Wiedzy o kulturze Program zajęć z w roku szkolnym 2013/2014 zakres podstawowy podręcznik: Człowiek w kulturze, Wydawnictwo Szkolne PWN autorzy: Zuzanna Grębecka, Iwona Kurz, Małgorzata Litwinowicz-Oroździel, Paweł Rodak nr programu: OKOS-5002-1O/06
I. Wymiary kultury Pojęcie kultury - duchowy i materialny wymiar kultury, kultura a cywilizacja - wpływ kultury na osobowość jednostki, społeczny charakter kultury, pojęcie relatywizmu kulturowego Ciało w kulturze - natura i kultura - to, co wrodzone i to, co nabyte, ciało jako narzędzie - cielesne techniki kulturowe; ciało i ubranie jako znak - kobiece i męskie - płeć jako fakt biologiczny i kulturowy - ozdabianie i upiększanie ciała jako zjawisko kulturowe, wstyd i nagość w kulturze Przestrzeń w kulturze - przestrzeń świecka, święta; struktura i przykłady przestrzeni świętej i świeckiej (świątynia, rynek, market- świątynia konsumpcji) - przestrzeń prywatna i publiczna; wpływ przestrzeni na relacje międzyludzkie analiza przestrzeni (dom, świątynia, rynek, market ) projekt Czas w kulturze - subiektywne i obiektywne doświadczenie czasu, odmienny stosunek do czasu w różnych kulturach, czas świecki i święty, zegar i kalendarz w kulturze, czas cykliczny i linearny, laicyzacja czasu II. Społeczny charakter kultury Wspólnoty kulturowe - rodzina jako podstawowa instytucja kultury, - wspólnota, stowarzyszenie, grupa- podstawowe różnice między tymi formacjami Kultura narodowa - wspólnota narodowa, pojęcie narodu, instytucje kultury narodowej, nacjonalizm (patriotyzm, znaki identyfikacji narodowej - lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO - dobra polskiej kultury uznawane za dziedzictwo światowej przykłady) - polskie pieśni narodowe, polski hymn narodowy
Historyczne typy kultury - tradycyjna (ludowa), kultura rycerska, mieszczańska, stosunek do pracy w tych różnych typach kultur - pokolenie juppies i jego etos Kultura masowa (popularna) pojęcia: kultura wysoka, niska; elitarna, popularna, kicz - konsumpcja w kulturze, konsument jako modelowy odbiorca kultury masowej - pojęcia kontrkultura, subkultura, kultura alternatywna - alternatywa wobec kultury masowej III. Specyfika komunikacji w świecie człowieka. Modele komunikacji Słowo w kulturze Mowa i pismo; - różne postacie słowa; mowa, pismo; druk, słowo elektroniczne - historia pisma i jego najważniejsze rodzaje Druk, konsekwencja wprowadzenia druku - rewolucja Gutenberga, zasady mechanizacji, standaryzacji, unifikacji, typy kultur ze względu na medium Prasa - krótka historia, najważniejsze typy gazet, tabloidy - korzyści i zagrożenia, cenzura, prasa niezależna Autor i czytelnik doby Internetu - słowo w Internecie, pojęcie hipertekstu, gatunki internetowe; e-mail, blog Prawo autorskie - ochrona własności intelektualnej, etyczne aspekty ściągania IV. Dźwięk w kulturze
Język muzyki - oczyszczająca moc muzyki, analiza fragmentu tekstu A. Szczeklika, najważniejsze formy muzyczne - balet i opera - krótka historia form, najważniejsi przedstawiciele, przykłady najsłynniejszych baletów i oper Koncert jako zdarzenie i sytuacja kulturowa - koncert klasyczny i koncert rockowy -porównanie, pojęcia; kompozycja, aranżacja, interpretacja - oryginalność i standaryzacja muzyki - przemysł muzyczny V. Widowiska w kulturze Rytuał, obrzęd i święto w kulturze - pojęcia obyczaj, obrzęd, ceremonia, rytuał - rytuały religijne i świeckie - różne sposoby ucztowania w kulturze, znaczenie daru, podarunku w kulturze - rodzinny, religijny, patriotyczny wymiar święta - współczesne nowe święta; walentynki, halloween Karnawał, zabawa i gra w kulturze - współczesne widowiska o charakterze karnawałowym; zawody sportowe, koncerty muzyczne, akcje charytatywne - kulturowa rola oraz typy gier i zabaw - happening Teatr w kulturze - język teatru, pojęcie przedstawienia i widowiska, typy przestrzeni scenicznych i różne modele teatru - rodzaje teatrów i przykłady (teatr antyczny, teatr Elżbietański, mieszczański - awangarda teatralna - festiwale teatralne VI. Obraz w kulturze Jaskinia i malarstwo naskalne - sakralne funkcje sztuki, ikona kulturowy kontekst przedstawień
- język obrazu, typy wypowiedzi malarskich, analiza przykładów - pojęcie stylu, konwencji, ćwiczenia w czytaniu obrazów - Dziewczyna z perłą, Vermeer jego epoka - muzeum, jego rola społeczna i typy; zajęcia w pracowni multimedialnej Fotografia jako medium i nośnik pamięci - obraz fotograficzny, jego sens i interpretacja; analiza wybranych przykładów - pojęcie fotomontażu Film i kino w kulturze - początki kina, język filmu, podstawowe pojęcia, rodzaje i gatunki filmowe - Polska Szkoła Filmowa, - kino autorskie, - poetyka filmu dokumentalnego; - założenia filmu propagandowego, analiza wybranej kroniki filmowej z czasów PRL-u - festiwale filmowe Telewizja jako medium audiowizualne - neo- i paleotelewizja, funkcja przekazu telewizyjnego, gatunki telewizyjnego formy przekazu VII. Postawy i działanie w kulturze Tożsamość kulturowa - tożsamość zbiorowa i jednostkowa - wielokulturowość - kultura regionalna małe ojczyzny - kryteria mniejszości na podstawie programu Człowiek w kulturze Ewy Juszczak - Wydawnictwo Szkolne PWN opracowała Kinga Berłowska Warszawa 30 sierpnia 2013