Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu SYLABUS Lekarski Lekarski nauki kliniczne zabiegowe magisterski stacjonarne polski ORTOPEDIA Rodzaj przedmiotu Obowiązkowy fakultatywny Rok studiów/semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu I II III IV V VI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 60, w tym: 15 - wykłady, - seminaria, 45 ćwiczenia, fakultety Diagnozowanie i leczenie wad rozwojowych, chorób układowych, zapaleń oraz chorób nowotworowych narządu ruchu Symbol efektów kształcenia zgodnie ze standardami OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Opanować nazewnictwo ortopedyczne. Znać zastosowanie badań pomocniczych w ortopedii (rtg, usg, KT, MRI, badania elektromiograficzne, laboratoryjne, biochemiczne). Znać zasady leczenia bezoperacyjnego (redresji, wyciągów, unieruchomienia, zaopatrzenia ortopedycznego, fizykoterapii) oraz wskazania do leczenia operacyjnego. Opisać objawy zapalenia stawów i kości u noworodków i niemowląt oraz dzieci zwracając uwagę na źródła bakteriemii (stan pępowiny, zapalenie nosogardzieli). Znać zasady leczenia ostrego zapalenia kości i stawów (zastosować antybiotyki o szerokim spectrum działania a w drugim etapie antybiotyk celowany określony na podstawie wyniku posiewu krwi, wymazu z nosogardzieli, treści czyraka, przesłanki do decyzji o leczeniu operacyjnym). Podać wskazania do wczesnych interwencji chirurgicznych w zapaleniu kości i stawów u noworodków i niemowląt. Znać następstwa przejścia ostrego zapalenia w stan przewlekły i konsekwencje odległe. Rozpoznać i opisać objawy młodzieńczego złuszczenia głowy kości udowej zwracając uwagę na typ konstytucyjny i ograniczenie rotacji wewnętrznej w stawie biodrowym. Znać możliwości diagnostyczne, pamiętać o konieczności wykonania radiogramu stawu biodrowego w projekcji osiowej i umieć ocenić przemieszczenie głowy kości udowej w stosunku do szyjki. Rozpoznać objawy kliniczne zaangażowania błony maziowej w proces zapalenia stawu biodrowego, znać pozycję adaptacyjną uda w stawie biodrowym.wiedzieć, że rutynowe badania krwi mogą nie wykazać odchyleń od normy, znać obraz zmian w USG. Wymienić sposoby leczenia złuszczenia głowy kości udowej. Umieć odróżnić chorobę Perthesa od innych stanów powodujących ograniczenie ruchów w stawie biodrowym u dzieci. Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia:
Znać metody oceny radiologicznej, scyntygrafii, USG, MRI. Wiedzieć o długotrwałym przebiegu choroby; poinformować rodziców o ewentualnej potrzebie leczenia operacyjnego. Wymienić sposoby postępowania doraźnego w przypadkach pourazowego niedokrwienia kończyn. Opisać mechanizm powikłań i następstwa ostrego niedokrwienia kończyn w postaci przykurczu Volkmanna i zespołu ciasnotywewnątrzprzedziałowej. Rozpoznać i opisać stany kwalifikujące się do replantacji i rewaskularyzacji kończyn. Znać sposoby transportu i przechowywania amputowanej kończyny. Znać zasady mikrochirurgii i replantacji kończyn. Wymienić kryteria różnicowania anatomicznego i czynnościowego uszkodzeń nerwów. Opisać postępowanie chirurgiczne w przypadku uszkodzenia nerwu. Wymienić kryteria różnicowania uszkodzeń ścięgien. Opisać metody leczenia uszkodzeń ścięgien: nieoperacyjne oraz operacyjne. Znać zasady właściwego postępowania w przypadku urazu kości. Znać zasady zapobiegania zniekształceniom kończyn w ostrej fazie reumatoidalnego zapalenia stawów. Znać możliwości leczenia operacyjnego w ostrym okresie r.z.s. Opisać następstwa reumatoidalnego zapalenia stawów. Znać konsekwencje postępujących skrzywień bocznych kręgosłupa dla wydolności układu sercowo-naczyniowego i oddechowego. Wymienić rodzaje skolioz związane z ich etiologią. Znać granice celowości stosowania leczenia bezoperacyjnego i zasady leczenia operacyjnego, pojęcie spondylodezy. Znać możliwości oceny stawów biodrowych przy pomocy ultrasonografii. Znać zasady leczenia nieoperacyjnego dysplazji stawu biodrowego. Opisać następstwa nieprawidłowo prowadzonego leczenia i braku leczenia. Znać wskazania do leczenia operacyjnego. Znać przyczyny występowania kręczu i możliwości diagnostyki różnicowej. Znać zasady zaopatrzenia ortopedycznego. Wiedzieć o możliwościach powstania zniekształceń porażennych kończyn dolnych omówić mechanizm ich powstania. Znać wskazania do leczenia operacyjnego zniekształceń kończyn i kręgosłupa. Znać możliwości i ograniczenia leczenia nieoperacyjnego wad wrodzonych, orientować się w terminach kierowania chorych z wrodzonymi wadami kończyn i kręgosłupa do leczenia operacyjnego. Wymienić zasady leczenia operacyjnego w przypadkach wad wrodzonych kończyn dolnych i kręgosłupa. Znać najczęstsze postacie zniekształceń tułowia i kończyn u dzieci z m.p.d. Znać zasady leczenia usprawniającego dzieci z m.p.d. i potrafić wyjaśnić rodzicom celowość wczesnego wdrożenia leczenia operacyjnego. Orientować się we wskazaniach do leczenia operacyjnego. Znać etiologię i objawy kręgozmyku.znać możliwości leczenia operacyjnego. Wymienić wskazania do leczenia operacyjnego i omówić możliwości tego leczenia. Znać budowę sklepienia stopy. Rozumieć patomechanizm powstawania stopy wrażliwej. Wymienić możliwości leczenia ze szczególnym uwzględnieniem zasady jakie powinno spełniać obuwie. Wiązać wymienione zniekształcenia z objawami myelodysplazji. Znać zasady stosowania zaopatrzenia ortopedycznego oraz wskazania do operacji. Znać mechanizmy uszkodzenia nerwu kulszowego podczas wykonywania infekcji domięśniowej (szczególnie u dzieci i młodzieży). Wiedzieć w jaki sposób i w obrębie jakich okolic należy wykonywać injekcje domięśniowe u dzieci. Znać metody postępowania nieoperacyjnego i wskazania do leczenia operacyjnego porażennej, poinjekcyjnej stopy końsko-szpotawej.
Znać lokalizację, wiek pojawienia się i dynamizm najczęściej występujących nowotworów kości u dzieci i młodzieży (ze szczególnym uwzględnieniem okolicy stawu kolanowego). Wiedzieć o istnieniu zmian nowotworopodobnych oraz o możliwościach ich zezłośliwienia. Potrafić wiązać występowanie złamań patologicznych nie tylko z pierwotnymi nowotworami kostnymi, lecz również z przerzutami nowotworów złośliwych zlokalizowanych poza układem kostnym. Znać ogólne zasady rozpoznawania zmian nowotworowych i nowotworopodobnych kości i związany z nimi sposób postępowania (natychmiastowe wdrożenie leczenia). Rozumieć, że choroba nowotworowa stanowi problem wielospecjalistyczny, wymagający koordynacji postępowania.. Znać przyczyny nierówności kończyn dolnych Omówić skutki chodzenia bez wyrównania. Znać możliwości egalizacji kończyn. Rozumieć istotę zmian zwyrodnieniowo-zniekształcających stawów, Znać możliwości profilaktyki zmian zwyrodnieniowych i zasady leczenia zachowawczego. Wymienić sposoby leczenia operacyjnego. Znać mechanizm powstawania wtórnych zmian zwyrodnieniowych i umieć powiązać je z wrodzonymi wadami kończyn oraz następstwami nieprawidłowo leczonych urazów prowadzących do niezborności powierzchni stawowych. Znać sposoby profilaktyki wtórnych zmian zwyrodnieniowych stawów (właściwe leczenie przyczyn powodujących powstawanie zmian zwyrodnieniowych stawów). Wymienić możliwości leczenia nieoperacyjnego. Orientować się w możliwościach leczenia operacyjnego. Znać wskazania do leczenia operacyjnego w przypadkach artrogrypozy. Znać lokalizację najistotniejszych klinicznie martwic jałowych kości. Znać zasady prowadzenia chorych z jałowymi martwicami kości w zależności od umiejscowienia zmian. Wymienić wskazania do leczenia operacyjnego. Wymienić przyczyny zniekształceń osi kończyn (wady wrodzone, stany zapalne, nieprawidłowo prowadzone złamania kończyn) Omówić możliwości leczenia operacyjnego zniekształceń kończyn. Znać obrazy kliniczne uszkodzenia więzadeł stawu kolanowego, uszkodzenia łąkotek, zerwania pierścienia rotatorów. Znać wskazania do operacji artroskopowych w/w uszkodzeń. UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Opanować sposoby zbierania wywiadu w zależności od rodzaju schorzenia. Opanować technikę badania klinicznego narządu ruchu. Doraźnie skierować chorego na leczenie operacyjne. Opanować zasady leczenia nieoperacyjnego. Rozpoznać i opisać objawy ostrego niedokrwienia kończyn. Rozpoznać i opisać objawy uszkodzenia nerwów. Rozpoznać, ocenić i opisać objawy uszkodzenia ścięgien. Rozpoznać i ocenić złamanie kości Rozpoznać i ocenić zwichnięcie stawu Wymienić i ocenić następstwa urazu stawu ramiennego, łokciowego i tzw. złamania kości promieniowej w miejscu typowym, opisać najczęstsze złamania w obrębie kończyn dolnych (złamanie szyjki kości udowej, złamanie na wysokości 1/3 obwodowej goleni). Wymienić i ocenić skutki nieprawidłowego leczenia urazów kończyn w postaci: a) zespołu Sudecka; b) zrostu opóźnionego; c) stawu rzekomego; d) zakażeń prowadzących do pourazowych zapaleń kości.
Umieć rozpoznać w badaniu klinicznym ostry stan zapalenia stawu. Zinterpretować wyniki badań dodatkowych. Rozpoznać skoliozę idiopatyczną i odróżnić ją od skrzywień funkcjonalnych. Umieć zidentyfikować skrzywienie piersiowe, opisać mechanizmy kompensacyjne w obrębie tułowia towarzyszące skoliozom. Ustalić rokowanie w zależności od typu skrzywienia, wieku dziecka. Umieć rozpoznać objawy niedowładów i porażeń w skoliozach i znać zasady postępowania w tego rodzaju powikłaniach. Umieć różnicować skoliozy z wadami postawy i z młodzieńczą kifozą kręgosłupa (choroba Scheuermanna). Umieć zbadać stawy biodrowe noworodka zwracając uwagę na objaw przeskakiwania, objaw wyważania i ograniczenia odwodzenia. Umieć zbadać stopy noworodka i doraźnie skierować do leczenia specjalistycznego. Umieć różnicować wady wrodzone z innymi zniekształceniami stopy. Rozpoznać kręcz szyi. W przypadku kręczu szyi pochodzenia mięśniowego zademonstrować rodzicom ćwiczenia korekcyjne. Wdrożyć profilaktykę zapobiegania deformacjom kończyn (znajomość ułożeń korekcyjnych, stosowania łusek gipsowych oraz ortez) Umieć uzasadnić konieczność wielospecjalistycznej opieki nad dzieckiem. Umieć rozpoznać wady wrodzone na podstawie badania klinicznego i oceny obrazu radiologicznego (USG, MRI). Potrafić przeprowadzić różnicowanie wad wrodzonych ze stanami pourazowymi i pozapalnymi. Umieć zbadać dziecko z m.p.d., ocenić wiek rozwojowy dziecka, stopień spastyczności mięśni oraz utrudnienia dla pielęgnacji i mobilizacji dziecka wynikające z zaburzeń bilansu mięśniowego. Skierować do specjalistycznych poradni leczniczego usprawniania prowadzący dzieci z m.p.d. Umieć rozpoznać kręgozmyk na podstawie charakterystycznego obrazu chorego oraz oceny radiogramów (z uwzględnieniem radiogramów skośnych kręgosłupa). Umieć rozpoznać obniżenie sklepień stopy oraz towarzyszące zniekształcenia kolan i znać możliwości leczenia bezoperacyjnego płaskostopia oraz operacyjnej korekcji palucha koślawego. Rozpoznać zniekształcenia. Umieć rozpoznać porażenne tło zniekształcenia stopy (z uwzględnieniem oceny badań elektrofizjologicznych). Umieć rozpoznać zmiany zwyrodnieniowe na podstawie a)badania klinicznego, b) badań dodatkowych (ze szczególnym uwzględnieniem objawów radiologicznych). Umieć rozpoznać wtórne zmiany zwyrodnieniowe stawów. Umieć rozpoznać wrodzoną sztywność stawów na podstawie charakterystycznego obrazu klinicznego i ocenia radiogramów. Umieć zbadać i rozpoznać powyższe uszkodzenia. KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Potrafi nawiązać i utrzymać głęboki i pełen szacunku kontakt z chorym. Kieruje się dobrem chorego, stawiając je na pierwszym miejscu. Przestrzega tajemnicy lekarskiej i praw pacjenta. Posiada świadomość własnych ograniczeń i umiejętność stałego dokształcania się. PUNKTY ECTS 4
TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU: Tematyka Badanie ortopedyczne z elementami badania neurologicznego, Wady wrodzone i nabyte układu kostno-stawowego. Zapalenia kości i stawów, Nowotwory narządu ruchu. Osteoporoza. Urazy narządy ruchu. Urazy wielonarządowe. Zaopatrzenie ortopedyczne. Zaopatrzenia ran, złamań i zwichnięć. Stosowanie podstawowych technik ortopedycznych: unieruchamiania gipsowego, wyciągów szkieletowych, zakładania szwów. Podejmowania decyzji, co do form diagnostyki różnicowej narządów ruchu. Forma (wykłady,seminari a, ćwiczenia,zaj.fakul tatywne) LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA: 1. Pod red. Kruczyński J.; Szulc A.; Wiktora Degi Ortopedia i Rehabilitacja. Wybrane zagadnienia z chorób i urazów narządu ruchu dla studentów i lekarzy -PZWL, Poznań, 2015 1. Marciniak W., Szulc A.: Wiktora Degi Ortopedia i Rehabilitacja PZWL, Warszawa, 2003 2. Gaździk Sz.: Ortopedia i traumatologia, PZWL, Warszawa, 2009 WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU: Uzyskanie zaliczenia ćwiczeń zgodnie z regulaminem zamieszczonym w Przewodniku Dydaktycznym