UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO w BYDGOSZCZY INSTYTUT HISTORII I STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH I. Wprowadzenie Wewnętrzny System Zapewnienia Jakości Kształcenia Podpisanie przez Polskę w 1999 roku Deklaracji Bolońskiej i przystąpienie do realizacji Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego nakłada na Uczelnie obowiązek realizacji postulatów wypracowania systemu zapewnienia i doskonalenia jakości kształcenia. Ocena jakości kształcenia może mieć charakter zewnętrzny lub wewnętrzny. Zewnętrzna ocena jakości kształcenia może przyjąć formę: akredytacji państwowej dokonywanej przez Państwową Komisję Akredytacyjną (PKA). akredytacji środowiskowej ocena przeprowadzana jest na podstawie weryfikacji ustalonych wcześniej wspólnych kryteriów (nie w oparciu o wymogi formalno-prawne). Dokonują tego specjalne zespoły powstałe w ramach porozumień międzyuczelnianych. rankingi punktacja przyznawana uczelniom, odzwierciedlająca stopień, w jakim spełniane są ustalone wcześniej kryteria. Wewnętrzny System Zapewnienia Jakości Kształcenia to: działania podejmowane wewnątrz Uczelni zmierzają one podniesienia jakości kształcenia w całej uczelni, a na szczeblach niższych: Wydziału lub Instytutu. W tym celu tworzone są również wydziałowe i instytutowe zespoły ds. jakości kształcenia. Ich powołanie wynika z potrzeb własnych. Przejawem tych działań jest wypracowanie określonych, powiązanych ze sobą i spójnych procedur niezbędnych do usprawnienia pracy jednostki. Instytutowy Wewnętrzny System Zapewnienia Jakości Kształcenia jest spójny. Wypracowany System ma jednak charakter dynamiczny i ciągle podlega zmianom. Następować to powinno na skutek corocznie przeprowadzanej ewaluacji. Jest to podyktowane tym, iż doskonalenie jakości powinno mieć charakter ciągły. Nadrzędnym jego zadaniem jest permanentne doskonalenie jakości kształcenia w Instytucie tak, aby zapewnić wysoką jakość kształcenia, która wynika z wymagań rynku edukacyjnego oraz rynku pracy; Instytutowy Wewnętrzny System Zapewnienia Jakości Kształcenia obejmuje procedury. Uwzględniają one: kryteria, metody i narzędzia służące do zapewnienia jakości kształcenia. Jego celem jest stała systematyczna analiza procesu dydaktycznego, podniesienie rangi pracy dydaktycznej przez aktywne uczestnictwo nauczycieli akademickich i studentów w procesie oceny i doskonalenia jakości kształcenia.
2 II. Elementy składowe Wewnętrznego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych UKW w Bydgoszczy 1 1. Tworzy się Wewnętrzny System Zapewnienia Jakości Kształcenia w Instytucie Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. 2. Wewnętrzny System Jakości Kształcenia obejmuje: 2.1. podniesienie jakości atrakcyjności i konkurencyjności kształcenia; 2.2. monitorowanie i ocenę programów nauczania; 2.3. monitorowanie stosowanych kryteriów, przepisów i procedur oceniania studentów; 2.4. dbanie o wysoką jakość kadry dydaktycznej; 2.5. doskonalenie organizacji procesu dydaktycznego; 2.6. gromadzenie, monitorowanie i publikowanie informacji z zakresu doskonalenia jakości kształcenia. 2 1. W celu zapewnienia jakości kształcenia powołuje się Instytutowy Zespół ds. Jakości Kształcenia, w skład której wchodzą: trzech przedstawicieli pracowników naukowodydaktycznych oraz po jednym przedstawicielu samorządu studenckiego oraz doktorantów. Instytutowy 2. Zespół ds. Jakości Kształcenia powołuje Dyrektor Instytutu. 3. Celem Instytutowego Wewnętrznego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia jest: 3.1. stymulowanie ciągłego doskonalenia jakości kształcenia w IHiSM UKW w Bydgoszczy; 3.2. podnoszenie rangi pracy dydaktycznej oraz budowanie etosu nauczyciela akademickiego; 3.3. podnoszenie poziomu wykształcenia absolwentów IHiSM UKW w Bydgoszczy; 3.4. szerokie informowanie o jakości kształcenia w IHiSM UKW w Bydgoszczy. 4. Do zadań Instytutowego Zespołu ds. Jakości Kształcenia należy: 4.1. monitorowanie organizacji procesu kształcenia w zgodności z Ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym aktualnie obowiązującą; 4.2. kontrolowanie realizacji programów studiów (zestaw podstawowych, kierunkowych i specjalnościowych grup przedmiotów w odpowiednim wymiarze godzinowym, którym przyznano odpowiednią liczbę punktów ECTS); 4.3. ocenianie organizacji procesu dydaktycznego pod względem dostosowania planów studiów do obowiązujących programów nauczania; 4.4. ocena zapewnienia właściwych zasobów do nauki (środki dydaktyczne, pomoce naukowe, infrastruktura); 4.5. prowadzenie wewnętrznej oceny procesu kształcenia (hospitacje, ankietowanie studentów, ankietowanie absolwentów, monitorowanie absolwentów i ich losów, opinie pracodawców);
3 4.6. kontrolowanie jakości (samoocena) zrealizowania celów, identyfikacja mocnych i słabych stron, zaplanowanie dalszych działań; 4.7. okresowa wersyfikacja treści sylabusów (opisów przedmiotów w katalogu ECTS); 4.8. okresowa analiza wyników osiąganych przez studentów w zakresie dydaktyki; 4.9. opiniowanie tematów i ocena poziomu prac dyplomowych w kontekście kierunków studiów i specjalności; 4.10. opiniowanie doboru kadry naukowo-dydaktycznej (upoważnienie nauczycieli akademickich ze stopniem doktora do prowadzenia wykładów i seminariów dyplomowych zgodnie z prowadzonymi badaniami); 4.11. analizowanie przyjętej koncepcji kształcenia, modelowanie sylwetki absolwenta (wiedza, umiejętności, kompetencje), ocena planów studiów, programów nauczania oraz metod dydaktycznych w zakresie ich spójności i zapewnienia tożsamości danego kierunku studiów i wybranej specjalności. 1. Zakres działania Instytutowego Zespołu ds. Jakości Kształcenia obejmuje: 1.1. analizę zasad rekrutacji na studia; 3 1.2. weryfikację planów studiów i programów nauczania oraz ocenę efektów kształcenia; 1.3. ocenę procesu kształcenia, w tym organizacji i warunków prowadzenia zajęć dydaktycznych; 1.4. badanie kariery zawodowej absolwentów oraz opinii pracodawców w zakresie przygotowania absolwentów do pracy zawodowej; 1.5. sprawdzanie jakości obsługi administracyjnej procesu dydaktycznego; 1.6. ocenę warunków socjalnych studentów i doktorantów, w tym możliwości uzyskiwania stypendiów oraz dostęp do domów studenckich; 1.7. badanie mobilności studentów i doktorantów; 1.8. przegląd aktów prawnych regulujących proces kształcenia oraz sprawy socjalne studentów i doktorantów; 1.9. ocenę systemu nagradzania nauczycieli akademickich i pracowników administracyjnych związanych z procesem dydaktycznym; 1.10. inne zadania wynikające z rozwoju europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego; 1.11. przeprowadzanie badań w formie ankiet. 2. Monitorowanie i ocenę programów nauczania prowadzi się poprzez: 2.1. analizowanie konstrukcji programów nauczania pod względem ich zgodności z obowiązującymi standardami kształcenia z uwzględnieniem różnych form studiów (stacjonarne, niestacjonarne i doktoranckie); 2.2. analizowanie treści programowych pod względem ich zgodności z założonymi efektami kształcenia i kwalifikacjami związanymi z ukończeniem studiów; 2.3. gromadzenie i przekazywanie informacji o zmianach wprowadzanych przez ministra w zakresie standardów kształcenia;
4 2.4. ankietowanie studentów w celu uzyskania opinii o zajęciach dydaktycznych prowadzonych w ramach programów studiów według kryteriów ustalonych przez Uczelniany Zespół ds. Jakości Kształcenia; 2.5. ankietowanie studentów i absolwentów w celu uzyskania opinii o satysfakcji studentów ze studiów oraz o przygotowaniu do pracy w zawodzie i wejściu na rynek pracy (przewiduje się opracowanie również własnych instytutowych ankiet). 4 1. Monitorowanie procesu nauczania, stosowanych przepisów i procedur prowadzi się przez: 1.1. analizę warunków niezbędnych do osiągnięcia celów edukacyjnych i realizacji treści programowych; 1.2. dbałość o powszechną dostępność studentów do: 1.2.1. regulaminu studiów, Statutu UKW, 1.2.2. informacji dotyczących wymagań egzaminacyjnych oraz warunków uzyskiwania zaliczeń, 1.2.3. zasad oceny pracy dyplomowej i przebiegu egzaminu dyplomowego (licencjat, magisterium); 1.3. zapewnienie pełnej i aktualnej informacji o ofercie dydaktycznej, planach i programach studiów; 1.4. zapewnienie informacji o wyborze specjalności (sylwetka absolwenta, kompetencje i umiejętności z uwzględnieniem kluczowych informacji do przyszłej pracy zawodowej); 1.5. monitorowanie systemu kształcenia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (plany na przyszłość). 1. Doskonalenie organizacji procesu dydaktycznego polega na: 5 1.1. realizacji programów studiów z wykorzystaniem nowoczesnych metod nauczania; 1.2. prowadzenie zróżnicowanych form zajęć (wykonywanie i prezentacja projektów, prowadzenie badań empirycznych, przykładów z praktyki); 1.3. efektywność procesu dydaktycznego poprzez zapewnienie odpowiedniej liczebności grup ćwiczeniowych i seminaryjnych; 1.4. zapewnienie infrastruktury dydaktycznej z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych; 1.5. zapewnienie odpowiednich warunków kształcenia, w tym dostępu do pomocy naukowych (biblioteka, sprzęt informatyczny i audiowizualny) oraz warunków materialnych studentów; 1.6. zapewnienie właściwej organizacji praktyk studenckich, zgodnie ze standardami kształcenia. 1. Dbałość o wysoką jakość kadry dydaktycznej polega na: 6
5 1.1. zapewnieniu odpowiedniej liczby nauczycieli akademickich, zgodnie z obowiązującymi przepisami, dotyczącymi prowadzenia kształcenia na danym kierunku i poziomie studiów; 1.2. doborze nauczycieli akademickich merytorycznie przygotowanych do prowadzonego przedmiotu (wykłady, konwersatoria, laboratoria, seminaria); 1.3. prowadzeniu okresowej oceny kadry nauczającej i hospitacji zajęć dydaktycznych; 1.4. prowadzeniu ankietyzacji w zakresie jakości prowadzonych zajęć dydaktycznych; 1.5. systematycznym szkoleniu kadr w zakresie m.in. nauczania wspomaganego technikami multimedialnymi, dostępu i korzystania z Internetu. 1. Gromadzenie i monitorowanie informacji z działalności odbywa się przez: 7 1.1. opracowanie kwestionariuszy i ankiet studenckich z oceny procesu dydaktycznego; 1.2. opracowywanie i udostępnianie wyników ewaluacji na zebraniach z pracownikami i studentami; 1.3. monitorowanie zaopatrzenia w pomoce dydaktyczne, wzbogacanie księgozbioru biblioteki, poprawa warunków pracy i nauki; 1.4. monitorowanie pracy administracji; 1.5. przygotowanie raportu z realizacji wewnętrznego systemu zapewniania jakości kształcenia na kierunkach studiów i specjalności IHiSM. 8 1. Pracownicy akademiccy Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych są zobowiązani dbać o rozwój jakości kształcenia rozumianej, jako wspólnotę wartości, identyfikację z Uczelnią i z Instytutem oraz dążenie do podtrzymywania wysokiej jakości procesu dydaktycznego. 2. Realizacja Wewnętrznego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia prowadzona jest przy wykorzystaniu dokumentów stosownie do tego celu opracowanych.