Kapitał. Fundusze i rezerwy kapitałowe Dr Damian Walczak 2017-09-21
Wprowadzenie Praca to baza dla składek. Kapitał do baza pierwotna składek (lub danin), ale i świadczeń. 2
Kapitał w Polsce (I) 3
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne Źródło: Polityka Insight, Co przyniosły inwestycje zagraniczne. Wpływ na gospodarkę Polski w ostatnim ćwierćwieczu. 4
Lista 100 Największych Polskich Firm Prywatnych (wg Forbes) Firmy warte są łącznie 190,5 mld złotych (Cyfrowy Polsat, LPP, CCC, Asseco, Dino Polska, Agata Meble, Comarch, Cinkciarz) + firmy państwowe (PKN Orlen SA, Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA, PGE SA, PZU SA, Grupa Lotos SA, KGHM Polska Miedź SA, Tauron SA, PKO BP). http://firmyprywatne.forbes.pl/ http://rankingi.wprost.pl/200-najwiekszych-firm 5
PODMIOTY NIEFINANSOWE PROWADZĄCE DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZĄ (PKD2007) Wyszczególnienie 2009 2014 2015 ogółem 1 673 527 1 842 589 1 914 141 mikro 1 604 417 1 764 597 1 838 365 małe - - 56 713 średnie 15 808 15 470 15 631 duże 3113 3356 3432 Źródło: Bank Danych Lokalnych, http://stat.gov.pl (17.08.2017). 6
PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ WG REJESTRU REGON Wyszczególnienie 2009 2014 2015 ogółem 3 742 673 4 119 671 4 184 409 mikro 3 548 354 3 938 654 4 003 599 małe 159 705 146 926 147 124 średnie 29 730 29 610 29 243 duże 4 884 4 481 4 443 Źródło: Bank Danych Lokalnych, http://stat.gov.pl (17.08.2017). 7
Aktywni płatnicy składek w ubezpieczeniach emerytalnym i rentowym (stan na 31.12.2016) 1 938 453. 8
Liczba aktywnych płatników składek stan na 31.12.2016 Zakres liczby ubezpieczonych u płatnika Ogółem płacąca za siebie i innych osoba fizyczna płacąca sama za siebie osoba prawna OGÓŁEM, w tym: 1 938 453 629 757 1 005 375 303 321 sam za siebie 1 005 375 -- 1 005 375 -- 1-9 707 827 539 318 -- 168 509 10-20 90 775 45 156 -- 45 619 21-49 50 141 11 264 -- 38 877 50-249 31 701 2 872 -- 28 829 250 i więcej 5 673 145 -- 5 528 9
Charakterystyka podmiotów gospodarczych sporządzających bilans (w mln zł)* Wyszczególnienie 2009 2014 2015 Aktywa trwałe ogółem 1 192 965,5 1 659 540,5 1 735 155,1 Aktywa obrotowe 794 623,3 1 047 115,4 1 091 537,7 Ogółem 1 987 588,8 2 706 655,9 2 826 692,8 Kapitały (fundusze) własne 1 025 195,4 1 351 313,3 1 395 984,6 Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania 962 393,5 1 355 343,5 1 430 709,1 Ogółem 1 987 588,9 2 706 655,8 2 826 692,7 *odpowiednio: N=72 267; N= 82 552; N= 77 415 Źródło: GUS, Bilansowe wyniki finansowe podmiotów gospodarczych. 10
Nakłady inwestycyjne (w mln zł) Wyszczególnienie 2009 2014 2015 ogółem 128 973,6 165 603,7 181 838,8 mikro 18 081,2 25 482,8 24 951,9 małe - - 15 396,6 średnie 26 821,3 31 700,2 35 568,2 duże 71 067,4 92 882,7 105 922,0 *w podmiotach niefinansowych prowadzących działalność gospodarczą. Źródło: Bank Danych Lokalnych, http://stat.gov.pl (17.08.2017). 11
Przychody i koszty (w mln zł) Wyszczególnienie 2009 2014 2015 ogółem mikro małe średnie duże przychody 3 079 603 3 907 889 4 076 488 koszty 2 872 254 3 652 733 3 817 914 przychody 699 097 807 630 895 524 koszty 614 780 704 641 775 542 przychody - - 577 808 koszty - - 537 675 przychody 656 760 778 066 801 844 koszty 625 161 735 610 757 137 przychody 1 306 270 1 742 587 1 801 312 koszty 1 239 171 1 669 940 1 747 560 *w podmiotach niefinansowych prowadzących działalność gospodarczą Źródło: Bank Danych Lokalnych, http://stat.gov.pl (17.08.2017). 12
Źródło: NBP, Sytuacja finansowa sektora przedsiębiorstw w IV kw. 2015 r., Warszawa 2016, s.26. 13
Powyższe wielkości przekładają się na Pracę. Dochody ludności aktywnej zawodowo 14
Liczba pracowników w podmiotach prowadzących działalność gospodarczą Wyszczególnienie 2009 2014 2015 ogółem 8 829 934 9 145 658 9 395 607 mikro 3 464 201 3 495 101 3 667 604 małe - - 1 194 140 średnie 1 643 384 1 608 324 1 630 254 duże 2 599 062 2 819 197 2 903 609 Dodatkowo: Pracownicy najemni w sektorze publicznym w 2015 r. 3868 tys. osób; w rolnictwie 1 672 tys. osób; 15
Przeciętne miesięczne wynagrodzenie (w zł) Wyszczególnienie 2009 2014 2015 ogółem 3 139 3 899 4 017 mikro 1 879 2 315 2 437 małe - - 3 652 średnie 3 242 4 015 4 180 duże 3 850 4 731 4 832 Źródło: Bank Danych Lokalnych, http://stat.gov.pl (17.08.2017). 16
Kapitał w Polsce (II) 17
Kapitał, to też podstawa do wyliczenia świadczeń Wynika to ze zgromadzonych kapitałów i rezerw przez gospodarstwa domowe. 18
Przystąpienie obowiązkowe (kapitał początkowy; I i II był; może PPK). dobrowolne (III filar i inne formy oszczędzania). 19
Własność publiczne (I filar i II filar). prywatne (III filar i inne formy oszczędzania). 20
Przeznaczenie emerytalne (I, II i III filar). kapitałowe (pozostałe formy gromadzenia kapitału). 21
Fundusz Rezerwy Demograficznej 22 mld zł Majątek państwowy (kapitał narodowy) miał zapewnić rezerwy na przyszłe świadczenia. 22
3400 mld zł w GOVERNMENT PENSION FUND GLOBAL (Norwegia) 23
Obowiązkowy/Publiczny/Emerytalny OFE (152 mld/16,4 mln osób) 24
Dobrowolny/Prywatny/Emerytalny IKE (6,65 mld/902 tys./285 tys. aktywni). IKZE (1,07 mld/643 tys./169 tys. aktywni). PPE (11,3 mld/395 tys./330 tys. aktywni). 25
Dobrowolne/Prywatne/ Nieemerytalne (?) 26
Aktywa gospodarstw domowych (w 2016 r.) Systemy ubezpieczeniowe i emerytalno-rentowe - 284,7 mld zł. Gotówka i oszczędności krótkoterminowe GD - 588,5 mld zł (zwiększa się). Depozyty długoterminowe GD - 355,0 mld zł (zmniejsza się). Akcje notowane - 160,2 mld zł. Akcje nienotowane - 317,6 mld zł. NBP, Sytuacja finansowa sektora gospodarstw domowych w IV kw. 2016 r., Warszawa 2017 27
28
Źródło: European Commission, Household saving rates in the EU: Why do they differ so much?, Stijn Rocher, Michael H. Stierle (ed.), 2015, 7. 29
Gross savings (% of GDP in 2016) Źródło: World Bank. 30
Majątek netto (dane dla 2014 r.) 411,1 (tys. zł) średnia dla wszystkich gospodarstw domowych NBP, Zasobność gospodarstw domowych w Polsce. Raport z badania pilotażowego 2014 r., Warszawa 2015, s. 67. 31
Kredyty mieszkaniowe jako potencjalny kapitał emerytalny 2 057 170 (liczba czynnych kredytów mieszkaniowych), 393,4 mld zł (zadłużenie z tytułu kredytów mieszkaniowych). Źródło: Report AMRON-SARFiN 4/2016. 32
Rolnicy Inwestują miliony w gospodarstwa rolne, w których następnie mieszkają ze swoimi dziećmi. (w latach 2007-2013 na modernizację gospodarstw rolnych z PROW przeznaczono 10,2 mld zł plus środki własne beneficjentów) 33
Rolnictwo 34 Źródło: Polska wieś 2016. Raport o stanie wsi. J. Wilkin. I. Nurzyńska (red.), Wyd. Scholar., Warszawa 2016, s. 84.
Jeszcze jedno pytanie Jak liczyć kapitał osób z systemu zaopatrzeniowego lub rolniczego? 35
Nadbudowa Przedstawione Kapitały to środki finansowe, natomiast bez nadbudowy, czyli regulacji prawnych, uwarunkowań społecznych, historycznych, demograficznych itd. ich funkcjonowanie jest niemożliwe. 36
Wnioski Majątek osób prywatnych (i prawnych) rośnie dynamicznie, Fundusze w I-III filarze rosną powoli, Istnieje potencjał dla Rozwoju bazy ekonomicznej ubezpieczeń społecznych. 37
38 Dziękuję za uwagę
Kapitał. Fundusze i rezerwy kapitałowe Dr Damian Walczak 2017-09-21