO-BIAŁA

Plan adaptacji do zmian klimatu dla miasta Szczecin

PLAN ADAPTACJI MIASTA OPOLA DO ZMIAN KLIMATU DO ROKU Opole,

Warsztaty 2 Ocena ryzyka RADOM 24 października 2017 OPRACOWANIE PLANÓW ADAPTACJI DO ZMIAN KLIMATU W MIASTACH POWYŻEJ 100 TYS.

Strategia adaptacji do zmian klimatu miasta Siedlce. CLIMate change adaptation In small and medium size CITIES

Adaptacja do zmian klimatu w m.st. Warszawie

Adaptacja małych i średnich miast do zmian klimatu

Plan Adaptacji do zmian klimatu Miasta Kielce do roku 2030

Strategia adaptacji do zmian klimatu miasta Ostrołęki

ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU W UKŁADZIE METROPOLITALNYM

ANALIZA WRAŻLIWOŚCI MIAST METROPOLII NA CZYNNIKI KLIMATYCZNE I ZJAWISKA POCHODNE. dr Janina Fudała Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych

Plan adaptacji do zmian klimatu miasta Łodzi do roku 2030 Załącznik 2

Strategia adaptacji do zmian klimatu miasta Bełchatowa

UWARUNKOWANIA URBANISTYCZNE MIEJSKIEJ WYSPY CIEPŁA W WARSZAWIE I JEJ WPŁYW NA JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW

WYZWANIA W ZAKRESIE ROZWIĄZAŃ PROJEKTOWYCH W KONTEKŚCIE NOWYCH TRENDÓW W OCHRONIE ŚRODOWISKA

Straty gospodarcze z powodu upałów i suszy 2015 r.

NOWA PERSPEKTYWA FINANSOWA

Adaptacja do zmian klimatu w m.st. Warszawa

MIEJSKI PLAN ADAPTACJI DO ZMIAN KLIMATU MIASTA KIELCE

Cele klimatyczne Warszawy\ kierunki rozwoju Miasta. Leszek Drogosz, Dyrektor Biura Infrastruktury, Urząd m.st. Warszawy

2. CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W ROKU 2006

Załącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska

Najlepsze polskie projekty Adaptacja do zmian klimatu RadomKlima, Miasto Radom

OPRACOWANIE PLANÓW ADAPTACJI DO ZMIAN KLIMATU W MIASTACH POWYŻEJ 100 TYS. MIESZKAŃCÓW MIASTO PŁOCK 10 WRZEŚNIA 2018 R.

Roczny raport jakości powietrza z uwzględnieniem pyłów PM1, PM2,5 oraz PM10 dla czujników zlokalizowanych w gminie Proszowice

BYDGOSKA RETENCJA Piotr Czarnocki Departament Zrównoważonego Rozwoju i Współpracy Międzynarodowej

METODYKA OPRACOWANIA PROJEKTU MIEJSKIEGO PLANU ADAPTACJI

Plan adaptacji do zmian klimatu dla Miasta Słupska Załącznik 2

Aktualności - Urząd Miasta Częstochowy Oficjalny portal miejski

Prognoza temperatury i opadów w rejonie Bydgoszczy do połowy XXI wieku. Bogdan Bąk, Leszek Łabędzki

Szymon Tumielewicz Ministerstwo Środowiska

Szymon Tumielewicz Departament Zrównoważonego Rozwoju i Współpracy Międzynarodowej

STRATEGII ADAPACJI DO ZMIAN KLIMATU MIASTA OSTROŁĘKI

Zrównoważony rozwój Warszawy

Zmiany klimatu a zagrożenie suszą w Polsce

Jakość powietrza na obszarze podkarpackich uzdrowisk w 2016 roku w zakresie SO 2, NO 2, PM10, PM2,5, b(a)p i ozonu SPIS TREŚCI WPROWADZENIE...

Strategia adaptacji do zmian klimatu miasta Tomaszowa Mazowieckiego. CLIMate change adaptation In small and medium size CITIES

Propozycje ograniczenia miejskiej wyspy ciepła i niezbędne działania adaptacyjne

Załącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska

Zadania GDOŚ w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko

Urban MAES usługi ekosystemowe na obszarach zurbanizowanych

Załącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska

Ewelina Henek, Agnieszka Wypych, Zbigniew Ustrnul. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB)

Plan Adaptacji do zmian klimatu dla Bydgoszczy

Diagnoza klimatu oraz scenariusze zmian klimatu w zlewni Nysy Łużyckiej i jej otoczeniu

Lokalną Grupę Działania. Debata realizowana w ramach projektu. wdrażanego przez

Warunki I konkursu wniosków w ramach programu priorytetowego Edukacja ekologiczna w 2013 r.

Szymon Tumielewicz Ministerstwo Środowiska

Załącznik 2. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko

ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU

Załącznik 3. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko

ZASTOSOWANIE ANALIZY ZDJĘĆ SATELITARNYCH DO OCENY ZMIENNOŚCI TERMIKI PODŁOŻA NA OBSZARACH ZURBANIZOWANYCH

Andrzej Kassenberg Instytut na rzecz Ekorozwoju

LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI MIASTA RUDA ŚLĄSKA DO ROKU 2030

Plan adaptacji Miasta Rybnik do zmian klimatu do roku 2030

JAKOŚĆ POWIETRZA W MIEŚCIE RZESZÓW W ASPEKCIE WPŁYWU WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH NA ROZPRZESTRZENIANIE SIĘ ZANIECZYSZCZEŃ

Adaptacja miast polskich do skutków zmian klimatu

Podsumowanie 2011 Miejsce obserwacji: Czarny Dunajec

CLIMCITIES ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU

CLIMCITIES ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.

INFORMACJE ZAWARTE W PREZENTACJI SĄ PRZEDMIOTEM NEGOCJACJI Z KOMISJĄ EUROPEJSKĄ I MOGĄ ULEC ZMIANIE

Zmiany klimatu i kwestia adaptacji

Szanse na sfinansowanie inwestycji z dotacji UE Przemysław Jura Prezes Zarządu Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych

Mapy innych zagrożeń w projekcie ISOK. Agnieszka Boroń, IMGW-PIB Warszawa, r.

Załącznik 3 Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko

Założenia do aktualizacji Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego w 2019 roku

STRATEGIA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO W ZAKRESIE POPRAWY JAKOŚCI POWIETRZA

Klimat w Polsce w 21. wieku

Paweł Sałek Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Klimatycznej, Ministerstwo Środowiska

GMINNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA MIASTA KALISZA KONSULTACJE SPOŁECZNE

Magdalena Głogowska OŚRODEK ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

Załącznik 3. Analiza i ocena oddziaływania MPA na środowisko

Sprawozdanie z badań jakości powietrza wykonanych ambulansem pomiarowym w Tarnowskich Górach w dzielnicy Osada Jana w dniach

Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.

Załącznik 2. Analiza i ocena wpływu MPA na osiągnięcie celów ochrony środowiska. Miasto Płock

Znaczenie i rola błękitno zielonej infrastruktury w adaptacji do zmian klimatu

Strategia adaptacji do zmian klimatu dla m.st. Warszawy do roku 2030 z perspektywą do roku 2050 Miejski Plan Adaptacji

Aktualny stan jakości powietrza w Warszawie

System gospodarowania wodami opadowymi

STRATEGII ADAPACJI DO ZMIAN KLIMATU MIASTA TOMASZOWA MAZOWIECKIEGO

Plan adaptacji Miasta Zabrze do zmian klimatu do roku 2030

ZMIENNOŚĆ NAJWYŻSZYCH DOBOWYCH i MIESIĘCZNYCH OPADÓW W KOMPLEKSIE LEŚNYM W STRÓŻY W OKRESIE V-IX ( )

, Łódź. Szkolenie z zakresu krajowych Programów Operacyjnych na lata

Plany gospodarki niskoemisyjnej

Walory klimatyczne Kościerzyny i powiatu kościerskiego na tle uwarunkowań prawnych dotyczących gmin uzdrowiskowych

Priorytet 5: Rozwój obszarów wiejskich. Analiza SWOT

Koncepcja i zakres projektu pozakonkursowego dla miast:

TYGODNIOWY BIULETYN HYDROLOGICZNY

OŚ PRIORYTETOWA VI RPO WO ZRÓWNOWAŻONY TRANSPORT NA RZECZ MOBILNOŚCI MIESZKAŃCÓW KRYTERIA MERYTORYCZNE SZCZEGÓŁOWE

STRATEGIA ROZWOJU MIASTA PUŁAWY DO 2020 ROKU Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2030

PODSUMOWANIE WYNIKÓW

Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych

analiza założeń do RPO woj. lubelskiego Krzysztof Gorczyca, Lublin, Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu

ZAKRES LOKALNYCH DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH

STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO - GOSPODARCZEGO MIASTA KOŚCIANA (zarys prognoz do 2015r.)

Transkrypt:

Warsztaty 1 RADOM, 28.06.2017 OPRACOWANIE PLANÓW ADAPTACJI DO ZMIAN KLIMATU W MIASTACH POWYŻEJ 100 TYS. MIESZKAŃCÓW

Przedstawienie zespołów Zespół Miejski Grażyna Krugły Lider ZM Zespół Ekspertów Agnieszka Kuśmierz kierownik ZE dla miasta Radom Stefan Obłąkowski - usługi ekosystemowe, kierownik ZE dla miasta Radom Iwona Wagner- gospodarka wodna Magdalena Ziółkowska planowanie przestrzenne Katarzyna Semaniuk ochrona środowiska Piotr Zacharski klimat/meteorologia/ochrona powietrza Karol Szymankiewicz analizy GIS Moderator Klaudia Jabłońska

Cele warsztatów 1. Uzgodnienie wizji i celu nadrzędnego MPA 2. Zaprezentowanie wyników analiz w zakresie ekspozycji miasta na zjawiska klimatyczne i oceny wrażliwości miasta na zmiany klimatu 3. Uzgodnienie wniosków wynikających z analizy wrażliwości miasta na zmiany klimatu i wybór najbardziej wrażliwych 4 sektorów/obszarów 4. Zebranie informacji na potrzeby określenia potencjału adaptacyjnego miasta

Program warsztatów CZĘŚĆ WPROWADZAJĄCA 10:00 10:05 Przywitanie uczestników i wprowadzenie do warsztatów 10:05-10:10 Status dotychczas zrealizowanych prac oraz zakres prac w Etapie 2 10:10-10:25 Prezentacja wniosków z przeprowadzonych analiz w zakresie zmian klimatu dla Radomia CZĘŚĆ WARSZTATOWA 10:25-10:30 Opracowanie wizji i celu nadrzędnego dla Radomia 10:30-10:40 ĆWICZENIE 1: Wizja i cel nadrzędny MPA 10:40-11:00 Analiza i wybór rekomendowanych 4 sektorów/ obszarów wrażliwych dla Radomia 11:00-11:50 ĆWICZENIE 2: Wybór wrażliwych sektorów/ obszarów w oparciu o Piramidę priorytetów 11:50-12:10 Przerwa kawowa 12:10-12:30 Wstęp do analizy potencjału adaptacyjnego dla Radomia 12:30-13:45 ĆWICZENIE 3: Wstępna ocena potencjału adaptacyjnego w oparciu o badanie ankietowe 13:45-14:00 Podsumowanie warsztatów

Zasady prowadzenia dyskusji Wszyscy uczestnicy są równorzędni i mają prawo głosu W czasie dyskusji nie obowiązuje kolejność wypowiedzi, ale należy słuchać siebie nawzajem W dyskusji używane są konstruktywne i merytoryczne argumenty, a wypowiedzi nie odnoszą się ad persona Moderator jest niezależny i bezstronny, jego zadaniem jest towarzyszenie uczestnikom w trakcie sesji, dbanie o komfort dyskusji oraz realizację zawartego kontraktu

Status dotychczas zrealizowanych prac oraz zakres prac w etapie 2

Status dotychczas zrealizowanych prac Zakończenie prac w etapie 2 dla Radomia: 30 września 2017

ETAP 2, czyli ocena podatności miasta wrażliwość miasta potencjał adaptacyjny miasta Kompleksowy system informowania o zagrożeniach + Zaangażowani mieszkańcy = podatność miasta Ulewa w Radomiu, 04.05. 2017 Sprawnie działające służby miejskie Zapewniony budżet

Wnioski z przeprowadzonych analiz ekspozycji miasta na zmiany klimatu

Obszar prowadzonej analizy klimatycznej dla Radomia Określenie specyficznych dla Radomia warunków termicznych i opadowych na podstawie danych pomiarowych (1981-2015) ze stacji IMGW w Kozienicach: temperatura średnia miesięczna i opad średni miesięczny dla wielolecia temperatura: średnia roczna, temperatura maksymalna, temperatura minimalna fale upałów, fale chłodu liczba dni przejścia przez temperaturę 00C liczba dni z między dobową zmianą temperatury >10 0 C suma opadów, maksymalne opady dobowe, maksymalna suma opadu o czasie trwania 2 i 5 dni, Burze liczba dni z porywem wiatru >=17 m/s oraz maksymalna prędkość wiatru zanieczyszczenia powietrza: pył zawieszony PM10 Analiza modeli klimatycznych (RCP 4.5, RCP 8.5, dla okresów: 2016, 2050): Wiązka 10 symulacji przeprowadzonych w projekcie EURO-CORDEX 6 regionalnych modeli klimatu Dwa scenariusze emisji RCP4.5 oraz RCP8.5 Analiza zdjęć satelitarnych MODIS (ang. Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer): czerwiec 2015 - czerwiec 2016 (ponad 2000 obrazów) ASTER (ang. Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer): sierpień 2000 - czerwiec 2016 (55 obrazów)

[mm] temperatura [C] Wskaźniki termiczno-opadowe. Charakterystyka ogólna 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 25 20 15 10 5 0-5 Średnia miesięczna temperatura powietrza w wieloleciu I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Średnia miesięczna suma opadów w wieloleciu I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Temperatura średnia miesięczna Dla wielolecia waha się od -1,9 0 C w styczniu do 18,99 0 C w lipcu Średnia roczna temperatura powietrza dla wielolecia wynosi 8,4 0 C Średnia miesięczna suma wysokości opadu Dla wielolecia średnia suma miesięczna opadu waha się od 24,5 mm w lutym do 81 mm w lipcu. Średnia roczna suma opadów dla wielolecia wynosi 542,1 mm

temperatura powietrza [oc] Wskaźniki termiczne temperatura średnioroczna T ŚR 11,0 10,0 9,0 y = 0,0272x + 7,6013 R² = 0,1161 8,0 7,0 6,0 5,0 y = 0,0337x + 7,7766 R² = 0,1769 Kozienice Łaziska 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 Temperatura średnioroczna dla wielolecia wahała się w zakresie od 6,5 0 C w roku 1987 do 9,9 0 C w roku 2015 Tendencja wzrostu temperatury średniej rocznej wskazuje na wzrost o ok. 0,4 0 C w ciągu każdej dekady Dla porównania podano wyniki uzyskane na stacji w Łaziskach. Temperatury średnioroczne i tendencja zmian temperatury są bardzo podobne

1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 Liczba dni 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 Liczba dni Wskaźniki termiczne T max i T min 12 10 8 6 4 2 0 Liczba dni z temperaturą maksymalną większą niż 33,32C (>98 percentyl) y = 0,1x - 0,0571 R² = 0,1447 Temperatura maksymalna (najwyższa w ciągu doby) Zwiększa się liczba dni z maksymalną temperaturą powietrza przekraczającą 33,2 C. Duża zmienność dni z takimi warunkami termicznymi. Lata 1994, 2015 najcieplejsze 14 12 10 8 6 4 2 0 Liczba dni z temperaturą minimalną mniejszą niż -20,9 0 C (<2 percentyl) y = -0,0157x + 2,0538 R² = 0,003 Temperatura minimalna (najniższa w ciągu doby) Liczba dni z temperaturą powietrza poniżej -20,9 C nieznacznie spada. Duża zmienność liczby dni z takimi warunkami.

1980/1981 1982/1983 1984/1985 1986/1987 1988/1989 1990/1991 1992/1993 1994/1995 1996/1997 1998/1999 2000/2001 2002/2003 2004/2005 2006/2007 2008/2009 2010/2011 2012/2013 2014/2015 1981 1983 1985 1987 1989 1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015 Wskaźniki termiczne Fale upałów i fale chłodu 20 15 10 5 0 50 40 30 20 10 0 y = 0,214x + 0,7479 R² = 0,1516 Fale upałów liczba fal suma dni Liniowa (suma dni) Fale chłodów liczba fal suma dni Liniowa (suma dni) y = -0,1258x + 15,578 R² = 0,0131 Fale upałów (Tmax>30 C przez co najmniej 3 dni) Średnio 1 fali w roku trwającej średnio 4,6 dnia Bardzo duża zmienność: od 1 do 3 fal, do 19 (!) dni ; W latach 1981-2000: 9 lat bez fal upałów, w latach 2001-2015: 5 lat Największe natężenie zjawiska w latach: 1994, 2006, 2010, 2015 Zjawisko się nasila Fale chłodu (Tmin<-10 C przez co najmniej 3 dni) Fale chłodu występowały regularnie nieomal w każdym roku. Średnio rocznie występowało 2,4 fali chłodu. Liczba fal chłodu wahała się od jednej do 6 trwały śednio 13,3 dnia (max 45 w 1984/85 roku) Tendencja spadkowa

Liczba dni Liczba dni Wskaźniki termiczne Liczba dni przejścia temperatury przez 0 0 C i liczba dni z między dobową zmianą temperatury >10 0 C 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1981 1982 1983 1984 1986 1987 1988 1989 1991 1992 1993 1994 1996 1997 1998 1999 2001 2002 2003 2004 2006 2007 2008 2009 2011 2012 2013 2014 30 25 20 15 10 35 30 25 20 15 10 5 0 5 0 Liczba dni przejścia temperatury przez 0 0 C liczba dni z między dobową zmianą temperatury >10 0 C y = -0,0018x + 6,5156 R² = 0,0012 y = 0,0036x + 11,484 R² = 0,0028 Liczba dni przejścia temperatury przez 0 0 C Liczba dni w wieloleciu wykazuje słabą tendencję spadkową Występuje duża zmienność liczby dni od 56 (2010) do 109 (1988) Liczba dni z międzydobową zmianą temperatury >10 0 C Liczba dni w wieloleciu wykazuje niewielką tendencję wzrostową Występuje niezbyt wielka zmienność liczby dni od 126 (1981, 1984) do 189 (2003)

Przewidywane zmiany temperatur perspektywa do 2050 roku Temperatura maksymalna Temperatura minimalna Zmienna klimatyczna Wskaźnik Najdłuższy okres z temperaturą maksymalną większą niż 30 o C Liczba dni w roku z temperaturą maksymalną większą niż 30 0 C Najdłuższy okres z temperaturą minimalną niższą niż 0 0 C Liczba dni w roku z temperaturą minimalną niższą niż 0 0 C Liczba dni w roku z temperaturą minimalna niższą niż -10 0 C Liczba dni w roku z temperaturą minimalna niższą niż -20 0 C Liczba dni w roku z temperaturą minimalną wyższą niż 20 0 C (tak zwane upalne noce) Jednostka okres referencyjny RCP 4.5 RCP 8.5 dzień 2.8 1.30 1.20 dzień 6.6 4.70 8.20 dzień 32.1-5.70-8.10 dzień 109.4-21.60-25.50 dzień 19.8-6.90-7.30 dzień 2.2-0.80-0.70 dzień 0.2 1.10 1.00

Przewidywane zmiany temperatur perspektywa do 2050 roku Temperatura średnia dobowa Zmienna klimatycz na Wskaźnik Jednostka okres referencyjny RCP 4.5 RCP 8.5 Liczba stopniodni grzania, ogrzewanie w dniach, kiedy średnia dobowa temperatura jest większa od założonej temperatury bazowej (17 0 C) Liczba stopniodni grzania, ogrzewanie w dniach, kiedy średnia dobowa temperatura jest większa od założonej temperatury bazowej (20 0 C), Długość okresu wegetacyjnego (okres ze średnią dobową temperaturą powietrza większą niż 5 0 C), Długość okresu wegetacyjnego (okres ze średnią dobową temperaturą powietrza większą niż 10 0 C), Start okresu wegetacyjnego, data początku okresu ze średnią dobową temperaturą powietrza większą niż 5 0 C) Start okresu wegetacyjnego, data początku okresu ze średnią dobową temperaturą powietrza większą niż 10 0 C stopniodnie grzania 3437.4-349.50-401.10 stopniodnie grzania 4418.3-393.40-448.50 dni 176.6 13.80 15.60 dni 118 13.20 15.70 dzień juliański 34.2-9.20-8.20 dzień juliański 91.1-20.40-18.40

Powierzchniowa MWC w Radomiu przy temperaturach powietrza z medianą w: 0, 10, 20 i 30 C ~12 C ~4 C ~6 C ~8 C

1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [mm] Sumy roczne opadów 800 700 y = 2,6037x + 493,9 R² = 0,0974 600 500 400 300 200 100 0 Występuje spore zróżnicowanie rocznych sum wysokości opadu od 398 mm (1993) do 6923 mm (20014) Sumy roczne wysokości opadów wykazują lekką tendencję zwyżkową

1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [mm] Maksymalne miesięczne opady 300 250 200 y = 1,1659x + 89,784 R² = 0,0897 150 100 50 0 VIII 8% IX 11% XII 3% V 17% VI 28% Maksymalne miesięczne wysokości opadów Występuje zmienność maksymalnych miesięcznych opadów od 63 mm (1993) do 253 mm (2011) Występuje tendencja wzrostu maksymalnej sumy opadów Udział w opadach Maksymalne miesięczne opady występują przede wszystkim w miesiącach letnich. Najwięcej w lipcach (33%) i czerwcach (28%), najmniej w grudniach (3%). Opady maksymalne nie występowały w: I, II, II, IV, X, XI VII 33%

1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 Suma opadów [mm] Wskaźniki opadowe Maksymalna suma opadu o czasie trwania 2 i 5 dni 120 100 80 60 40 20 y = -0,1891x + 30,668 R² = 0,0093 y = 0,217x + 18,424 R² = 0,0355 max suma opadu (5dni) max suma opadu (2dni) Liniowa (max suma opadu (5dni)) Liniowa (max suma opadu (2dni)) 0 Czas trwania 2 dni Maksymalna suma opadu o czasie trwania 2 dni miała miejsce w 2002 roku i wyniosła 61 mm Minimalna suma opadu o czasie trwania 2 dni miała miejsce w 1993 roku i wyniosła 6 mm Maksymalne sumy wysokości opadów dwudniowych wykazują tendencję zwyżkową Czas trwania 5 dni Maksymalna suma opadu o czasie trwania 5 dni miała miejsce w 1997 roku i wyniosła 96 mm Minimalna suma opadu o czasie trwania 5 dni miała miejsce w 1988 roku i wyniosła 6 mm Maksymalne sumy wysokości opadów pięciodniowych wykazują tendencję zniżkową

1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 Liczba dni Liczba dni 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 Liczba dni Burze 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 y = 0,2319x + 22,321 R² = 0,1764 Liczba burz w roku systematycznie się zwiększa Największe ilości burz w wieloleciu zaobserwowano w roku 214 (39 burz) Najintensywniejszy wzrost liczby burz zaobserwowano w lipcu a spadek we wrześniu 20 15 10 y = 0,1653x + 3,8317 R² = 0,2553 Lipiec 8 6 4 Wrzesień y = -0,0299x + 2,8061 R² = 0,0514 5 2 0 0

Podtopienia historyczne zdarzenia w Radomiu

Opad [mm/dobę] Podtopienia dla scenariuszy zmian klimatu RCP 4.5, RCP 8.5 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1 10 100 okres powtarzalności [lata] ref min ref max ref clim1 RCP4.5 min clim1 rcp45 max clim1 rcp45 clim1 RCP8.5 min clim1 rcp85 max clim1 rcp85 clim2 rcp45 min clim2 rcp45 max clim2 rcp45 clim2 rcp85 min clim2 rcp85 max clim2 rcp85

Podtopienia dla roku 2016 i prognozowane w roku 2050 Powierzchnia podtopionego terenu (opad 1%, 24h): 2016: 3,20 km 2 2050: 6,18 km2 (całkowita powierzchnia miasta ok. 110 km2) Okres powtarzalności obecnego opadu 1% (dla Radomia ok 120 mm) może się zmniejszyć ze 100lat do ok. 12, a nawet 9 lat.

Podtopienia system kanalizacji - dla roku 2016 i prognozowane w roku 2050 Ilość podtapianych i niewydolnych studzienek (opad 10%, 24h) 2016: 824 podtopionych (12444 niepodtopionych) 2050: 1478 podtopionych (11790 niepodtopionych) Okres powtarzalności obecnego opadu 10% (dla Radomia ok 80 mm) może się zmniejszyć z 10 lat do 2-4 lat.

1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014 Liczba dni Wskaźniki opadowe najdłuższe okresy bezopadowe 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 y = 0,0609x + 24,235 R² = 0,0097 Ciągłe okresy bezopadowe zdarzały się w ubiegłych latach często. Najdłuższy (43 dni) wystąpił w roku 2011, najkrótszy (14 dni) w roku 1998 Najdłuższe okresy bezopadowe wykazują nieznaczny trend wzrostu

Liczba dni z przekroczeniami Stężenie PM10 [µg/m3] Pył zawieszony PM10 (stcja przy ul. Tochtermana) 60 40 20 0 100 80 60 40 20 0 Stężenie średnie roczne pyłu PM10 na stacjach PMŚ y = -0,4173x + 40,407 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Liczba dni ze średnim dobowym stężeniem PM10 powyżej 50 µg/m3 na stacjach PMŚ y = -0,5727x + 71,8 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Pył zawieszony PM10 średnioroczny Pomiary stężenia pyłu PM10 wykonywane są od roku 2006 Średnioroczne stężenia pyłu PM10 nie wykazują nadmiernej zmienności. Maksymalne średnioroczne stężenie wystąpiło w roku 2006 (46,6µg/m3) a minimalne w roku 2016 (34,5µg/m3) Tendencja jest malejąca Poziom dopuszczalny średnioroczny (40ug/m3) przekroczony został tylko w roku 2006 Pył zawieszony - średnie 24-godzinne Duża zmienność dobowa wartości z przekroczeniami poziomu dopuszczalnego 50µg/m3. Najwięcej przekroczeń w 2006 roku (92 przypadki) a minimum w roku 2016 (52 przypadki) Niewielki trend spadkowy

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 [m/s] 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Liczba dni Wskaźniki wiatru Liczba dni z porywem wiatru>=17 m/s Maksymalna prędkość wiatru 12 10 8 6 4 2 0 30 25 20 15 10 5 Liczba dni z porywem wiatru>=17 m/s Maksymalna prędkość wiatru y = -0,164x + 5,9084 R² = 0,2311 y = -0,1506x + 21,707 R² = 0,1566 Liczba dni z porywami wiatru >=17m/s Obserwuje się wyraźny spadek liczby dni z porywami wiatru powyżej 17m/s Maksymalna liczba dni z wiatrem o prędkości >=17m/s wystąpiła w roku 1994 (10 dni) a najmniejsza w roku 2004, 2009, 2014 (1 dzień) Maksymalna prędkość wiatru Również maksymalna prędkość wiatru w latach ma tendencję spadkową Maksymalna prędkość wiatru w wieloleciu wystąpiła w roku 1997 (28m/s) a minimalna w roku 2003 (17m/s) 0

Opracowanie wizji i celu nadrzędnego Miejskiego Planu Adaptacji dla Radomia

Analiza dokumentów strategicznych miasta pod kątem powiązań z MPA ze względu na zawarte w nich cele i priorytety związane z zagadnieniami zmian klimatu. Wnioski z analizy wizji i celów strategicznych Radomia Strategia Rozwoju dla miasta Radomia na lata 2008-2020 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Radom, 2011. Zmiana z 2014r. Program rewitalizacji Gminy Miasta Radomia na lata 2014-2023 Program Ochrony Środowiska dla miasta Radomia na lata 2013-2016 z uwzględnieniem lat 2017-2020 Plan gospodarki niskoemisyjnej dla miasta Radomia, 2015. Aktualizacja 2016 Plan Zrównoważonego Rozwoju Publicznego Transportu Zbiorowego dla miasta Radomia na lata 2013-2020 Problemów Społecznych dla Gminy Miasta Radomia na lata 2014-2020 Program obniżania niskiej emisji na terenie miasta Radomia na lata 2010-2017 Strategia Rozwoju Miejskiego Radomskiego Obszaru Funkcjonalnego ROF Plan Rozwoju Podstawowego Układu Drogowego Miasta Radomia na lata 2011-2020 Strategia Marki Radom, 2009

Wnioski z analizy wizji strategicznych miasta Misją samorządu Radomia jest poprawa warunków życia mieszkańców poprzez prowadzenie efektywnej polityki społecznej w tym m.in. wspieranie przedsiębiorczości, poprawę jakości kadr gospodarki poprzez rozbudowę systemu edukacji, wspieranie przyjaznej mieszkańcom infrastruktury ochrony zdrowia, poprawę bezpieczeństwa mieszkańców. (Strategia rozwoju miasta Radomia na lata 2008-2020)

Wnioski z analizy celów strategicznych miasta I. Radom silnym ośrodkiem regionalnym przyjaznym mieszkańcom II. III. Radom aktywny gospodarczo Radom obszarem zarządzanym w sposób ekologiczny i zrównoważony

Ćwiczenie 1

35 Ćwiczenie 1: Wizja i cel nadrzędny MPA Cel: Opracowanie i uzgodnienie ostatecznego brzmienia wizji i celu nadrzędnego MPA Zadanie: Prosimy każdą z grup oo wskazanie elementów w propozycjach wizji oraz celu nadrzędnego, które Państwa zdaniem najlepiej oddają misję miasta lub zaproponowanie własnych pomysłów. Czas: max. 20 minut

Propozycja wizji dla miasta Radom 36

Propozycja celu nadrzędnego dla miasta Radomia

Wizja i cel nadrzędny MPA dla miasta Radom Wizja Cel

Analiza i wybór 4 wrażliwych sektorów/obszarów

Wrażliwość sektorów / obszarów Wrażliwość - stopień, w jakim ekosystem miasta reaguje na zmiany klimatu, które mogą być korzystne lub niekorzystne. Wpływ ten może być bezpośredni lub pośredni. http://radioplus.com.pl/radom/nawalnica-nad-radomiem-zalaneulice-22963

Wrażliwość 12 sektorów i 6 obszarów Zdrowie publiczne Energetyka Turystyka Rolnictwo Usługi publiczne Transport Gospodarka wodnościekowa Różnorodność biologiczna Dziedzictwo kulturowe Gospodarka przestrzenna Zabudowa mieszkaniowa (2) Tereny przemysłowe i handlowe Tereny niezabudowane Przemysł, budownictwo Oraz: pozostała infrastruktura; tereny usług o swobodnej lokalizacji; strefa przybrzeżna

Wrażliwość Radomia co już wiemy? Silny wiatr 15.03.2015 Zerwane dachy, połamane drzewa i uszkodzone auta. To skutki nawałnicy, która przeszła nad Radomiem i okolicach. Zwiało fragment dachu z bloku przy ul. Szpitalnej w Radomiu. Konstrukcja spadła na zaparkowane przed nim samochody i uszkodziła je. 02.03.2017 Wiatr połamał drzewa w Radomiu 17.06.2016 Wiatr połamał drzewa, spowodował utrudnienia w ruchu www.wyborcza.pl

Wrażliwość Radomia co już wiemy? Ulewny deszcz i powódź miejska 4 maj 2017 Zalane ulice, piwnice, posesje. Nieprzejezdny był tunel w ul. Grzecznarowskiego. Na ul. Sandomierskiej zalało piwnice. Znów zalana była także ul. Sołtykowska. W czwartek obsłużyliśmy 60 zdarzeń związanych z usuwaniem skutków ulewy mówi starszy brygadier Sławomir Podsiały, zastępca komendanta Państwowej Straży Pożarnej w Radomiu. 20 z tych zdarzeń miało miejsce w Radomiu, reszta na terenie powiatu radomskiego. http://dami24.pl

Wrażliwość Radomia co już wiemy? http://www.cozadzien.pl/ dixi-car.pl http://www.radio.kielce.pl l konradregula-radom.strefa.p http://www.radom24.pl Radom24.pl www.echodnia.eu http:/kieleckie.blogspot.com

Analiza wrażliwości Radomia tereny nieprzepuszczalne Tereny uszczelnione w obszarze Radomia podstawowe obszary inwestycji w błękitno-zieloną infrastrukturę Roślinna pompa wodna działa tylko wtedy, gdy drzewa nie są poddanie stresowi wodnemu. Aby błękitno-zielona infrastruktura funkcjonowała poprawnie, konieczne jest zatrzymywanie wody opadowej w przestrzeni miejskiej. Odparowanie wody przez zieleń poprawia mikroklimat i łagodzi podtopienia

Analiza wrażliwości Radomia - mieszkańcy Liczba mieszkańców rozkład przestrzenny Liczba mieszkańców w osiedlach

Analiza wrażliwości Radomia - mieszkańcy Ludność narażona na podtopienia 2016 = 673 osób 2050 = 2024 osób Całkowita liczba mieszkańców w Radomiu: ok. 210 000 Należy uwzględnić zmianę częstotliwości występowania opadów nawalnych wg. prognozy.

Analiza wrażliwości Radomia grupy wrażliwe Liczba osób>65 roku życia Liczba osób>65 roku życia w osiedlach

Analiza wrażliwości Radomia grupy wrażliwe Liczba osób <5 roku życia Liczba osób <5 roku życia w osiedlach

Analiza wrażliwości Radomia grupy wrażliwe Liczba osób bezrobotnych

Analiza wrażliwości Radomia infrastruktura ochrony zdrowia podtopienia temperatura

Analiza wrażliwości Radomia transport

Analiza wrażliwości Radomia transport temperatura podtopienia

Analiza wrażliwości Radomia gospodarka przestrzenna temperatura podtopienia

Podejście do oceny wrażliwości - schemat Lista sektorów/obszarów do oceny wrażliwości miasta na zmiany klimatu, uwzględniająca także komponenty miasta opisujące poszczególne sektory/ obszary Ocena wrażliwości miasta w oparciu o kryteria ze definiowaną skalą ocen Wybór czterech sektorów najbardziej wrażliwych na zmiany klimatu

Podejście do oceny wrażliwości - kryteria Skala uwzględnia cztery kryteria odnoszące się do: możliwości wystąpienia zagrożenia dla życia/zdrowia mieszkańców możliwości wystąpienia osób poszkodowanych w wyniku np. zakłócenia funkcjonowania działalności gospodarczej, infrastruktury i usług lub problemów zdrowotnych lub wysiedlenia możliwości wystąpienia strat finansowych (wyrażonych jakościowo, z uwagi na brak danych w tym zakresie) możliwości wystąpienia zakłócenia w funkcjonowaniu danego komponentu

Podejście do oceny wrażliwości skala ocen 0 1 2 3 Brak wrażliwości komponentu na dane zjawisko Niska wrażliwość komponentu na dane zjawisko Średnia wrażliwość komponentu na dane zjawisko Wysoka wrażliwość komponentu na dane zjawisko - Nie dotyczy Nie dotyczy brak zagrożenia życia lub zdrowia ludzi; brak poszkodowanych; brak strat finansowych; brak zakłócenia w funkcjonowaniu danego komponentu zagrożenie komfortu życia; pojedyncze przypadki poszkodowanych; minimalne straty finansowe, minimalne zakłócenia w funkcjonowaniu danego komponentu zagrożenie zdrowia; znacząca liczba poszkodowanych w wyniku np. zakłócenia funkcjonowania działalności gospodarczej, infrastruktury i usług, problemów zdrowotnych, wysiedlenia z domów; znaczące straty finansowe, znaczące zakłócenia w funkcjonowaniu danego komponentu zagrożenie życia ludzi; wysoka liczba poszkodowanych w wyniku np. zakłócenia funkcjonowania działalności gospodarczej, infrastruktury i usług, problemów zdrowotnych, wysiedlenia z domów; wysokie straty finansowe; uniemożliwienie funkcjonowania danego komponentu

Wnioski z oceny wrażliwości miasta Macierz wrażliwości miasta Radom

Wnioski z oceny wrażliwości miasta - wybór

Ćwiczenie 2

Ćwiczenie 2: Wybór wrażliwych sektorów/ obszarów w oparciu o Piramidę priorytetów Cel: Wybór rekomendowanych 4 sektorów/ obszarów wrażliwych Zadanie: Dyskusja w 4 grupach w oparciu o skróconą listę sektorów/ obszarów oraz listę pytań dodatkowych. Przedstawienie wniosków z dyskusji w grupach Zebranie wyników z pracy w grupach i uszeregowanie na Piramidzie priorytetów Czas: max. 60 minut WZÓR MATERIAŁÓW ĆW. 2. Piramida priorytetów 62 Sektor/ obszar najważniejszy z wyselekcjonowanych 4 Sektor/ obszar najmniej ważny z wyselekcjonowanych 4

Wybór sektorów / obszarów wrażliwych dla Radomia 1 Zdrowie publiczne/ grupy wrażliwe 1,28 5 Pozostała infrastruktura 0,53 6 Turystyka (pobytowa/krajoznawcza) (jako element bazy ekonomicznej miasta) 0,53 17 Tereny niezabudowane 0,71 7 Przemysł w tym budownictwo (jako element bazy ekonomicznej miasta) 0,73 4 Gospodarka wodna (sieci - długość/rozplanowanie, obiekty/urządzenia - rodzaje/lokalizacja, wielkość dostaw/wielkość konsumpcji) 11 Dziedzictwo kulturowe 0,80 3 Energetyka (sieci - długość/rozplanowanie, obiekty/urządzenia - rodzaje/lokalizacja, wielkość dostaw/wielkość konsumpcji) 8 Usługi publiczne 0,89 10 Różnorodność biologiczna (osnowa przyrodnicza miasta) 0,95 15 Tereny usług o swobodnej lokalizacji 1,10 14 Tereny zabudowy mieszkaniowej o niskiej intensywności 1,22 13 Tereny zabudowy mieszkaniowej o wysokiej intensywności 1,25 12 Gospodarka przestrzenna miasta 1,29 16 Tereny przemysłowe i handlowe 1,30 0,76 0,82 Skala uwzględnia cztery kryteria odnoszące się do: możliwości wystąpienia zagrożenia dla życia/zdrowia mieszkańców możliwości wystąpienia osób poszkodowanych w wyniku np. zakłócenia funkcjonowania działalności gospodarczej, infrastruktury i usług lub problemów zdrowotnych lub wysiedlenia możliwości wystąpienia strat finansowych (wyrażonych jakościowo, z uwagi na brak danych w tym zakresie) możliwości wystąpienia zakłócenia w funkcjonowaniu danego komponentu 2 Transport (sieci - długość/rozplanowanie, obiekty - rodzaje/lokalizacja, tabot, intensywność ruchu) 1,35

Analiza potencjału adaptacyjnego

Potencjał adaptacyjny miasta co to jest? Potencjał adaptacyjny - zdolność miasta do dostosowania się do zmian klimatu, zarówno do poradzenia sobie z negatywnymi skutkami tych zmian, jak i wykorzystania szans, jakie powstają w zmieniających się warunkach. Zdolność ta zależna jest od zasobów instytucjonalnych, finansowych, infrastrukturalnych i kapitału społecznego Sposób zarządzania w ramach akcji ratunkowych Możliwość wdrażania zielonej infrastruktury System ostrzegawczy

Lista kategorii zasobów

Podejście do oceny potencjału adaptacyjnego Analiza zasobów miasta określających jego potencjał adaptacyjny dla każdej kategorii, w oparciu o wskaźniki ilościowe i jakościowe (analizy ekspertów oraz wnioski z dyskusji z przedstawicielami miasta) Ocena potencjału adaptacyjnego zgodnie z przyjętą skalą Wypełnienie macierzy oceny potencjału adaptacyjnego

Ćwiczenie 3

Ćwiczenie 3: Wstępna ocena potencjału adaptacyjnego w oparciu o badanie ankietowe Cel: Zebranie opinii uczestników warsztatu na temat potencjału adaptacyjnego miasta na bazie ankiety Zadanie: Udzielenie odpowiedzi na pytania zawarte w ankiecie podzielonej po 2 zagadnienia na grupę. Podsumowanie na forum Podsumowanie: Wypełnienie tabeli poprzez zebranie odpowiedzi uczestników na pytania ankietowe i przeformułowanie ich na mocne i słabe strony Czas: max. 75 minut

Lista kategorii zasobów 1. Możliwości finansowe budżet miasta, dostęp do funduszy zewnętrznych, zdolność mobilizacji środków partnerów prywatnych 2. Przygotowanie służby miejskich (przeszkolenie służb inżynieryjnych, medycznych) 3. Kapitał społeczny funkcjonowanie organizacji pozarządowych, poziom świadomości społecznej grup lokalnych, gotowość do angażowania się w działania dla miasta 4. Mechanizmy informowania i ostrzegania społeczności miasta o zagrożeniach środowiskowych 5. Sieć i wyposażenie instytucji i placówek miejskich w sektorze ochrony zdrowia i edukacji (szpitale, szkoły, przedszkola) 6. Organizacja współpracy z gminami sąsiednimi w zakresie zarządzania kryzysowego (dostęp do sprzętu i kadry ratowniczej) 7. Systemowość ochrony i kształtowania ekosystemów miejskich (błękitno-zielonej infrastruktury) 8. Istniejące zaplecze innowacyjne: instytuty naukowo-badawcze, uczelnie, firmy ekoinnowacyjne

Podsumowanie ćwiczenia 3 Kategorie potencjału adaptacyjnego Potencjał finansowy Kapitał społeczny Przygotowanie służb miejskich Mechanizmy informowania i ostrzegania Sieć infrastruktury społecznej Współpraca w zakresie zarządzania kryzysowego Błękitno-zielona infrastruktura Innowacyjność Potencjał adaptacyjny średni wysoki średni średni średni wysoki niski średni Braki w potencjale adaptacyjnym

Podsumowanie warsztatów

Co dziś zostało omówione? Wyniki prac: 1. Opracowana wizja i cel nadrzędny MPA 2. Lista wybranych 4 sektorów/obszarów najbardziej wrażliwych w mieście na zmiany klimatu 3. Analiza potencjału adaptacyjnego, w tym zebrane odpowiedzi na podstawowe pytania w tym zakresie

Na zakończenie 1. Zapraszamy Lidera Zespołu Miejskiego do uzgodnienia protokołu z warsztatów 2. Prosimy o upewnienie się, że wszyscy z Państwa podpisali listę obecności 3. Prosimy o wypełnienie ankiety ewaluacyjnej Zapraszamy na obiad

Dziękujemy za uwagę! Zapraszamy na stronę projektu www.44mpa.pl oraz profile