Raport z badań ewaluacyjnych

Raport z badań ewaluacyjnych Skrzydła Powiatu rozwój i promocja aktywnej integracji społecznej i zawodowej mieszkańców Powiatu Tarnogórskiego Priorytet: VII. Promocja integracji społecznej Działania: 7. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji Poddziałanie: 7..2 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji społecznej i zawodowej przez powiatowe centra pomocy rodzinie. Projekt systemowy realizowany w latach 202/203 przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Tarnowskich Górach współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Opracowała: Aspirant pracy socjalnej pracownik ds. zamówień publicznych, ewaluacji i monitoringu Agata Wilk

2 Tarnowskie Góry, styczeń 203 SPIS TREŚCI I. Cele i założenia projektu...3 II. Charakterystyka uczestników projektu...4 III. Oferowane formy wsparcia...7 IV. Opis badań...8 V. Metodologia...20 VI. Wyniki badań ewaluacyjnych...2

3 I. CELE I ZAŁOŻENIA PROJEKTU Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Tarnowskich Górach przystąpiło do realizacji projektu systemowego zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie projektu systemowego na lata 202-203. Głównym celem projektu była aktywizacja społeczna i zawodowa uczestników projektu, tj. osób niepełnosprawnych oraz usamodzielniających się wychowanków opuszczających pieczę zastępczą. Szczegółowymi celami projektu były: zmniejszenie skutków niepełnosprawności, w tym poprawa sprawności fizycznej osób niepełnosprawnych, zwiększenie mobilności zawodowej na współczesnym rynku pracy, poprawa funkcjonowania psychospołecznego uczestników projektu, zdobycie nowych kompetencji i umiejętności zawodowych, przeciwdziałanie i minimalizacja skutków wykluczenia społecznego. Projekt systemowy był spójny z celem Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki tj. poprawą dostępu do rynku pracy osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, odnosił się do Strategii Polityki Społecznej Województwa Śląskiego na lata 2006-2020 oraz opierał się na założeniach Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Powiecie Tarnogórskim na lata 2006-205, której jednym z założeń było stworzenie warunków do skutecznego przeciwdziałania bezrobociu.

4 II. CHARAKTERYSTYKA UCZESTNIKÓW PROJEKTU W projekcie uczestniczyło 68 osób 46 osób niepełnosprawnych, mieszkańców powiatu tarnogórskiego, będących w wieku aktywności zawodowej, niezatrudnionych lub zatrudnionych i zagrożonych wykluczeniem społecznym z co najmniej jednego powodu spośród wskazanych w art. 7 ustawy z dnia 2 marca 2004r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009r. Nr 75 poz. 362 z późn. zm.), korzystających ze świadczeń pomocy społecznej oraz 22 wychowanków opuszczających pieczę zastępczą. Płeć Wśród uczestników projektu przeważali mężczyźni (5%), co obrazuje poniższy wykres. 49% 5% kobiety Wykres. Podział uczestników ze względu na płeć. mężczyźni

5 Wiek Najliczniejszą grupę uczestników stanowiły osoby w wieku średnim 2554 lata (50%), drugą grupą były osoby młode w wieku 524 lata (46%) a najmniej liczną grupą - osoby w wieku starszym 55-64 lata (4%), co objaśnia poniższy wykres. 4% 46% 50% osoby młode 5-24 lata osoby w wieku starszym 55-64 lata osoby w wieku średnim 25-54 lata Wykres 2. Podział uczestników ze względu na płeć. Wykształcenie Zdecydowana większość uczestników projektu posiadała wykształcenie niższe niż podstawowe, podstawowe i gimnazjalne 42,6% mężczyzn i 29,4% kobiet, co przedstawia poniższy wykres. 0 wyższe 2 0 pomaturalne 3 kobiety mężczyźni 6 ponadgimnazjalne 8 29 niższe niż podstawowe, podstawowe, gimnazjalne 20 0 Wykres 3. Liczba uczestników wg poziomu wykształcenia. 5 0 5 20 25 30

6 Aktywność zawodowa Najliczniejszą grupę wśród uczestników projektu stanowiły osoby nieaktywne zawodowo, tj. 48,5% mężczyzn i 46,2,% kobiet, co objaśnia poniższy wykres. 33 35 29 30 25 20 kobiety mężczyźni 5 0 5 3 2 0 0 bezrobotni osoby nieaktywne zawodowo zatrudnieni Wykres 4. Liczba uczestników wg statusu na rynku pracy w podziale na kobiety i mężczyzn. Obszar zamieszkania Osoby, które uczestniczyły w projekcie w większości zamieszkują obszar miejski 75% osób, co charakteryzuje poniższy wykres. 25% 75% obszar miejski Wykres 5. Podział uczestników ze względu na obszar zamieszkania. obszar wiejski

7 III. OFEROWANE FORMY WSPARCIA W ramach projektu zastosowano 4 instrumenty aktywnej integracji: aktywizację zawodową, społeczną, zdrowotną i edukacyjną oraz dodatkowe inne formy wsparcia m.in.: możliwość skorzystania z doradztwa / poradnictwa w Punkcie Interwencji Kryzysowej oraz możliwość uczestniczenia w spotkaniach grup samopomocowych. Każdy z uczestników objęty był min. 3 instrumentami aktywnej integracji, w ramach których mógł skorzystać z odpowiednich narzędzi / form wsparcia. Objęcie uczestnika poszczególnymi narzędziami opierało się na wnikliwej analizie predyspozycji i diagnozie potrzeb osoby objętej wsparciem. Poniżej w formie tabeli zaprezentowano poszczególne instrumenty aktywnej integracji i odpowiadające im formy wsparcia realizowane w projekcie w 203 roku. AKTYWNA INTEGRACJA FORMY WSPARCIA Aktywizacja zdrowotna Zajęcia aktywizujące zdrowotnie (rehabilitacyjne) Aktywizacja edukacyjna Kursy zawodowe Inne szkolenia i warsztaty Aktywizacja zawodowa Indywidualne konsultacje z doradcą zawodowym Warsztaty z trenerem pracy Aktywizacja społeczna Indywidualne konsultacje z psychologiem Indywidualne konsultacje z pedagogiem Warsztaty psychologiczne Warsztaty integracyjne wyjazdowe Warsztaty dla usamodzielniających się wychowanków Dodatkowe wsparcie Doradztwo / poradnictwo w Punkcie Interwencji Kryzysowej Spotkania grup samopomocowych Wsparcie asystenta osoby niepełnosprawnej Wsparcie doradcy ds. osób niepełnosprawnych Praca socjalna Tabela. Formy wsparcia w poszczególnych instrumentach aktywnej integracji.

8 ZAJĘCIA AKTYWIZUJĄCE ZDROWOTNIE Zajęcia aktywizujące zdrowotnie dla osób niepełnosprawnych odbywały się w Poradni Rehabilitacyjnej w Salezjańskim Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Tarnowskich Górach, ul. Śniadeckiego. Zajęcia aktywizujące zdrowotnie przeprowadzono w formie cyklu 0-dniowych zabiegów, poprzedzonych indywidualną konsultacją lekarską. Niepełnosprawni uczestnicy projektu mogli skorzystać z zabiegów rehabilitacyjnych, takich jak: laseroterapia, terapia magnetyczna, hydroterapia, ćwiczenia indywidualne, kinezyterapia, światłolecznictwo, masaż ręczny, zabiegi fizykoterapeutyczne itd. Dla dwóch niepełnosprawnych uczestników projektu, zajęcia rehabilitacyjne odbywały się indywidualne w domu. Na zajęcia aktywizujące zdrowotnie skierowano grupę 42 osób niepełnosprawnych, zabiegi ukończyło 40 osób spośród ww. grupy. INDYWIDUALNE KONSULTACJE Z DORADCĄ ZAWODOWYM Z instrumentu doradztwa zawodowego skorzystały zarówno osoby niepełnoprawne, jak i usamodzielniające się. Spotkania z doradcą zawodowym odbywały się w formie półtoragodzinnych indywidualnych spotkań. Głównym celem spotkań było nakierowanie uczestników projektu zgodnie z predyspozycjami i warunkami na wybór odpowiednich kursów, szkoleń i warsztatów o charakterze zawodowym oraz określenia predyspozycji zawodowych i ścieżki zawodowej. Z indywidualnych konsultacji z doradcą zawodowym skorzystało w projekcie 55 uczestników. WARSZTATY Z TRENEREM PRACY Warsztaty z trenerem pracy prowadzone były w podziale na 3 grupy uczestników, tj. I i II grupa osób niepełnosprawnych oraz grupa usamodzielniających się wychowanków. Dla I grupy niepełnosprawnych uczestników warsztaty odbywały się w Salezjańskim Ośrodku Szkolno Wychowawczym w Tarnowskich Górach i trwały 3 godziny. Celem spotkań było zapoznanie się z tematyką rynku pracy, przedsiębiorczości oraz rozwoju kompetencji interpersonalnych. Grupa usamodzielniających się wychowanków uczestniczyło w zajęciach w tutejszym Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. Pozostała grupa - osoby niepełnosprawne w stopniu znacznym uczestniczyła w warsztatach zorganizowanych w Lądku Zdrój.

9 KURSY ZAWODOWE Uczestnicy projektu Skrzydła Powiatu, po wcześniejszej konsultacji z doradcą zawodowym, zostali skierowani do udziału w wybranych kursach zawodowych. Poniżej w formie tabeli zaprezentowano rodzaje kursów oraz łącznie liczbę osób uczestniczących w poszczególnych kursach zawodowych. L.P RODZAJ KURSU LICZBA OSÓB KOBIETY MĘŻCZYŹNI Kurs prawo jazdy kat. B 9 8 2 Prawo jazdy kat. B dla osób niepełnosprawnych 4 3 Kurs języka angielskiego z przygotowaniem do matury 4 Kurs konwersacyjny języka angielskiego 5 Kurs języka angielskiego w biznesie 6 Kurs wyjazdowy masażu klasycznego 7 Szkolenie copywriting day sesja warsztatowa 8 Kurs toalety i kosmetyki pośmiertnej 9 Kurs malarz - tapeciarz 0 Kurs nowoczesnych stylizacji fryzur Kurs telemarketera 2 Kurs podstaw obsługi komputera 2 3 Kurs w zakresie grafiki komputerowej, tworzenia stron www wraz z serwisowaniem sprzętu komputerowego 4 Kurs sprzedawcy z obsługą komputera i kasy fiskalnej wraz z badaniami sanitarno - empidemiologicznymi 3 5 Kurs specjalisty ds. kadr i płac z obsługą programu Sumfonia i Płatnik 3 6 Kurs pracownika administracyjno biurowego z elementami przedsiębiorczości 7 Kurs opiekunki dziecięcej z animacja wolnego czasu 8 Kurs opiekunki dziecięcej z modułem opiekuna/wychowawcy kolonii/obozu 3 2 9 Kurs florystki wraz z artystycznymi pakowaniem prezentów 2 20 Kurs sekretarki - asystentki

0 2 Kurs magazyniera hurtownika z zastosowaniem komputera 22 Kurs magazyniera hurtownika z obsługa wózka widłowego Kurs operatora wózka widłowego jezdniowego z bezpieczną wymianą butli gazowej 3 23 24 Kurs barman kelner z obsługą kasy fiskalnej 25 RAZEM 33 23 Tabela 2. Liczba osób w podziale na kobiety i mężczyzn uczestniczących w poszczególnych kursach zawodowych. INNE SZKOLENIA I WARSZTATY Niepełnosprawni uczestnicy projektu Skrzydła Powiatu, łącznie 38 osób, w tym 3 kobiet i 5 mężczyzn uczestniczyli w warsztatach o charakterze zawodowym oraz innych zajęciach aktywizujących. Poniżej w formie tabeli zaprezentowano liczbę osób uczestniczących w wybranych warsztatach. L.P RODZAJ KURSU LICZBA OSÓB KOBIETY MĘŻCZYŹNI Kurs prezentacji multimedialnych 3 0 2 Kurs praktycznego wykorzystania grafiki komputerowej w programie MS Publischer 3 0 3 Zajęcia ogólnousprawniające 4 Warsztaty z zakresu metod i technik rękodzieła artystycznego oraz decupage Tabela 3. Liczba osób w podziale na kobiety i mężczyzn uczestniczących w poszczególnych kursach i warsztatach 7 4

INDYWIDUALNE KONSULTACJE Z PSYCHOLOGIEM Osoby niepełnosprawne zostały objęte specjalistycznym wsparciem psychologicznym. Spotkania odbywały się w siedzibie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Tarnowskich Górach. Z indywidualnych konsultacji z psychologiem skorzystało 6 osób. Zajęcia były prowadzone przez psychologa zatrudnionego przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. INDYWIDUALNE KONSULTACJE Z PEDAGOGIEM Osoby opuszczające rodziny zastępcze bądź placówki opiekuńczo - wychowawcze zostały skierowane na indywidualne wsparcie pedagogiczne. Usamodzielniający się uczestnicy projektu korzystali z pomocy, wsparcia oraz poradnictwa pedagoga zatrudnionego przez tutejsze Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie. Z indywidualnych konsultacji pedagogicznych skorzystało 3 osób. Spotkania trwały,5 godz. i odbywały się w siedzibie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Tarnowskich Górach. WARSZTATY PSYCHOLOGICZNE Warsztaty psychologiczne zostały skierowane dla niepełnosprawnych uczestników projektu Skrzydła Powiatu, które prowadzone były w podziale na 3 grupy. Zaświadczenia o ukończeniu ww. warsztatów otrzymały 35 osób. Tematyka spotkań dla I grupy dotyczyła: rozwoju seksualnego, poczucia własnej wartości, komunikacji interpersonalnej i elementów pracy z ciałem. Spotkania dla II grupy obejmowały tematykę z zakresu komunikacji interpersonalnej, pracy nad uczuciami, poczucia własnej wartości, zarządzania stresem i twórczego myślenie. Spotkania grupy III dotyczyły: psychoedukacji w obszarze rozwoju seksualnego, komunikacji interpersonalnej, uczuć i emocji, poczucia własnej wartości, zarządzania stresem oraz twórczego myślenia.

2 WARSZTATY INTEGRACYJNE WYJAZDOWE 9 niepełnosprawnych uczestników projektu, skorzystało z warsztatów zorganizowanych w formie wyjazdowej do miejscowości Lądek Zdrój. Wyjazd ten miał charakter integracyjny i aktywizujący. Warsztaty dały uczestnikom możliwość realizacji założonych w projekcie celów takich jak: kształtowanie świadomości, samodzielności, integracji ze środowiskiem, budowania prawidłowych relacji społecznych oraz podniesienia własnej wartości względem równości szans rynku pracy. Uczestnicy zapoznali się z kompetencjami instytucji oraz zostali poinstruowaniu o możliwościach efektywnego prowadzenia spraw urzędowych, przy pomocy odpowiednich osób. W trakcie zajęć uczestnicy poznali również metody poszukiwania pracy, przedstawienia i zaprezentowania własnej osoby, równości szans kobiet i mężczyzn oraz możliwości uzyskania kwalifikacji niezbędnych do podjęcia pracy. Warsztat wyjazdowy miał charakter kompleksowych treningów umiejętności społecznych, w szczególności: treningu komunikacji interpersonalnej, samoobsługi, treningu ekonomicznego, organizowania i spędzania czasu wolnego, treningu zachowań akceptowanych społecznie w miejscach publicznych. W ramach atrakcji zrealizowano zwiedzanie Kopalni Złota w Złotym Stoku, zwiedzanie Papierni w Dusznikach Zdroju, Pijalni Wód, spacer rekreacyjny w Parku Zdrojowym w Polanicy Zdroju, zwiedzanie Kłodzka oraz kolacje grillowa i dyskoteka. WARSZTATY DLA USAMODZIELNIAJĄCYCH SIĘ WYCHOWANKÓW Na warsztaty wyjazdowe związane z procesem usamodzielnienia zakwalifikowani zostali usamodzielniający się wychowankowie, którzy osiągnęli pełnoletność bądź osiągną ją w roku bieżącym, mieszkający na terenu powiatu tarnogórskiego. Warsztaty te zostały zorganizowane w Szczyrku oraz Wieliczce. Warsztatami w Szczyrku zostało objętych 20 wychowanków, w tym 3 dziewcząt i 7 chłopców. Przeprowadzone warsztaty złożone z 5 wyjazdów umożliwiły realizację założonych w projekcie celów. tj. dały uczestnikom możliwość kształtowania świadomości własnych uczuć i emocji, uczenia się zachowań asertywnych, budowania i ochrony własnych granic. Zajęcia miały również oddziaływanie wspierające grupę w integracji ze środowiskiem poprzez zwiększenie świadomości na temat budowania prawidłowych relacji z innymi osobami, wzmacnianie poczucia tożsamości, umiejętności komunikacji jak również poprzez kształcenie świadomości poniesionych

3 strat i umiejętności radzenia sobie z poczuciem straty czy rozłąki. Jedna z części warsztatów dotycząca zdobywanie praktycznych umiejętności związanych z usamodzielnieniem (poradnik usamodzielniającego się wychowanka) pomogła uczestnikom w sprecyzowaniu planów życiowych, tym samym minimalizując lęk przed zbliżającą się zmianą w życiu. Uczestnicy zapoznali się również z kompetencjami różnych instytucji oraz zdobyli wiedzę z zakresu efektywnego załatwiania spraw urzędowych, m.in. w celu zwiększenia umiejętności radzenia sobie w sytuacjach kryzysowych trudnych i stresujących. Uczestnicy projektu mieli też możliwość odbycia konsultacji z prowadzącymi zajęcia - spotkania indywidualne podczas których podsumowali swoje mocne strony i umiejętności przydatne w dorosłym życiu, precyzowali plany edukacyjne i zawodowe, mieli także możliwość porozmawiania na nurtujące ich osobiste tematy. W trakcie zajęć poznawali wartość pracy, uczyli się pisania listów motywacyjnych oraz CV. W trakcie drugiego spotkania wyjazdowego usamodzielnieni wychowankowie odbyli szkolenie dotyczące więzi i jej znaczenia w życiu człowieka. Uczestnicy warsztatów podczas trzeciego wyjazdu wzięli udział w szkoleniu z instruktorem naturalnego planowania rodziny. W trakcie czwartego wyjazdu odbyły się natomiast zajęcia z zakresu równości szans kobiet i mężczyzn, podczas których nabywali wiedzę nt. ważności płci, stereotypów płci, uprzedzeń oraz dyskryminacji. Tematy zajęć podczas poszczególnych dni wyjazdowych: Tematyka zajęć Data Ilość godzin Poznaję samego siebie 8.05.203 8 Bezpieczne przywiązanie i jego wpływ na tworzenie bliskich związków w dorosłość 5.06.203 6 Budujemy zespół komunikacja jako podstawa zespołu 5.06.203 2

4 Naturalne planowanie rodziny metodą wielowskaźnikową podwójnego sprawdzania 3.07.203 5 Nie boję się samodzielności 3.07.203 3 Równość szans kobiet i mężczyzn 03.08.203 6 Usamodzielniam się! 03.08.203 2 Być dorosłym jak to zrobić? 4.09.203 8 Tabela 4. Tematy zajęć podczas poszczególnych dni wyjazdowych W trakcie wyjazdów uczestnicy szkolenia wzięli udział w zajęciach integracyjnych, o charakterze sportowym oraz sportowo- kulturalnym. I wyjazd sobota: gigantyczne piłkarzyki niedziela: team - bulding II wyjazd sobota: karaoke niedziela: wycieczka na Szyndzielnię III wyjazd sobota: strzelnica multimedialna: niedziela: wycieczka do Parku Tropicana w Wiśle IV wyjazd sobota: turniej łuczniczy niedziela: paintball, zjazdy linowe V wyjazd niedziela: wyjazd off-road Zajęcia miały na celu budowanie współpracy pomiędzy uczestnikami warsztatów poprzez lepsze poznanie siebie nawzajem, stworzyły możliwość poznania i zwiedzenia nowych, atrakcyjnych miejsc a także pokazały w jaki sposób można aktywnie spędzać czas wolny. Dzięki zrealizowanym przez trenerów warsztatom u uczestników nastąpiło: zwiększenie świadomości własnej wartości, złagodzenie lęku związanego z opuszczeniem rodziny zastępczej, placówki opiekuńczo wychowawczej, MOW i MOS, sprecyzowanie planów życiowych i realizacji bieżących potrzeb, nabycie praktycznych umiejętności niezbędnych w przystosowaniu do dorosłego życia, nabycie umiejętności umożliwiających odpowiedzialne podejmowanie decyzji,

5 zdobycie wiedzy dotyczącej praw i obowiązków osób w procesie usamodzielnienia. Warsztatami z rozwoju osobistego w Wieliczce zostało objętych 3 wychowanków, w tym 7 dziewcząt i 6 chłopców. Przeprowadzone 3-dniowe warsztaty z zakresu: - zarządzanie sobą w czasie, - rozwijanie umiejętności auto motywacji, - trening twórczości, - twórcze rozwiązywanie problemów, - pojęcie stresu i sposobów radzenia sobie z nim, - inteligencja emocjonalna, - odkrywanie swojej pasji, - zarządzanie energią własną (energia umysłowa, fizyczna, emocjonalna, duchowa). W ramach warsztatów uczestnicy wzięli udział w zajęciach integracyjnych, o charakterze sportowo- kulturalnym m.in. skorzystali ze zwiedzania Kopalni Soli w Wieliczce połączonego z kolacją w jednej z komór i zwiedzaniem Muzeum Żup Krakowskich. Zajęcia miały na celu budowanie współpracy pomiędzy uczestnikami warsztatów poprzez lepsze poznanie siebie nawzajem, stworzyły możliwość poznania i zwiedzenia nowych, atrakcyjnych miejsc a także, pokazały w jaki sposób można aktywnie spędzać czas wolny. Dzięki zrealizowanym przez trenerkę warsztatom u uczestników nastąpiło: zwiększenie świadomości własnej wartości, nabycie praktycznych umiejętności niezbędnych w przystosowaniu do dorosłego życia, nabycie umiejętności umożliwiających odpowiedzialne podejmowanie decyzji, nawet w sytuacjach stresujących. DORADZTWO / PORADNICTWO W PUNKCIE INTERWENCJI KRYZYSOWEJ Punkt Interwencji Kryzysowej swoimi działaniami obejmował edukację obywatelską i społeczną osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, w tym niepełnosprawnych, bezrobotnych, znajdujących się w kryzysie oraz opuszczających pieczę zastępczą, ich rodziny i otoczenie. Pracownik PIK informował o prawach i obowiązkach w ramach bezpłatnych konsultacji, edukacji w zakresie możliwości uzyskania pomocy, wsparcia, udzielał informacji i wiedzy z obszaru

6 przeciwdziałania alkoholizmowi, narkomanii, przemocy w rodzinie oraz innych patologii społecznych prowadzącym do wykluczenia społecznego. Z pomocy oferowanej w PIK w 203 roku łącznie skorzystało 5 osób, w tym również uczestnicy projektu. SPOTKANIA GRUP SAMOPOMOCOWYCH W ramach aktywizacji i integracji społecznej osoby niepełnosprawne korzystały z uczestnictwa w grupach samopomocowych, prowadzonych przez animatora. Grupy te są dobrowolnym, luźnym zgromadzeniem osób niepełnosprawnych uczestniczących w projekcie, osób, które zakończyły uczestnictwo w projekcie w latach poprzednich oraz osób z ich otoczenia. Działania w ramach grup samopomocowych skierowane były na wspólne pokonywanie skutków choroby, problemów natury psychicznej albo socjalnej, które dotyczyły bezpośrednio osób niepełnosprawnych albo ich bliskich. Celem pracy była poprawa warunków i jakości życia. Grupa stała się środkiem prowadzącym do zniesienia izolacji zewnętrznej (społecznej, towarzyskiej) i wewnętrznej (osobistej, duchowej) osób niepełnosprawnych oraz osób z ich otoczenia. Z uczestnictwa w spotkaniach grup samopomocowych w roku 203 skorzystały 52 osoby niekorzystające do tej pory z tej formy wsparcia. WSPARCIE ASYSTENTA OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ Z pomocy i wsparcia asystenta osoby niepełnosprawnej jako elementu wyrównywania szans skorzystało 0 uczestników projektu. Asystent realizował swoje wsparcie m. in. poprzez wdrażanie do samodzielnego poruszania się środkami komunikacji miejskiej, udzielanie wskazówek w celu przełamywania poczucia izolacji społecznej, wsparcie podczas przejazdu do miejsca zamieszkania i z powrotem itp.

7 WSPARCIE DORADCY DS. OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Osoby niepełnoprawne w czasie trwania projektu spotykały się na konsultacjach z doradcą ds. osób niepełnosprawnych. Spotkania były wyznaczone zgodnie z potrzebami osób niepełnosprawnych. Na często indywidualnych spotkaniach osoby niepełnosprawne mogły pogłębić swoją wiedzę na temat swoich praw i obowiązków wynikających z niepełnosprawności. Osoby niepełnosprawne mogły również liczyć na fachową pomoc ze strony doradcy dotyczącą uczestnictwa w projekcie i wywiązywania się z określonych zadań wynikających z zawartej umowy. Spotkania doradcy ds. osób niepełnosprawnych z uczestnikami miały również charakter monitoringowy i ewaluacyjny. PRACA SOCJALNA Usamodzielniający się wychowankowie w czasie trwania projektu spotykali się na indywidualnych konsultacjach z pracownikami PCPR. Spotkania wyznaczane były m.in. zgodnie z potrzebami uczestników i odbywały się co najmniej raz w miesiącu. Głównym celem pracy 4 pracowników PCPR była pomoc i kontrolowanie procesu usamodzielniania się oraz wywiązywania z zadań wynikających z uczestnictwa w projekcie. Spotkania pracowników PCPR z usamodzielniającymi się uczestnikami miały również charakter monitoringowy i ewaluacyjny. Spotkania odbywały się w siedzibie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Tarnowskich Górach. SPOTKANIE INTEGRACYJNE W dniu czerwca 203r. na terenie miasta Kalety- Stadion Klubu Sportowego Unia Kalety ul. Fabryczna 25 odbyło się spotkanie integracyjne dla usamodzielniających się wychowanków i ich rodzin pn Samodzielni- nieprzeciętni!. Spotkanie zorganizowano we współpracy z Urzędem Miasta Kalety. Do przygotowania spotkania włączono lokalne instytucje. Na spotkanie zostało zaproszonych 06 usamodzielnionych wychowanków z rodzin zastępczych ( uczestników projektu systemowego Skrzydła Powiatu z lat 2009-203 ) oraz przyszli

8 uczestnicy edycji projektu 204 205, ich rodziny, opiekunowie oraz osoby z otoczenia, w tym dzieci z rodzin zastępczych. W spotkaniu wzięło udział 409 osób, w tym 95 dzieci. Celem nadrzędnym spotkania była integracja środowiska usamodzielniających się wychowanków i ich rodzin ze społecznością lokalną, przełamywanie barier społecznych i poszerzenie świadomości społecznej oraz tolerancji wobec osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, mogących mieć trudności w prawidłowym funkcjonowaniu i wypełnianiu ról społecznych. Ponadto impreza miała na celu przybliżenie mieszkańcom Powiatu Tarnogórskiego idei rodzicielstwa zastępczego i wzbudzenie zainteresowania tą formą opieki zastępczej nad dziećmi pochodzącymi ze środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz zapoznanie z realizowanym projektem systemowym Skrzydła Powiatu.

9 IV. OPIS BADAŃ Badania ewaluacyjne dotyczą realizacji projektu w 203 roku. Projekt Skrzydła Powiatu rozwój i promocja aktywnej integracji społecznej i zawodowej mieszkańców Powiatu Tarnogórskiego był dużym wyzwaniem pod względem podejmowanych w jego ramach działań. Jednym z najważniejszych wyzwań stało się dostosowanie zasad funkcjonowania projektu do jego odbiorców, tj. osób niepełnosprawnych - nieaktywnych zawodowo, poszukujących pracy, nie pozostających w zatrudnieniu lub zatrudnionych lecz zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz osób usamodzielniających się. Za główne obszary badawcze w ramach projektu uznano następujące zagadnienia: OSOBA NIEPEŁNOSPRAWNA - uczestnik projektu analiza ze względu na korzyści, jakie wyniosła jako uczestnik projektu oraz zmiany, które są spowodowane uczestnictwem w projekcie; OGÓLNA OCENA REALIZACJI FORM WSPARCIA PRZEWIDZIANYCH W PROJEKCIE pod kątem oceny jakości wykonania / przeprowadzenia kursów / szkoleń, warsztatów oraz innych działań podejmowanych przez kadrę w ramach projektu; OSOBA USAMODZIELNIAJĄCA SIĘ - uczestnik projektu - analiza ze względu na korzyści, jakie wyniosła jako uczestnik projektu oraz zmiany spowodowane uczestnictwem w projekcie; OGÓLNA OCENA REALIZACJI PROJEKTU pod kątem poziomu zadowolenia uczestników z udziału w projekcie i oceny najbardziej wartościowych działań w nim realizowanych. Główne i pytania badawcze usamodzielniających się (w dotyczące obszaru odniesieniu do celów osób niepełnosprawnych szczegółowych projektu) są następujące: Czy w subiektywnym odczuciu poprzez udział w projekcie u uczestników nastąpiło zwiększenie mobilności zawodowej na współczesnym rynku pracy? Czy w subiektywnym odczuciu poprzez udział w projekcie u uczestników nastąpiła

20 poprawa funkcjonowania psychospołecznego? Czy w subiektywnym odczuciu poprzez udział w projekcie uczestnicy zdobyli nowe kompetencje i umiejętności zawodowe? Główne pytania badawcze dotyczące obszaru ogólnej oceny realizacji form wsparcia przewidzianych w projekcie są następujące: Jak oceniane są przez uczestników kompetencje osób prowadzących dany kurs / szkolenie, doradztwo lub inne działanie w ramach projektu? Jak oceniana jest przez uczestników projektu forma udzielonego wsparcia? Czy wiedza zdobyta podczas kursu / szkolenia, doradztwa lub innego działania będzie dla uczestników przydatna w przyszłości / w przyszłej pracy? Główne pytania badawcze dotyczące obszaru ogólnej oceny realizacji projektu: W jakim stopniu uczestnicy są zadowoleni z udziału w projekcie? Jakie działania w projekcie były dla uczestników najbardziej wartościowe?

2 V. METODOLOGIA Badania na potrzeby projektu prowadzone były za pomocą techniki ankiety. W celu dokonania odpowiedzi na pytania badawcze dotyczące obszaru ogólnej oceny realizacji form wsparcia przewidzianych w projekcie, jak również obszaru ogólnej oceny realizacji projektu zastosowano kwestionariusze ankiety ewaluacyjnej ex-post, tj. po zakończonym działaniu uczestnicy dobrowolnie wypełniali kwestionariusze ankiety odnoszące się do danego działania. Zebrane kwestionariusze ankiet dotyczyły oceny takich form wsparcia jak: zajęcia aktywizujące zdrowotnie, indywidualne konsultacje z doradcą zawodowym, kursy zawodowe, inne szkolenia i warsztaty warsztaty psychologiczne, warsztaty z trenerem pracy, indywidualne konsultacje z psychologiem, indywidualne konsultacje z pedagogiem, wsparcie asystenta osoby niepełnosprawnej, warsztaty dla usamodzielniających się wychowanków. Natomiast, aby zbadać obszar dotyczący osób niepełnosprawnych i usamodzielniających się oraz odpowiedzieć na pytania badawcze dotyczące ww. obszarów zastosowano metodę badań porównawczych przy pomocy techniki ankiety. Uczestnicy tuż po przystąpieniu do projektu (z chwilą podpisania umowy lub indywidualnego programu usamodzielniania się) dobrowolnie wypełniali kwestionariusze ankiety ewaluacyjnej ex-ante. Po zakończonym projekcie poproszono uczestników, żeby wypełnili również kwestionariusze ankiety ewaluacyjnej ex-post. Na tej podstawie dokonano porównania i wyciągnięto odpowiednie wnioski, które są odpowiedzią na postawione pytania badawcze.

22 VI. WYNIKI BADAŃ EWALUACYJNYCH OBSZAR OGÓLNEJ OCENY REALIZACJI FORM WSPARCIA PRZEWIDZIANYCH W PROJEKCIE Kompetencje osób prowadzących Uczestnicy projektu oceniając kompetencje osoby prowadzące dany kurs, szkolenie, doradztwo lub inne działanie w ramach projektu brali pod uwagę następujące kwestie: umiejętności dydaktyczne prowadzącego, poziom wiedzy merytorycznej, umiejętność zaangażowania uczestników i wzbudzanie w nich zainteresowania tematem, sposób udzielania wsparcia. Uczestnicy oceniali prowadzących mając do dyspozycji 5-punktową skalę ocen, w której poszczególne liczby oznaczały: bardzo słabo 2 słabo 3 zadowalająco 4 dobrze 5 bardzo dobrze. Niniejszy wykres przedstawia, że wszystkie osoby prowadzące otrzymały średnią ocen wyższą niż 4,0 pkt, co wskazuje, iż uczestnicy ocenili je jako posiadające dobre umiejętności dydaktyczne i dobry poziom wiedzy merytorycznej, jak również potrafiące zaangażować uczestników i wzbudzić w nich zainteresowanie tematem. Uczestnikom podobał się również sposób, w jaki osoby te udzielały wsparcia.

23 zajęcia rehabilitacyjne warsztaty psychologiczne indywidualne konsultacje z doradcą zawodowym warsztaty z trenerem pracy indywidualne konsultacje z psychologiem warsztaty z usamodzielniania inne szkolenia i warsztaty kursy zawodowe wsparcie asystenta osoby niepełnosprawnej indywidualne konsultacje z pedagogiem 0 2 3 4 5 6 Wykres 6. Średnia ocena kompetencji osób prowadzących zajęcia w ramach projektu. Forma udzielonego wsparcia Uczestnicy projektu oceniając formę udzielonego wsparcia, tj. dany kurs, szkolenie, doradztwo lub inne działanie w ramach projektu brali pod uwagę następujące kwestie: stopień, w jakim udzielono wsparcia, atmosferę podczas danego wsparcia, poziom spełnienia swoich oczekiwań dotyczących danego wsparcia, przydatność materiałów szkoleniowych / dydaktycznych, ogólną ocenę całości wsparcia. Uczestnicy oceniając formę udzielonego wsparcia mieli do dyspozycji 5-punktową skalę ocen: bardzo słabo 2 słabo 3 zadowalająco 4 dobrze 5 bardzo dobrze.

24 Prawie wszystkie formy wsparcia realizowane w ramach projektu ocenione zostały powyżej 4,0 pkt, czyli na poziomie dobrym. Najlepszą ocenę i najwyższą z możliwych, tj. 5 pkt. (poziom bardzo dobry) uzyskało wsparcie asystenta osoby niepełnosprawnej, co pokazuje poniższy wykres. zajęcia rehabilitacyjne warsztaty psychologiczne inne kursy i warsztaty warsztaty z trenerem pracy kursy zawodowe indywidualne konsultacje z doradcą zawodowym indywidualne konsultacje z pedagogiem indywidualne konsultacje z psychologiem warsztaty z usamodzielniania wsparcie asystenta osoby niepełnosprawnej 0 0,5,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 średnia ocena formy udzielonego wsparcia Wykres 7. Średnia ocena formy udzielonego wsparcia w ramach projektu. Przydatność w przyszłości / w przyszłej pracy Osoby uczestniczące w projekcie miały również możliwość oceny przydatności zdobytej wiedzy (podczas kursu / szkolenia, doradztwa lub innego działania) w przyszłości i/lub przyszłej pracy. Uczestnicy dokonując oceny korzystali z 5-punktowej skali (identycznej jak przy ocenie kompetencji osób prowadzących i formy udzielonego wsparcia). Z poniższego wykresy wynika, iż uczestnicy ocenili wiedzę zdobytą podczas działań w ramach projektu jako przydatną w przyszłości. Jako bardzo przydatną, tj. wynik 5 pkt., osoby uczestniczące w projekcie oceniły wiedzę uzyskaną podczas udzielania wsparcia przez asystenta osoby niepełnosprawnej.

25 zajęcia rehabilitacyjne warsztaty psychologiczne kursy zawodowe indywidualne konsultacje z psychologiem inne kursy i warsztaty warsztaty z trenerem pracy indywidualne konsultacje z doradcą zawodowym indywidualne konsultacje z pedagogiem warsztaty z usamodzielniania wsparcie asystenta osoby niepełnosprawnej 0 0,5,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 ocena przydatności zdobytej wiedzy Wykres 8. Średnia ocena przydatności zdobytej wiedzy (poprzez udział w projekcie) w przyszłości / przyszłej pracy. OBSZAR OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH I USAMODZIELNIAJĄCYCH SIĘ Mobilność zawodowa na współczesnym rynku pracy W celu określenia czy w subiektywnym odczuciu u uczestników projektu nastąpiło zwiększenie mobilności zawodowej na współczesnym rynku pracy w kwestionariuszach ankiet zastosowano następujące pytania: Kwestionariusz ankiety ex-ante ) Czy któraś z przeszkód typu: niskie kwalifikacje lub ich brak, brak doświadczenia zawodowego, brak wiary we własne możliwości, niska samoocena, brak znajomości swoich predyspozycji zawodowych, niepełnosprawność są/mogą być Pani/Pana zdaniem powodem braku możliwości znalezienia przez Panią/Pana zatrudnienia? 2) Czy zna Pani/Pan swoje predyspozycje zawodowe? 3) Czy wie Pani/Pan, gdzie szukać informacji, pomocy w znalezieniu pracy? 4) Czy zna Pani/Pan aktualne potrzeby i wymagania lokalnego rynku pracy? 5) Czy ma Pani/Pan sprecyzowane plany zawodowe?

26 Kwestionariusz ankiety ex-post ) Czy udział w projekcie dał Pani/Panu wiedzę lub umiejętności przydatne w pokonywaniu różnych trudności/barier przy poszukiwaniu pracy, zwiększaniu aktywności zawodowej? 2) Czy po warsztatach i spotkaniu z doradcą zawodowym udało się ustalić Pani/Panu swoje predyspozycje zawodowe (w czym jestem dobry, co potrafię, jaki zawód mogłabym/mógłbym wykonywać)? 3) Czy po warsztatach i spotkaniu z doradcą zawodowym wie Pani/Pan, gdzie szukać informacji o możliwościach znalezienia pracy? 4) Czy po warsztatach i spotkaniu z doradcą zawodowym wie Pani/Pan, co oferuje rynek pracy (np. możliwości staży, szkoleń, podjęcia działalności gospodarczej w ramach dotacji)? 5) Czy po warsztatach i spotkaniu z doradcą zawodowym dokonała/dokonał Pani/Pan wyboru szkolenia lub innej ścieżki rozwoju zawodowego? Uczestnicy mogli udzielać odpowiedzi typu: tak, raczej tak, trudno powiedzieć, raczej nie, nie. Odpowiedziom nadano odpowiednio rangę punktową: 4, 3, 2,, 0. Następnie policzono średnią punktów z uzyskanych odpowiedzi. Analiza poniższego wykresu pozwala stwierdzić, iż w wyniku udziału w projekcie w subiektywnym odczuciu uczestników projektu, ich poziom mobilności zawodowej na współczesnym rynku pracy wzrósł aż o 42,35%.

27 33,88 35 30 25 23,8 20 poziom mobilności zawodowej 5 0 5 0 po zakończeniu udziału w Projekcie przed przystąpieniem do Projektu Wykres 9. Średni poziom mobilności zawodowej uczestników projektu. Funkcjonowanie psychospołeczne W celu określenia czy w subiektywnym odczuciu u uczestników projektu nastąpiła poprawa funkcjonowania psychospołecznego w kwestionariuszach ankiet zastosowano następujące pytania: Kwestionariusz ankiety ex-ante ) Czy określiłaby/określiłby Pani/Pan siebie jako osobę o dużej samodzielności i niezależności życiowej (w zakresie zaspokojenia niezbędnych potrzeb, radzenia sobie z trudnościami itp.)? 2) Czy zdaniem Pani/Pana któraś z przyczyn: niepełnosprawność, pobyt w pieczy zastępczej, płeć wpływają w Pani/Pana przypadku na nierówne traktowanie i wykluczenie społeczne? 3) Czy ma Pani/Pan potrzebę poznania nowych ludzi, poszerzenia środowiska, w którym Pani/Pan funkcjonuje? 4) Czy posiada Pani/Pan pewne obawy o bezpieczeństwo swoje lub swojej rodziny? Kwestionariusz ankiety ex-post ) Czy udział w projekcie (w tym konsultacje z psychologiem, pedagogiem, warsztaty

28 psychologiczne) miał wpływ na rozwój i zdobycie przez Panią/Pana nowych umiejętności w zakresie zwiększenia samodzielności, niezależności, radzenia sobie z trudnościami? 2) Czy udział w projekcie dał Pani/Panu większą wiedzę i świadomość o swoich prawach, w tym prawo do równego traktowania? 3) Czy udział w projekcie (w tym udział w wyjazdach warsztatowych, grupach samopomocowych, warsztatach psychologicznych) dał Pani/Panu możliwość poznania nowych ludzi i środowisk? 4) Czy możliwość skorzystania z usług pracownika socjalnego, psychologa i prawnika działających w Punkcie Interwencji Kryzysowej może być pomocna w rozwiązywaniu trudnych sytuacji życiowych Pani/Pana najbliższej rodziny, środowiska? Uczestnicy mogli udzielać odpowiedzi typu: tak, raczej tak, trudno powiedzieć, raczej nie, nie. Odpowiedziom nadano odpowiednio rangę punktową: 4, 3, 2,, 0. Następnie policzono średnią punktów z uzyskanych odpowiedzi. Jak wynika z poniższego wykresu w wyniku udziału w projekcie u uczestników w subiektywnym odczuciu nastąpiła poprawa funkcjonowania psychospołecznego o 25,04%. 38,45 40 35 30,75 30 25 20 5 poziom funkcjonowania psychospołecznego 0 5 0 po zakończeniu udziału w Projekcie Wykres 0. Średni poziom funkcjonowania psychospołecznego uczestników projektu.

29 Kompetencje i umiejętności zawodowe W celu określenia czy w subiektywnym odczuciu uczestnicy projektu nabyli nowe kompetencje i umiejętności zawodowe zastosowano następujące pytania: Kwestionariusz ankiety ex-ante ) Czy posiada Pani/Pan wystarczające kwalifikacje o charakterze zawodowym? Kwestionariusz ankiety ex-post ) Czy poprzez udział w projekcie zdobyła Pani / zdobył Pan nowe i rozwinął dotychczasowe umiejętności zawodowe? Z odpowiedzi udzielonych przez uczestników projektu wynika, iż w subiektywnym odczuciu znacząco wzrósł ich poziom kompetencji i umiejętności zawodowych, tj. aż o 87,78%. Oznacza to,że w większości uczestnicy projektu nabyli nowe kwalifikacje o charakterze zawodowym. 33,8 35 30 25 20 8 5 0 5 0 po zakończeniu udziału w Projekcie przed przystąpieniem do Projektu Wykres. Średni poziom kompetencji i umiejętności zawodowych uczestników projektu. poziom kompetencji i umiejętności zawodowych

30 OBSZAR OGÓLNEJ OCENY REALIZACJI PROJEKTU Zadowolenie z udziału w projekcie Uczestnicy projektu ocenili stopień zadowolenia z udziału w projekcie mając do dyspozycji następującą skalę ocen: tak, raczej tak, trudno powiedzieć, raczej nie, nie. Poniższy wykres przedstawia, iż wszyscy uczestnicy byli zadowoleni z udziału w projekcie. Odpowiedzi tak udzieliło 8% osób, odpowiedzi raczej tak udzieliło 9% uczestników. 9% 8% tak raczej tak Wykres 2. Czy jesteś zadowolony z udziału w projekcie? Najbardziej wartościowe działania W celu określenia najbardziej wartościowych działań podejmowanych w ramach projektu uczestnicy zaznaczali w kwestionariuszu ankiety te działania, które ich zdaniem były najbardziej wartościowe. Można było zaznaczyć więcej niż jedną odpowiedź. Poniższy wykres ilustruje uszeregowaną od najmniejszej do największej ilość zaznaczonych odpowiedzi w odniesieniu do działań w projekcie.

3 Osoby uczestniczące w projekcie najbardziej doceniły możliwość skorzystania z kursów o charakterze zawodowym oraz współpracę z pracownikiem PCPR w ramach projektu. Natomiast najmniej doceniono możliwość skorzystania z udziału w spotkaniach grup samopomocowych. Należy podkreślić, że coraz większa liczba osób korzysta z tego rodzaju wsparcia. grupy samopomocowe konsultacja z pedagogiem możliwość poradnictwa w Punkcie Interwencji Kryzysowej pomoc asystenta osoby niepełnosprawnej konsultacja z psychologiem spotkania z doradcą zawodowym warsztaty z trenerem pracy kursy o charakterze zawodowym zajęcia aktywizujące zdrowotnie warsztaty psychologiczne współpraca z pracownikiem PCPR w ramach Projektu warsztaty wyjazdowe 0 5 0 5 20 25 30 Wykres 3. Liczba odpowiedzi w odniesieniu do działań podejmowanych w ramach projektu od najmniej do najbardziej wartościowych. 35 40 45