BAZA SUROWCOWA I ZAGROŻENIA DLA BEZPIECZEŃSTWA ENERGERYCZNEGO POLSKI Eugeniusz MOKRZYCKI Marek NIEĆ Krystian PROBIERZ Eugeniusz SOBCZYK 11 czerwca 2012 r.
Kopaliny Złoża zagospodarowane Wydobycie zasoby pozostałe roczne operatywne zasoby szacowane Węgiel kamienny [mln Mg] Węgiel brunatny [mln Mg] Ropa naftowa [mln Mg] Metan pokładów węgla [mld m 3 ] Gaz ziemny [mld m 3 ] Wystarczalność zasobów operatywnych [lata] Zasoby bilansowe w złożach niezagospodarowanych [mln Mg] 31-33 1 785 8 804 69,189 45 27 512 +3 412* 34-37 1 312 4 978 towarzyszący w złożach samodzielnych Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN WYSTARCZALNOŚĆ ZASOBÓW ZŁÓŻ EKSPLOATOWANYCH 1 049 637 56,516 18 18 123 17 8 0,667 25 0,5 60 61 5,495 11 24 3,9 24,8 0,232 17 27,0 0,013 0,046 0,004 3 33,0 * w złożach zaniechanych
Tylko część udokumentowanych złóż jest dotychczas zagospodarowana na podstawie udzielonych koncesji. Zasoby tych złóż zabezpieczają potrzeby surowcowe w krótkim okresie czasu. OCHRONA ZŁÓŻ KOPALIN NIEZAGOSPODAROWANYCH NA POTRZEBY ICH PRZYSZŁEJ EKSPLOATACJI JEST WARUNKIEM BEZPIECZEŃSTWA SUROWCOWEGO KRAJU
Występujące ograniczenia i zagrożenia dla zagospodarowania złóż powodują, że wykorzystanie tej potencjalnej bazy zasobowej staje się wątpliwe.
Możliwość wykorzystania wielu złóż jest ograniczona przez: protesty społeczne, istniejące lub planowane zagospodarowanie terenu i niespójności w planowaniu zagospodarowania przestrzennego wykluczające możliwość podjęcia eksploatacji, prawa własności nieruchomości gruntowych, z którymi wiąże się prawo własności złóż, w szczególności eksploatowanych sposobem odkrywkowym, wymagania ochrony krajobrazu i innych składników środowiska przyrodniczego.
PROTESTY SPOŁECZNO-ŚRODOWISKOWE PRZECIW ZAGOSPODAROWYWANIU ZŁÓŻ
DLA ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA SUROWCOWEGO I ENERGETYCZNEGO KRAJU ISTNIEJE POTRZEBA RACJONALNEJ GOSPODARKI ZŁOŻAMI KOPALIN I ICH ZASOBAMI
Brak racjonalnej gospodarki złożami spowodował w wyniku likwidacji kopalń ubytek zasobów węgla. Bezpowrotnie zostało straconych 2,586 mld ton. Zagrożone brakiem możliwości odzysku w przyszłości z powodu braku efektywnej ochrony jest 3,59 mld ton.
RACJONALNA GOSPODARKA ZŁOŻAMI KOPALIN JEST PODSTAWOWYM WARUNKIEM ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU Złoża kopalin są nieodnawialną częścią środowiska przyrodniczego. Eksploatacja złóż jest źródłem surowców niezbędnych w życiu codziennym (dla zapewnienia egzystencji ludzi na odpowiednim poziomie).
NIEZBĘDNE WARUNKI DLA RACJONALNEGO WYKORZYSTANIA ZŁÓŻ: OCHRONA ZŁÓŻ znanych i perspektywicznych (ochrona powierzchni przed zagospodarowaniem uniemożliwiającym eksploatację) PLANOWANIE DOSTĘPNOŚCI ZŁÓŻ DLA ICH EKSPLOATACJI
OCHRONA ZŁÓŻ stanowi zespół działań zarządzania zasobami mających na celu umożliwienie jak najdłuższego i racjonalnego gospodarczo korzystania z zasobów kopalin w szczególności: zachowanie możliwości gospodarczego wykorzystania rozpoznanych zasobów kopalin, poprzez zabezpieczenie dostępności terenów złożowych dla ich eksploatacji, ograniczanie przeznaczania terenów występowania złóż na cele wykluczające możliwość ich eksploatacji, koordynacja planów zagospodarowania przestrzennego z polityką zagospodarowywania złóż.
DOSTĘP DO ZŁÓŻ KOPALIN ENERGETYCZNYCH JEST PODSTAWOWYM WARUNKIEM BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO KRAJU W WARUNKACH ROSNĄCEGO ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ
BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO NIE MOŻNA OPIERAĆ NA GAZIE Z ŁUPKÓW I GAZIE UWIĘZIONYM NIEZNANE SĄ: 1. ICH RZECZYWISTE ZASOBY 2. SZANSE ICH WIELKOSKALOWEGO WYKORZYSTANIA BRAK JEST NA RAZIE PODSTAW DO OCENY ICH RZECZYWISTEGO ZNACZENIA GOSPODARCZEGO
NIEKONWENCJONALNE ZŁOŻA GAZOWE RODZAJ ZASOBÓW Metan pokładów węgla Gaz z łupków Gaz uwięziony Węgiel do zgazowania podziemnego KLASYFIKACJA ZASOBÓW rozpoznane szczegółowo, wstępnie i prognostyczne przewidywane (domniemane, możliwe) przewidywane (domniemane, możliwe) rozpoznane szczegółowo, wstępnie i prognostyczne UWAGI ograniczone możliwości wykorzystania (na potrzeby lokalne) brak podstaw dla oceny rzeczywistego znaczenia gospodarczego brak podstaw dla oceny rzeczywistego znaczenia gospodarczego wątpliwa możliwość szerszego wykorzystania w warunkach geologicznych polskich złóż
Kopalina Węgiel kamienny [mld Mg] Węgiel brunatny [mld Mg] Ropa naftowa [mln Mg] Gaz ziemny [mld m 3 ] Metan pokładów węgla [mld m 3 ] Gaz z łupków [mld m 3 ] Komitet Zrównoważonej Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN ZASOBY SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH zagospodaro wane udokumentowane niezagospodarowane Zasoby prognostyczne (stwierdzone) perspektywiczne, hipotetyczne 16,851 30,924 20,042 31,653 1,686 18,123 27,541 nie określono 24,660 0,437 0 381,6 120,892 24,053 0 1 726,9 28,721 61,266 69,327 52,790 0 0 0 767,9 Uran [tys. Mg] 0 pozabilansowe 0,79 20
Rozwój energetyki odnawialnej (wiatrowej, fotowoltaiki) jest limitowany przez dostęp do surowców krytycznych: Ga, Ge, In, Se, Te, Nd, Dy, Sm, Co Ich niedostatkiem jest zagrożona cała Unia Europejska.
Węgiel kamienny i brunatny są jedynymi kopalinami krajowymi, które mogą zapewnić bezpieczeństwo surowcowe w długim okresie czasu.
Niezbędne jest: ustawowe objęcie ochroną złóż niezagospodarowanych i perspektywicznych obszarów złożowych. Brak dostępu do surowców mineralnych stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa gospodarczego Polski i zrównoważonego rozwoju.
Jeśli wolą społeczeństwa jest rezygnacja z paliw kopalnych, należy opracować scenariusz funkcjonowania gospodarki bez dostatecznych źródeł energii.
VOX POPULI, VOX DEI
.bo co w ziemi leży a Pan Bóg też do tej ziemie Polakom włożyć raczył, tam to nikomu pożytku nie uczyni aż będzie wydźwigniono. Rewizyja górna ilkuska A.D. 1564 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ