Wykład 2. Cele wychowania 1. Znaczenie określenia celu w działaniu zorganizowanym 2. Źródła celów wychowania 3. Formułowanie celów wychowania 4. Rozwój jako cel wychowania 5. Struktura celów wychowania. Operacjonalizacja celów 6. Treści wychowania. Treści kształcenia
Efektywność działania Działanie efektywne to takie, gdy postawiony cel osiągamy przy możliwie najmniejszych nakładach. Efektywność jest relacją efektów do nakładów. W = E N Zwiększanie efektywności polega więc na maksymalizacji efektów przy jednoczesnym minimalizowaniu nakładów. W pracy wychowawczej: - efektem są pożądane zmiany w osobowości wychowanka - nakładem są zabiegi czynione dla uzyskania tych zmian Czynniki wpływające na efektywność działań edukacyjnych: - psychologiczne (właściwości wychowanka) - środowiskowe (warunki życia: społeczne i techniczne)
Planowanie działania wychowawczego potrzeby praktyczne założenia teoretyczne cel działania warunki działania metoda działania realizacja działania kontrola osiągnięcia celu zastosowanie wyników refleksja
Cykl działania zorganizowanego wg H. L. Le Chateliera (1926) 1. Postawienie jasnego i zrozumiałego celu 2. Zbadanie środków i warunków, które trzeba zastosować, żeby osiągnąć cel zamierzony 3. Przygotowanie środków i warunków uznanych za niezbędne do zastosowania 4. Urzeczywistnienie, czyli wykonanie zamierzonej czynności według przyjętego planu 5. Kontrola otrzymanych wyników i wyciągnięcie wniosków
Formułowanie celu działania wg H. L. Le Chateliera (1926) 1. Postawienie jasnego i zrozumiałego celu zasada jedyności - cel nie powinien być rozdrobniony, należy skupić się na jednym (głównym) zasada ograniczoności - cel powinien być odpowiednio zawężony zasada ścisłości - cel musi być jasno określony zasada użyteczności (ekonomizacji) - realizacja celu powinna przynieść określoną korzyść (np. zmniejszenie kosztów)
Struktura rzeczywistości i jej opisywanie system rzeczy (obiektów) obiekt (część systemu) właściwość obiektu własności obiektu wybrana własność (cel działania)
Źródła celów wychowania: Własności ( natura ) człowieka - ogólne (charakteryzujące wszystkich ludzi) - indywidualne Własności systemu społecznego (kultura): - empirycznego (istniejącego) - ideologicznego (pożądanego)
Formułowanie celów wychowania 1. Cel opisuje pożądane własności wychowanka. Opis ten może być jakościowy albo ilościowy. 2. Cele dotyczą trzech ogólnych właściwości (aspektów rozwoju) wychowanka: jego postaw, umiejętności i wiadomości. 3. Cele tworzą hierachiczną strukturę, zbudowaną na zasadzie taksonomii.
Komponenty celów kształcenia 1. Wiadomości 2. Umiejętności 3. Postawy
Hierarchiczna struktura celów wychowania Taksonomia (gr. taksis układ, porządek; nomos prawo): hierarchiczna klasyfikacja, określająca porządek poszczególnych kategorii od kategorii najwyższych (nadrzędnych) do najniższych (podrzędnych). cel ogólny cele szczegółowe (II poziom) cele szczegółowe (III poziom)
Hierarchia celów kształcenia Bogdana Nawroczyńskiego Kształtowanie osobowości oraz dostarczanie społeczności samodzielnych członków Ścisłe i samodzielne myślenie (ćwiczenie uwagi, zdolności obserwowania, fantazji, pamięci, inteligencji Nabycie wiadomości i umiejętności
Taksonomia celów kształcenia Benjamina Blooma składa się z trzech sfer aktywności: Sfera kognitywna Ewaluacja Synteza Analiza Zastosowanie Rozumienie Wiedza Sfera afektywna Charakteryzowanie Organizowanie Wartościowanie Odpowiadanie Otrzymywanie/postrzeganie Sfera psychomotoryczna Oryginalność (powstawanie) Adaptacja (przystosowanie) Kompleksowe lub jawne reagowanie Mechanizm Reagowanie kierowane Stan gotowości do działania nastawienie Percepcja (postrzeganie)
Struktura celów kształcenia Józefa Kozieleckiego Cel główny: kształcenie sprawcy, który jest zdolny podejmować czynności ważne i innowacyjne, który umie nie tylko przystosować się do środowiska lokalnego, ale również je zmieniać Ukształtowanie postawy badawczej Nabycie wiedzy o świecie i o sobie samym Ukształtowanie sfery emocjonalnej Ukształtowanie społecznie pożądanego systemu wartości Rozwijanie podmiotowości
Struktura celów kształcenia Czesława Kupisiewicza Cel główny: optymalny rozwój intelektualny Znajomość podstaw usystematyzowanej wiedzy Rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych Kształtowanie akceptowanego społecznie systemu wartości Wdrażanie do samokształcenia Znajomość podstaw organizacji pracy
Struktura celów kształcenia poziom 0 - cele ogólne kształcenia poziom 1 - minimum programowe dla szczebli kształcenia poziom 2 - program kształcenia dla poszczególnych klas poziom 3 - blok tematyczny poziom 4 - wymagania ujęte w scenariuszu lekcji poziom 5 - ćwiczenia/zadania wykonywane na lekcji.
Podstawa programowa Ogólny cel edukacyjny: umiejętności wykorzystywania najprostszych pojęć geometrii w sytuacjach praktycznych; rozwój wyobraźni przestrzennej Cele szczegółowe: rozpoznawanie figur oraz kątów, posługiwanie się własnościami figur geometrycznych oraz wykorzystywanie własności figur do rozwiązywania problemów, posługiwanie się jednostkami miar: długości, masy, objętości i pojemności oraz pola powierzchni przy rozwiązywaniu zadań praktycznych, obliczanie obwodów i pól figur płaskich, rozpoznawanie i rysowanie figur przestrzennych, obliczanie pola powierzchni i objętości prostopadłościanu, rozpoznawanie graniastosłupa, ostrosłupa, stożka, walca oraz kuli, wskazywanie w graniastosłupach par ścian prostopadłych, równoległych oraz krawędzi prostopadłych, równoległych i skośnych
Program kształcenia Figury geometryczne cz. I klasa IV (9 godzin) 1. Punkt, prosta, półprosta 2. Odcinek, porównywanie odcinków 3. Mierzenie odcinków. Jednostki długości 4*. Łamana i jej długości 5. Kąty. Rodzaje kątów 6. Rozpoznawanie kątów 7. Mierzenie i porównywanie kątów 8. Wzajemne położenie prostych i odcinków Figury geometryczne cz. II klasa IV (8 godzin) 1. Trójkąt i prostokąt 2. Obwód trójkąta i prostokąta 3. Pole prostokąta. Jednostki pola 4. Zamiana jednostek pola 5. Skala 6. Okrąg 7. Koło Figury geometryczne cz. I klasa V (14 godzin) 1. Figury geometryczne 2. Mierzenie odcinków. Jednostki długości 3*. Łamana 4. Kąty i ich rodzaje, mierzenie kątów 5. Proste prostopadłe i proste równoległe 6. Kąty przyległe, wierzchołkowe,odpowiadające 7. Wielokąty 8. Klasyfikacja trójkątów. Nierówność trójkąta 9. Wysokość w trójkącie. Obwód trójkąta 10. Prostokąt i kwadrat 11. Równoległobok i romb 12. Trapez i deltoid 13. Podział czworokątów Figury geometryczne cz. II klasa V (7 godzin) 1. Pole prostokąta. Jednostki pola 2. Zamiana jednostek pola 3. Pole trójkąta 4. Pole równoległoboku i rombu 5. Pole trapezu 6. Pola wielokątów zadania
Scenariusz lekcji Temat: Figury geometryczne płaskie Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna podstawowe figury geometryczne płaskie. Uczeń zna własności figur geometrycznych płaskich. b) Umiejętności Uczeń potrafi rozpoznać figury geometryczne płaskie. Uczeń potrafi narysować figury geometryczne płaskie. Przebieg lekcji 1.Nauczyciel dzieli klasę na grupy 2.Każda grupa otrzymuje przygotowane materiały (rysunki figur geometrycznych) oraz polecenie podpisania figur i wskazania ich własności, a następnie narysowania tych figur. 3.Uczniowie wspólnie rozwiązują problem i przygotowują się do prezentacji 4.Lider grupy prezentuje efekt końcowy pracy grupy prezentację. 5.Podsumowanie i ocena pracy grup. 6.Omówienie zadania domowego.
Podsumowanie Proces wychowania polega na przeprowadzeniu zorganizowanego działania zmierzającego do uzyskania pożądanych zmian w osobie wychowanka (lub w środowisku wychowawczym). Jednym z głównych celów wychowawcy jest przygotowanie wychowanka do efektywnego działania w świecie. Proces kształcenia zmierza do odwzorowania w umyśle ucznia struktury wycinka systemu rzeczy (obiektów w świecie rzeczywistym).