Spis treści 1. Wstęp... 2 1.1 Podstawa opracowania opinii... 2 2. Zakres wykonanych prac... 2 2.1 Prace terenowe... 2 2.2 Prace laboratoryjne... 3 2.3 Prace kameralne... 3 3. Położenie i użytkowanie terenu... 4 4. Budowa geologiczna... 4 5. Warunki wodne... 7 6. Charakterystyka geotechniczna podłoża gruntowego... 9 7. Wnioski... 12 8. Zalecenia... 13 Załączniki: 1 1-9. Mapy sytuacyjno-wysokościowe 2 1-20. Dzienniki wiertnicze otworów 3. Objaśnienia 4 1-3. Tabele parametrów geotechnicznych 1
1. Wstęp Niniejsza opinia zawiera wyniki badań geotechnicznych podłoża gruntowo-wodnego, zrealizowanych w celu ustalenia przydatności gruntów dla potrzeb budowy kanalizacji sanitarnej w miejscowości Lulin, Oborniki, Słonawy i Pacholewo, powiat obornicki, województwo wielkopolskie. 1.1 Podstawa opracowania opinii Opinia została opracowana na podstawie następujących aktów prawnych: - Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie ustalenia geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych z dn. 27 kwietnia 2012 r. - Zarządzenie Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych nr 51 z dn. 13 października 1970r. - Norma PN-81/B- 03020 i inne normy z nią związane. 2. Zakres wykonanych prac 2.1 Prace terenowe Lokalizacja i głębokość wierceń badawczych zostały ustalone z Projektantem obiektów i Zleceniodawcą, zgodnie z punktami zaznaczonymi na mapach sytuacyjno-wysokościowych (zał. nr 1.). Rzędne otworów ustalono na podstawie dostępnych map sytuacyjno-wysokościowych. Przed przystąpieniem do prac projektowych należy przeprowadzić niwelację geodezyjną odwierconych punktów badawczych. W trakcie prac terenowych wykonano 20 odwiertów badawczych do głębokości 4 6 m ppt (łącznie 95,7 mb odwiertu). 2
W czasie wierceń, pobrano próbki gruntu, z każdej warstwy litologicznej o odmiennych parametrach geotechnicznych. Próbki zostały poddane ocenie makroskopowej, w celu określenia rodzaju gruntu, barwy, wilgotności i stanu. Po zakończeniu prac terenowych otwory badawcze zlikwidowano poprzez zasypanie urobkiem wydobytym podczas wiercenia. Prace terenowe zostały wykonane w dniach 13 i 30 kwietnia 2013 roku. 2.2 Prace laboratoryjne Próbki gruntu pobrane w terenie, zostały poddane ponownej ocenie makroskopowej w warunkach laboratoryjnych. 2.3 Prace kameralne - na mapach sytuacyjno-wysokościowych naniesiono liczby porządkowe otworów badawczych; - sporządzono dzienniki wiertnicze otworów; - opracowano zestawienie średnich parametrów geotechnicznych warstw gruntów; -parametry geotechniczne dla poszczególnych warstw ustalono metodą B w oparciu o PN-81/B-03020, przyjmując symbol skonsolidowania dla gruntów spoistych B, C i D ; - opracowano część opisową. Dokumentację wykonano w trzech egzemplarzach dla Zleceniodawcy i jeden egzemplarz archiwalny dla wykonawcy. 3
3. Położenie i użytkowanie terenu Otwory badawcze wykonane zostały w miejscowościach Lulin, Słonawy, Oborniki (ul. Czarnkowska i Powstańców Wielkopolskich) oraz Pacholewo. Większość punktów badawczych znajdowała się w pobliżu lub w obrębie pasa dróg jezdnych i asfaltowych, przy których projektowane są instalacje omawianej kanalizacji sanitarnej. 4. Budowa geologiczna Północna część gminy Oborniki leży w Kotlinie Gorzowskiej i obejmuje szeroką na 3 4 km dolinę Warty, która od Obornik rozszerza się przechodząc w pola wydmowe. W wielkiej formie dolinnej zaznacza się wyraźnie niewielka wyspa wysoczyznowa w rejonie Bąblina Nowołoskońca Dąbrówki Leśnej. Zachodnią i południowo-zachodnią część gminy zajmuje Równina Szamotulska, której charakterystycznymi formami są ciągi wzniesień w formie oddzielonych pagórków między Pamiątkowem a Nieczajną oraz długie wały między Objezierzem a Obornikami, o wysokości 90 95 m n.p.m. Przecięta jest doliną rynnową rzeki Samicy Kierskiej, która wyraźnie wcina się w teren. Południowowschodnia część gminy charakteryzuje się rzeźbą niskofalistą i niskopagórkowatą, typową dla Pojezierza Gnieźnieńskiego. Różnica wysokości pomiędzy najniżej położonym punktem terenu, w okolicach miasta Oborniki (44,7 m n.p.m.), a najwyżej położonym punktem w rejonie miejscowości Bogdanowo (ok. 94,5 m n.p.m.) wynosi ponad 50,0 m (wg www.oborniki.pl). Obecnie omawiany teren wyniesiony jest około 51,5 99,0 m npm. Badania geotechniczne wykazują, że budowa geologiczna omawianego terenu charakteryzuje się średnią zmiennością. Lulin Badania geotechniczne wskazują, że w obrębie miejscowości Lulin zalegają głównie osady spoiste, pochodzenia lodowcowego, wykształcone w postaci glin piaszczystych, piasków gliniastych, glin pylastych oraz osady 4
niespoiste fluwioglacjalne, tj. piaski drobne, pylaste i pospółki. W otworach nr 3 i 4, na głębokości 1,9 2,4 m ppt, nawiercono warstwę osadów zastoiskowych w postaci pyłów. Przypowierzchniową warstwę terenu stanowi gleba i nasypy niekontrolowane o maksymalnej miąższości 1,1 m. Lulin Nieczajna W otworach nr 5 i 6 od stropu zalegają osady spoiste wykształcone w postaci glin piaszczystych i piasków gliniastych plejstoceńskich, często przewarstwionych piaskiem drobnym i zawierających domieszki żwiru drobnego. W otworze nr 5 na głębokości 0,2 0,9 m ppt, nawiercono osady organiczne wykształcone w postaci namułów piaszczystych i pylastych, co związane jest z działalnością przepływającego w pobliżu kanału/strumienia. m. Wymieniony wyżej osady pokryte są warstwą gleby o miąższości do 0,3 Oborniki ul. Czarnkowska W otworze nr 7 na głębokości 1,5 4,5 m ppt nawiercono osady spoiste wykształcone w postaci glin piaszczystych plejstoceńskich, na stropie których zalega warstwa osadów rzecznych plejstoceńskich, wykształconych w postaci piasków drobnych. Powierzchnię terenu przykrywa warstwa gleby o miąższości 0,3m. Oborniki ul. Powstańców Wielkopolskich Na omawianym terenie pod względem litologicznym dominują rzeczne utwory niespoiste plejstoceńskie, wykształcone w postaci piasków pylastych, drobnych, średnich, grubych i pospółek. W otworze nr 9 na głębokości 3,5 4,2 nawiercono warstwę zastoiskowego pyłu plejstoceńskiego, zalegającego wśród utworów piaszczystych. 5
W otworze nr 10 na głębokości 3,8 4,5 występują plioceńskie iły o genezie zastoiskowej. We wszystkich otworach, w części stropowej, występuje warstwa nasypu niekontrolowanego o miąższości do 2,7 m ppt. Słonawy W miejscowości Słonawy od spągu zalega warstwa iłów plioceńskich, których strop nawiercono na głębokości 3,5-4,6 m ppt. Stropu iłów, do głębokości 4,5 m ppt, nie nawiercono tylko w otworze nr 13. Powyżej stropu ww. iłu, nawiercono sekwencję rzecznych osadów niespoistych wykształconych w postaci piasków pylastych, piasków drobnych, piasków średnich oraz pospółek, wśród których występują przewarstwienia pyłów i piasków gliniastych o miąższości około 0,3m. Przypowierzchniową warstwę terenu stanowi gleba i w otworze nr 14 nasyp niekontrolowany o maksymalnej miąższości 0,4 m. Pacholewo W obrębie miejscowości Pacholewo od spągu występują głównie osady spoiste lodowcowe, wykształcone w postaci glin piaszczystych i piasków gliniastych, na stropie których w otworze nr 17 i 20 zalegają piaski drobne rzeczne (lokalnie z domieszką CaCO3 i humusu). Przypowierzchniową warstwę terenu stanowi gleba i w otworze nr 16 nasyp niekontrolowany o maksymalnej miąższości 0,9 m. 6
5. Warunki wodne Lulin W toku badań terenowych, stwierdzono występowanie wód gruntowych w formie sączeń, w przewarstwieniach piasków drobnych wśród utworów spoistych, na głębokości 1,3 2,5 m ppt (otwór nr 1). W otworze nr 2 i 3, na głębokości 0,7 m ppt, stwierdzono występowanie swobodnego zwierciadła wód gruntowych. Warstwami wodonośnymi są tutaj nawodniony nasyp niekontrolowany oraz piasek drobny zagliniony. W otworach nr 3 i 4, stwierdzono występowanie napiętego zwierciadła wód gruntowych, na głębokości 0,7-4,2 m ppt. W otworze nr 4 zwierciadło to ustabilizowało się na głębokości 0,4 m ppt. Lulin Nieczajna W otworze nr 5 poziom wód jest ściśle uzależniony od poziomu wody ze strumyka/rowu melioracyjnego, który przepływa kilka metrów od miejsca badania. Swobodne zwierciadło wód gruntowych stabilizuje się tutaj na głębokości 0,65 m ppt, w warstwie namułu piaszczystego. W otworze nr 6 stwierdzono występowanie wód gruntowych w formie sączeń, w przewarstwieniach piasków drobnych wśród utworów spoistych, na głębokości 1,2 m ppt. Po zakończeniu wiercenia poziom zwierciadła ustabilizował się na głębokości 1,05 m ppt. Oborniki ul. Czarnkowska W otworze nr 7 występuje swobodne zwierciadło wód gruntowych na głębokości 1,05 m ppt. Warstwa wodonośna zbudowana jest z piasków drobnych fluwioglacjalnych. Oborniki ul. Powstańców Wielkopolskich W otworach nr 9, 10 i 11 stwierdzono występowanie swobodnego zwierciadła wód gruntowych na poziomie 1,55 2,0 m ppt, wśród utworów fluwioglacjalnych plejstoceńskich oraz nasypu niekontrolowanego. 7
W otworze nr 9 stwierdzono występowanie napiętego zwierciadła wód gruntowych, na głębokości 4,2 m ppt. Warstwą napinająca jest warstwa pyłu o genezie zastoiskowej. Słonawy W otworach nr 12, 13, 14 i 15 stwierdzono występowanie swobodnego zwierciadła wód gruntowych na poziomie 1,9 2,0 m ppt, wśród utworów fluwioglacjalnych plejstoceńskich. W otworach nr 12, 13 i 14 stwierdzono występowanie napiętego zwierciadła wód gruntowych, na głębokości 2,9 3,2 m ppt, gdzie warstwą napinającą jest warstwa pyłu o genezie zastoiskowej. Pacholewo W otworach nr 16, 18 i 19 stwierdzono występowanie wód gruntowych w formie sączeń, w przewarstwieniach piasków drobnych wśród utworów spoistych, na głębokości 0,9 4,5 m ppt. W otworze nr 17 stwierdzono występowanie swobodnego zwierciadła wód gruntowych na poziomie 1,1 m ppt, w utworach fluwioglacjalnych plejstoceńskich. Pacholewo Rożnowo W otworze nr 20 poziom wód jest ściśle uzależniony od poziomu wody ze strumyka/rowu melioracyjnego, który przepływa kilka metrów od miejsca badania. Swobodne zwierciadło wód gruntowych stabilizuje się tutaj na głębokości 0,6 m ppt, w warstwie piasku drobnego próchnicznego. Obecny poziom wód na omawianych terenach, należy uznać jako średni. Pojawienie się intensywnych opadów atmosferycznych, lub topnienie pokrywy śniegowej, może przyczynić się do zmiany sytuacji hydrogeologicznej, tj. podniesienia się poziomu zwierciadła swobodnego lub sączeń, zmierzonych w dniu badania, jak również w suchych miesiącach letnich obniżenia ww. poziomów. 8
6. Charakterystyka geotechniczna podłoża gruntowego Charakterystyki geotechnicznej podłoża gruntowego dokonano na podstawie badań terenowych oraz prac kameralnych w oparciu o normy PN- 86/B-02480 i PN-81/B-03020. Cechy fizyko-mechaniczne gruntów sypkich przyjęto wg normy PN-81/B-03020 na podstawie korelacji z cechą wiodącą I D. Stopień zagęszczenia gruntów sypkich ustalono na podstawie genezy i oporu świdra podczas wiercenia. Stopień plastyczności I L dla gruntów spoistych, ustalono na podstawie badań makroskopowych w warunkach laboratoryjnych i badań laboratoryjnych. Cechy fizyko-mechaniczne przyjęto wg normy PN 81/B-03020 na podstawie korelacji z cechą wiodącą I L. Grunty podłoża ujęto w pięć grup, pomijając warstwę nasypów niekontrolowanych oraz gleby: Grupa I osadów sypkich rzecznych i fluwioglacjalnych holoceńskich i plejstoceńskich: Warstwa Ia - piasków drobnych, piasków drobnych próchnicznych, wilgotnych, mokrych, nawodnionych, średniozagęszczonych, o I D =0,35 Warstwa Ib - piasków pylastych, piasków drobnych, wilgotnych, mokrych i nawodnionych, średniozagęszczonych, o I D = 0,40 Warstwa Ic - piasków drobnych, wilgotnych, nawodnionych, średniozagęszczonych, o I D = 0,45 Warstwa Id - piasków pylastych, piasków drobnych, wilgotnych, nawodnionych, średniozagęszczonych, o I D = 0,50 9
Warstwa Ie - piasków średnich, piasków grubych, wilgotnych i nawodnionych, średniozagęszczonych, o I D = 0,45 Warstwa If - pospółek, nawodnionych, średniozagęszczonych, o I D = 0,40 Warstwa Ig - pospółek, wilgotnych, nawodnionych, średniozagęszczonych, o I D = 0,45 Grupa II organicznych utworów zastoiskowych holoceńskich Warstwa IIa - namułów, wilgotnych, plastycznych, o I L = 0,30 Warstwa IIb - namułów, wilgotnych w przewarstwieniach mokrych, miękkoplastycznych, o I L = 0,50 Grupa III utworów zastoiskowych, plejstoceńskich, o symbolu geologicznej konsolidacji gruntu C Warstwa IIIa - pyłów, wilgotnych, twardoplastycznych, o I L = 0,25 Warstwa IIIb - pyłów, pyłów piaszczystych, wilgotnych w przewarstwieniach mokrych, plastycznych, o I L = 0,40 Warstwa IIIc - glin pylastych, wilgotnych, plastycznych, o I L = 0,30 Warstwa IIId - glin pylastych, wilgotnych, plastycznych, o I L = 0,35 10
Warstwa IIIe - glin pylastych, wilgotnych, plastycznych, o I L = 0,40 Grupa IV utworów lodowcowych - plejstoceńskich, zlodowacenia północnopolskiego, o symbolu geologicznej konsolidacji gruntu B Warstwa IVa - piasków gliniastych, glin piaszczystych, często przewarstwionych piaskiem drobnym, z domieszkami żwirów drobnych i kamieni, wilgotnych, twardoplastycznych, o I L =0,20; Warstwa IVb - piasków gliniastych, glin piaszczystych, często przewarstwionych piaskiem drobnym, wilgotnych i wilgotnych w przewarstwieniach mokrych, plastycznych, o I L =0,30; Warstwa IVc - piasków gliniastych, glin piaszczystych, często przewarstwionych piaskiem drobnym, wilgotnych i wilgotnych w przewarstwieniach mokrych, plastycznych, o I L =0,35; Warstwa IVd - piasków gliniastych, glin piaszczystych, często przewarstwionych piaskiem drobnym, wilgotnych i wilgotnych w przewarstwieniach mokrych, plastycznych, o I L =0,40; Warstwa IVe - piasków gliniastych przewarstwionych piaskiem drobnym, wilgotnych w przewarstwieniach mokrych, miękkoplastycznych, o I L =0,55; Grupa V utworów zastoiskowych plioceńskich, o symbolu geologicznej konsolidacji gruntu D Warstwa Va - iłów, wilgotnych, twardoplastycznych, o I L =0,10; 11
Warstwa Vb - iłów, wilgotnych, twardoplastycznych, o I L =0,20; Uśrednione wartości parametrów geotechnicznych zestawiono w załączonej tabeli ( Zał. nr. 5) Parametry geotechniczne zamieszczone w tabeli należy przemnożyć przez współczynnik 0,9 (parametry geotechniczne wyznaczane metodą B) oraz współczynnik zależny od metody obliczeń (punkt 3.4.4 PN 81/B 03020). 7. Wnioski Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że w omawianym podłożu panują średnio urozmaicone warunki gruntowo-wodne, gdzie napotkano: grunty antropogeniczne (gleby i nasypy niekontrolowane) sięgające maksymalnie do głębokości 2,7 m ppt, które dla celów budowlanych należy usunąć i shałdować; grunty organiczne holoceńskie, bardzo ściśliwe, które dla celów budowlanych należy usunąć i shałdować; grunty sypkie w postaci piasków pylastych, drobnych, średnich i grubych oraz pospółek, wilgotne, mokre i nawodnione, średniozagęszczone o I D (0,35-0,50); grunty zastoiskowe plejstoceńskie, w postaci pyłów i pyłów piaszczystych, wilgotne i wilgotne w przewarstwieniach mokre, twardoplastyczne i plastyczne, o I L (0,25-0,40) oraz symbolu geologicznej konsolidacji gruntu C ; grunty spoiste lodowcowe plejstoceńskie, w postaci piasków gliniastych, glin piaszczystych, glin pylastych, często przewarstwionych piaskiem drobnym i pylastym, z domieszkami żwiru i kamieni, wilgotne i wilgotne w przewarstwieniach mokre, o I L (0,20-0,55) oraz symbolu geologicznej konsolidacji gruntu B i C ; 12
grunty spoiste plioceńskie, wykształcone w postaci iłów, twardoplastyczne, o I L (0,10-0,20) oraz symbolu geologicznej konsolidacji gruntu D ; wody gruntowe na omawianym terenie występują w postaci: - zwierciadła swobodnego na głębokości 0,6 2,0 m ppt; - sączeń na głębokości 0,9 4,5 m ppt; - zwierciadła napiętego na głębokości 1,5-4,2 m ppt; 8. Zalecenia Na podstawie przeprowadzonych badań, w nawiązaniu do treści Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie ustalenia geotechnicznych warunków posadowienia obiektów budowlanych z dn. 27 kwietnia 2012 roku, proponuje się zakwalifikowanie projektowanej budowy do pierwszej kategorii geotechnicznej, w mało skomplikowanych warunkach gruntowowodnych; W ramach dozoru geotechnicznego odbiór wykopów winien odbywać się przy obsłudze uprawnionego geotechnika; Grunty spoiste lub średniospoiste w wykopie, należy przykryć 10 cm warstwą chudego betonu; Jeżeli na dnie wykopu pojawi się woda opadowa lub gruntowa, można ją odpompować bezpośrednio z wykopu; Przy wykonywaniu prac ziemnych należy przestrzegać zasad zawartych w PN-81/B-03020 oraz skonfrontować zgodność danych gruntowo-wodnych uzyskanych z wierceń, z układem warstw znajdujących się bezpośrednio w wykopie ( układ i miąższość warstw geotechnicznych są interpolowane pomiędzy profilami otworów!); 13
Zwraca się również uwagę, aby nie nasadzać drzew i krzewów zbyt blisko przebiegu kanalizacji z uwagi na możliwość ich uszkodzenia przez system korzeniowy; Opracował: mgr Dawid Matusiak 14