Rada Unii Europejskiej Bruksela, 28 listopada 2016 r. (OR. en) 14684/16 WYNIK PRAC Od: Do: Sekretariat Generalny Rady Delegacje DEVGEN 254 ACP 165 RELEX 970 OCDE 4 Nr poprz. dok.: 14324/16 DEVGEN 244 ACP 153 RELEX 939 OECD 3 Dotyczy: Wspólne stanowisko UE na drugie posiedzenie na wysokim szczeblu globalnego partnerstwa w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju (GPEDC) (Nairobi, 29 listopada 1 grudnia 2016 r.) Konkluzje Rady (28 listopada 2016 r.) Delegacje otrzymują w załączeniu konkluzje Rady w sprawie wspólnego stanowiska UE na drugie posiedzenie na wysokim szczeblu globalnego partnerstwa w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju (GPEDC) (Nairobi, 29 listopada 1 grudnia 2016 r.), przyjęte przez Radę na jej 3505. posiedzeniu, które odbyło się w dniu 28 listopada 2016 r. 14684/16 mb/mg 1 DGC 1 PL
ZAŁĄCZNIK Konkluzje Rady w sprawie wspólnego stanowiska UE na drugie posiedzenie na wysokim szczeblu globalnego partnerstwa w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju (Nairobi, 29 listopada 1 grudnia 2016 r.) 1. W programie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030 i celach zrównoważonego rozwoju przedstawiono całościową wizję działań na rzecz wyeliminowania ubóstwa, ograniczenia nierówności na całym świecie i ochrony naszej planety. Program ten zapewnia równowagę między gospodarczymi, społecznymi i ekologicznymi aspektami trwałego rozwoju i uznaje znaczenie wzajemnych powiązań między celami ogólnymi i szczegółowymi. Jest to uniwersalny program działań mający zastosowanie w taki sam sposób do każdego kraju i nakładający obowiązki na wszystkich. 2. Program działań z Addis Abeby, jako jego integralna część, określa nowy paradygmat dotyczący realizacji programu działań do roku 2030, poprzez globalne partnerstwo obejmujące sprzyjające ramy polityczne, środki finansowe, budowanie zdolności i transfer technologii. Kładzie on główny nacisk na działania krajowe i stabilne polityki, poparte przez przyjazne środowisko międzynarodowe i spójność polityki na wszystkich szczeblach. W tym kontekście współpraca na rzecz rozwoju może być ważnym elementem dla krajów rozwijających się, w szczególności wtedy, gdy jest efektywnie wykorzystywana i gdy zapewniona jest spójność polityki na rzecz rozwoju. 3. Program na rzecz skuteczności rozwoju oraz globalne partnerstwo w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju (GPEDC) pokazują, że następuje przejście od pomocy do skuteczności rozwoju, z przeniesieniem akcentu z przepływów w ramach oficjalnej pomocy rozwojowej (ODA) na szersze partnerstwa na rzecz rozwoju i stosowne podmioty. W istotny sposób przyczyni się to do realizacji programu działań do roku 2030 w krajach rozwijających się. 4. UE i jej państwa członkowskie apelują do wszystkich partnerów w dziedzinie rozwoju, by na posiedzeniu na wysokim szczeblu w Nairobi zapewnili jeszcze większy wkład GPEDC w realizację programu działań do roku 2030. 14684/16 mb/mg 2
5. Przy pełnym poszanowaniu priorytetów poszczególnych państw członkowskich współpraca UE i jej państw członkowskich na rzecz rozwoju będzie ukierunkowana na obszary, w których potrzeby są największe i w których może ona przynieść najlepsze efekty, szczególnie w krajach najsłabiej rozwiniętych (LDC) oraz na obszarach niestabilnych i objętych konfliktem. UE potwierdza swoje zbiorowe zobowiązanie do osiągnięcia celu w postaci stosunku ODA do DNB na poziomie 0,7% do końca trwania programu działań do roku 2030. Ponadto, w odniesieniu do krajów najsłabiej rozwiniętych UE podejmuje się zbiorowo osiągnąć w krótkim terminie cel w postaci stosunku ODA do DNB na poziomie 0,15 0,20 %, a do końca trwania programu działań do roku 2030 na poziomie 0,20 %. ODA może również przyczynić się do zwiększenia wykorzystania innych środków wdrażania i wspierać budowanie zdolności, także w krajach o średnich dochodach, aby rozwiązać problem nierówności i wspierać realizację programu działań do roku 2030. Zważywszy że obecnie na świecie większość osób ubogich mieszka w krajach o średnich dochodach, należy zapewnić dalsze włączanie tych krajów do głównego wątku dyskusji nad zrównoważonym podejściem do dbania o interesy osób najuboższych i najsłabszych grup społecznych. 6. UE i jej państwa członkowskie potwierdzają znaczenie i podstawową rolę zasad skuteczności rozwoju, jak uzgodniono w Pusanie, tj. poczucia odpowiedzialności za rozwój priorytetów przez kraje rozwijające się, ukierunkowania na wyniki, partnerstw na rzecz rozwoju sprzyjających włączeniu społecznemu oraz przejrzystości i wzajemnej rozliczalności. UE i jej państwa członkowskie uznają zasady skuteczności pomocy i rozwoju zawarte w deklaracji paryskiej z 2005 r., programie działania z Akry z 2008 r. i umowie o partnerstwie z Pusan z 2011 r. 7. UE i jej państwa członkowskie podkreślają potrzebę przyjęcia ambitnego i przełomowego podejścia do kwestii eliminowania pierwotnych przyczyn i czynników zwiększających ryzyko występowania różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn, dyskryminacji i przemocy wobec kobiet i dziewcząt w celu osiągnięcia trwałych rezultatów. Rada przypomina, że prawa kobiet i dziewcząt, równość płci oraz wzmocnienie pozycji kobiet i dziewcząt należy traktować zarówno jako odrębny cel, jak i przekrojowe zagadnienie w kontekście osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Unijny plan działania w sprawie równości płci na lata 2016 2020 służy jako orientacyjne ramy działań UE na rzecz realizacji tych zobowiązań. 14684/16 mb/mg 3
8. Wszelkie formy współpracy na rzecz rozwoju powinny być oparte na zasadach skuteczności rozwoju. Współpraca na rzecz rozwoju obejmuje międzynarodowe finansowanie publiczne i prywatne ukierunkowane na wyniki w zakresie rozwoju, jak również interakcje między krajowymi finansami a polityką wobec partnerów w dziedzinie rozwoju. Zasoby te obejmują ODA, ale się do niej nie ograniczają. Obejmują one również inne niż ODA kwalifikujące się środki na finansowanie działań związanych ze zmianą klimatu, inne oficjalne przepływy, współpracę południe-południe i współpracę trójstronną, fundusze i łączone finansowanie publiczno-prywatne, działania społeczeństwa obywatelskiego i niektóre rodzaje współpracy niefinansowej, w tym środki w zakresie polityki i zaangażowanie sektora prywatnego. Ponadto obejmują one pomoc humanitarną, z poszanowaniem zasad humanitarnych. Wszystkie te zasoby mają podstawowe znaczenie, powinny się wzajemnie uzupełniać i wspólnie prowadzić do osiągania jak najlepszych wyników. 9. Choć podstawowe zasady skuteczności rozwoju są wspólne dla wszystkich partnerów, UE i jej państwa członkowskie uznają, że podejście poszczególnych grup partnerów w dziedzinie rozwoju do stosowania tych zasad będzie zróżnicowane. UE i jej państwa członkowskie uwzględniają tę różnorodność i zachęcają wszystkich partnerów w dziedzinie rozwoju do zaprezentowania własnego podejścia do wdrażania zasad skuteczności rozwoju podczas drugiego posiedzenia na wysokim szczeblu GPEDC w Nairobi. UE i jej państwa członkowskie: Podejmowanie działań 10. UE i jej państwa członkowskie w ambitny sposób wprowadzają każdą zasadę i potwierdzają istniejące zobowiązania. Aby osiągnąć dalsze postępy, podjęte zostaną następujące konkretne działania: Demokratyczna odpowiedzialność poszczególnych krajów. 11. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać kraje partnerskie we wzmacnianiu ich polityk krajowych i systemów demokratycznych rządów na rzecz zrównoważonego zapewniania podstawowych usług ich obywatelom. UE i jej państwa członkowskie nadal będą promować i monitorować korzystanie z systemów krajowych w ramach wszystkich trybów udzielania pomocy, jeżeli pozwoli na to jakość tych systemów, także na szczeblu lokalnym. 14684/16 mb/mg 4
12. UE i jej państwa członkowskie przyspieszą działania na rzecz odejścia od pomocy wiązanej. Oprócz poprawienia stosunku wartości do ceny, odejście od pomocy wiązanej stwarza na szczeblu lokalnym możliwości prowadzenia zamówień publicznych, rozwoju przedsiębiorstw, zatrudnienia i generowania dochodu w krajach rozwijających się. UE i jej państwa członkowskie podkreślają, jak ważne jest zapewnienie, by pomoc wspierała lokalne przedsiębiorstwa w całym łańcuchu dostaw. 13. Krajowe finanse publiczne powinny być centralnym elementem wysiłków wszystkich krajów na rzecz osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju. UE i jej państwa członkowskie zwiększą wsparcie dla krajów partnerskich w celu uruchomienia zasobów krajowych oraz wzmocnienia środków w zakresie kontroli, zwalczania nadużyć finansowych, przeciwdziałania praniu pieniędzy i walki z korupcją, usprawnienia administracji podatkowej i zwalczania nielegalnych przepływów finansowych, uchylania się od opodatkowania i unikania opodatkowania. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać Inicjatywę podatkową z Addis Abeby oraz stosowanie systemów e-rządzenia. UE i jej państwa członkowskie zachęcają wszystkie podmioty zapewniające finansowanie i kraje partnerskie do przystąpienia do tej inicjatywy, aby zintensyfikować mobilizację zasobów krajowych przez kraje partnerskie. 14. Rada przywołuje swoje konkluzje z dnia 12 maja 2016 r. w sprawie intensyfikacji wspólnego programowania i przypomina, że wspólne programowanie UE powinno być promowane i wzmacniane, a jednocześnie powinno zachować dobrowolny, elastyczny i inkluzywny charakter oraz powinno być dostosowane do sytuacji danego kraju. Wspólne programowanie UE może wzmocnić skoordynowany dialog polityczny, jak również wspólną analizę, wymianę informacji, inicjatywy z zakresu wspólnego wdrożenia, wspólne monitorowanie i wspólne oceny. Wspólne programowanie UE ma potencjał zwiększenia skuteczności, spójności, przejrzystości, przewidywalności i dostrzegalności zewnętrznej pomocy Unii. Realizacja wspólnego programowania na szczeblu krajowym może ułatwić skuteczniejszy podział pracy i zmniejszenie rozdrobnienia pomocy. Fundamentalne znaczenie dla tego procesu ma zaangażowanie, odpowiedzialność i samoodpowiedzialność krajów partnerskich. Wspólne programowanie UE powinno podążać za strategią rozwojową danego kraju partnerskiego. 14684/16 mb/mg 5
Ukierunkowanie na wyniki 15. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać spójność z ramami wyników na poziomie kraju partnerskiego. UE i jej państwa członkowskie będą stopniowo dostosowywać swoje systemy sprawozdawczości w zakresie wyników w celu wzmocnienia powiązań ze wskaźnikami dotyczącymi celów zrównoważonego rozwoju, w stosownych przypadkach propagować wspólne standardy sprawozdawczości i wspierać ich stosowanie przez kraje partnerskie. UE i jej państwa członkowskie uwzględnią program działań do roku 2030 i wskaźniki dotyczące celów zrównoważonego rozwoju przy formułowaniu unijnego podejścia ukierunkowanego na wyniki, co przyczyni się do promowania wspólnych ram wyników w zakresie rozwoju na szczeblu krajowym dla różnych zainteresowanych podmiotów. UE i jej państwa członkowskie terminowo i w ujednolicony sposób opublikują szczegółowe dane na temat osiągniętych wyników. 16. UE i jej państwa członkowskie zwiększą wsparcie dla budowania zdolności w zakresie gromadzenia i analizowania danych i statystyk, w tym danych z podziałem na wiek i płeć, oraz dla sprawozdawczości dotyczącej wyników w krajach partnerskich, tak aby wyniki te mogły być wykorzystane w procesie kształtowania polityki, planowania i sporządzania budżetu. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać kraje partnerskie w działaniach na rzecz wzmacniania procedur sporządzania budżetu z uwzględnieniem aspektu płci. Przejrzystość i wzajemna rozliczalność 17. Pełna przejrzystość zasobów w zakresie rozwoju ma kapitalne znaczenie, by zapewnić wsparcie dla kontroli i wzajemnej rozliczalności przez wiele zainteresowanych podmiotów, w tym obywateli w UE i w krajach partnerskich. UE i jej państwa członkowskie będą wydawać publikacje zgodnie ze standardami sprawozdawczości OECD i w coraz większym stopniu zgodnie ze standardami przewidzianymi w międzynarodowej inicjatywie na rzecz przejrzystości pomocy (IATI), a także prowadzić wymianę najlepszych praktyk i wiedzy, aby przyspieszyć postępy. UE i jej państwa członkowskie potwierdzają swoje zaangażowanie na rzecz pełnego wdrożenia wspólnych, otwartych standardów w zakresie elektronicznego publikowania informacji o współpracy na rzecz rozwoju i będą dążyć do tego, by w sposób jak najbardziej regularny publikować informacje na temat bieżących działań, w tym dane dotyczące wyników i dane perspektywiczne, o ile będą dostępne. UE i jej państwa członkowskie zwracają się do wszystkich podmiotów zapewniających finansowanie na rzecz rozwoju i partnerów wdrażających, by podawali do wiadomości publicznej kompleksowe informacje na temat ich działalności w krajach rozwijających się. 14684/16 mb/mg 6
18. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać wykorzystywanie danych, m.in. poprzez rozwijanie narzędzi umożliwiających korzystanie z dostępnych danych i ich wizualizację. UE i jej państwa członkowskie będą zachęcać kraje partnerskie i podmioty działające na rzecz rozwoju do dobrego wykorzystania takich narzędzi. Partnerstwa na rzecz rozwoju angażujące wiele podmiotów 19. UE i jej państwa członkowskie skoncentrują się na rozwijaniu silnych partnerstw ze społeczeństwem obywatelskim, w tym z instytucjami propagującymi wiedzę i instytucjami akademickimi, z władzami lokalnymi i sektorem prywatnym poprzez zapewnienie bardziej sprzyjających warunków dla tych podmiotów. UE i jej państwa członkowskie będą również wspierać partnerstwa z parlamentami krajowymi oraz organizacjami regionalnymi i międzynarodowymi. 20. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać organizacje społeczeństwa obywatelskiego, tak by mogły one w pełni odgrywać swoją rolę niezależnych pełnoprawnych podmiotów działających na rzecz rozwoju. UE i jej państwa członkowskie będą wspierać tworzenie sprzyjających warunków dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz będą z nimi współpracować w sposób zorganizowany, by zapewnić uwzględnianie ich opinii podczas całego cyklu planowania i realizacji polityki. 21. UE i jej państwa członkowskie będą współpracować z sektorem prywatnym w ramach zorganizowanego dialogu i partnerstwa w celu promowania odpowiedzialnych praktyk biznesowych oraz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw. UE i jej państwa członkowskie wspierają wzmocnienie ekonomicznej pozycji kobiet. 22. Łączenie instrumentów i nowy europejski plan inwestycji zewnętrznych to ważne inicjatywy na rzecz stymulowania prywatnych inwestycji i propagowania roli mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Będą one wdrażane zgodnie z zasadami skuteczności rozwoju. 23. UE i jej państwa członkowskie wzmocnią pozycję władz lokalnych poprzez wspieranie procesów decentralizacji i będą wspierać lokalne społeczności w ich kontaktach z samorządami lokalnymi podczas cyklu planowania i realizacji polityki. 14684/16 mb/mg 7
Zasada niewykluczania jako nadrzędna zasada programu działań do roku 2030 24. UE i jej państwa członkowskie uznają kluczowe znaczenie zasady niewykluczania jako nadrzędnej zasady leżącej u podstaw wszystkich form współpracy na rzecz rozwoju. Należy skoncentrować się na osobach dotkniętych ubóstwem oraz słabszych i marginalizowanych grupach społecznych, m.in. na osobach znajdujących się na obszarach niestabilnych i objętych konfliktem. 25. UE i jej państwa członkowskie będą realizować oparte na prawach podejście do współpracy na rzecz rozwoju, aby zapewnić przestrzeganie zasady niewykluczania, ograniczyć zjawisko skrajnego ubóstwa, wykluczenia i nierówności oraz zwalczać dyskryminację z takich względów, jak: rasa, pochodzenie etniczne, wiek, wyznanie, płeć, płeć społeczno-kulturowa, orientacja seksualna, a także dyskryminację wobec dzieci, osób należących do mniejszości, ludów tubylczych, uchodźców, migrantów i osób niepełnosprawnych. UE będzie wspierać w szczególności osoby ubogie i słabsze grupy społeczne w dochodzeniu ich praw, a tym samym przyczyni się do zwiększenia ich integracji społecznej, gospodarczej i politycznej oraz do wzmocnienia pozycji osób marginalizowanych. UE będzie wspierać zdolności w zakresie zdezagregowanych danych i ich wykorzystanie w celu śledzenia postępów i zapewnienia przestrzegania zasady niewykluczania. 26. Najbardziej podatne na zagrożenia grupy ludności zamieszkują w krajach niestabilnych i objętych konfliktami. Nowy ład na rzecz państw niestabilnych zapewnia rozwiązania, które mogą być przydatne przy realizacji programu działań do roku 2030, a międzynarodowy dialog dotyczący budowania pokoju i państwowości stanowi wyjątkową platformę w tym zakresie. UE i jej państwa członkowskie przeprowadzą wspólną analizę konfliktów do celów programowania uwzględniającego sytuacje konfliktowe oraz wzmocnią swoje zintegrowane podejście do konfliktów i kryzysów, m.in. poprzez powiązanie działań w zakresie bezpieczeństwa, dyplomacji, rozwoju i pomocy humanitarnej. 14684/16 mb/mg 8
Przyszła rola i mandat globalnego partnerstwa w sprawie skutecznej współpracy na rzecz rozwoju (GPEDC) 27. GPEDC powinno się koncentrować na wzmocnieniu impulsu politycznego związanego z pomocą i skutecznością pomocy oraz na wspieraniu realizacji zasad i zobowiązań na szczeblu krajowym, w tym poprzez wymianę najlepszych praktyk, partnerskie uczenie się i dzielenie się wiedzą. Partnerstwo w dalszym ciągu powinno się skupiać przede wszystkim na poszczególnych państwach, a nie na kwestiach globalnych. 28. Działania na poziomie krajowym i dyskusje polityczne powinny być kontynuowane zgodnie z jasnym, zintegrowanym planem prac przez następujące podmioty: wspólny zespół wsparcia GPEDC; Komitet Sterujący, regionalne platformy zajmujące się kwestią skuteczności rozwoju; inicjatywy na rzecz globalnego partnerstwa; oraz wspólnoty praktyków, aby szersze grono członków partnerstwa mogło wspólnie pracować nad kwestiami szczegółowymi. 29. Ramy i proces monitorowania GPEDC mają wyjątkowy charakter; przyjęto w nich podejście inkluzywne, obejmujące wiele zainteresowanych podmiotów, przy czym działania prowadzone są przez poszczególne kraje. Mają one pełnić ważną rolę we wspieraniu wdrażania i monitorowania programu działań do roku 2030. Wyniki procesu monitorowania GPEDC to cenny element podsumowania postępów i wyzwań w zakresie skuteczności wdrażania współpracy na rzecz rozwoju; powinny one być wykorzystywane jako narzędzie mające wpływ na zmianę zachowań. Należy zachęcać do systematycznej analizy i bieżącego wykorzystywania tych cennych danych pomiędzy działaniami w zakresie monitorowania, tak by wspierać dialog na szczeblu krajowym i regionalnym z myślą o zwiększeniu skuteczności. 30. UE i jej państwa członkowskie z zadowoleniem odnotowują, że w odpowiedzi na program działań do roku 2030 doprecyzowano wskaźniki stosowane w ramach monitorowania GPEDC. UE i jej państwa członkowskie zachęcają również inne podmioty zapewniające finansowanie na rzecz rozwoju, w tym kraje o średnich dochodach, do udziału w tym działaniu monitorującym. Wyniki procesu monitorowania GPEDC to cenny element podsumowania postępów i wyzwań w zakresie wdrażania współpracy na rzecz rozwoju; powinny one być wykorzystywane jako narzędzie mające wpływ na zmianę zachowań. 14684/16 mb/mg 9
31. GPEDC powinno być przykładem prawdziwego partnerstwa wszystkich podmiotów istotnych z punktu widzenia rozwoju. UE i jej państwa członkowskie z zadowoleniem odnotowują coraz większe zaangażowanie pochodzących z krajów Południa podmiotów zapewniających finansowanie na rzecz rozwoju, w szczególności sektora prywatnego. UE i jej państwa członkowskie zachęcają tych partnerów do odgrywania bardziej aktywnej roli w tym partnerstwie. 32. UE i jej państwa członkowskie popierają koncepcję organizowania naprzemiennych posiedzeń na wysokim szczeblu przy okazji istotnych spotkań międzynarodowych, np. posiedzeń Forum Politycznego Wysokiego Szczebla ds. Zrównoważonego Rozwoju. Pomiędzy tymi posiedzeniami należy utrzymać tempo prac na szczeblu technicznym i realizacji na szczeblu krajowym. UE i jej państwa członkowskie popierają utworzenie dodatkowego stanowiska czwartego niewykonawczego współprzewodniczącego w celu zwiększenia reprezentatywności. 14684/16 mb/mg 10