Wpływ zmian klimatycznych na zdrowie mieszkańców Szczecina dr hab. Beata Bugajska Dyrektor Wydziału Spraw Społecznych Urząd Miasta Szczecin Szczecin, 14-15. 02. 2018
Zdrowie definicja Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) Zdrowie jest stanem pełnego, dobrego samopoczucia/dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego
Zmiana klimatu to zmiana stanu i właściwości klimatu, które utrzymują się przez dłuższy okres czasu, dekady lub dłużej. Odnosi się to do wszelkich zmian klimatycznych w czasie, czy to w wyniku naturalnych zmian czy w wyniku działalności człowieka. definicja Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC, Intergovernmental Panel on Climate Change)
Zanieczyszczenie powietrza odpowiedzialne za nowotwory płuc Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że w Polsce z powodu zanieczyszczenia powietrza umiera przedwcześnie ok. 44 tysięcy ludzi. W Europie 430 tysięcy, na całym świecie 3,5 miliona. Eksperci wyznaczają szereg czynników mających wpływ na zachorowania na raka płuc jak: palenie, sposób i jakość życia, historię chorób w rodzinie, dostęp do lekarza i wiele innych (m.in.. zachorowania z powodu zanieczyszczenia powietrza).
Statystyka według miast Ile przypadków raka płuc w Polsce wywołuje zanieczyszczenie powietrza? HEAL wylicza: - średnia w wariancie optymalnym dla 29 analizowanych miast wynosi 12,62 proc. Wśród badanych miast znalazły się m.in. Wrocław (17 proc. przypadków raka płuc to efekt zanieczyszczonego powietrza ), Nowy Sącz (22 proc.), Bielsko-Biała (20 proc.) czy Katowice (21 proc.). Bydgoszcz (7 proc.), Gdańsk, Słupsk i Szczecin - złe powietrze przyczynia się do ok. 6 proc. nowotworów płuc, Programy zdrowotne
WPŁYW ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA NA ZDROWIE Zanieczyszczenia powietrza, takie jak np. pyły i metale ciężkie, wywołują schorzenia układu oddechowego, krwionośnego i nerwowego, a także powodują raka. Koszty chorób spowodowanych zanieczyszczeniami powietrza wynoszą w UE 940 mld euro rocznie. Przyjmuje się, że z powodu zanieczyszczenia powietrza umiera w Polsce ponad 40 tys. osób rocznie. To ponad 12 razy więcej niż ginie wskutek wypadków drogowych (w 2014 r. liczba śmiertelnych ofiar wypadków komunikacyjnych w Polsce wyniosła 3170). Źródło: https://smoglab.pl/wp-content/uploads/kk_kas_zdrowie.pdf KALKULATOR KOSZTÓW ZANIECHANIA?
Najważniejsze skutki zmian klimatu, które mają wpływ na zdrowie, to: ekstremalne zjawiska pogodowe, fale upałów i dni gorących, Powodzie miejskie oraz sztormowe, choroby wywoływane przez patogeny (choroby wektorowe).
Fale upałów - konsekwencje w szczególności wśród osób starszych w wyniku pogorszenia regulacji cieplnej organizmu. Obecnie około 20% obywateli UE jest w wieku ponad 65 lat. Prognozy przewidują, że w 2050 r. ilość osób w wieku ponad 65 lat wzrośnie do około 30%. Przewiduje się, że do 2050 r. fale upałów będą przyczyną 120 000 zgonów rocznie w Unii Europejskiej i będą przekładały się na koszt gospodarczy rzędu 150 mld EUR, jeżeli nie zostaną podjęte żadne dalsze środki. https://www.eea.europa.eu/pl/sygna142y/sygnaly-2015/wywiad/zmiany-klimatu-a-zdrowieczlowieka tzw. podwójne starzenie się Starzenie się pomyślne versus patologiczne
Wysokie temperatury - wiążą się również z zanieczyszczeniem powietrza, które może powodować zaburzenia układu oddechowego i układu krążenia, zwłaszcza u dzieci i osób starszych. przykład zgonów osób w sędziwej starości podczas fali upałów we Francji
Zgodnie z przewidywaniami, fale gorąca spowodują wzrost liczby zgonów chorych psychicznie - niewłaściwe użycie leków i substancji psychotropowych stanowi czynnik ryzyka zgonu związany z wysoką temperaturą powietrza. Istnieją "wstępne dowody" na to, że po przekroczeniu pewnego progu temperatur może wzrosnąć wskaźnik samobójstw.
Optymalizacja systemu wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania Rozwój usług społecznych Strategia Rozwiazywania Problemów Społecznych Program Senior w mieście Srebrny telefon zaufania, przycisk życia, rozwój telemedycyny
Choroby wektorowe - choroby wywoływane przez patogeny (wirusy, bakterie), które są przenoszone m.in. przez owady, pajęczaki. Poprzez wędrówkę i kontakt z otoczeniem (np. w trakcie pobierania pokarmu) przenoszą groźne drobnoustroje na inne organizmy, także na ludzi. W ten sposób mogą przyczynić się do wywołania chorób, które zagrażają zdrowiu a nawet życiu człowieka. Do chorób przenoszonych przez wektory zalicza się miedzy innymi kleszczowe zapalenie mózgu, boreliozę (wektorem jest kleszcz), bartolenoza (wektorem jest komar).
Ocieplenie w przyszłości może spowodować, że kleszcze a w konsekwencji choroby odkleszczowe będą występowały na wyższych wysokościach i dalej na północ, co będzie ściśle związane ze zmieniającym się występowaniem ich naturalnych żywicieli, takich jak jelenie. Konieczność monitorowania w perspektywie wieloletniej Edukacja
Borelioza Rok Liczba zarejestrowanych przypadków zachorowań na boreliozę Źródło: "Ocena stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu Szczecin" - Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Szczecinie 2016 139 2015 131 2014 108 2013 109 2012 76 2011 92 2010 115 2009 77 2008 73 2007 21 2006 80 2005 10 2004 12 2003 24 2002 21
Zmiany sezonowe - niektóre pory roku rozpoczynają się wcześniej i trwają dłużej, również mogą mieć niekorzystne skutki dla zdrowia ludzi. Może to mieć szczególny wpływ na osoby cierpiące na alergie. Możemy również doświadczać wzrostu liczby ataków astmy wskutek ekspozycji na różne alergeny jednocześnie. https://www.eea.europa.eu/pl/sygna142y/sygnaly- 2015/wywiad/zmiany-klimatu-a-zdrowie-czlowieka Słabo rozpoznany problem samobójstw, stanów depresyjnych zwłaszcza w grupie osób starszych Programy zdrowotne szczepienia przeciwko grypie
Główne zagrożenia klimatyczne w Szczecinie -występowanie fal upałów i dni gorących, -możliwość wystąpienia silnych porywów wiatru oraz intensywnych burz, -możliwość występowania nagłych powodzi miejskich oraz powodzi sztormowych. Pozytywne cechy klimatyczne miasta: -niewielka liczba dni z pokrywą śnieżną, mniejsza wysokość pokrywy i krótszy czas jej zalegania.
Macierz wrażliwości Zespół Wykonawców Planu Adaptacji do zmian klimatu dla miasta Szczecin Znaczenie dla sektora zdrowia publicznego
Programy zdrowotne refleksyjnie
Dziękuję za uwagę! dr hab. Beata Bugajska Dyrektor Wydziału Spraw Społecznych Urząd Miasta Szczecin www.szczecin.eu