MATERIAŁ SZKOLENIOWY URLOPY PRACOWNICZE Opis: Materiały zawierają szczegółowe omówienie zagadnień dotyczących urlopów wypoczynkowych oraz urlopów bezpłatnych pracowników, a więc osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę. Dodatkowo przedstawione zostały zasady udzielania urlopu wypoczynkowego osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę nakładczą. Materiały napisane są przystępnym językiem, ułatwiając tym samym zrozumienie zawiłych prawnych kwestii. Liczne przykłady, odwołujące się do sytuacji występujących w codziennej pracy, ilustrują wybrane zagadnienia i pomagają je zinterpretować. Materiały mogą stanowić niezależne źródło wiedzy na temat urlopów pracowniczych. Mogą też być ściągawką dla osób zatrudnionych w działach kadrowych, ponieważ w przykładach podane są rozwiązania i można do nich sięgać, rozwiązując podobne problemy w swojej pracy. Korzystać mogą z nich osoby dopiero zapoznające się z tematyką urlopów pracowniczych - ze względu na prosty i jasny sposób omówienia poszczególnych zagadnień, jak i osoby posiadające już wiedzę na ten temat - ze względu na dużą szczegółowość w przedstawieniu tematu. W materiałach przedstawiona jest problematyka urlopów grup zawodowych, do których należy stosować szczególne zasady udzielania i rozliczania urlopów, np. radców prawnych, pracowników zakładów opieki zdrowotnej, osób wykonujących pracę nakładczą, pracowników niepełnosprawnych. W przypadku zmian w stanie prawnym, na podstawie którego opracowano niniejsze materiały, otrzymacie Państwo stosowną aktualizację. 1
Obszary: Urlopy pracownicze (wypoczynkowe i bezpłatne) Cele: Zdobycie wiedzy na temat zasad udzielania urlopów wypoczynkowych Opanowanie praktycznych umiejętności rozliczania urlopów wypoczynkowych Zdobycie wiedzy na temat zasad udzielania urlopów bezpłatnych Liczba stron: 46 Spis treści: 1. Urlop wypoczynkowy a) Zagadnienia ogólne b) Prawo do urlopu c) Urlop w pierwszym roku pracy d) Wymiar urlopu e) Urlop uzupełniający f) Proporcjonalność urlopu g) Udzielanie urlopów h) Urlop na żądanie i) Ekwiwalent za niewykorzystany urlop j) Urlop pracowników młodocianych k) Urlop pracowników sezonowych, tymczasowych, dni wolne stażysty l) Urlop osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nakładczą m)urlopy dodatkowe 2
2. Urlop bezpłatny a) Zagadnienia ogólne b) Urlop bezpłatny na wniosek pracownika c) Odwołanie pracownika z urlopu bezpłatnego d) Urlop bezpłatny w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy e) Kiedy pracodawca nie może odmówić urlopu bezpłatnego f) Urlop bezpłatny a urlop wypoczynkowy Literatura: 1. Martuszewicz A., Piecyk K., Urlopy pracownicze i inne zwolnienia od pracy, Warszawa 2010. Podstawa prawna: 1. Europejska Karta Społeczna sporządzona w Turynie dnia 18.10.1961 r. (Dz. U. z 1999 r. Nr 8, poz. 67 z późn. zm.) 2. Konstytucja RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483) 3. Ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) 4. Ustawa z dnia 23.05.1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 z późn. zm.) 5. Ustawa z dnia 30.08.1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.) 6. Ustawa z dnia 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.) 7. Ustawa z dnia 12.10. 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679 z późn. zm.) 8. Ustawa z 09.07.2003 r. zatrudnianiu pracowników tymczasowych (Dz.U. Nr 166, poz. 1608 z późn. zm.) 9. Ustawa z dnia 20.04.2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst 3
jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.) 10. Ustawa z dnia 06.07.1982 r. o radcach prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 z późn. zm.) 11. Ustawa z dnia 12.03.2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) 12. Ustawa z dnia 26.01.1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) 13. Ustawa z dnia 27.07.2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz. 1365, z późn. zm.) 14. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 08.01.1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. Nr 2, poz. 14, z późn. zm.) 15. Rozporządzenie Rady Ministrów z 31.12.1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą (Dz. U. z 1976 r. Nr 3, poz. 19, z późn. zm.) Orzecznictwo: 1. Wyrok SN z dnia 29.03.2001 r., I PKN 336/00 ( Z dniem rozwiązania stosunku pracy prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego w naturze przekształca się w prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. W tym dniu rozpoczyna bieg termin przedawnienia roszczenia o ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane w naturze, a nieprzedawnione urlopy wypoczynkowe. ) 2. Wyrok SN z dnia 10.05.2006 r., III PZP 3/06 ( Nauczyciel ma prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w wymiarze proporcjonalnym do okresu pracy w roku kalendarzowym, w którym ustał stosunek pracy, także wtedy, gdy w zatrudniającej go szkole są przewidziane ferie (art. 1551 1 pkt 1 k.p. w związku z art. 64 ust. 2 ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela ( ) ) 3. Wyrok SN z 15.11.2006 r., I PK 128/06 ( ( ) pracownik, który składa wniosek o udzielenie urlopu na żądanie, powinien dokonać tej czynności najpóźniej pierwszego 4
dnia wypoczynku, przed rozpoczęciem swojego dnia pracy. ) 4. Wyrok SN z dnia 25.01.2005 r., I PK 124/05 ( Pracodawca może wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet gdy ten nie wyraża na to zgody. Ekwiwalent pieniężny przysługuje tylko wtedy, gdy wykorzystanie urlopu w naturze nie jest możliwe. ) 5. Wyrok SN z dnia 15.03.2001 r., I PKN 306/00 ( Pracownik, który złożył wniosek o udzielenie urlopu wypoczynkowego nieprzewidzianego w planie urlopów, nie może go wykorzystać bez wyraźnej akceptacji pracodawcy. ) 6. Wyrok S. Apel. w Warszawie z dnia 27.11.1996 r., III AUa 888/96 ( I Istotą urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie art. 174 Kodeksu pracy jest zwolnienie pracownika z obowiązku wykonywania zatrudnienia i zwolnienie pracodawcy z obowiązku wypłacania wynagrodzenia. II Okres urlopu bezpłatnego nie jest wliczany do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze ani też do okresu pracy, od którego zależą prawa do świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego pracowników. ) 7. Wyrok S. Apel. w Łodzi z dnia 15.10.1996 r., III AUa 34/96 ( Udzielenie pracownikowi urlopu bezpłatnego - niezgodnie z przepisem art. 174 1 Kodeksu pracy - z inicjatywy zakładu pracy i bez pisemnego wniosku o udzielenie mu takiego urlopu - jest w świetle prawa bezskuteczne. Pracownikowi, który w okresie tak udzielonego urlopu bezpłatnego był niezdolny do pracy wskutek choroby - przysługuje zasiłek chorobowy. ) Autor: Anna Wolińska 5