kod wewnątrz Zadanie 1. (0 1) KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Fizyka Poziom rozszerzony Listopad 2015 Vademecum Fizyka fizyka ZAKRES ROZSZERZONY VADEMECUM MATURA 2016 Zacznij przygotowania do matury już dziś B poprawny wybór niepoprawna odpowiedź sklep.operon.pl/matura Zadanie 2. (0 3) Zadanie 2.1. (0 2) Zaćmienie Słońca powstaje, kiedy na powierzchnię Ziemi pada cień Księżyca. Rozmiary Księżyca są znacznie mniejsze niż rozmiary Słońca. Dlatego gdy Księżyc znajduje się na drodze promieni słonecznych docierających do Ziemi, powstaje obszar cienia obszar półcienia na powierzchni Ziemi. Na obszarze półcienia widoczne jest zaćmienie częściowe. sklep.operon.pl/matura zaćmienie częściowe Ziemia Księżyc Słońce zapisanie poprawnego wyjaśnienia sporządzenie poprawnego rysunku zapisanie poprawnego wyjaśnienia sporządzenie niepoprawnego rysunku zapisanie niepoprawnego wyjaśnienia www.operon.pl 1
sporządzenie poprawnego rysunku zapisanie niepoprawnego wyjaśnienia sporządzenie niepoprawnego rysunku Zadanie 2.2. (0 1) Całkowite zaćmienie Słońca jest widoczne jedynie na niewielkim obszarze na Ziemi. Zaćmienie Księżyca natomiast jest widoczne na całej półkuli, na której w czasie zaćmienia panuje noc. Dlatego zaćmienie Księżyca obserwuje się znacznie częściej na obszarze Polski niż całkowite zaćmienie Słońca. podanie poprawnego wyjaśnienia podanie niepoprawnego wyjaśnienia Zadanie 3. (0 3) Zadanie 3.1. (0 2) v [m/s] 50 40 30 20 10 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 t [s] sporządzenie poprawnego wykresu 1 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które zostało rozwiązane do końca, w którym występują usterki nieprzekreślające jednak poprawności rozwiązania naszkicowanie poprawnego kształtu wykresu v() t przeprowadzenie wykresu v() t przez niewłaściwe punkty www.operon.pl 2
sporządzenie niepoprawnego wykresu Zadanie 3.2. (0 1) D poprawny wybór niepoprawna odpowiedź Zadanie 4. (0 1) B.1. poprawny wybór niepoprawny wybór Zadanie 5. (0 3) (1) C (2) A (3) wzrosło (4) taka sama (5) Pascala 3 pkt Rozwiązanie poprawne podanie pięciu poprawnych odpowiedzi 2 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie podanie czterech trzech poprawnych odpowiedzi podanie jednej dwóch niepoprawnych odpowiedzi niepodanie jednej dwóch odpowiedzi 1 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp podanie dwóch jednej poprawnej odpowiedzi www.operon.pl 3
podanie trzech czterech niepoprawnych odpowiedzi niepodanie trzech czterech odpowiedzi podanie pięciu niepoprawnych odpowiedzi niepodanie pięciu odpowiedzi Zadanie 6. (0 6) Zadanie 6.1. (0 3) Zależność opisująca ciepło potrzebne do zagotowania wody: Q = mwody cwody T+ mgarnka cstali T Zależność opisująca masę wody: 3 mwody = V rwody 4 Zależność opisująca czas gotowania wody: Q t = w gdzie w oznacza wydajność kuchenki. T ( mwody cwody + mgarnka cstali ) t = w Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy t = 7,884 min. 3 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne obliczenie czasu gotowania wody 2 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie zapisanie poprawnej zależności opisującej czas gotowania wody niepoprawne obliczenie czasu gotowania wody 1 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp zapisanie poprawnej zależności opisującej ciepło potrzebne do zagotowania wody zapisanie niepoprawnej zależności opisującej czas gotowania wody zapisanie niepoprawnej zależności opisującej ciepło potrzebne do zagotowania wody Zadanie 6.2. (0 3) Sposób 1: Zależność opisująca sprawność kuchenki: E h = E użyteczna pobrana www.operon.pl 4
zatem energię pobraną opisuje zależność: Fizyka. Poziom rozszerzony E E = użyteczna pobrana W czasie jednej minuty kuchenka oddaje 50 kj energii użytecznej. Zatem w tym czasie kuchenka pobiera energię o wartości: E pobrana = 125 kj Epobrana Oznacza to, że moc znamionowa kuchenki ma wartość P = = 2083 W t Sposób 2: Zależność opisująca sprawność kuchenki: P h = użyteczna Pznamionowa Moc użyteczna jest równa wydajności kuchenki: kj J P użyteczna = 50 = 833, 3 min s Pużyteczna Oznacza to, że moc znamionowa kuchenki ma wartość Pznamionowa = = 2083 W h 3 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne obliczenie mocy znamionowej 2 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie poprawne obliczenie energii pobranej przez kuchenkę niepoprawne obliczenie mocy znamionowej 1 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp poprawne zapisanie zależności opisującej energię pobraną przez kuchenkę niepoprawne obliczenie wartości energii pobranej niepoprawne zapisanie zależności opisującej energię pobraną przez kuchenkę Zadanie 7. (0 5) Zadanie 7.1. (0 1) A poprawny wybór niepoprawna odpowiedź h www.operon.pl 5
Zadanie 7.2. (0 2) Zgodnie z równaniem stanu gazu doskonałego: p1 V1 p2 V2 = T1 T2 Zależność opisująca objętość gazu w warunkach normalnych: p1 V1 T2 V2 = T1 p2 Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy V 2 = 67, 4 l poprawne obliczenie wartości objętości poprawne zapisanie zależności opisującej objętość niepoprawne obliczenie wartości objętości niepoprawne zapisanie zależności opisującej objętość Zadanie 7.3. (0 2) Zależność opisująca liczbę moli gazu doskonałego: V p n = RT Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy n = 223, mola poprawne obliczenie ilości moli gazu poprawne zapisanie zależności opisującej liczbę moli gazu niepoprawne obliczenie liczby moli gazu niepoprawne zapisanie zależności opisującej liczbę moli gazu Zadanie 8. (0 4) Zadanie 8.1. (0 2) Zależność opisująca moduł Younga zgodnie z prawem Hooke a: l F E = 0 l S www.operon.pl 6
zatem jednostkę modułu Younga można wyrazić jako: mn N = = Pa 2 2 mm m podanie poprawnego dowodu poprawne zapisanie zależności opisującej moduł Younga niepoprawne przeprowadzenie rachunku jednostek niepoprawne zapisanie zależności opisującej moduł Younga Zadanie 8.2. (0 2) Zależność opisująca siłę działającą na pręt: F = m g Zależność opisująca wydłużenie pręta: 1 4l m g l = 0 2 E pd 5 Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy l = 5510, m= 0, 055 mm poprawne obliczenie wartości wydłużenia poprawne zapisanie zależności opisującej wydłużenie niepoprawne obliczenie wartości wydłużenia niepoprawne zapisanie zależności opisującej wydłużenie Zadanie 9. (0 3) Zadanie 9.1. (0 2) F; F; P; P podanie poprawnej odpowiedzi podanie poprawnej odpowiedzi dwóch wierszach, opuszczenie niepoprawna odpowiedź w pozostałych wierszach www.operon.pl 7
podanie poprawnej odpowiedzi w jednym wierszu podanie niepoprawnej odpowiedzi w trzech wierszach Zadanie 9.2. (0 1) B poprawny wybór niepoprawna odpowiedź Zadanie 10. (0 4) Siła grawitacji, z jaką Słońca działa na Ziemię, stanowi siłę dośrodkową w ruchu Ziemi po orbicie: G M M 2 Z S MZ v = 2 R R stąd v 2 R= G MS Okres obiegu Ziemi wokół Słońca wynosi jeden rok R v = 2p T R = vt 2p Zależność opisująca prędkość orbitalną Ziemi: 2p G M v = 3 S T m km Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy v = 29 843 30 s s. 4 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne obliczenie wartości prędkości poprawne zapisanie wyniku wraz z jednostką 3 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie poprawne obliczenie wartości prędkości podanie wyniku bez jednostki poprawne zapisanie zależności prędkość niepoprawne obliczenie wartości prędkości podanie wyniku z jednostką www.operon.pl 8
2 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp poprawne porównanie siły grawitacji do siły dośrodkowej poprawne zapisanie zależności między promieniem orbity i okresem obiegu niepoprawne zapisanie zależności opisującej prędkość 1 pkt Rozwiązanie, w którym postęp jest niewielki, ale konieczny na drodze do całkowitego rozwiązania zadania poprawne porównanie siły grawitacji do siły dośrodkowej niepoprawne zapisanie zależności między promieniem orbity i okresem obiegu niepoprawne porównanie siły grawitacji do siły dośrodkowej poprawne zapisanie zależności między promieniem orbity i okresem obiegu niepoprawne porównanie siły grawitacji do siły dośrodkowej niepoprawne zapisanie zależności między promieniem orbity i okresem obiegu Zadanie 11. (0 5) Zadanie 11.1. (0 1) 1 A 2 B poprawne rozwiązanie niepoprawne rozwiązanie Zadanie 11.2. (0 4) sklep.operon.pl/matura Przykładowa odpowiedź: Przykłady fal poprzecznych Przykłady fal podłużnych 1. fala rozchodząca się w strunie (w wyniku szarpnięcia struny) fala rozchodząca się w ściśniętej i puszczonej sprężynie ułożonej na płaskiej powierzchni 2. fala na powierzchni wody fala dźwiękowa w gazie 4 pkt Rozwiązanie poprawne podanie czterech poprawnych przykładów 3 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie podanie trzech poprawnych przykładów podanie jednego niepoprawnego przykładu brak jednego przykładu www.operon.pl 9
2 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp podanie dwóch poprawnych przykładów podanie dwóch niepoprawnych przykładów brak dwóch przykładów 1 pkt Rozwiązanie, w którym postęp jest niewielki, ale konieczny na drodze do całkowitego rozwiązania zadania podanie jednego poprawnego przykładu podanie trzech niepoprawnych przykładów brak trzech przykładów podanie czterech niepoprawnych przykładów brak czterech przykładów Zadanie 12. (0 5) Zadanie 12.1. (0 3) Równanie zwierciadła: 1 1 1 = + f x y Zależność opisująca powiększenie: y p = x y = p x Zależność opisująca odległość przedmiotu od zwierciadła: p 1 x= f p Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy x = 25 cm 3 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne obliczenie odległości przedmiotu od zwierciadła 2 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie zapisanie poprawnej zależności opisującej odległość przedmiotu od zwierciadła niepoprawne obliczenie odległości przedmiotu od zwierciadła 1 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp poprawne zapisanie równania zwierciadła poprawne zapisanie zależności opisującej powiększenie niepoprawne zapisanie zależności opisującej odległość przedmiotu od zwierciadła niepoprawne zapisanie równania zwierciadła niepoprawne zapisanie zależności opisującej powiększenie www.operon.pl 10
Zadanie 12.2. (0 2) zwierciadło obiekt F O obraz Obraz jest rzeczywisty, odwrócony, tej samej wielkości, co przedmiot. sporządzenie poprawnej konstrukcji podanie poprawnych cech obrazu sporządzenie poprawnej konstrukcji podanie niepoprawnych cech obrazu niepodanie cech obrazu sporządzenie niepoprawnej konstrukcji Zadanie 13. (0 4) Zadanie 13.1. (0 2) sklep.operon.pl/matura sporządzenie poprawnej konstrukcji poprawne narysowanie trzech promieni www.operon.pl 11
narysowanie poprawnie mniej niż trzech promieni Zadanie 13.2. (0 2) Jeżeli płytka zostanie umieszczona w wodzie, przesunięcie promienia będzie mniejsze. Przesunięcie jest tym mniejsze, im większy jest kąt załamania. Zgodnie z prawem załamania, sinus kąta załamania dla płytki umieszczonej w powietrzu wynosi: npowietrza sin bp = sina npłytki sin b p = 0, 31250 Dla płytki umieszczonej w wodzie sinus kąta załamania ma wartość: nwody sin bw = sina npłytki sin b w = 0, 40625 sinbp < sinbw, zatem kąt załamania dla powietrza jest mniejszy niż kąt załamania dla wody. podanie poprawnej odpowiedzi podanie poprawnego uzasadnienia podanie poprawnej odpowiedzi podanie niepoprawnego uzasadnienia brak uzasadnienia podanie niepoprawnej odpowiedzi Zadanie 14. (0 1) + ++ + ++ + ++ + ++ ++ ++ ++ ++ poprawne zaznaczenie ładunków www.operon.pl 12
niepoprawne zaznaczenie ładunków Zadanie 15. (0 4) Zadanie 15.1. (0 1) D poprawny wybór niepoprawna odpowiedź Zadanie 15.2. (0 3) (1) e 1 = I 1 R 1 + I 2 R 2 I 3 R 3 (2) e 2 = I 3 R 3 + I 4 R 4 + I 5 R 5 (3) 0 = I6 R6 I2 R2 I4 R4 3 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne zapisanie trzech równań 2 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie poprawne zapisanie dwóch równań niepoprawne zapisanie jednego równania 1 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp poprawne zapisanie jednego równania niepoprawne zapisanie dwóch równań niepoprawne zapisanie trzech równań Zadanie 16. (0 2) F; F; F; P podanie poprawnej odpowiedzi www.operon.pl 13
podanie poprawnej odpowiedzi dwóch wierszach, opuszczenie niepoprawna odpowiedź w pozostałych wierszach podanie poprawnej odpowiedzi w jednym wierszu podanie niepoprawnej odpowiedzi w trzech wierszach Zadanie 17. (0 2) I [A] 7 6 5 4 3 2 1-1 -2-3 -4-5 -6-7 0 0,005 0,01 0,015 0,02 0,025 0,03 0,035 0,04 t [s] sporządzenie poprawnego wykresu narysowanie sinusoidy o poprawnej amplitudzie, lecz niewłaściwym okresie narysowanie sinusoidy o poprawnym okresie, lecz niewłaściwej amplitudzie narysowanie niewłaściwego kształtu wykresu narysowanie sinusoidy o niepoprawnej amplitudzie niepoprawnym okresie www.operon.pl 14
Zadanie 18. (0 3) Zależność opisująca energię fotonu: E f = hc l Energia fotonu równa jest co do wartości bezwzględnej wartości energii elektronu w atomie: E Ef = 0 2 n Zależność opisująca numer orbity: E n = 0 l hc Po podstawieniu wartości liczbowych otrzymujemy n = 5 3 pkt Rozwiązanie poprawne poprawne obliczenie numeru orbity 2 pkt Pokonanie zasadniczych trudności zadania, które jednak nie zostało rozwiązane do końca poprawnie poprawne zapisanie zależności opisującej numer orbity niepoprawne obliczenie numeru orbity 1 pkt Rozwiązanie, w którym jest istotny postęp poprawne porównanie energii elektronu do energii fotonu niepoprawne zapisanie zależności opisującej numer orbity niepoprawne porównanie energii elektronu do energii fotonu Zadanie 19. (0 3) Zadanie 19.1. (0 1) g sklep.operon.pl/matura B a b poprawny rysunek www.operon.pl 15
Fizyka. Poziom rozszerzony niepoprawny rysunek Zadanie 19.2. (0 2) W polu magnetycznym na cząstkę naładowaną działa siła Lorentza, która stanowi siłę dośrodkową: m v2 q v B = r Promień okręgu, po którym porusza się cząstka, określa zależność: m v r= q B Oznacza to, że promień okręgu jest tym większy, im większa jest masa cząstki, i tym mniejszy, im większy jest jej ładunek. Ładunek cząstki a jest tylko dwukrotnie większy co do wartości bezwzględnej od ładunku cząstki b, natomiast masa cząstki a jest blisko 8000 razy większa od masy cząstki b. Dlatego promień okręgu, po którym w polu magnetycznym poruszają się cząstki a, jest większy od promienia, po którym poruszają się cząstki b. poprawne wyjaśnienie poprawne opisanie znaczenia ładunku i masy na promień niepoprawne porównanie mas i ładunków cząstek a i b. niepoprawne wyjaśnienie J E DY N SPR AW E DZO VADEM NE EC I T E ST Y U M N A RY NKU Wybierz pewną metodę! 97,6 x 57,5mm.indd 1 w w w. o p e r o n. p l Matura 2016 BEZP Ł PL ATF ATN A OR M A O N - LIN E www.sklep.operon.pl 12.11.2015 10:02 16