Propozycja reformy funkcjonowania rad dzielnic i osiedli w Gdańsku na przykładzie doświadczeń reformy z Poznania Opr. Lidia Makowska, przewodnicząca Zarządu Dzielnicy Wrzeszcz Górny Wrzeszcz, kwiecień 2013 Źródła informacji i wykorzystanych danych: Materiały od p. Piotra Kowalczuka, kierownika Referatu Komunikacji Społecznej, Wydział Polityki Społecznej Urzędu Miasta Gdańska Materiały od p. Leszka Klarzyńskiego, dyrektora Wydziału Wspierania Jednostek Pomocniczych Miasta Poznania w Urzędzie Miasta Poznania
Reforma miejska w Poznaniu: - wprowadzona w życie 1 stycznia 2011, prace i przygotowanie zmian trwało 3 lata - z inicjatywy radnych Platformy Obywatelskiej (koordynacja: radny Mariusz Wiśniewski) - w celu lepszej koordynacji pomiędzy urzędem a radami osiedli, efektywniejszego przepływu informacji i komunikacji, zarządzania przestrzenią miejską oraz pieniędzmi do dyspozycji rad i potencjałem (zaangażowaniem) społecznym w 42 Osiedlach
Środki do dyspozycji rad na zadania statutowe 2012 r.: Poznań: 42 rady osiedli - 19 477 008 zł (środki przeznaczane są na obligatoryjne zadania jak m.in. remonty szkół, zieleńce, place zabaw, chodniki) Gdańsk : 28 rad osiedli i dzielnic: 1 512 836 zł W Poznaniu nie zwiększono kwoty w budżecie Miasta, tylko inaczej ją rozdysponowano do wydatkowania poprzez rady osiedli, a nie urząd
Środki do dyspozycji rad na zadania statutowe 2012 r. (przykładowo): Rada Osiedla Św. Łazarz w Poznaniu: 34 615 mieszkańców 815 217 zł Rada Dzielnicy Śródmieście w Gdańsku: 30 094 mieszkańców - 120 376 zł
Administracyjna obsługa rad: Poznań: rady obsługuje 37 urzędników w jednym Wydziale Wspierania Jednostek Pomocniczych Miasta Poznania. Wydział zreformowano w 2010 r., nie zatrudniono nowych urzędników, tylko przeniesiono pracowników urzędu z innych wydziałów. W wyniku reformy powstał międzyresortowy zespół koordynacyjny, zajmujący się w sposób kompleksowy zadaniami, przepływem informacji i środkami, wydawanymi przez rady osiedli Gdańsk: 12 osób oficjalnie wyznaczonych przez Biuro Rady Miasta Gdańska do obsługi zadań rad dzielnic i osiedli, rozlokowanych w poszczególnych wydziałach urzędu Miasta Gdańska i w ZDiZ (po jednej osobie w wydziale) + ok. 25 urzędników w różnych jednostkach organizacyjnych. W praktyce np. montaż pergoli na skwerze miejskim i obsadzenie jej pnączami wymaga pracy urzędników w Biurze Rady Miasta, współpracy z opiekunem rad dzielnic w ZDiZ, pracownikami ZDiZ z działu utrzymania zieleni, z działu inwestycji, a także wydziału środowiska, wydziału architektury i referatu estetyzacji w Urzędzie Miasta)
Podsumowanie stan obecny (marzec 2013 r.) Środki do bezpośredniej dyspozycji mieszkańców poprzez rady: Poznań: 19 mln / Gdańsk 1,5 mln Główne zadania / funkcje: Poznań współudział w decydowaniu o zadaniach w dzielnicy i ich realizacja (wydatkowanie środków na remonty) poprzez jeden wydział + informowanie mieszkańców o działaniach urzędu i radnych Miasta (pas transmisyjny), animacja mieszkańców Gdańsk - animacja mieszkańców, pomoc społeczna, poprawa estetyki przestrzeni (kosze, ławki, place zabaw). Statuty ras dzielnic i osiedli nie zezwalają radom dzielnic na wydatkowanie środków na informowanie mieszkańców i partycypację (włączania mieszkańców w procesy decyzyjne), np. poprzez ulotki o miejscowych planach.
4/ rady dzielnic i osiedli w Gdańsku powinny podobnie jak w Poznaniu mieć prawo inicjatywy uchwałodawczej, czyli projektu uchwały przygotowanej przez mieszkańców dzielnicy, do wniesienia pod obrady Rady Miasta Gdańska. WNIOSKI / PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ DLA GDAŃSKA: 1/ rady dzielnic i osiedli powinny łączyć funkcje animacji mieszkańców (poprzez działania kulturalne, sportowe, integracyjne) z funkcją partycypacji (informowania mieszkańców o propozycjach urzędu dot. dzielnicy, włączanie mieszkańców w proces podejmowania decyzji od pomysłu z urzędu poprzez rzetelnie przeprowadzone konsultacje po podjęcie decyzji, będącą wypracowanym wspólnie konsensusem). Partycypacja (współzarządzanie) oraz informowanie powinny być funkcjami kluczowymi. Propozycja tylko jednej z funkcji (animacja społeczna) wypacza ideę rad dzielnic i osiedli, zapisaną w ustawie o samorządzie gminnym. 2 / efektywność wydatkowania środków i zagospodarowania potencjału animacyjnego radnych dzielnic i osiedli w Gdańsku jest obecnie niewłaściwe wykorzystywana (marnuje się zaangażowanie społeczników, nie buduje się zaufania mieszkańców do decyzji władz, panuje poczucie chaosu i blokowania zaangażowania mieszkańców przez urząd i radnych Miasta Gdańska). Efektywność i koordynację działań można zwiększyć poprzez stworzenie na wzór Poznania międzyresortowego zespołu koordynacyjnego, kompleksowo obsługującego rady, tak by zarówno urzędnicy, jak i radni dzielnicowi oraz mieszkańcy mogli w jednym miejscu uzyskać informację o wszystkich działaniach rad 3/ rady dzielnic i osiedli w Gdańsku powinny podobnie jak w Poznaniu mieć większy budżet na działania w zakresie małej architektury i drobnych remontów. Budżet ten OBLIGATORYJNIE - powinien być dzielony przez mieszkańców w głosowaniu (na zasadach budżetu partycypacyjnego), a nie przez radnych dzielnicy.