Propozycja rocznego rozkładu materiału Historia dla liceum i technikum - część 2 Przygotowano na podstawie publikacji: 1) Podręcznik: Historia część 2, autorzy: Jolanta Choińska Mika, Piotr Szlanta, Katarzyna Zielińska, WSiP, Warszawa 2008. 2) Poradnik: Poznać, zrozumieć, Historia część 2, autorzy: Jolanta Choińska Mika, Katarzyna Zielińska, WSiP 2008. Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia 1) Cywilizacje pozaeuropejskie u progu epoki nowożytnej. 1. Horyzont geograficzny Europejczyków. 2. Cywilizacje i kręgi kulturowe na kontynencie afrykańskim. 3. Zróżnicowanie polityczno kulturowe Azji u progu nowożytności. 4. Cywilizacje prekolumbijskie w Ameryce. 2) Wielkie odkrycia geograficzne. 1. Przyczyny wypraw geograficznych. 2. Kierunki ekspansji Europejczyków na inne kontynenty. 3. Zasięg i następstwa podbojów hiszpańskich w Ameryce. 4. Kolonizacja portugalska zasięg, formy i cele. 5. Ekspansja europejska na początku epoki nowożytnej ocena. 3) Gospodarka Europy w XVI stuleciu. 1. Wzrost demograficzny i jego następstwa. 2. Szlaki oceaniczne, rozwój miast i specjalizacja regionalna. 3. Różne drogi rozwoju krajów Europy Zachodniej. 4. Kredyt handlowy, banki, giełdy. 5. Rewolucja cen i jej skutki. 6. Gospodarka polska na tle przemian europejskich. 1 5-7 1 8-11 1-2 12-21
7. Bilans handlowy Rzeczypospolitej. 4) Cywilizacja europejska w epoce odrodzenia. 1. Podstawy przełomu renesansowego. 2. Humanizm i odrodzenie. 3. Ośrodki kultury humanistycznej i rola drukarstwa. 4. Wielcy mistrzowie odrodzenia. Literatura epoki renesansu. 5. Nauka i postęp techniczny w epoce odrodzenia. 6. Jednostka, rodzina, edukacja. 7. Kręgi cywilizacyjne islamu i prawosławia 5) Rozłam chrześcijaństwa zachodniego 1. Reformacja w Europie Zachodniej. 2. Kościół katolicki wobec reformacji. 3. Polsko litewska Rzeczpospolita państwo wielowyznaniowe. 6) Stosunki polityczne w Europie w XVI wieku 1. Europa wobec ekspansji tureckiej w XVI wieku. 2. Dynastia Jagiellonów w Europie. 3. Dynastia Habsburgów i jej imperium. 4. Wzrost znaczenia Anglii w dobie rządów Tudorów. 5. Wielkie Księstwo Moskiewskie w czasach Iwana IV Groźnego. 6. Walka o dominium Maris Baltici. 7) Demokracja szlachecka w polsko litewskiej rzeczpospolitej. 1. Kształtowanie się ustroju demokracji szlacheckiej. 2. Unia realna Polski i Litwy oraz jej skutki dla obu państw. 3. Pierwsze wolne elekcje ostatni etap kształtowania się ustroju Liczba godzin Scenariusz lekcji strona w podręczniku 2 21-27 1-2 28-34 1 35-41 2 41-49
Rzeczypospolitej. Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia 8) Rzeczpospolita Obojga Narodów na przełomie XVI i XVII wieku. społeczeństwo i państwo. 1. Terytorium i ludność. Struktura etniczna i wyznaniowa. 2. Przeobrażenia struktury społecznej. 3. System polityczny i jego instytucje. 4. Sądy, skarbowość i system obrony państwa. 9) Kultura polska epoki odrodzenia. Wariant I 1. Kraków ośrodkiem życia kulturowego. 2. Osiągnięcia naukowe. 3. Upowszechnienie kultury renesansowej i oświaty w II połowie XVI wieku 4. Myśl polityczna i społeczna polskiego renesansu. 5. Renesans wawelski. Rozwój form renesansowych w polskiej architekturze i rzeźbie. Wariant II Nauczyciel w formie wykładu przedstawia następujące problemy: 1. Akceptacja idei humanistycznej w Polsce. 2. Środowisko społeczne, w którym rozwijała się kultura renesansu na ziemiach polskich. 3. Najważniejsze ośrodki i instytucje kultury ogólnopolskie i lokalne. 4. Najważniejsze osiągnięcia. 10) Powstawanie nowożytnego świata (lekcja powtórzeniowo sprawdzająca). 11) Gospodarka Europy i świata w XVII w. 1. Zmiany przebiegu głównych szlaków handlu międzynarodowego. 1 49-53 1 53-57 1 57-58 1 58-62
2. Ukształtowanie się nowych centrów handlowych i finansowych. 3. Wzrost znaczenia gospodarczego Anglii i Holandii. 4. Dwie strefy gospodarki europejskiej: Północ Południe. 12) Wojna trzydziestoletnia największy konflikt XVII wiecznej Europy. 1. Przyczyny wybuchu wojny trzydziestoletniej. 2. Główne etapy wojny trzydziestoletniej. 3. Bezpośrednie i długofalowe następstwa wojny trzydziestoletniej. 13) Konflikty wewnętrzne i rozwiązania ustrojowe w Europie XVII stulecia. 1. Wojna domowa w Anglii geneza, przebieg i następstwa. 2. Ukształtowanie się monarchii konstytucyjnej w Anglii. 3. Francja na drodze do absolutyzmu. 4. Ustroje państw europejskich w XVII w. 14) Problemy wewnętrzne i międzynarodowe położenie Rzeczypospolitej w końcu XVI wieku i pierwszej połowie XVII wieku. 1. Główne problemy polityki międzynarodowej Rzeczypospolitej w końcu XVI wieku i pierwszej połowie XVII wieku. 2. Problemy wewnętrzne Rzeczypospolitej napięcia i konflikty w relacjach rządzący rządzeni (czyli władca obywatel). 3. Panowanie Władysława IV. 15) Kryzys Rzeczpospolitej w II połowie XVII stulecia. 1. Kryzys społeczno polityczny Liczba godzin Scenariusz lekcji strona w podręczniku 1 62-65 1-2 65-72 1-2 72-78 2 78-85
na Ukrainie i jego następstwa. Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia 2. Załamanie międzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII wieku. 3. Ewolucja systemu politycznego Rzeczypospolitej kryzys demokracji szlacheckiej. 4. Kryzys gospodarczy Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVII w. 16) Rewolucja intelektualna i kultura baroku. 1. Rewolucja intelektualna XVII stulecia. 2. Myśl polityczna XVII wieku. 3. Kultura baroku kierunki, formy, oddziaływanie. 17) Barok i sarmatyzm w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. 1. Rozwój architektury barokowej na ziemiach Rzeczypospolitej. 2. Sarmatyzm. 3. Rozwój szkolnictwa i oświaty na ziemiach Rzeczypospolitej w XVII wieku. 4. Ludzie i ich dzieła wobec problemów epoki. 18) Europa i świat w wieku wiary i rozumu (lekcja powtórzeniowo sprawdzająca). 19) Przemiany gospodarczo społeczne w XVIII wieku. 1. Zmiany demograficzne i warunki życia Europejczyków w XVIII wieku. 2. Przeobrażenia gospodarcze w Anglii charakter i następstwa społeczne. 3. Nowe koncepcje ekonomiczne XVIII stulecia. Liczba godzin Scenariusz lekcji strona w podręczniku 1 85-88 1 89-92 1 92-93 1 93-97
20) Przemiany kulturowe epoki oświecenia. 1. Główne pojęcia epoki oświecenia. 2. Filozofia polityczna oświecenia. 3. Przemiany w edukacji i osiągnięcia naukowe epoki oświecenia. 4. Oświecenie w literaturze i sztuce. 21) Stosunki międzynarodowe w XVIII wieku Mocarstwa europejskie i polityka równowagi sił. 1. Wojna o sukcesję hiszpańską. 2. Wielka wojna północna. 3. Wojny o sukcesję polską i austriacką. Wojna siedmioletnia. 4. Zasada równowagi europejskiej. 22) Sąsiedzi Rzeczpospolitej w XVIII wieku Prusy, Rosja Austria. 1. Absolutyzm epoki oświecenia założenia ideowe i praktyka. 2. Przemiany w XVIII wiecznych monarchiach absolutnych. 23) Rzeczpospolita w dobie unii polsko saskiej. 1. Unia Rzeczpospolitej z Saksonią. 2. Wielka wojna północna i jej znaczenie w dziejach Rzeczypospolitej. 3. Kryzys suwerenności państwa obca interwencja w wewnętrzne sprawy Rzeczypospolitej. 4. Walka stronnictw w czasach saskich. 5. Pierwsze próby reform. Ożywienie gospodarcze i kulturalne czasów saskich. 1 97-101 1 101-104 1 104-109 1 109-114
24) Rzeczpospolita pod rosyjską protekcją. I rozbiór Polski. 1. Ostatnie bezkrólewie i reformy sejmu konwokacyjnego. 2. Prawa kardynalne i umacnianie rosyjskiego protektoratu. 3. Nieudana próba zrzucenia rosyjskiej kurateli konfederacja barska. 4. Pierwszy rozbiór Rzeczypospolitej i sejm rozbiorowy. 25) Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki. 1. Kolonie brytyjskie w Nowym Świecie. 2. Przyczyny i przebieg wojny o niepodległość kolonii brytyjskich w Ameryce Północnej. 3. Spór o kształt ustroju nowego świata. 26) Wielka Rewolucja Francuska (1789-1799). 1. Kryzys absolutnej monarchii Burbonów. 2. Główne etapy rewolucji francuskiej. 3. Spór o ocenę rewolucji francuskiej. 4. Geneza społeczeństwa obywatelskiego. 27) Rzeczpospolita w dobie Sejmu Wielkiego. 1. Przemiany społeczne i kulturalne w czasach Stanisławowskich. 2. Sytuacja międzynarodowa i wewnętrzna Rzeczypospolitej w przededniu Sejmu Wielkiego. 3. Sejm Wielki i jego dzieło. 4. Interwencja rosyjska i obalenie Konstytucji 3 Maja. 1 114-118 1 118-121 1 122-127 1 127-133
28) Kres istnienia Pierwszej Rzeczypospolitej. 1. Uwarunkowania międzynarodowe i wewnętrzne II rozbioru oraz jego następstwa. 2. Powstanie kościuszkowskie próba ratowania suwerenności czy polska rewolucja? 3. III rozbiór Rzeczypospolitej i utrata niepodległości. 29) Epoka napoleońska dziedzictwo Wielkiej Rewolucji Francuskiej. 1. Dyktatura Napoleona Bonapartego geneza i sukcesy. 2. Podboje Napoleona i system napoleoński w Europie. 30) Księstwo Warszawskie i udział Polaków w wojnach napoleońskich. 1. Polacy w służbie Napoleona Bonapartego. 2. Księstwo Warszawskie geneza i kształt terytorialny. 3. Ustrój polityczno społeczny Księstwa Warszawskiego. 4. Bilans sprawy polskiej w czasach napoleońskich. 31) Europa i świat w epoce oświecenia (lekcja powtórzeniowo sprawdzająca). 32) Kongres Wiedeński i system Świętego Przymierza. 1. Postanowienia zwycięzców w stosunku do Napoleona I, jego armii i sojuszników. 2. Postanowienia o charakterze polityczno ustrojowych. 3. Postanowienia odnośnie do kwestii 1 133-136 1 136-142 1 142-145 1 145-146 1 146-150
terytorialnych. Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia 4. Zabezpieczenie trwałości postanowień Kongresu Wiedeńskiego. 33) Rewolucja przemysłowa. Przemiany społeczne i kulturowe w I połowie XIX wieku. 1. Wynalazki techniczne i ich zastosowanie. 2. Kanalizacja i wskaźniki produkcji przemysłowej w Europie. 3. Nowe grupy społeczne i ich rola w społeczeństwach europejskich. 4. Przemiany kulturowe. 34) Główne nurty polityczne w Europie w pierwszej połowie XIX wieku. Rozwój parlamentaryzmu. 1. Konserwatyzm. 2. Liberalizm. 3. Socjalizm utopijny. 4. Komunizm. 5. Ideologia narodowa. 35) Państwa i ludy Europy Zachodniej i Południowej w I połowie XIX wieku. Dekolonizacja Ameryki Łacińskiej. 1. Ruchy rewolucyjne we Włoszech. 2. Przemiany polityczne w Hiszpanii. Dekolonizacja Ameryki Łacińskiej. 3. Uzyskanie niepodległości przez Grecję. 4. Francja w okresie restauracji oraz monarchii lipcowej. 5. Wielka Brytania ugruntowanie systemu parlamentarnego. 6. Sytuacja w Związku Niemieckim. 7. Powstanie niepodległej Belgii. Liczba godzin Scenariusz lekcji strona w podręczniku 1-2 150-153 1 153-156 1 157-161
36) Zaborcy Polski w I połowie XIX wieku. 1. Sytuacja wewnętrzna i polityka zagraniczna Rosji, Austrii i Prus w I połowie XIX wieku. 2. Przyczyny, skutki i znaczenie wojny krymskiej. 37) Wiosna Ludów (1848-1849). 1. Rewolucja lutowa we Francji. 2. Wiosna Ludów w państwach niemieckich. 3. Wiosna Ludów w monarchii habsburskiej i we Włoszech. 38) Przemiany gospodarczo społeczne na ziemiach polskich w pierwszej połowie XIX wieku. 1. Reformy uwłaszczeniowe w trzech zaborach. 2. Ośrodki miejskie i rozwój kolei na ziemiach polskich. 3. Ziemie polskie w gospodarce państw zaborczych. 39) Królestwo polskie w dobie konstytucyjnej (1815-1830). 1. Ustrój Królestwa Polskiego konstytucja. 2. Praktyka polityczna w Królestwie Polskim i postawy Polaków wobec zaborcy. 40) Powstanie listopadowe. 1. Noc listopadowa- przebieg i bilans. 2. Pierwszy etap powstania listopadowego (XI 1830r. I 1831r.). 3. Wojna polsko - rosyjska (I-VIII 1831r.). 4. Upadek powstania i represje popowstaniowe. 1 161-164 1 164-167 1 167-170 1 170-174 1 174-176
41) Wielka Emigracja ugrupowania, programy, próby działania. 1. Emigracja po powstaniu listopadowym znaczenie dla Europy. 2. Prawica emigracyjna Hotel Lambert. 3. Towarzystwo Demokratyczne Polskie lewica Wielkiej Emigracji. 4. Gromady Ludu Polskiego socjalizm utopijny. 5. Spiski i powstania inspirowane przez emigrację znaczenie dla Polaków w kraju i na wychodźstwie. 42) Zabór pruski i austriacki w latach 1815-1846. Rabacja galicyjska i postanie krakowskie. 1. Wielkie Księstwo Poznańskie w latach 1815-1846. 2. Zabór austriacki w latach 1815-1846. 3. Rzeczpospolita Krakowska w latach 1815-1846. 4. Powstanie Krakowskie i rabacja galicyjska. 43) Ziemie polskie i Polacy w okresie Wiosny Ludów. 1. Wiosna Ludów w zaborze pruskim. 2. Wiosna Ludów w zaborze austriackim. 3. Udział Polaków w rewolucjach europejskich. 44) Kultura polska w pierwszej połowie XIX wieku. 1. Działalność na rzecz podtrzymania pamięci narodowej. 2. Elementy narodowe w nauce, literaturze i sztuce. 1 177-180 1 180-184 1 184-186 1 187-190
3. Edukacja w duchu narodowym. Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia 45) Europa i ziemie polskie w pierwszej połowie XIX wieku (lekcja powtórzeniowa). 46) Zjednoczenie Włoch i Niemiec. Francja w drugiej połowie XIX wieku. 1. Zjednoczenie Włoch. 2. Problem Państwa Kościelnego. 3. Rywalizacja prusko austriacka. 4. Rywalizacja francusko niemiecka zjednoczenie Niemiec. 5. II Cesarstwo i III republika we Francji. 47) Stany Zjednoczone w II połowie XIX wieku wojna secesyjna. 1. Rozwój terytorialny i wzrost liczby ludności Stanów Zjednoczonych. 2. Dwa modele rozwoju Stanów Zjednoczonych w XIX wieku. Problem niewolnictwa. 3. Wojna secesyjna. 48) Ideologie drugiej połowy XIX stulecia. 1. Główne hasła nacjonalizmu. 2. Kierunki ideowe w ruchu robotniczym. 3. Początki chrześcijańskiej demokracji. 4. Emancypacja kobiet. 49) Zaborcy Polski w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku. 1. Rosja na przełomie XIX wieku i XX wieku. Geneza i skutki rewolucji 1905r. 2. Polityka wewnętrzna i zagraniczna Cesarstwa Niemieckiego. 1 191-193 1 193-196 1 197-200 1 200-203 1 203-207
3.Przyczyny i skutki przekształcenia Austrii w monarchię dualistyczną. Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia 50) Ekspansja kolonialna mocarstw oraz konflikty na obszarach Azji i Afryki. 1. Przyczyny i uzasadnienie ekspansji kolonialnej państw europejskich. 2. Ekspansja kolonialna w Afryce. 3. Ekspansja kolonialna w Azji. 4. Organizacja europejskiego panowania w Azji i Afryce. Skutki kolonializmu. 51) Konflikty międzynarodowe i kształtowanie się dwóch bloków polityczno wojskowych na przełomie XIX i XX wieku. 1. Przyczyny rywalizacji mocarstw ( spirala zbrojeń ). 2. Powstanie trójprzymierza i trójporozumienia. 3. Rola Turcji w zmieniającym się układzie sił na arenie międzynarodowej. 4. Znaczenie wojen bałkańskich w procesie narastania napięcia na arenie międzynarodowej. 52) Druga faza rewolucji przemysłowej. Narodziny kultury masowej. 1. Jakie zmiany nastąpiły w dziedzinie wytwarzania energii i organizacji produkcji? 2. Jakie zmiany nastąpiły w dziedzinie komunikacji? 3. Jakie zmiany nastąpiły w naukowym postrzeganiu świata? 4. Jakie zmiany nastąpiły w życiu codziennym ludzi? 5. Jakie zmiany zaszły w filozofii, sztuce 1 207-211 1 212-214 1 215-217
i literaturze? Temat jednostki lekcyjnej i zagadnienia 53) Przemiany gospodarczo społeczne na ziemiach polskich w drugiej połowie XIX wieku. 1. Rozwój gospodarczy ziem polskich pod trzema zaborami. 2. Zróżnicowanie sytuacji gospodarczo społecznej ziem polskich. 54) Powstanie styczniowe (1863-1864). Rusyfikacja ziem polskich pod zaborem rosyjskim. 1. Odwilż posewastopolska w Królestwie Polskim. 2. Zaostrzanie się sytuacji politycznej w Królestwie i bezpośrednia przyczyna wybuchu powstania. 3. Organizacja władz powstańczych. Przywódcy powstania. 4. Problem społeczny w okresie powstania dekrety uwłaszczeniowe rządu narodowego i władz carskich. 5. Obszary i charakter walk. 6. Stosunek Polaków z zaboru austriackiego i pruskiego do powstania. 7. Powstanie styczniowe a sytuacja międzynarodowa. 8. Następstwa przegranego powstania. 55) Masowe ruchy polityczne na ziemiach polskich u schyłku XIX wieku. 1. Specyfika warunków działania polskich partii politycznych w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku. 2. Życie polityczne na ziemiach polskich pod trzema zaborami. 1 218-223 1 224-227 1 227-232
56) Polacy pod trzema zaborami na przełomie XIX i XX wieku. 1. Warunki polskiego życia narodowego w trzech zaborach. 2. Konflikty społeczno polityczne w Galicji, Wielkim Księstwie Poznańskim i Kongresówce. 3. Sytuacja Polaków w trzech zaborach przed wybuchem I wojny światowej. 57) Polska kultura i obyczajowość przełomu XIX i XX stulecia. 1. Koniec epoki romantyzmu pozytywizm (realizm) w sztuce i sztukach plastycznych. 2. Bunt modernistów i odrodzenie tradycji romantyzmu w sztuce i literaturze polskiej. 3. Kultura masowa na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku. 4. Oświata i nauka na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku. 58) Co łączyło a co dzieliło Polaków w XIX wieku (lekcja powtórzeniowo sprawdzająca). 1-2 232-238 1 238-240 1 240-243