KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 21.8.2014 r. COM(2014) 527 final KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO dotyczący strategii UE i planu działania w zakresie zarządzania ryzykiem celnym: Przeciwdziałanie ryzyku, poprawa bezpieczeństwa łańcucha dostaw i ułatwienie wymiany handlowej PL PL
KOMUNIKAT KOMISJI DO PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO, RADY I EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-SPOŁECZNEGO dotyczący strategii UE i planu działania w zakresie zarządzania ryzykiem celnym: Przeciwdziałanie ryzyku, poprawa bezpieczeństwa łańcucha dostaw i ułatwienie wymiany handlowej 1. Wprowadzenie Sprawne i bezpieczne przepływy handlowe mają kluczowe znaczenie dla wzrostu gospodarczego i konkurencyjności Unii Europejskiej (UE), największego na świecie bloku handlowego. Skutecznie zarządzanie ryzykiem w międzynarodowym łańcuchu dostaw ma zasadnicze znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony mieszkańcom UE oraz dla ochrony interesów finansowych i gospodarczych UE, a jednocześnie ułatwia legalną wymianę handlową. Sprawne funkcjonowanie jednolitego rynku oraz unii celnej wymaga konsekwentnych działań służb celnych w celu walki z zagrożeniami. Aby wzmocnić integralność międzynarodowych łańcuchów dostaw, należy usprawnić zarządzanie ryzykiem przez służby celne UE. Po pełnym wdrożeniu wprowadzonych w 2011 r. zmian w zakresie bezpieczeństwa 1 do wspólnotowego kodeksu celnego 2 Komisja opublikowała w stycznia 2013 r. wyniki przeprowadzonej analizy realizacji polityki zarządzania ryzykiem celnym. W odnośnym komunikacie 3 stwierdzono, że obecne podejście zawiera luki, i zaproponowano pewne rozwiązania. W czerwcu 2013 r. Rada 4 wezwała Komisję, by ta przedstawiła, we współpracy z państwami członkowskimi, spójną strategię zarządzania ryzykiem i bezpieczeństwa łańcucha dostaw w oparciu o etapowy plan działania i gruntowne analizy kosztów i korzyści [...], obejmującą m.in. aspekty prawne, proceduralne i informatyczne. Niniejszy komunikat przedstawia strategię na rzecz poprawy zarządzania ryzykiem celnym i bezpieczeństwa łańcucha dostaw (zwaną dalej strategią ) oraz tabelę działań priorytetowych (zwaną dalej planem działania ) 5, ujętą w załączniku. 2. Zakres strategii W strategii uwzględniono szereg kluczowych celów, opartych na ogólnym celu polegającym na wypracowaniu wysokiej jakości wielopoziomowego skutecznego i efektywnego podejścia do zarządzania ryzykiem. Określono w niej środki kontroli i środki ograniczające ryzyko, które mają zostać wykorzystane w najbardziej dogodnym momencie i punkcie łańcucha dostaw. W strategii wzięto pod uwagę zmienny charakter i szeroki zakres zagrożeń, którym 1 Rozporządzenie Rady (WE) nr 648/05. 2 Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2913/92. 3 COM (2012) 793 final z 8.1.2013 4 Konkluzje Rady 8761/3/13 z dnia 18 czerwca 2013 r. 5 Zostały one opracowane wspólnie z ekspertami z państw członkowskich. 2
należy przeciwdziałać, a także odpowiedzialność organów celnych za nadzór nad międzynarodową wymianą towarową UE. Uwzględniono także rolę innych właściwych organów zaangażowanych w przemieszczanie towarów w ramach łańcucha dostaw oraz podkreślono potrzebę komplementarności. Odniesiono się także do międzynarodowego kontekstu ryzyka i znaczenia współpracy międzynarodowej w zarządzaniu tym ryzykiem. W strategii uwzględniono również znacznie UE w ułatwianiu i przyspieszaniu wymiany handlowej, centralną rolę podmiotów gospodarczych oraz konieczność unikania niepotrzebnych zakłóceń procesów logistycznych i łańcucha dostaw. 3. Plan działania na rzecz lepszego zarządzania ryzykiem W planie działania wyszczególniono szereg działań odnoszących się do poszczególnych celów. Działania ukierunkowane są na usunięcie ujawnionych niedoskonałości w celu stopniowego wzmocnienia potencjału organów celnych i osiągnięcia bardziej systematycznej współpracy z innymi agencjami, podmiotami gospodarczymi i międzynarodowymi partnerami handlowymi. W stosownych przypadkach w planie przewidziano działania w zakresie wspierania i opracowania norm i standardów międzynarodowych. Najważniejszym wyzwaniem pozostaje potrzeba zapewnienia wysokiej jakości danych dotyczących przemieszczania towarów w ramach łańcucha dostaw oraz dostępu do tych danych, jak również ich wykorzystania do celów zarządzania ryzykiem przez organy celne i inne właściwe organy. Kluczowe dla zagwarantowania postępów w przyszłości będzie zapewnienie koniecznych zasobów oraz opracowanie i wdrożenie odpowiednich metodologii w celu umożliwienia i ułatwienia współpracy między organami. 4. Spójność i komplementarność z innymi inicjatywami UE Przy wdrażaniu strategii i planu działania, Komisja będzie dążyć do komplementarności i spójności z bieżącymi powiązanymi inicjatywami, zarówno dotyczącymi spraw celnych (np. unijny kodeks celny 6, wzajemna pomoc administracyjna 7 ), jak i innych obszarów polityki. Uwzględnione zostaną inicjatywy w zakresie bezpieczeństwa, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego 8, ochrony ładunków lotniczych 9, bezpieczeństwa morskiego (w tym e-maritime i CISE) 10 oraz przeglądu polityki kontroli wywozu 11. Pod uwagę zostaną również wzięte inne odpowiednie inicjatywy dotyczące polityki transportowej, mi.in.: dyrektywa w sprawie formalności sprawozdawczych 12, ustanawiająca krajowe punkty kompleksowej obsługi do przekazywania i wymiany informacji dotyczących statków i łącząca ten system z innymi krajowymi systemami elektronicznymi; system wymiany danych między państwami członkowskimi SafeSeaNet 13 ; inicjatywa dotycząca elektronicznego transportu 6 Rozporządzenie Rady (UE) nr 952/13 z 9.10.2013. 7 Projekt proponowanej zmiany rozporządzenia Rady (WE) nr 515/97. 8 COM(2010) 673 final z 22.11.2010, oraz powiązane dokumenty późniejsze. 9 Konkluzje Rady 17563/10 z dnia 7 grudnia 2010 r. 10 JOIN (2014) 9 final z 6.3.2014, oraz europejska strategia bezpieczeństwa morskiego, przyjęta przez Radę, 10915/14 z 24.6.2014. 11 COM(2014) 244 final z 24.4.2014. 12 Dyrektywa 2010/65/UE. 13 Dyrektywa 2002/59/WE. 3
towarowego (e-freight) będąca częścią białej księgi w sprawie transportu z 2011 r. 14 i mająca na celu obniżenie kosztów procesów logistycznych oraz uczynienie ich bardziej skutecznymi poprzez uproszczenie dostępu do informacji i korzystania z nich w tym sektorze. Uwzględnione zostaną również odpowiednie inicjatywy polityczne dotyczące bezpieczeństwa produktów 15, zwierząt, żywności i paszy oraz ochrony środowiska, w szczególności FLEGT 16 i CITES 17, a także powiązane inicjatywy w dziedzinie praw własności intelektualnej (IPR), takie jak: unijny plan działań dla organów celnych w celu zwalczania naruszeń praw własności intelektualnej 18, plan działania na rzecz egzekwowania praw własności intelektualnej, który przewiduje opracowanie unijnego systemu należytej staranności w celu zapobiegania naruszeniom praw własności intelektualnej na skalę komercyjną 19, oraz strategia na rzecz ochrony i egzekwowania praw własności intelektualnej w krajach trzecich, która ma na celu usprawnienie współpracy międzynarodowej 20. 5. Analiza kosztów i korzyści w celu uzasadnienia podejścia Aby wesprzeć wdrażanie strategii, Komisja zleciła przeprowadzenie badania mającego ustalić i ocenić koszty i korzyści rozwiązań alternatywnych. Główny nacisk położono na potencjalne rozwiązania umożliwiające poprawę jakości, dostępności i wykorzystania danych do celów zarządzania ryzykiem w odniesieniu do towarów wwożonych na terytorium UE. Oceniono następujące opcje: 1) podejście całkowicie zdecentralizowane oparte na pracach rozwojowych prowadzonych przez państwa członkowskie i komunikacji pomiędzy poszczególnymi państwami (peer-to-peer); 2) podejście oparte na wspólnych usługach wraz ze stworzeniem wspólnego repozytorium danych wspierającego ich dostępność na potrzeby państw członkowskich oraz powiązanej platformy kanalizującej i ułatwiającej komunikację pomiędzy państwami członkowskimi; 3) podejście oparte na wspólnych usługach wraz z zapewnieniem wspólnego zewnętrznego interfejsu do wprowadzania danych przez przedsiębiorstwa handlowe, niezależnie od właściwego państwa członkowskiego, które ma otrzymać te dane. W badaniu stwierdzono, że stworzenie wspólnego repozytorium, umożliwiającego właściwą i terminową wymianę informacji, wniosłoby znaczny wkład w zapewnienie skutecznego zarządzania ryzykiem w UE. Wspólny zewnętrzny interfejs dla przedsiębiorstw handlowych zapewniłby dodatkowe korzyści dzięki ograniczeniu ponoszonych przez nie kosztów. Komisja rozważy szczegółowo możliwe rozwiązania oraz praktyczne kwestie związane z ich wdrażaniem, w tym ewentualne skutki organizacyjne i finansowe. Prace te będą traktowane priorytetowo. 6. Wnioski 14 COM (2011) 144 final z 28.3.2011. 15 COM (2013) 76 final z 13.2.2013. 16 Rozporządzenie Rady (WE) nr 2173/2005 z 20.12.2005. 17 Rozporządzenie Rady (WE) nr 338/97 z 9.12.1996. 18 Rezolucja Rady 2013/C 80/01 z 19.3.2013. 19 COM (2014) 392 final z 1.7.2014. 20 COM (2014) 389 final z 1.7.2014. 4
Komisja podejmie konieczne inicjatywy na rzecz wdrożenia omawianej strategii i planu działania, w szczególności w kontekście unijnego kodeksu celnego i powiązanych prac rozwojowych IT, oraz przyjmie podejście, które będzie spójne z innymi inicjatywami UE w dziedzinie gromadzenia danych. Komisja pragnie zwrócić uwagę Rady i Parlamentu na znaczenie wdrożenia omawianej strategii i planu działania. Komisja wzywa państwa członkowskie oraz inne zainteresowane podmioty, by przyczyniły się do skutecznego i efektywnego ich wdrożenia. 5