Rada Unii Europejskiej Luksemburg, 19 czerwca 2017 r. (OR. en) 10238/17 WYNIK PRAC Od: Sekretariat Generalny Rady Data: 19 czerwca 2017 r. Do: Delegacje CFSP/PESC 524 CSDP/PSDC 322 POLMAR 22 COPS 196 POLMIL 73 TRANS 270 Nr poprz. dok.: 10221/17 CFSP/PESC 520 CSDP/PSDC 319 POLMAR 21 COPS 192 POLMIL 70 TRANS 269 Dotyczy: Konkluzje Rady w sprawie światowego bezpieczeństwa morskiego Konkluzje Rady (19 czerwca 2017 r.) Delegacje otrzymują w załączeniu konkluzje Rady w sprawie światowego bezpieczeństwa morskiego przyjęte przez Radę na 3551. posiedzeniu, które odbyło się w dniu 19 czerwca 2017 r. 10238/17 krk/mw/mg 1 DGC 2B PL
ZAŁĄCZNIK Konkluzje Rady w sprawie światowego bezpieczeństwa morskiego Wprowadzenie 1. Rada podkreśla rolę UE jako światowego gwaranta bezpieczeństwa morskiego w promowaniu multilateralizmu polityki morskiej i państwa prawa na morzu, w tym znaczenie współpracy w dziedzinie prawa międzynarodowego, w szczególności powszechnego stosowania Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS) zgodnie ze strategicznymi priorytetami określonymi w globalnej strategii UE i stosownymi konkluzjami Rady. 2. W tym kontekście Rada zachęca do ciągłego wdrażania strategii UE w zakresie bezpieczeństwa morskiego i towarzyszącego jej planu działania, co ma też na celu wzmocnienie współpracy między zewnętrznym i wewnętrznym wymiarem bezpieczeństwa polityk UE, w koordynacji z innymi stosownymi sektorowymi i regionalnymi strategiami i politykami bezpieczeństwa morskiego mającymi zastosowanie do unijnych basenów morskich i wspólnych przestrzeni morskich w światowym obszarze morskim. Rada podkreśla również ścisły związek między międzynarodowym zarządzaniem oceanami i światowym bezpieczeństwem morskim, zgodnie ze wspólnym komunikatem z 10 listopada 2016 r. pt. Międzynarodowe zarządzanie oceanami: program działań na rzecz przyszłości oceanów i konkluzjami Rady z 3 kwietnia 2017 r. popierającymi realizację powszechnej agendy ONZ na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, oraz impuls nadany światowemu podejściu na zorganizowanej po raz pierwszy oenzetowskiej konferencji w sprawie oceanów, która odbyła się w Nowym Jorku 5 9 czerwca 2017 r.; Rada odnotowuje także wspólny komunikat ministrów spraw zagranicznych grupy G-7 w sprawie bezpieczeństwa morskiego. 3. Rada przyjmuje również z zadowoleniem bieżące prace nad wdrożeniem globalnej strategii UE oraz europejskiego planu działań w sektorze obrony, w tym w szczególności propozycje i działania przyczyniające się do rozwoju większych zdolności w zakresie bezpieczeństwa morskiego. 10238/17 krk/mw/mg 2
Zakres geograficzny 4. Rada podkreśla znaczenie zajęcia się priorytetami w zakresie bezpieczeństwa morskiego, a także dalsze zaangażowanie UE w europejskich basenach morskich, w szczególności w basenach Morza Śródziemnego, Morza Bałtyckiego i Morza Czarnego. Ponadto Rada zachęca do współpracy regionalnej we wszystkich europejskich basenach morskich z państwami trzecimi zgodnie z uzgodnionymi politykami UE i w ramach regionalnych forów wielostronnych, takich jak synergia czarnomorska, i do czerpania wiedzy z istniejących najlepszych praktyk współpracy regionalnej w zakresie bezpieczeństwa morskiego w regionie Morza Bałtyckiego. 5. Rada podkreśla, że współpraca z krajami w regionie Arktyki, w tym w ramach Rady Arktycznej, ma dla UE pierwszorzędne znaczenie. Biorąc pod uwagę szybko zmieniające się otoczenie i otwarcie nowych szlaków handlowych, należy głębiej przeanalizować możliwość bardziej istotnego zaangażowania UE w regionie Arktyki w celu wsparcia regionalnych struktur i procesów, zgodnie z konkluzjami Rady w sprawie Arktyki z 23 czerwca 2016 r. 10238/17 krk/mw/mg 3
6. Przypominając deklarację maltańską z 3 lutego 2017 r. i oświadczenie UE Turcja z 18 marca 2016 r., Rada z zadowoleniem przyjmuje prace prowadzone obecnie w basenie Morza Śródziemnego, w szczególności koordynowane przez Frontex operacje w środkowej i wschodniej części Morza Śródziemnego i operację EUNAVFOR MED SOPHIA na wodach międzynarodowych u wybrzeży Libii, oraz wymianę informacji z myślą o poprawie ogólnego bezpieczeństwa morskiego. Ponadto podkreśla, że ścisła współpraca z państwami w regionie Morza Śródziemnego i z organizacjami regionalnymi, jak również współpraca ponadregionalna, mają podstawowe znaczenie dla budowania lokalnych zdolności w całym regionie Morza Śródziemnego. Rada z zadowoleniem przyjmuje trwające obecnie prace nad stworzeniem sieci Seahorse w basenie Morza Śródziemnego w celu zwiększenia współpracy i potencjału krajów Afryki Północnej w zakresie zwalczania nielegalnej migracji i nielegalnego handlu poprzez umocnienie ich systemów nadzorowania granic. Rada zachęca do dalszego rozwijania wspólnego obrazu orientacji sytuacyjnej na Morzu Śródziemnym przez odpowiednie agencje UE, m.in. Europejską Agencję Bezpieczeństwa Morskiego (EMSA), Centrum Satelitarne Unii Europejskiej (Satcen), Europejską Agencję Kontroli Rybołówstwa (EFCA) i Europejską Agencję Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex) oraz europejski system nadzorowania granic (EUROSUR) przy jednoczesnym zapewnieniu pełnego rozwoju i wdrożenia sieci nadzoru morskiego (MARSUR) na rzecz WPBiO i pełnym wykorzystaniu przyszłego wspólnego mechanizmu wymiany informacji (CISE) dla obszarów morskich UE, który należy dalej rozwijać i wdrażać w praktyce. Należy również kontynuować współpracę z wyspecjalizowanymi agencjami Narodów Zjednoczonych, a zarazem jak najlepiej wykorzystywać mechanizm SHADE w basenie Morza Śródziemnego (SHADE MED). Ponadto Rada z zadowoleniem przyjmuje rolę MED 7 w upowszechnianiu wiedzy na temat problemów bezpieczeństwa morskiego na Morzu Śródziemnym. 10238/17 krk/mw/mg 4
7. Rada z zadowoleniem przyjmuje wnioski wyciągnięte z kompleksowego podejścia UE do walki z piratami u wybrzeży Somalii i w regionie Rogu Afryki, które powinno nadal ukierunkowywać i inspirować UE do przeciwdziałania wyzwaniom w innych niebezpiecznych obszarach morskich, w duchu partnerstwa i dialogu z kluczowymi partnerami międzynarodowymi. Uznaje wkład operacji EU NAVFOR Atalanta i sił morskich stron trzecich w skuteczne odstraszanie, powstrzymywanie i zwalczanie aktów piractwa i rozboju u wybrzeży Somalii, jak również w bezpieczeństwo w regionie. Okazało się, że w zwalczaniu aktów piractwa istotne znaczenie ma także stosowanie przez sektor morski najlepszych praktyk w zakresie zarządzania w połączeniu z wykorzystaniem na pokładzie statków handlowych uzbrojonych strażników. Również misja EUCAP Somalia i uzupełniające programy budowania zdolności w znacznym stopniu przyczyniły się do bezpieczeństwa i stabilności w regionie, zgodnie z unijnymi ramami strategicznymi dla Rogu Afryki i z odnośnym unijnym regionalnym planem działania na lata 2015 2020. Rada podkreśla, jak ważne jest poczucie odpowiedzialności na szczeblu lokalnym i regionalnym i w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje bieżące prace grupy kontaktowej ds. piractwa u wybrzeży Somalii. Jednocześnie odnotowuje, że pierwotne przyczyny somalijskiego piractwa nie zostały jeszcze w pełni zwalczone i że stałej uwagi wymagają różne formy przestępczości na morzu w zachodniej części Oceanu Indyjskiego i w regionie Morza Czerwonego. 10238/17 krk/mw/mg 5
8. Rada z zadowoleniem przyjmuje unijne działania w zakresie budowania zdolności prowadzone obecne w Zatoce Gwinejskiej na rzecz państw nadbrzeżnych i organizacji regionalnych, takich jak ECCAS i ECOWAS, zgodnie z procesem z Jaunde. Z zadowoleniem przyjmuje również istotny wkład G7 + + grupy przyjaciół Zatoki Gwinejskiej i odnotowuje długofalowy sukces wspólnego mechanizmu sprawozdawczego Zjednoczonego Królestwa i Francji Maritime Domain Awareness for Trade Gulf of Guinea. Rada podkreśla potrzebę skutecznej współpracy między państwami i zainteresowanymi stronami w regionie i potrzebę lokalnej odpowiedzialności, w tym w sektorze nadzoru morskiego, także na szczeblu operacyjnym. Z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy dwustronne państw członkowskich UE w regionie i podkreśla, że trzeba je koordynować z bieżącymi inicjatywami unijnymi. Zauważa także z niepokojem, że region Zatoki Gwinejskiej boryka się z ustawicznymi atakami piratów i zbrojnymi napaściami, którym coraz częściej towarzyszą porwania dla okupu; z zadowoleniem przyjmuje zatem planowane wzmocnienie w regionie unijnych działań na rzecz budowania zdolności, ze szczególnym uwzględnieniem sektora prawa i praworządności na morzu i na lądzie. Rada zachęca również państwa regionu, by dostosowały swoje systemy prawne w celu skuteczniejszego zwalczania piractwa, zbrojnych napaści i innych form przestępczości na morzu. 9. Rada podkreśla, że rosną napięcia pod względem bezpieczeństwa morskiego na Oceanie Indyjskim i Oceanie Spokojnym i zachęca UE i jej państwa członkowskie do propagowania środków budujących zaufanie w celu rozwiązania napięć na Morzu Południowochińskim, zgodnie z konwencją UNCLOS oraz do dzielenia się pozytywnymi doświadczeniami w pokojowym rozstrzyganiu sporów, w tym w opracowywaniu konkretnych sposobów współpracy na rzecz wspólnego zarządzania zasobami wodnymi i ochrony środowiska morskiego. Rada z zadowoleniem przyjmuje postępy poczynione w trwających negocjacjach między państwami członkowskimi ASEAN a Chinami w sprawie umowy ramowej w odniesieniu do kodeksu postępowania na Morzu Południowochińskim. Uważa, że umowa ta jest obiecującym krokiem w kierunku skutecznego kodeksu postępowania. Rada podkreśla, jak istotna jest współpraca w dziedzinie prawa międzynarodowego i mechanizmów rozstrzygania sporów przewidzianych w UNCLOS. 10238/17 krk/mw/mg 6
Współpraca z innymi organizacjami międzynarodowymi 10. Rada zachęca do współpracy z odpowiednimi partnerami i organizacjami międzynarodowymi, w szczególności z ONZ. W tym kontekście należy wspierać współpracę między UE a systemem ONZ, w tym z agencjami ONZ. Rada z zadowoleniem przyjmuje wkład ONZ w propagowanie powszechnego stosowania konwencji UNCLOS, jak również prace prowadzone przez Międzynarodową Organizację Morską i Biuro NZ ds. Narkotyków i Przestępczości w celu zapewnienia pewnych i bezpiecznych mórz i oceanów. Równocześnie z zadowoleniem przyjmuje sprawozdanie Sekretarza Generalnego ONZ z 25 lipca 2016 r. i rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr A/71/463 w sprawie odpadów z broni chemicznej zrzucanych do morza. 11. Rada z zadowoleniem przyjmuje postępy poczynione w umacnianiu współpracy między UE i NATO w dziedzinie bezpieczeństwa morskiego, a także zachęca do dalszych postępów w realizacji zagadnień morskich, w tym zapewnienia komplementarności naszych działań na rzecz budowania potencjału morskiego, zgodnie ze wspólną deklarację podpisaną 8 lipca 2016 r. w Warszawie przez przewodniczącego Rady Europejskiej, przewodniczącego Komisji Europejskiej i Sekretarza Generalnego Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego. Rada podkreśla, że współpraca między UE a NATO musi w dalszym ciągu odbywać się z pełnym poszanowaniem zasad pluralizmu, wzajemności i autonomii w zakresie podejmowania decyzji przez każdą z organizacji. 12. Rada odnotowuje, że współpraca międzynarodowa z krajami Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN) i innymi partnerami azjatyckimi jest dla UE ważnym krokiem w tym regionie. Rada z zadowoleniem przyjmuje w tym kontekście fakt, że UE będzie współprzewodniczyć międzysesyjnemu posiedzeniu Forum Regionalnego ASEAN w sprawie bezpieczeństwa morskiego (2017 2020), oraz organizację kilku rund dialogu wysokiego szczebla między UE a ASEAN na temat bezpieczeństwa morskiego i oczekuje na większe zaangażowanie UE w architekturę bezpieczeństwa w Azji Południowo-Wschodniej. 10238/17 krk/mw/mg 7
13. Opierając się na pozytywnych osiągnięciach szczytu szefów państw i rządów Unii Afrykańskiej w sprawie bezpieczeństwa morskiego, bezpieczeństwa i rozwoju, który odbył się w Lomé w październiku 2016 r., Rada podkreśla znaczenie, jakie dla UE ma pogłębienie współpracy z afrykańskimi krajami i organizacjami partnerskimi, w tym w zakresie niebieskiej gospodarki, a także pogłębienie dialogu na temat bezpieczeństwa morskiego prowadzonego na różnych forach, w tym podczas nadchodzącego szczytu Afryka-UE w Abidżanie. W związku z tym wspiera Unię Afrykańską w propagowaniu bezpieczeństwa morskiego i rozwoju, w tym szybkiego wejścia w życie karty z Lomé. Dalsze działania 14. Uznając, że bezpieczeństwo morskie jest zasadniczym warunkiem wstępnym dla rozwoju, tworzenia miejsc pracy, badań morza i środowiska morskiego i światowego zarządzania oceanami, Rada z zadowoleniem przyjmuje przyjęcie przez UE roli gospodarza czwartej edycji konferencji Nasz ocean, która odbędzie się 5 6 października 2017 r. na Malcie, i oczekuje zobowiązań wszystkich uczestników na rzecz bezpiecznych, pewnych i czystych oceanów zarządzanych w zrównoważony sposób. 15. UE ponawia swój apel o pełne przestrzeganie i stosowania przepisów prawa międzynarodowego, w tym konwencji UNCLOS. Rada podkreśla, jak ważne jest poszanowanie wolności morza pełnego, wolności żeglugi i prawa przelotu w wyłącznych strefach ekonomicznych, prawa nieszkodliwego przepływu na morzach terytorialnych, jak i prawa przejścia tranzytowego przez cieśniny, jak i wzmacnianie bezpieczeństwa żeglugi, co znalazło wyraz w konwencji UNCLOS. Podkreśla również obowiązki państw trzecich w wyłącznych strefach ekonomicznych, a jednocześnie wagę poszanowania suwerennych praw i jurysdykcji państw nadbrzeżnych, na mocy części V i VI konwencji UNCLOS. Ponownie przypomina również o konieczności zapewnienia, że będzie szanowana suwerenność i suwerenne prawa państw do poszukiwania i eksploatacji ich zasobów naturalnych. 10238/17 krk/mw/mg 8
16. Rada oczekuje na dalsze kroki w realizacji dostosowanych do potrzeb działań UE na rzecz poprawy bezpieczeństwa morskiego we wszystkich najważniejszych regionach morskich na całym świecie i podkreśla, że należy nieprzerwanie realizować kompleksowe podejście, aby przyczyniać się do stabilizacji i bezpieczeństwa globalnych obszarów morskich, poprzez przeciwdziałanie brakowi bezpieczeństwa morskiego i propagowanie dobrych rządów na morzu w skali globalnej, zgodnie z priorytetami i zasadami określonymi w globalnej strategii UE i innych odnośnych politykach UE. 10238/17 krk/mw/mg 9