Ewa Stasiak-Jazukiewicz Marta Jas-Koziarkiewicz 2
Metodologia badań Metoda badawcza: Indywidualny wywiad pogłębiony (IDI) między 4 a 16 sierpnia 2010 roku zrealizowano 12 wywiadów z przedstawicielami środowiska mediów 3
Zagadnienia: główne źródła wiedzy o terroryzmie podmioty publiczne, odpowiedzialne za przekazywanie informacji dot. zagrożenia terrorystycznego oraz ocena ich funkcjonowania poziom zagrożenia terrorystycznego w Polsce rola mediów w przekazywaniu informacji na temat zagrożeń terrorystycznych w Polsce oraz kształtowania właściwych postaw obywateli sposoby przekazywania informacji nt zagrożeń terrorystycznych w Polsce 4
Zagadnienia (c.d.) szkolenia dla dziennikarzy na temat postępowania i informowania w sytuacji ataku terrorystycznego skuteczność informowania na temat zachowania w sytuacji zagrożenia wspólne działania mediów i służb publicznych podczas zagrożenia terrorystycznego ograniczanie wolności słowa w Polsce 5
Próba badawcza Tytuł prezentacji / 6
Liczba wskazań Wyniki źródła wiedzy nt terroryzmu 12 10 8 6 12 4 2 0 6 4 3 3 3 1 1 7
Liczba wskazań Wyniki (c.d.) Media jako źródło wiedzy respondentów nt terroryzmu 6 4 3 Prasa (gł. zagraniczna) Internet Media (ogólnie) 8
Wyniki (c.d.) Czy wydarzenia związane z terroryzmem zajmują obecnie ważne miejsce w polityce informacyjnej Pana/Pani redakcji? 9
Liczba respondentów Wyniki (c.d.) Czy zagrożenie terroryzmem jest w Polsce realne? 6 3 2 1 Zdecydowanie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowanie nie 10
Wnioski Czy szefowie redakcji będą dokładać starań by pogłębiać wiedzę dziennikarzy nt terroryzmu Kto musi dokładać takich starań 11
Wnioski wiedza dziennikarzy nt terroryzmu nie może być traktowana jako ich prywatna sprawa konieczna jest współpraca z podmiotami medialnymi a nie poszczególnymi dziennikarzami potrzeba logistycznego wsparcia off the rekord - zbyt powszechna obawa odwoływania się do tej zasady przez rzeczników 12
Liczba wskazań Propozycje dziennikarzy W jaki sposób administracja publiczna może ułatwić pracę dziennikarzom w przypadku zamachu terrorystycznego? 8 6 4 3 3 udostępnić jak najwięcej informacji o sytuacji kryzysowej usprawnić funkcjonowanie instytucji rzecznika stworzyć kompleksowy mechanizm współpracy mediów z właściwymi instytucjami stworzyć bazę ekspertów do dyspozycji mediów w trakcie sytuacji kryzysowej wskazywać powody odmowy dostępu do określonych informacji 13
Liczba wskazań Propozycje dziennikarzy (c.d.) Preferowane kanały przepływu informacji między dziennikarzami a właściwymi instytucjami w sytuacji zagrożenia terrorystycznego (wszystkie wymienione przez respondentów) 4 4 4 3 Telefon Poczta elektroniczna Briefingi i konferencje prasowe Bezpośredni kontakt z redaktorem naczelnym 14
Liczba wskazań Propozycje dziennikarzy (c.d.) Pożądane treści szkoleń nt przekazywania przez media informacji o zagrożeniu terrorystycznym (wszystkie odpowiedzi respondentów uporządkowano w pięć kategorii) 7 5 5 3 1 Wiedza merytoryczna o zjawisku terroryzmu (kierunki rozwoju, uwarunkowania historyczne, kulturowe, polityczne) Możliwość nawiązania kontaktów z eskeprtami ds. terroryzmu i właściwymi przedstawicielami władzy publicznej Specyfika warsztatu dziennikarskiego w sytuacji kryzysowej Działania państwa polskiego w walce z terroryzmem - właściwe instytucje, kompetencje, procedury Zagadnienie wojen asymetrycznych 15
Liczba wskazań Wyniki (c.d.) Wszystkie instytucje publiczne odpowiedzialne wg respondentów za politykę informacyjną w trakcie zagrożenia terrorystycznego (wszystkie wskazane podmioty) 11 4 1 5 3 4 3 2 2 2 2 1 1 1 16
Liczba respondentów Wyniki (c.d.) Główne instytucje publiczne odpowiedzialne za politykę informacyjną w trakcie zagrożenia terrorystycznego (każdy respondent mógł wskazać jeden podmiot) 6 2 1 1 1 1 MSWiA Rządowe Centrum Bezpieczeństwa Biuro Bezpieczeństwa Narodowego policja Rzecznik rządu Nie wiem 17
Liczba wskazań Wyniki (c.d.) Jakie podmioty publiczne powinny być odpowiedzialne za przekazywanie informacji na temat zagrożeń terrorystycznych? 4 3 3 2 1 Powołać dodatkowe centrum kryzysowe Wykorzystać Rządowe Centrum Bezpieczeństwa Zobowiązać MSWiA do prowadzenia i koordynowania Zobowiązać Rzecznika rządu i Kancelarię Prezesa Rady Ministrów Nie wiem 18
Wnioski 19
Liczba wskazań Wyniki (c.d.) Funkcje mediów w sytuacji zagrożenia terrorystycznego (wszystkie wskazywane funkcje, wypowiedzi badanych przyporządkowane do pięciu kategorii) 10 9 4 2 funkcja informacyjna funkcja interpretacyjna funkcja socjalizacyjna funkcja rozrywkowa 20 niewłaściwe działania mediów
Liczba responentów Wyniki (c.d.) Najważniejsze funkcje mediów w sytuacji zagrożenia terrorystycznego (każdy respondent wskazywał najważniejszą, wypowiedzi przyporządkowane do pięciu kategorii) 7 4 1 funkcja informacyjna funkcja interpretacyjna funkcja socjalizacyjna funkcja rozrywkowa niewłaściwe działania mediów 21
Liczba respondentów Wyniki (c.d.) Jakie postawy obywateli wobec zagrożenia terrorystycznego mogą kształtować media? (najważniejsze w wypowiedzi każdego z respondentów, przyporządkowane do czterech kategorii) 5 3 3 2 budowanie społecznych uprzedzeń wobec określonych grup kształtowanie niepotrzebnego poczucia zagrożenia terrorystycznego budowanie świadomości dot. zagrożenia terrorystycznego inne 22
Liczba respondentów Wyniki (c.d.) Czy spotkała/spotkał się Pani/Pan z sytuacją, w której wolność słowa została ograniczona? 8 4 Tak Nie 23
Liczba respndentów Wyniki (c.d.) Możliwość ograniczenia wolności słowa przez władze w przypadku zagrożenia terrorystycznego (odpowiedzi respondentów przyporządkowane do dwóch kategorii) 9 3 Dopuszczam takie działanie władz Nie dopuszczam takiego działania władz 24
Liczba respndentów Wyniki (c.d.) poprzez prawo (odpowiedzi respondentów przyporządkowane do dwóch kategorii) 8 4 Dopuszczam wprowadzenie takich regulacji Nie dopuszczam wprowadzenia takich regulacji 25
Liczba wskazań Wyniki (c.d.) ew. dopuszczalne formy ograniczenia wolności słowa (odpowiedzi respondentów przyporządkowane do pięciu kategorii) 5 4 3 6 1 Dobrowolne publikowanie bądź wstrzymywanie publikacji określonych treści Ograniczenie dostępu do informacji oraz samego miejsca zdarzenia Nakaz lub zakaz publikacji określonych treści Zatrzymanie dziennikarskich materiałów Obawa przed nadużywaniem przez władzę nadanych jej nowych uprawnień 26
Wnioski obowiązek wypracowania kompromisu między dziennikarskim prawem dostępu do informacji a dążeniem do jego ograniczania przez służby bezpieczeństwa 27
Dziękujemy za uwagę Ewa Stasiak-Jazukiewicz Marta Jas-Koziarkiewicz 28