Rosja-Chiny 1991-2014 NIdźwidź w CIENIU SMOKA
Pod rdcją Miczysława Solnia, Joachia Dica i Anny Jach To 18 Książkę ddykuję Rodzo
NIdźwidź w CIENIU SMOKA Mhał Lubina Rosja-Chiny 1991-2014 Krów 2014
Copyright by Mhał Lubina 2014 Opracowani rdcyjn: Justyna Bachni, Karolina Kalinows Skł i łaani: Małgorzata Mantrys-Rachwał Rcnznci: Prof dr hab Roan Bäckr Dr hab Joachi Dic, prof UJ Publja dofinansowana przz Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwrsyttu Jagillońskigo Publja wydana dzięki poocy d iniis z Ministrstwa Nauki i Szkolntwa Wyższgo ISBN 978-83-7638-497-9 KSIĘGARNIA AKADEMICKA ul św Anny 6, 31-008 Krów tl/fs: 012 431 27 43, 012 663 11 67 -ail: @ Księgarnia intrntowa: www
Spis trści Wstęp 7 Wprowzni 11 51 51 56 57 68 76 83 99 105 Rozdział I Stosunki rosyjsko-chiński 1991-1999 1 Stosunki rosyjsko-chiński do 1991 roku 2 Rosyjsko-chiński stosunki polityczn 1991-1999 a) Od désintérssnt do konstruktywngo partnrstwa 1991-1994 b) Od konstruktywngo do stratgzngo partnrstwa 1994-1996 c) Stratgzn partnrstwo Moskwy i Pkinu d) Partnrstwo w ostatnh latach XX wiku (1996-1999) 3 Stosunki gospodarcz w latach 1991-1999 a) Główn obszary współpracy b) Najważnijsz wspóln injatywy dotycząc handlu w latach 90 XX wiku c) Przszkody w rozwoju stosunków gospodarczych Rosji i Chin w latach 90 4 Stosunki ilitarn 1991-1999 a) Handl bronią b) Najważnijsz porozuinia i kontrty c) Pozostał obszary stosunków ilitarnych 5 Stosunki rgionaln 1991-1999 a) Azja-Pacyfik Japonia Półwysp Korański Mongolia Indi Tajwan b) Azja Środkowa Kwsti granzn Szanghajs Piąt Współpraca gospodarcza Stosunki Rosji i Chin z poszczgólnyi krajai Azji Środkowj 6 Rosyjski Dalki Wschód a Chiny a) Współpraca gospodarcza Rgionu Dalkowschodnigo z Chinai b) Darcja grany rosyjsko-chińskij c) Chińs igracja na rosyjski Dalki Wschód 7 Podsuowani stosunków rosyjsko-chińskh 1991-1999 107 Rozdział II Stosunki rosyjsko-chiński 2000-2014 1 Stosunki polityczn 2000-2014 a) Włiir Putin i now kirowntwo rosyjski b) Trtat jo kontynuacja Rosyjsko-chiński Trtat o dobrosąsidztwi, przyjaźni i współpracy z 2001 r c) Prozachodni zwrot Moskwy i jgo konskwncj dla stosunków z Chinai 109 115 115 120 128 129 130 132 134 136 136 137 141 145 149 150 156 157 166 173 182 187 187 187 190 197
Spis trści d) Powrót do zrównoważnia Bisarkows polity Włiira Putina ) Ponown zbliżni z Chinai f) Rosyjsko-chińs oś wygody g) W stronę zacza surowcowgo Chin : kształtująca się asytria na rzcz Pkinu h) Aryński zwrot ku Azji a rlacj rosyjsko-chiński i) Xi Jinping i now kirowntwo chiński j) Kryzys ukraiński a Rosja-Chiny 2 Stosunki gospodarcz 2000-2014 a) Gopolity surowcowa b) Ropociąg WSTO c) Kontrt gazowy i gazociąg Siła Sybrii d) Wyiana handlowa ) Podsuowani 3 Stosunki ilitarn 2000-2014 a) Równowaga ilitarna b) Handl bronią c) Pozostał obszary współpracy Wspóln anwry d) Podsuowani 4 Stosunki rgionaln 2000-2014 a) Azja Środkowa Szanghajs Organizacja Współpracy Nowa Wil Gra: rpubliki środkowoazjatycki a Rosja i Chiny Unia Euroazjatyc a nowy Jdwabny Szl b) Azja-Pacyfik Indi Japonia Półwysp Korański ASEAN BRICS Mongolia Tajwan 5 Rosyjski Dalki Wschód a Chiny w XXI wiku a) Ostatczn ustalnia linii grany b) Chińs igracja na rosyjski Dalki Wschodzi w XXI wiku c) Wpływ Chin na obcną sytuację na rosyjski Dalki Wschodzi d) Rosyjski zwrot ku Azji 6 Podsuowani stosunków rosyjsko-chińskh w latach 2000-2014 203 226 258 267 308 329 363 381 381 384 392 399 407 408 408 411 418 430 430 430 441 455 470 476 479 481 487 494 497 500 506 509 511 512 525 531 536 6 Nidźwidź w ciniu so Podsuowani okrsu 1991-2014 541 Bibliografia Indks osobowy Indks gografzny Suary 553 605 617 625
Wstęp Wśród wilu tafor okrślających rlacj rosyjsko-chiński jdna zdaj się szczgólni kwatna Jst to stwirdzni, ż Rosjani grają w szachy, a Chińczycy w wiji ( chiński szachy, znan w Polsc lpij pod japońską nazwą go)1 Podstawow różn iędzy tyi grai dobrz pozują odinn styl prowznia polityki iędzy Rosją a Chinai W szachach gra toczy się o zupłn zwycięstwo cl jst pokonani przciwni, ustawini go w pozycji bz wyjścia Zwycięstwo jdnj strony oznacza klęskę drugij Wiktoria następuj dzięki całkowitu zniszczniu zasobów przciwni lub dzięki gnialnu kunsztowi gracza Altrnatywą dla rozstrzygnięcia jst pat, oznaczający, ż żna z stron ni wygrała W szachach cały czas widać ruchy przciwni, figury przciwni są rozstawion, liinuj się j stopniowo w koljnych starciach Widząc potncjał, łatwij ożna przwidywać posunięcia oponnta, a przd wszystki starać się zać u dcydujący cios Szachy uczą dtrinacji i kształtują yślni w tgoriach dcydujących rozgrywk Jst to zgodn z rosyjską ntalnością, odwołującą się do onotistycznych koncpcji uniwrsalnych wartości, dychotoii dobra i zła Go z koli, którj nazwa po chińsku oznacza grę otaczających pionków, świtni uzuj podstawową chińską cchę, ją jst względność Ni a jdnj prawdy absolutnj, świat skła się z nachodzących na sibi i uzupłniających się przciwności i podlga ciągłj prziani W go pojdynki toczą się równolgl, w różnych częściach anszy, a przwagę osiąga się stopniowo, poprzz ciriwą i konskwntni budowaną stratgię To powoduj długi pani, koniczność powolngo zajowania pustych obszarów na anszy i ty say stopniowgo znijszania potncjalnych ruchów przciwni Go uczy uijętw rozważaniach tutaj idących parafrazuję Hnry go Kissingra, który pozywał różn szachy go na przykłzi działań Zachodu i Chin H Kissingr, O Chinach, Wołowic 2014, s 38-46 1
Wstęp 8 ności stratgzngo okrążania Co więcj, w go ni wszystki ruchy przciwni są widoczn i czytln, co wzacnia czynnik psychologzny gry trudnij przwidzić ruchy oponnta, oż on nioczkiwani zaskoczyć Często zwycięstwo jst osiągnięt niznaczni, a partię ożna nawt przgrać, ni podjrzwając tgo aż do ostatnij chwili, kidy gra ozuj się zończona Rosjani są istrzai w politycznych szachach, al w pojdynku z Chińczyi trafiają na arcyistrzów go Książ ta a na clu przybliżyć współczsn stosunki rosyjsko-chiński od roku 1991 do listopa 2014 roku Pozać, w ji sposób rosyjski nidźwidź znalazł się w ciniu chińskigo so W ciągu dwudzistu trzch lat Pkin był w stani narzucić Rosji własną wizję rlacji oczywiści ni bz problów i ni zawsz z stratą dla Rosji Uczynił to i nal czyni jdn właśni w sposób przypoinający grę w go T, ż chociaż gra toczy się dalj, to wyraźni zarysowuj się przwaga chińs, al ni jst ona zro-jdynkowa (kidy zysk jdngo gracza powoduj stratę drugigo) Tu wszystko jst zdcydowani bardzij względn, t j względny jst chiński świat, w który ni a ijsca na jdnoznaczności Przkłając to na rlacj rosyjsko-chiński, oznacza to, ż zysk Chin nikoniczni zawsz oznacza stratę Rosji Albo tż, ż przgrany oż nawt ni zorintować się, kidy został pokonany Praca ta wińczy szść lat oh bań n rlacjai rosyjsko-chińskii snsu strto, a jdnaści lat snsu largo T szść lat to okrs pracy n dysrtacją doktorską ( Rosnąca asytria Stosunki rosyjsko-chiński 1991-2011 ) obronioną w 2013 roku na Wydzial Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwrsyttu Jagillońskigo i będącą podstawą ninijszj pracy (koljny rok to uzupłniani atriału o wydarznia z czasu, ji upłynął iędzy napisani doktoratu a 1 lipca 2014 roku, gdy zończył pisani książki; wraz z późnijszyi uzupłniniai w wrzśniu, paździrniku i listopzi 2014 roku) Jdnaści lat w snsi ogólny objując pięć lat studiów rosjoznawczych UJ, któr podjął, by zrozuić Rosję, trzy lata studiów dalkowschodnh UJ i stypndiu w Pkini na Bijing Intrnational Studis Univrsity w latach 2009-2010, któr odbył, by zrozuić Chiny Do tgo dochodzi osi wyjazdów do Rosji (w ty na rosyjski Dalki Wschód) i sid do Chin (w ty na obszar Północngo Wschodu), a tż dwa do Azji Środkowj i wil do Azji-Pacyfiku T jdnaści lat życia to trzy kraj, trzy kirunki, dwa uniwrsytty, trzy stypndia i jdn grant, a tż nizlzona ilość lktur i spotń Pracę tę trtuję jo swoisty naukowy i intlktualny gzain dojrzałości Studiując i poznając Rosję i Chiny, wil się nauczył, al chyba przd wszystki poznał swoj ogranznia Dalki już jst od tuptu i przkonania, ji posiał, idąc na studia, ż zdoła poznać Rosję i Chiny a tylko nziję, ż udało i się zrozuić j w stopniu uożliwiający napisani dobrj pracy Poza ty wil intlktualna przygoda, ją było (i jst) poznawani Rosji i Chin, uczyniła z ni rlatywistę kulturowgo i ralistę polityczngo Patrząc na
KSIĘGARNIA AKADEMICKA Sp z oo Adrs: ul św Anny 6, 31-008 Krów, tl/fax (12) 43 127 43, tl (12) 422 10 33 w 1167 -ail: @ KRS: 145510, NIP: 676-007-55-73