Załącznik do Uchwały Senatu Nr 84/13 z dnia 23.10.2013r. System Zapewnienia Jakości Kształcenia w Politechnice Świętokrzyskiej Rozwój szkolnictwa wyższego, jak również dynamicznie rozwijająca się współpraca międzynarodowa, obejmująca zarówno kadrę naukowo-dydaktyczną jak i studentów, nakłada na społeczność akademicką obowiązek stworzenia i wprowadzenia sformalizowanego wewnętrznego systemu zapewniającego wysoką jakość kształcenia oraz mechanizmów jego monitorowania i doskonalenia. System ten winien uwzględniać potrzeby i oczekiwania studentów, ich przyszłych pracodawców oraz społeczności lokalnych. Powinien również uwzględniać to, że wiedza i umiejętności jakie wynoszą absolwenci pozwolą im w przyszłości na stosunkowo łatwe wejście w pojawiające się nowe obszary wiedzy i pracy. System zapewnienia jakości powinien być zgodny z Misją Uczelni jako podstawowym dokumentem wskazującym kierunki rozwoju Politechniki Świętokrzyskiej. Część l - Założenia ogólne Systemu 1 Zasadniczymi celami Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia, są: 1) stałe monitorowanie i podnoszenie jakości kształcenia; 2) podnoszenie rangi pracy dydaktycznej; 3) tworzenie i rozwijanie związków Uczelni z jej otoczeniem poprzez promowanie działań projakościowych. 1. Na System Zapewnienia Jakości Kształcenia w Politechnice Świętokrzyskiej składają się: 2 1) uczelniane Standardy Zapewnienia Jakości Kształcenia zwane dalej Standardami Uczelnianymi; 2) procedury zapewnienia jakości kształcenia wskazujące formalny tok postępowania dla realizacji Standardów Uczelnianych. 2. System Zapewnienia Jakości Kształcenia może być uzupełniony o dodatkowe, Wydziałowe Standardy Zapewnienia Jakości, wynikające ze specyfiki kierunków studiów prowadzonych na Wydziałach. Określone w nich powinny być także działania naprawcze, jeśli nie wynikają one bezpośrednio z procedur ( 10). Wydziałowe Standardy Zapewnienia Jakości zatwierdzane są przez Radę Wydziału. 3 1. Na okres kadencji Rektor powołuje Pełnomocnika Rektora ds. Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia, który przewodniczy pracom Uczelnianego Zespołu ds. Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia. Skład Uczelnianego Zespołu oraz jego zadania określają odrębne przepisy. 2. Na Wydziałach decyzją Dziekana powoływani są pełnomocnicy do spraw jakości kształcenia, których zadaniem jest: 1) gromadzenie dokumentacji wskazanej w standardach i procedurach zapewnienia jakości; 2) przeprowadzanie audytów wewnętrznych dotyczących realizacji standardów i procedur zapewnienia jakości. Szczegółowy zakres uprawnień i zadań pełnomocników do spraw jakości kształcenia określają Dziekani. 3. Formę i zakres audytów określają instrukcje wydziałowe - zatwierdzane przez Radę Wydziału.
4 System Zapewnienia Jakości Kształcenia powinien być wykorzystywany do: 1) stałego doskonalenia jakości procesu dydaktycznego jak i warunków jego realizacji; 2) prowadzenia efektywnej polityki kadrowej; 3) wspierania innowacji dydaktycznych; 4) monitorowania liczebności studentów na kierunkach studiów. Część 2 - Uczelniane Standardy Zapewnienia Jakości Kształcenia Uczelniane Standardy Zapewnienia Jakości Kształcenia obejmują następujące elementy: 1) monitorowanie i doskonalenie procesu realizacji standardów akademickich; 2) monitorowanie i ocena procesu nauczania; 3) monitorowanie i ocena jakości prowadzenia zajęć dydaktycznych; 4) monitorowanie i ocena warunków prowadzenia zajęć dydaktycznych; 5) ocena warunków studiowania; 6) ocena dostępności do informacji o ofercie, zasadach i warunkach kształcenia. 5 6 Zapewnienie jakości kształcenia polega na systematycznej analizie i ocenie poszczególnych elementów Uczelnianych Standardów wymienionych w 5, i tak: 1. Monitorowanie i doskonalenie procesu realizacji standardów akademickich polega na systematycznej analizie i ocenie na danym kierunku studiów: 1) kadry nauczającej z udokumentowanym dorobkiem naukowym w danej dziedzinie i dyscyplinie, lub udokumentowanym dorobkiem dydaktycznym lub praktycznym w odniesieniu do wymagań określonych w rozporządzeniu wydanym przez właściwego ministra do spraw szkolnictwa wyższego; 2) programów kształcenia, w tym efektów kształcenia, zapisanych dla modułów/przedmiotów pod kątem zakładanych dla kierunku efektów kształcenia oraz wyników weryfikacji osiągnięcia tych efektów; 3) zgodności proporcji liczby studentów do liczby nauczycieli akademickich wchodzących w skład minimum kadrowego, prowadzących zajęcia na danym kierunku studiów, określonej w obowiązujących przepisach; 4) mobilności studentów i nauczycieli akademickich, prowadzenia zajęć w językach obcych, oraz zatrudniania profesorów wizytujących; 5) proporcji studentów studiów stacjonarnych do pozostałych na danym kierunku studiów; 6) obsady zajęć dydaktycznych prowadzonych przez profesorów, doktorów habilitowanych i doktorów; 7) systemu kształcenia i doskonalenia kadry dydaktycznej. 2. Proces nauczania ocenia się na podstawie dokumentacji programu kształcenia oraz zasad realizacji tego programu dla danego kierunku, specjalności oraz poziomu i systemu studiów. 2.1. Na dokumentację programu kształcenia składają się m.in.: 1) ogólna charakterystyka kierunku studiów; 2) efekty kształcenia; 3) opis poszczególnych modułów kształcenia (realizowany system punktowy, wymagania egzaminacyjne i zaliczeniowe); 4) plan studiów; 5) praktyki studenckie. Wykaz dokumentów i informacji składających się na dokumentację programu kształcenia dla kierunku studiów określa zarządzenie Rektora.
2.2. Zasady realizacji programu kształcenia obejmują m.in.: 1) wymagania stawiane pracom dyplomowym (licencjackim, inżynierskim i magisterskim); 2) wymagania stawiane opiekunom prac dyplomowych; 3) liczbę prac dyplomowych przypadająca na jednego nauczyciela; 4) procedury obowiązujące na Wydziale (np. weryfikacji osiągnięcia efektów kształcenia, przeprowadzania egzaminu dyplomowego, obrony pracy dyplomowej, antyplagiatowe, wyboru specjalności). 3. Monitorowanie i ocena jakości prowadzenia zajęć dydaktycznych, która odbywa się na styku dwóch podstawowych podmiotów procesu dydaktycznego - nauczycieli akademickich i studentów. Ocena dotyczy w dużym stopniu spraw personalnych, dlatego konieczna jest duża rozwaga i dbałość o nienaruszanie dóbr osobistych każdej ze stron. 3.1. Przeprowadzana ocena jakości dotyczy: 1) sposobu prowadzenia zajęć dydaktycznych; 2) zgodności treści merytorycznej prowadzonych zajęć z programami kształcenia. 3.2. Monitorowanie i ocena jakości odbywa się w oparciu o trzy następujące źródła informacji: 1) system opiekunów grup studenckich; 2) hospitacje zajęć dydaktycznych; 3) anonimowe ankiety oceny zajęć. 4. Monitorowanie i ocena warunków prowadzenia zajęć dydaktycznych ukierunkowana jest na infrastrukturę dydaktyczną, pomoce dydaktyczne, dostępność nauczycieli i obejmuje następujące elementy: 1) sale wykładowe, ćwiczeniowe, seminaryjne i laboratoryjne (w tym laboratoria komputerowe i laboratoria do nauki języków obcych); 2) liczebność grup studenckich; 3) środki audiowizualne; 4) konsultacje dla studentów; 5) pomoce dydaktyczne - podręczniki, skrypty, materiały pomocnicze, instrukcje laboratoryjne, programy komputerowe; 6) tygodniowy rozkład zajęć studentów. 5. Ocena warunków studiowania nie związanych bezpośrednio z prowadzeniem zajęć, ale niezwykle ważnych w procesie kształcenia, takich jak: 1) dostęp do biblioteki i czytelni oraz do komputerowych laboratoriów, baz danych i katalogów; 2) możliwość uczestnictwa w studenckim ruchu naukowym - Koła Naukowe; 3) możliwość uczestnictwa studentów lat wyższych w badaniach naukowych prowadzonych na Wydziale; 4) baza socjalna - akademiki i stołówka; 5) opieka medyczna i zdrowotna; 6) obiekty i infrastruktura sportowa i rekreacyjna; 7) możliwość rozwoju fizycznego studentów - organizacje (sekcje) sportowe i turystyczne. Uczelnia powinna stwarzać warunki do uprawiania różnych dyscyplin sportowych i turystycznych; 8) możliwość uczestnictwa studentów w działalności społecznej, kulturalnej, rozrywkowej (chór, zespół pieśni i tańca, teatr, zespół muzyczny, kabaret, gazeta studencka itp.). 6. Monitorowanie i ocena dostępności informacji odbywa się na podstawie analizy nośników tej informacji. 6.1. Nośnikami informacji są przykładowo: 1) strona internetowa Uczelni; 2) ogłoszenia w prasie radiu i telewizji; 3) informator ogólnopolski; 4) informatory uczelniane i wydziałowe; 5) wyniki rankingów.
6.2. Wymagane są pełne i aktualne informacje na temat oferty dydaktycznej, programów kształcenia, zasad studiowania, zasad rekrutacji na studia, pomocy materialnej dla studentów, warunków odbywania studiów - dostępne w szczególności dla potencjalnych kandydatów na studia, studentów i doktorantów, pracodawców i władz różnych szczebli oraz całego środowiska akademickiego. 6.3. Jednym z ważnych źródeł informacji są opinie absolwentów uzyskiwane bezpośrednio po ukończeniu studiów i po latach z uwzględnieniem ich kariery zawodowej. Część 3 - Warunki realizacji Standardów Uczelnianych 7 1. Rozwój i doskonalenie kadry dydaktycznej. 1.1. Zapewnienie wysokiej jakości procesu kształcenia wymaga profesjonalnie przygotowanej kadry nauczającej. Sprzyja temu prowadzenie badań naukowych i uzyskiwanie stopni naukowych. Na obecnym etapie rozwoju Uczelni priorytetem wszelkich działań jest uzyskiwanie przez pracowników tytułów naukowych i stopni naukowych doktora habilitowanego. 1.2. Niezbędne są działania na rzecz doskonalenia kwalifikacji dydaktycznych nauczycieli akademickich, a zwłaszcza młodszych pracowników naukowo-dydaktycznych i doktorantów przez udział w różnych formach kształcenia nauczycieli: studia podyplomowe, konferencje dydaktyczne, zajęcia prowadzone przez uznanych dydaktyków itp. 1.3. Wydziały opracowują strategie rozwoju naukowego kadry oraz programy zapewniające doskonalenie kwalifikacji dydaktycznych nauczycieli akademickich. 2. Ocena jakości prowadzenia zajęć dydaktycznych. 2.1. Zajęcia dydaktyczne są hospitowane. Hospitacja zajęć może odbywać się na wniosek ocenianego. 2.2. Badanie jakości poprzez anonimowe ankiety oceny zajęć, w tym również przeprowadzane na wniosek ocenianego, dokonywane jest w semestrze następnym po zakończeniu zajęć. 2.3. Wyniki ankietyzacji i hospitacji zajęć dydaktycznych prowadzonych przez pracowników innych wydziałów przekazywane są Dziekanowi macierzystego Wydziału. 2.4. Wyniki ankietyzacji i hospitacji zajęć dydaktycznych są wykorzystywane w okresowych ocenach pracowników. 2.5. Wyniki ankietyzacji i hospitacji zajęć dydaktycznych oraz inne informacje personalne, dotyczące jakości kształcenia, pozostają poufne i mogą być udostępniane tylko za zgodą Dziekana. Część 4 - Postanowienia końcowe 8 1. Rady Wydziałów przynajmniej raz w roku akademickim na jednym ze swoich posiedzeń poddają analizie i ocenie zagadnienia jakości kształcenia na wydziałach, wykorzystując informacje zgromadzone w wyniku stosowania Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia. 2. Protokoły z posiedzeń Rad Wydziałów dotyczących jakości kształcenia oraz sprawozdania z działań Wydziałów w zakresie zapewnienia jakości kształcenia za poprzedni rok akademicki przekazywane są Prorektorowi ds. Studenckich i Dydaktyki w terminie do końca maja każdego roku akademickiego. 3. Sprawozdania Wydziałów zawierają ocenę skuteczności Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia m.in. 1) wyniki weryfikacji osiągnięcia efektów kształcenia; 2) porównanie wyników ankiet, aktywności studentów w kołach naukowych, liczby wprowadzonych nowych przedmiotów, innowacji dydaktycznych itp. w danym roku i w latach poprzednich; 3) wyniki badania opinii pracodawców o poziomie zatrudnianych absolwentów, wyniki badania opinii absolwentów i porównanie ich z wcześniejszymi opiniami; 4) wyniki sprawdzenia stopnia realizacji zaleceń i rekomendacji, ujętych w raportach w latach
poprzednich; 5) analizę skuteczności Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia oraz sformułowanie rekomendacji. 9 Analizy i oceny funkcjonowania Uczelnianego Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia dokonuje Senat Politechniki Świętokrzyskiej w każdym roku akademickim na posiedzeniu w czerwcu. 10 1. Integralną częścią Systemu Zapewnienia Jakości Kształcenia są procedury zapewnienia jakości wskazujące formalny tok postępowania dla realizacji sześciu podstawowych elementów systemu wyszczególnionych w 5. Procedura l: Monitorowanie i doskonalenie procesu realizacji standardów akademickich Procedura 2: Monitorowanie i ocena procesu nauczania Procedura 3: Monitorowanie i ocena jakości prowadzenia zajęć dydaktycznych Procedura 4: Monitorowanie i ocena warunków prowadzenia zajęć dydaktycznych Procedura 5: Ocena warunków studiowania Procedura 6: Ocena dostępności do informacji o ofercie, zasadach i warunkach kształcenia 2. Formularze niezbędne do realizacji działań wskazanych w procedurach opracowywane są na Wydziałach i obowiązują po zatwierdzeniu przez Dziekana.
Procedura l Monitorowanie i doskonalenie procesu realizacji standardów akademickich 1. Sporządzany jest wykaz kadry nauczającej ze wskazaniem osób wchodzących w skład minimum kadrowego. Wykaz sporządzany jest dla każdego z kierunków studiów prowadzonych na Wydziale, według układu zalecanego przez MNiSW. Elementem uzupełniającym jest zestawienie dorobku naukowego pracowników Wydziału. 2. Dokonywana jest ocena skuteczności systemu kształcenia i doskonalenia kadry dydaktycznej oraz analiza mobilności pracowników naukowo-dydaktycznych Odpowiedzialny: Dziekan, Prodziekan ds. Studenckich i Dydaktyki, Prodziekan ds. Badań. Termin wykonania: do końca zajęć semestru zimowego dla każdego kolejnego roku akademickiego. 3. Analiza programów kształcenia oraz efektów kształcenia zapisanych dla modułów/przedmiotów pod kątem zakładanych dla kierunku efektów kształcenia, dla wszystkich rodzajów i form studiów, udokumentowana zestawieniem (formularz). W przypadku niezgodności wymagana jest korekta programów nauczania. 4. Weryfikacja osiągnięcia efektów kształcenia. Odpowiedzialny: Dziekan Termin wykonania: analiza - do końca zajęć semestru zimowego za poprzedni rok akademicki, korekta - do końca semestru letniego dla każdego kolejnego roku akademickiego. 5. Analiza obsady zajęć prowadzonych przez profesorów, doktorów habilitowanych i doktorów (na podstawie dokumentacji gromadzonej w dziekanatach i Dziale Dydaktyki i Spraw Studenckich). Analiza udokumentowana zestawieniem (formularz) obejmuję następujące zagadnienia: 1) godziny pensum dydaktycznego; 2) godziny nadliczbowe; 3) prace dyplomowe; 4) seminaria dyplomowe. W przypadku nieprawidłowości formułowane są wskazania na następny rok akademicki. 6. Analiza mobilności studentów, prowadzenia zajęć w językach obcych, oraz zatrudniania profesorów wizytujących. 7. Analiza proporcji liczby studentów studiów dziennych do pozostałych oraz liczby studentów wszystkich rodzajów i poziomów kształcenia do liczby nauczycieli wchodzących w skład minimum kadrowego i prowadzących zajęcia na danym kierunku studiów. W przypadku nieprawidłowości formułowane są wskazania na następny rok akademicki. Odpowiedzialny: Dziekan, Prodziekan ds. Studenckich i Dydaktyki. Termin wykonania: do końca zajęć semestru letniego dla każdego kolejnego roku akademickiego
Procedura 2 Monitorowanie i ocena procesu nauczania 1. Przegląd, analiza i ocena dokumentacji dotyczącej kierunków studiów ze szczególnym zwróceniem uwagi na: 1) ogólna charakterystykę kierunku studiów; 2) efekty kształcenia; 3) opis poszczególnych modułów kształcenia (realizowany system punktowy, wymagania egzaminacyjne i zaliczeniowe); 4) plan studiów; 5) praktyki studenckie. 2. Ocena zasad realizacji programu kształcenia, m in: 1) wymagań stawianych pracom dyplomowym (licencjackim, inżynierskim i magisterskim); 2) wymagań stawianych opiekunom prac dyplomowych; 3) liczby prac dyplomowych przypadających na jednego nauczyciela; 4) procedur obowiązujących na Wydziale (np. weryfikacji osiągnięcia efektów kształcenia, przeprowadzania egzaminu dyplomowego, obrony pracy dyplomowej, antyplagiatowe, wyboru specjalności). 3. Ocena udokumentowana jest wpisami w odpowiednim formularzu. W przypadku pozytywnej oceny poszczególnych analizowanych punktów następuje jedynie potwierdzenie w formularzu; w przypadku oceny negatywnej przedstawiane są propozycje zmian. Odpowiedzialny: Dziekan, Prodziekan ds. Studenckich i Dydaktyki. Termin wykonania: do końca zajęć semestru letniego dla każdego kolejnego roku akademickiego.
Procedura 3 Monitorowanie i ocena jakości prowadzenia zajęć dydaktycznych 1. Powoływani są opiekunowie grup studenckich (nie muszą to być tzw. grupy dziekańskie). Opiekunów powołuje dziekan na wniosek prodziekana ds. dydaktyki na okres jednego roku akademickiego. 2. W ramach Wydziałów przeprowadzane są hospitacje zajęć dydaktycznych. Plan i sposób prowadzenia hospitacji ustalane są na Wydziałach. Wynik hospitacji udokumentowany jest w odpowiednim formularzu i traktowany jest jako informacja poufna. Pracownik informowany jest o wyniku hospitacji. 3. Ocena jakości zajęć dydaktycznych jest wspomagana anonimową ankietą. Ankietyzacja prowadzona jest po zakończeniu zajęć, nie później jednak niż do końca semestru następującego po ocenianych zajęciach. Ankietyzacji podlegają wybrane zajęcia prowadzone przez każdego pracownika (z grupy pracowników podlegających ankietyzacji) co najmniej raz na dwa lata. Pracownik informowany jest o wyniku ankietyzacji. 4. Informacje uzyskane przez opiekunów grup, wyniki hospitacji i ankietyzacji wykorzystywane są w procesie poprawy jakości procesu dydaktycznego. Odpowiedzialny: Dziekan, Prodziekan ds. Studenckich i Dydaktyki. Termin wykonania: przed rozpoczęciem kolejnego roku akademickiego (1), do końca zajęć semestru letniego dla każdego kolejnego roku akademickiego (2), do końca zajęć semestru następującego po semestrze ocenianym (3,4).
Procedura 4 Monitorowanie i ocena warunków prowadzenia zajęć dydaktycznych 1. Przegląd sal dydaktycznych będących w dyspozycji wydziału (formularz)., określenie liczby miejsc w salach, ocena podstawowego wyposażenia (stoliki, krzesła, tablica, ekran, oświetlenie). W przypadku negatywnej oceny prowadzone są działania naprawcze lub wyłączenie sali z użytkowania. 2. Ewidencja dostępnych środków audiowizualnych (rzutniki pisma, projektory). W przypadku braków podejmowane są działania dla uzupełnienia wyposażenia. 3. Analiza liczebności grup studenckich z uwzględnieniem rodzaju i formy prowadzonych zajęć. W przypadku potrzeb podejmowanie działań w celu zmiany liczebności grup. 4. Zapewnienie studentom kontaktu z nauczycielami w ramach konsultacji, udostępnienie informacji o terminach konsultacji. 5. Przegląd dostępnych skryptów i innych materiałów wspomagających dydaktykę, w przypadku potrzeb podejmowane są działania w celu uzupełnienia niedoborów. 6. Monitorowanie tygodniowego rozkładu zajęć, dbałość o równomierne, przyjazne dla studentów rozłożenie obciążeń. W przypadku potrzeb wprowadzana jest bieżąca korekta rozkładów zająć. Odpowiedzialny: Dziekan, Kanclerz (1,2), Prodziekan ds. Studenckich i Dydaktyki (3,4,5), Kierownicy Katedr (1,5), Dyrektor Biblioteki (5), osoby układające rozkłady zajęć (6). Termin wykonania: do końca zajęć semestru letniego dla każdego kolejnego roku akademickiego (1,2), w każdym semestrze (3,4,5,6).
Procedura 5 Ocena warunków studiowania 1) analiza i ocena dostępności zasobów bibliotecznych; 2) ocena działalności Kół Naukowych (studenckiego ruchu naukowego); 3) ocena funkcjonowania bazy socjalnej (akademiki, stołówka); 4) ocena dostępności i jakości usług medycznych; 5) przegląd i ocena obiektów sportowych; 6) ocena możliwości rozwoju fizycznego studentów: działalność sekcji sportowych, rekreacyjno - sportowych, rekreacyjnych; 7) ocena działalności samorządu studenckiego; 8) analiza działalności organizacji społeczno - kulturalno - rozrywkowych. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości podejmowane są działania naprawcze. Wyniki analiz, przeglądów i ocen są przedstawiane Senatowi Politechniki Świętokrzyskiej w formie sprawozdania. Odpowiedzialny: Prorektor ds. Studenckich i Dydaktyki Termin wykonania: do końca semestru letniego dla każdego kolejnego roku akademickiego.
Procedura 6 Ocena dostępności do informacji o ofercie, zasadach i warunkach kształcenia 1) modyfikacja i uaktualnianie informacji internetowych, wprowadzanie nowych serwisów; 2) ocena zawartości i aktualności informacji internetowej; 3) przygotowywanie i publikowanie informatorów ogólnouczelnianych; 4) przygotowanie i realizacja kampanii promocyjno-informacyjnej w mediach; 5) przygotowanie danych dla rankingów; 6) ankietyzacja wśród Absolwentów Politechniki; 7) monitorowanie i ocena działań informacyjno-promocyjnych. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości podejmowane są działania naprawcze. Wyniki oceny są przedstawiane Prorektorowi ds. Studenckich i Dydaktyki w formie sprawozdania. Odpowiedzialny: Prorektor ds. Studenckich i Dydaktyki, Kierownik Biura Karier, Kierownik Biura Współpracy z Absolwentami. Termin wykonania: do końca zajęć semestru zimowego dla każdego kolejnego roku akademickiego (1,2,7), pozostałe działania w ciągu roku akademickiego, stosownie do potrzeb.