MacBAT IV Przelicznik objętości gazu INSTRUKCJA OBSŁUGI. MA ZASTOSOWANIE DO OPROGRAMOWANIA WERSJA PROGRAMU: 1603 SERIA PROGRAMU: 005.

MacBAT IV Przelicznik objętości gazu INSTRUKCJA OBSŁUGI MA ZASTOSOWANIE DO OPROGRAMOWANIA WERSJA PROGRAMU: 1603 SERIA PROGRAMU: 005.xx WERSJA SPRZĘTU: 2.1.0 WYDANIE DOKUMENTU: 5.5

MacBAT IV MENU GŁÓWNE BEZPIECZEŃSTWO (A) USTAWIENIA (D) TRANSMISJA (G) DANE TECHNICZNE (B) EKSPLOATACJA (E) KONSERWACJA (H) MONTAŻ (C) ODCZYT DANYCH (F) AKCESORIA (I) ii

SPIS TREŚCI A- BEZPIECZEŃSTWO... A-1 BEZPIECZEŃSTWO UŻYTKOWANIA... A-2 WARUNKI STOSOWANIA... A-7 B- DANE TECHNICZNE... B-1 OPIS URZĄDZENIA... B-2 WYPOSAŻENIE URZĄDZENIA... B-3 DANE TECHNICZNE I WARUNKI PRACY... B-4 DANE METROLOGICZNE TABELA DOKŁADNOŚCI... B-7 PODSTAWOWE DZIAŁANIE PRZELICZNIKA... B-10 WERSJE WYKONANIA PRZELICZNIKA... B-11 CYKLE POMIAROWO - OBLICZENIOWE... B-12 TRYB AWARYJNY... B-13 C- MONTAŻ... C-1 WYMIARY I WARUNKI ZABUDOWY... C-2 MONTAŻ MECHANICZNY... C-3 PRZYGOTOWANIE PRZEWODÓW... C-8 ZALECANE PRZEWODY... C-10 PODŁĄCZENIE PRZEWODÓW... C-11 OPIS LISTWY ZACISKÓW... C-13 CZUJNIK TEMPERATURY GAZU... C-14 ZASILANIE ZEWNĘTRZNE... C-17 ZASILANIE PRZEZ INTERFEJS TRANSMISYJNY INT-S3... C-18 UZIEMIENIE OBUDOWY... C-21 PLOMBOWANIE URZĄDZENIA... C-22 D- USTAWIENIA... D-1 WSTĘPNA KONFIGURACJA PRZELICZNIKA... D-2 WPROWADZANIE DANYCH DO PRZELICZNIKA... D-3 JĘZYKI... D-4 iii

AKTUALIZACJA OPROGRAMOWANIA... D-5 WEJŚCIA IMPULSOWE... D-6 WEJŚCIE CIŚNIENIA ABSOLUTNEGO P1... D-9 WEJŚCIE TEMPERATURY T... D-11 WEJŚCIA REZERW CYFROWYCH... D-13 BATERIA WEWNĘTRZNA I TEMPERATURA OTOCZENIA... D-16 WEJŚCIE CIŚNIENIA P2 (OPCJA)... D-18 SYGNALIZACJE (WEJŚCIA CYFROWE)... D-20 WYJŚCIA STERUJĄCE TYPU OC... D-21 WYJSCIE PRĄDOWE 4-20 MA... D-24 LIMITY STRUMIENI... D-25 KONFIGURACJA PODSTAWOWA... D-26 POCZĄTEK DOBY GAZOWEJ... D-28 REJESTRACJA DANYCH ARCHIWALNYCH Z OKRESEM DTAU (TYP R)... D-29 REJESTRACJA DANYCH ARCHIWALNYCH ZE STAŁYM OKRESEM (TYP D)... D-30 ZMIANA SKŁADU REJESTRACJI... D-31 KONFIGURACJA WEJŚĆ IMPULSOWYCH... D-32 WARTOŚCI ZASTĘPCZE... D-33 HASŁA I UPRAWNIENIA... D-34 WYBÓR ALGORYTMU WSPÓŁCZYNNIKA ŚCIŚLIWOŚCI GAZU... D-37 ZAKRESY STOSOWANIA PARAMETRÓW SKŁADU GAZU... D-38 PROGRAMOWANIE PARAMETRÓW GAZU... D-41 ZEGAR... D-43 KONFIGURACJA LIMITÓW PRZYROSTÓW GODZINOWYCH... D-45 KONFIGURACJA ALARMÓW ZBIORCZYCH... D-48 KOREKCJA BŁĘDÓW GAZOMIERZA... D-50 E- EKSPLOATACJA... E-1 URUCHOMIENIE MACBAT IV... E-2 KLAWIATURA... E-3 SYGNALIZACJA STANU PRACY... E-5 GŁÓWNE FUNKCJE MENU... E-6 WEJŚCIA POMIAROWE... E-8 iv

PODGLĄD TABLICY DP... E-9 HASŁA I UPRAWNIENIA... E-10 ZEGAR... E-11 ZDARZENIA I ALARMY... E-12 ALARMY ZBIORCZE... E-15 TABLICZKA ZNAMIONOWA, WYŚWIETLACZ... E-16 TEST SYSTEMU... E-18 F- ODCZYT DANYCH... F-1 ODCZYT ZDALNY... F-2 WARTOŚCI LICZONE... F-3 OBJĘTOŚĆ NIEKORYGOWANA (LICZNIK GAZOMIERZA)... F-5 LICZNIKI GŁÓWNE... F-6 STRUMIEŃ W WARUNKACH BAZOWYCH I POMIARU... F-7 SZCZYTY GODZINOWE W BIEŻĄCEJ DOBIE... F-8 SZACOWANE SZCZYTY GODZINOWE EPH VB I EPH E... F-9 GODZINOWE PRZYROSTY OBJĘTOŚCI I ENERGII... F-11 PARAMETRY GAZU... F-12 REJESTRACJA DANYCH W PAMIĘCI URZĄDZENIA... F-15 PRZEGLĄD DANYCH REJESTROWANYCH... F-16 ZDARZENIA I ALARMY... F-17 G- TRANSMISJA... G-1 PROTOKOŁY TRANSMISJI DANYCH... G-2 RODZAJE PRZESYŁANYCH DANYCH - GAZMODEM... G-3 RODZAJE PRZESYŁANYCH DANYCH GAZMODEM 2... G-4 RODZAJE PRZESYŁANYCH DANYCH MODBUS RTU... G-5 PARAMETRY PORTÓW COM... G-6 KONFIGURACJA PORTÓW COM/RS-GAZ2... G-7 H- KONSERWACJA... H-1 PRZEGLĄDY OKRESOWE... H-2 CZAS PRACY NA BATERII... H-3 v

WYMIANA BATERII... H-4 I- AKCESORIA... I-1 INTERFEJS TRANSMISYJNY, OPTYCZNY OPTO-GAZ-BLUETOOTH... I-2 OPROGRAMOWANIE... I-3 vi

MENU GŁÓWNE BEZPIECZEŃSTWO A- BEZPIECZEŃSTWO A-1

BEZPIECZEŃSTWO BEZPIECZEŃSTWO UŻYTKOWANIA Za pomocą symboli w dokumencie oznaczono istotne informacje w celu ułatwienia zaznajomienia się z instrukcją. Nie zwalnia to użytkownika od przestrzegania wymagań nieoznaczonych za pomocą symboli graficznych! Symbol oznacza ważne informacje mające wpływ na bezpieczeństwo. Symbol oznacza, że zamieszczona informacja dotyczy cech użytkowych przelicznika. Dyrektywa WEEE 2002/96/EC Utylizować opakowania i produkt na końcu okresu użytkowania w odpowiedniej firmie recyklingowej. Nie wyrzucać produktu razem ze zwykłymi odpadami. Nie palić produktu. A-2

BEZPIECZEŃSTWO Przelicznik MacBAT IV jest przyrządem budowy przeciwwybuchowej w wykonaniu iskrobezpiecznym. Należy go stosować według wymagań niniejszej dokumentacji, zgodnie z warunkami zawartymi w certyfikacie ATEX. Do wewnętrznego zasilania MacBAT IV dopuszcza się stosowanie WYŁĄCZNIE baterii typu określonego w tabeli danych technicznych, patrz DANE TECHNICZNE I WARUNKI PRACY str. B-4. Wymianę baterii przeprowadzać zgodnie z procedurą i wymaganiami opisanymi w punkcie WYMIANA BATERII str. H-4. Obudowa produktu wykonana jest z lekkich stopów metalowych. Jeżeli produkt jest używany w strefie Z0, zagrożenia wybuchem, obudowa musi być chroniona przed uderzeniami i otarciami. Deklarowana przez producenta klasa szczelności obudowy IP65 będzie zachowana przy prawidłowym doborze średnic kabli wprowadzonych przez przepusty kablowe i właściwym dokręceniu tych przepustów, oraz właściwym ułożeniu uszczelki, i dokręceniu pokrywy obudowy. Do podłączenia obwodów zewnętrznych, wymagane jest stosowanie kabli o przekroju okrągłym i średnicy zewnętrznej dostosowanej od wewnętrznej średnicy przepustu kabla. Nie instalować przyrządu w pobliżu silnych pól elektromagnetycznych. A-3

BEZPIECZEŃSTWO Zawsze należy posługiwać się aktualną wersją dokumentacji. Aktualną wersję można uzyskać od producenta przelicznika. Należy zwrócić szczególną uwagę, czy dokumentację tą można stosować do posiadanej wersji przyrządu z uwzględnieniem wersji i serii programu (wskazane na stronie tytułowej niniejszego dokumentu). Dopuszcza się do pracy wyłącznie urządzenia posiadające identyczny numer seryjny na tabliczce znamionowej naklejonej na obudowie przelicznika oraz tabliczce elektronicznej odczytanej z wyświetlacza LCD. Niniejsza dokumentacja dotyczy wyłącznie przeliczników MacBAT IV spełniających wymagania dyrektywy 2014/32/UE Measuring Instruments Directive (MID) Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej odnośnie przeliczników przeznaczonych do użytku domowego, w usługach i handlu oraz w przemyśle drobnym. W dalszej części dokumentacji używany będzie skrót MID, oznaczający dyrektywę MID 2014/32/UE Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej (Measuring Instruments Directive). Przeliczniki MacBAT IV zgodnie z wymaganiami MID na tabliczce znamionowej za znakiem CE posiadają dodatkowo oznaczenie zgodności z MID: dużą literę M i dwie ostatnie cyfry roku, w którym dokonano oceny zgodności przelicznika, otoczone prostokątem. A-4

BEZPIECZEŃSTWO Zgodnie z dyrektywą MID, dopuszczalne jest używanie skrzynek zaciskowych, ograniczników przeciw-przepięciowych i barier Zenera w instalacjach z obwodami pomiarowymi. Wymaga się, aby te podzespoły były przystosowane do plombowania. Wymagane jest uziemienie obudowy przelicznika. Uziemienie powinno być wykonane tylko w jednym punkcie. Jeżeli przelicznik jest montowany bezpośrednio na uziemionym gazociągu i montaż zapewnia galwaniczne połączenie obudowy z gazociągiem, nie należy dołączać dodatkowego uziemienia. Do podłączenia przelicznika z gazomierzem lub przetwornikiem należy stosować przewody: odpowiednie do zastosowanych w gazomierzu/przetworniku przepustów kablowych, budowy przeciwwybuchowej. Przed przystąpieniem do instalacji zawsze należy zapoznać się z dokumentacją techniczną gazomierza/przetwornika, w której powinny być zawarte szczegółowe informacje dotyczące warunków i sposobów wykonania instalacji, rodzajów przewodów itp. A-5

BEZPIECZEŃSTWO Podłączenie obwodów pomiarowych LF, HF oraz sygnalizacji: Obwody iskrobezpieczne występujące w MacBAT IV powinny spełniać warunki dla obwodów iskrobezpiecznych określone w normie PN-EN 60079-14, a w szczególności do iskrobezpiecznych obwodów pomiarowych należy podłączać kable z dwużyłowymi oddzielnymi przewodami lub poprzez zastosowanie przewodów wielożyłowych typu A lub typu B według punktu 12.2.2.8 normy PN-EN 60079-14. Kable i przewody obwodów iskrobezpiecznych należy prowadzić oddzielnie w stosunku do kabli i przewodów obwodów nieiskrobezpiecznych. Kable i przewody obwodów iskrobezpiecznych powinny być trwale zamocowane i zabezpieczone przed możliwością mechanicznego uszkodzenia. Kable obwodów iskrobezpiecznych powinny być oznaczone na niebiesko. Ekran kabla podłączyć do obudowy przepustu. W ten sposób uziemienie ekranu kabla obwodów iskrobezpiecznych nastąpi w jednym punkcie przy przeliczniku MacBAT IV. Przy przetwornikach pomiarowych ekran powinien być izolowany. A-6

BEZPIECZEŃSTWO WARUNKI STOSOWANIA Zgodnie z certyfikatem FTZU 15 ATEX 0116X warunki stosowania MacBAT IV są następujące: Przelicznik MacBAT IV służy do pomiaru ilości i strumienia gazu, używając sygnałów: z czujników gazomierzy, temperatury gazu zmierzonej zewnętrznym czujnikiem temperatury i ciśnienia zmierzonego przez czujnik wbudowany (opcjonalnie występuje czujnik zewnętrzny). Przelicznik jest zasilany z baterii wewnętrznej jak również z zewnętrznego atestowanego zasilacza o parametrach spełniających wymagania podane poniżej. Komunikacja z urządzeniami zewnętrznymi możliwa jest przez złącze działające w podczerwieni oraz przez kanały przewodowe, w standardzie RS-GAZ 2, przez specjalne certyfikowane urządzenia o parametrach spełniających wymagania podane w następnej tabeli. A-7

BEZPIECZEŃSTWO Zestawienie parametrów iskrobezpiecznych zacisków MacBAT IV. Wejścia Sygnały Między zaciskami Uo [V] Io[mA] Po[mW] Lo[mH] Co[uF] Ui[V] Ii[mA] Pi[mW] Li[uH] Ci[uF] POWER SUPPLY VIN, GND 14,16 - - - 3 200 9 635 1400 2,42 264 COM1 D+,GND i D-,GND 11,15 i 13,15 9 474 1066 1,5 100 - - 1330 0 0 COM2 D+,GND2 i D-, GND2 7,8 i 10,8 7,88 189 372 6 200 - - 1150 0 0 DIGITAL VOUT, GND2 9,8 7,88 193 380 6 200 - - - 0 0 SENSOR HF(DI8) /DI7 HF+,HF- (DI8+,DI8-) 18,20 / 17,19 9,56 16,23 38,8 6 200 - - - 0 0 /DI7+,DI7- LF / TS LF+,GND1/TS+,GND1 22,24 / 21,23 - - - 1000 100 10 - - 0 0,12 DIGITAL INPUTS DI1+,GND1/ /DI6+,GND1 30,32 / 29,27 / 34,32 / - - - 1000 100 10 - - 0 0,12 33,31 / 36,32 / 35,31 ANALOG VIN,GND1 28,25 - - - 1000 100 10 - - 0 0,012 SENSOR VOUT,GND1 26,25 6,51 176 286 6 500 - - - 2,42 12 Pt100 I+,I-/U+,U- 37,39 / 38,40 6,51 54,8 89,19 1 100 - - - 0 0,12 DIGITAL OUTPUT DO1+,GND3 /DO2+,GND3 4,6 / 3,5 - - - 0,47 14 15 100 167 0 0 ANALOG OUTPUT AO+,AO- 2,1 - - - 0,1 1,8 30 195 1150 0 0 A-8

MENU GŁÓWNE DANE TECHNICZNE B- DANE TECHNICZNE B-1

DANE TECHNICZNE OPIS URZĄDZENIA Przelicznik objętości gazu MacBAT IV jest urządzeniem przeznaczonym do pomiaru objętości gazu w warunkach bazowych * oraz energii. Przeznaczony jest do stosowania w gazowych stacjach pomiarowych i redukcyjno-pomiarowych. Może współpracować z gazomierzem rotorowym lub turbinowym. Pomiar polega na zliczaniu ilości impulsów czujnika niskiej częstotliwości LF lub wysokiej częstotliwości HF umieszczonego w głowicy gazomierza. Za pomocą wbudowanych czujników mierzone jest ciśnienie i temperatura gazu. Spełniając wymagania norm PN-EN 12405-1:2005+A2:2010 (przeliczanie objętości) oraz PN-EN 12405-2:2012 (przeliczanie energii) urządzenie przelicza zliczoną objętość gazu w warunkach pomiaru na objętość w warunkach bazowych oraz wykorzystując zadane parametry gazu oblicza wartość licznika energii. Przelicznik MacBAT IV jest zgodnie z Normą PN-EN 12405-1:2005+A2:2010 przelicznikiem typu 1. * standardowe warunki bazowe Tb=273,15 K; pb=1,01325 bar. B-2

DANE TECHNICZNE WYPOSAŻENIE URZĄDZENIA Standardowo, przelicznik MacBAT IV jest wyposażony w: czujnik temperatury gazu Pt100 typu CT3-BW - 1 szt. baterię zasilającą litową rozmiaru D 1 szt. końcówki tulejkowe do zaciskania przewodów TE-0,5/8 30 szt. końcówki tulejkowe do zaciskania przewodów TE-0,75/8 15 szt. przewód do gazomierza LiYCY 4 x 0,25 mm 2-1,5 m. instrukcja instalacji w wersji drukowanej. Dodatkowo, na zamówienie, przelicznik MacBAT IV może być wyposażony w: zestaw montażowy do mocowania na rurociągu. blachę montażową do mocowania na ścianie. zestaw przyłączeniowy do podłączenia czujnika ciśnienia. zawór trójdrogowy do podłączenia czujnika ciśnienia. baterie zasilające litową rozmiaru D 2 szt. (tylko model STANDARD) B-3

DANE TECHNICZNE DANE TECHNICZNE I WARUNKI PRACY Wymiary Masa Materiał obudowy 210 x 170 x 90 mm 2,4 kg Odlew aluminiowy (AlSi) Wilgotność względna Max 95% w temperaturze +55 C Zakres temperatur pracy -25 C +55 C Warunki atmosferyczne Warunki otwarte z wykluczeniem bezpośredniego wpływu opadów atmosferycznych i promieniowania słonecznego (pod zadaszeniem). Może pracować w warunkach występowania lub niewystępowania kondensacji pary wodnej. Stopień ochrony IP 65 Klawiatura Wyświetlacz Dopuszczenie stosowania Cecha Ex Foliowa, 18-przycisków LCD - graficzny 320x240 pix. z podświetleniem Dopuszczony do stosowania w strefach 0, 1, 2 niebezpieczeństwa wybuchu mieszanin par, gazów i mgieł wybuchowych z powietrzem, zaliczonych do grupy wybuchowości IIA i klasy temperaturowej T1,T2,T3,T4. Ex II 1 G Ex ia IIA T4 Ga, certyfikat FTZU 15 ATEX 0116X B-4

DANE TECHNICZNE Wejścia Styk pomiarowy LF, bezpotencjałowy, częstotliwość 0 2 Hz, Wejście impulsów HF typu NAMUR, częstotliwość 0 5000 Hz, 2 wejścia sygnalizacji Ex typu NAMUR (w tym jedno współdzielone z wejściem impulsów HF), 6 wejść sygnalizacji Ex do współpracy ze stykami bezpotencjałowymi, Czujnik p1 ciśnienia absolutnego. W wykonaniu standardowym instalowany jest czujnik o zakresie pomiarowym 700 kpa. Czujnik zakończony jest gwintem metrycznym M12 1.5, Termometr Pt100 kl. A typu CT3-BW, Wyjścia sterujące 2 wyjścia typu OC: Styk kontrolny, bezpotencjałowy, normalnie zwarty, Czujnik p2 ciśnienia absolutnego lub nadciśnienia (opcja), 1 wejście analogowe 0 5 V z dodatkowym wyjściem napięciowym 5 V do zasilania zewnętrznego czujnika (opcja) DO1: konfigurowalne - dwustanowe lub częstotliwościowe (1 1000 Hz), DO2: dwustanowe, 1 wyjście typu pętla prądowa 4-20 ma zasilane z zewnątrz (opcja), Zasilanie wewnętrzne Zasilanie zewnętrzne 1 3 baterie litowe (3,6V) rozmiaru D, typu Tadiran SL-2780/S lub Saft LS33600 STD. Źródło zasilania o napięciu wyjściowym 5 9 V i mocy 1W Dedykowany zasilacz: INT-S3 B-5

DANE TECHNICZNE Porty transmisji Protokoły transmisji Wytrzymałość elektryczna Klasa warunków środowiska mechanicznego Klasa warunków środowiska elektromagnetycznego Warunki bazowe Błąd graniczny dopuszczalny (MPE) wg normy EN 12405-1 Błąd graniczny dopuszczalny (MPE) wg normy EN 12405-2 Maksymalne przepływy 3 porty transmisji, szybkość do 115200 b/s: COM1-standard RS-GAZ2, aktywny na zasilaniu zewnętrznym urządzenia, COM2-standard RS-GAZ2, typowo aktywny na zasilaniu zewnętrznym urządzenia, izolowany galwanicznie. Posiada wyjście napięciowe 7 V służące do zasilania zewnętrznych przetworników cyfrowych (np. ciśnienie/temperatura), COM3-interfejs optyczny OPTO-GAZ, standard IEC 62056-21. GAZMODEM, GAZMODEM2, MODBUS RTU 500 V, pomiędzy wyprowadzeniami przyrządu a obudową M2 - przyrząd może być instalowany w miejscach narażonych na wibracje i wstrząsy o znacznym lub wysokim poziome, np. pochodzących od maszyn i blisko przejeżdżających pojazdów lub sąsiadujących ciężkich maszyn, pasów transmisyjnych itp. E2 - przyrząd może być instalowany w miejscach narażonych na zaburzenia występujące w budynkach przemysłowych Ciśnienie bazowe (bezwzględne) pb: 1,01325 bar, 1,01592 bar, 1,01325352987 bar (14,696 psi), 1,01559774734 bar (14,73 psi) Temperatura bazowa Tb: 273,15K (0 C), 288,15K (15 C), 293,15K (20 C), 288,7055556K (60 F) Temperatura odniesienia podczas wyznaczania ciepła spalania T1: 298,15K (25 C), 273,15K (0 C), 288,15K (15 C), 288,7055556K (60 F) 0,5 % w warunkach odniesienia, 1 % w znamionowych warunkach użytkowania, ECD Klasa A Strumień objętości w warunkach pomiaru, Qm max = 50000 m 3 /h, Strumień objętości w warunkach bazowych, Qb max = 1000000 m 3 /h, Strumień energii, QE max = 1000000 kw B-6

DANE TECHNICZNE Zakres stosowania algorytmów MGERG-88, SGERG-88, AGA8-G1 i AGA8-G2 Zakres stosowania algorytmu AGA8-92DC Rodzaje przeliczeń Przybliżony czas zachowania właściwości metrologicznych 5 lat. Ciśnienie gazu p w zakresie 0 10 MPa Temperatura gazu t w zakresie: -25 65 C dla p max 2 MPa -10 65 C dla p max > 2 MPa Ciśnienie gazu p w zakresie 0 65 MPa Temperatura gazu t w zakresie -48 77 C Przeliczenie, jako funkcja ciśnienia i temperatury z uwzględnieniem współczynnika ściśliwości (PTZ) lub ze stałym współczynnikiem ściśliwości (PT) (punkt 4.3 wg PN-EN 12405-1:2005+A2:2010) DANE METROLOGICZNE TABELA DOKŁADNOŚCI Zakresy pomiarowe: Dopuszczalne błędy graniczne pomiaru p1 i p2 Temperatura otoczenia 20 C (± 3 C) (-25 55) C Pomiar ciśnienia gazu p1 (rozliczeniowe) lub p2 (pomocnicze, opcjonalne) (90 250) kpa abs (90 1000) kpa abs (180 700) kpa abs *1 (400 2000) kpa abs *2 (1 10) MPa abs *2 ± 0,2 % wartości mierzonej ± 0,35 % wartości mierzonej Zakresy standardowe pomiaru ciśnienia gazu p2 (pomocnicze, opcjonalne) (0 7) kpa G ± 0,04 kpa ± 0,08 kpa (0 100) kpa G ± 0,1 kpa ± 0,2 kpa (0 700) kpa G dla wskazań: do 280 kpa ± 0,08 % szerokości zakresu ± 0,12 % szerokości zakresu B-7

DANE TECHNICZNE 400 1600 kpa G *3 powyżej 280 kpa ± 0,2 % wartości mierzonej ± 0,3 % wartości mierzonej dla wskazań: do 900 kpa ± 0,15 % szerokości zakresu ± 0,3 % szerokości zakresu powyżej 900 kpa ± 0,2 % wartości mierzonej ± 0,4 % wartości mierzonej (0 17) kpa G (0 30) kpa G 400 3400 kpa G *3 500 5500 kpa G *3 1400 6200 kpa G *3 Zakresy niestandardowe pomiaru ciśnienia gazu p2 (pomocnicze, opcjonalne) *1 - zakres wskazań od 90 kpa do p1 max *2 - zakres wskazań od 90 kpa do p1 max *3 - zakres wskazań od ciśnienia atmosferycznego Zakres pomiarowy: ± 0,05 kpa ± 0,1 kpa ± 0,2 % szerokości zakresu ± 0,4 % szerokości zakresu Błędy graniczne dopuszczalne pomiaru t *4 Temperatura otoczenia 20 C (± 3 C) (-25 55) C Pomiar temperatury gazu t (-30 65) C ± 0,08 % ± 0,13 % *4 - wartości błędów odniesione do wartości poprawnej temperatury wyrażonej w [K]. B-8

DANE TECHNICZNE Przeliczniki z czujnikami niskiego nadciśnienia (zakresy do 100 kpa) wykazują istotny wpływ naprężeń mechanicznych na wskazania ciśnienia p2. Celem osiągnięcia deklarowanej klasy dokładności, po zamontowaniu przelicznika w docelowej lokalizacji konieczne jest wykonanie zerowania wskazań. Przed złożeniem zamówienia na niestandardowe zakresy pomiarowe ciśnienia możliwość realizacji należy potwierdzić u konsultanta firmy PLUM. Błąd dopuszczalny wyjścia częstotliwościowego DO1: 0,1 % wartości ustawionej. B-9

DANE TECHNICZNE PODSTAWOWE DZIAŁANIE PRZELICZNIKA Pomiar objętości polega na zliczaniu ilości impulsów z czujnika kontaktronowego LF lub z nadajnika standardu NAMUR HF umieszczonego w głowicy gazomierza. Za pomocą wbudowanych czujników mierzone jest ciśnienie i temperatura gazu. Urządzenie przelicza zliczoną objętość gazu w warunkach pomiaru na objętość w warunkach bazowych (PN-EN 12405-1:2005+A2:2010) oraz wykorzystując zadane parametry gazu oblicza wartość licznika energii (PN-EN 12405-2:2012). Oprócz pomiaru i obliczania wartości bieżących parametrów, przelicznik archiwizuje wybrane parametry, umożliwiając ich późniejszy odczyt. W pamięci archiwów przechowywane są też wykryte stany alarmowe. Wbudowany wyświetlacz i klawiatura umożliwiają przeglądanie bieżących danych pomiarowych, wartości szczytowych i alarmów oraz modyfikację podstawowych parametrów pracy urządzenia (limity wejść pomiarowych, parametry transmisji itp.). Zastosowany system autoryzacji dostępu zapewnia bezpieczne działanie urządzenia. MacBAT IV jest przyrządem zasilanym z wewnętrznej baterii, z możliwością dołączenia zewnętrznego zasilania. W wersji standardowej, w typowych warunkach eksploatacji (1-2 odczyty danych w miesiącu) 1 bateria zapewnia 5 letni okres pracy urządzenia. B-10

DANE TECHNICZNE Przelicznik posiada funkcje umożliwiające stosowanie w układach sterowania i telemetrii. W przypadku wykorzystywania tych funkcji konieczne jest zastosowanie zasilacza odpowiedniego typu, który zapewnia separację obwodów iskrobezpiecznych oraz umożliwia zewnętrzne zasilania przelicznika. Zasilacz jest wyposażeniem dodatkowym. WERSJE WYKONANIA PRZELICZNIKA Model przelicznika BASIC PT BASIC T Wejście LF/TS Czujnik temperatury Pt100 Czujnik ciśnienia P1-Abs. Dodatkowy czujnik ciśnienia P2 Wejścia dwustanowe NAMUR x2 [HF(DI8) /DI7] Wejścia dwustanowe x6 (DIGITAL INPUTS) Wyjścia sterujące x2 (DIGITAL OUTPUT) Wyjście 4-20 ma (ANALOG OUTPUT) Wejście zewnętrznego czujnika 0-5V (ANALOG SENSOR) Podświetlenie listwy zacisków X X X - X X X - - - X X - X X X - - - BASIC P1P2T X X X X X X X - - - STANDARD PT STANDARD P1P2T X X X - X X X X X X X X X X X X X X X X B-11

DANE TECHNICZNE CYKLE POMIAROWO - OBLICZENIOWE Przelicznik MacBAT IV działa w domyślnym cyklu pomiarowo obliczeniowym: 30-to sekundowym przy zasilaniu baterią wewnętrzną, 1-sekundowym - przy zasilaniu zewnętrznym, Częstość w/w cykli można ustawiać w zakresie 1..60 sek; W każdym cyklu, w pierwszym etapie przelicznik dokonuje pomiarów wartości na wszystkich wejściach pomiarowych oraz oblicza przyrost liczby impulsów LF. Na podstawie tych danych wejściowych oblicza wartość przyrostu objętości w warunkach pomiaru DP:10 (dvm) i dodaje go do licznika DP:1 (Vm) oraz oblicza wartość strumienia w warunkach pomiaru DP:6 (Qm). Równocześnie sprawdza, czy wystąpiły nowe lub zniknęły wcześniejsze sytuacje alarmowe. W dalszym etapie, na podstawie bieżących wartości ciśnienia DP:16 (p1), temperatury DP:17 (t) i właściwości zaprogramowanych parametrów gazu przelicznik oblicza wartość współczynnika konwersji DP:34 (C), a następnie przyrost objętości w warunkach bazowych DP:9 (dvb) = dvm C i strumień DP:5 (Qb) = Qm C. Równocześnie obliczane są też wartości pozostałych przyrostów i strumieni: DP:12 (de), DP:13 (dm), DP:7 (QE), DP:8 (QM). Opis wszystkich parametrów przelicznika umieszczono w dokumencie MacBAT IV - Struktura danych. B-12

DANE TECHNICZNE TRYB AWARYJNY Podczas typowego użytkowania, w zależności od występowania sytuacji alarmowych przelicznik może działać w trybie poprawnej pracy lub w trybie awaryjnym. Wszystkie wymienione wyżej parametry są aktywne w obu trybach działania przelicznika tzn. obliczane są wartości chwilowe poszczególnych strumieni oraz wartości przyrostów. Jeżeli przelicznik działa w trybie poprawnej pracy, to wartości wszystkich w/w przyrostów są dosumowane do liczników głównych ( n - nowa wartość parametru; p - z poprzedniego cyklu obliczeniowego): (DP:0) Vbn (DP:0)=Vbp + dvb (DP:3) En (DP:3)=Ep + de (DP:4) Mn (DP:4)=Mp + dm W tym trybie liczniki awaryjne są zatrzymane. B-13

DANE TECHNICZNE Jeżeli w danej chwili przelicznik działa w trybie pracy awaryjnym to wartości wszystkich w/w przyrostów są dosumowane do liczników awaryjnych: (DP:255) Vben=Vbep + dvb (DP:256) Een=Eep + de (DP:257) Men=Mep + dm W trybie awaryjnym liczniki główne są zatrzymane. Tryb awaryjny trwa w przeliczniku w czasie aktywności co najmniej jednego z grupy alarmów systemowych patrz opis alarmów w tablicy ZD w dokumencie MacBAT IV - Struktura danych. Informacja o tym, że alarm systemowy jest aktywny dostępna jest z menu przelicznika, opis menu alarmów aktywnych znajduje się w dziale ZDARZENIA I ALARMY na stronie F-17. B-14

MENU GŁÓWNE MONTAŻ C- MONTAŻ C-1

MONTAŻ WYMIARY I WARUNKI ZABUDOWY Rysunek przedstawia podstawowe wymiary obudowy przelicznika. Przy montażu przelicznika należy zapewnić odstępy w celu umożliwienia późniejszego demontażu w celach konserwacji lub naprawy. Warunki zabudowy i rozmieszczenie otworów montażowych MacBAT IV: A czujnik ciśnienia p1, B czujnik ciśnienia p2 (opcja), C płyta montażowa C-2

MONTAŻ MONTAŻ MECHANICZNY Firma PLUM oferuje zestaw montażowy do zamocowaniu przelicznika na gazociągu. Skład zestawu i sposób jego montażu podany jest na rysunkach poniżej. Po zamocowaniu przelicznika na gazociągu należy podłączyć czujnik ciśnienia gazu (gwint metryczny M12 x 1,5) za pomocą rurki impulsowej, do króćca ciśnienia w gazomierzu. Rurka impulsowa powinna być zaopatrzona w zawór trójdrogowy, umożliwiający odcięcie dopływu gazu do czujnika lub/i podłączenie dodatkowego urządzenia kalibrującego. NIEZBĘDNE NARZĘDZIA: Klucze płaskie 14, 17, 19, 22 mm Wkrętak krzyżakowy lub płaski 5mm ZALECANE NARZĘDZIA: Klucz nastawny, rozstaw 28 mm Wkrętak imbusowy nr.4 długości min.100mm C-3

MONTAŻ C-4

MONTAŻ C-5

MONTAŻ C-6

MONTAŻ Czujnik temperatury gazu dostarczany wraz z przelicznikiem należy zamontować w tulei termometrycznej umieszczonej w gazociągu na odcinku wylotowym gazomierza, a następnie podłączyć do zacisków w przeliczniku. Przelicznik jest przystosowany do współpracy z czujnikami typu CT3-BW produkcji firmy PLUM. C-7

MONTAŻ PRZYGOTOWANIE PRZEWODÓW Przewody należy zarobić wg instrukcji przedstawionej poniżej, w zależności od przepustów zamontowanych w urządzeniu. a) Ekran kabla do podłączenia zasilacza powinien być izolowany przy przeliczniku, a uziemiany przy zasilaczu. Sposób zarabiania przewodów oraz złożenia przepustów: 1 - tulejki zaciskowe, 2 przewody, 3 ekran, 4 kabel, 5 - guma dociskowa, 6 nakrętka, 7 pierścień stożkowy. C-8

MONTAŻ b) Odizolowanie, założenie tulejek zaciskowych. Wywiniecie ekranu. Założenie elementów przepustu na przewód. Sposób zarabianie przewodów oraz złożenia przepustów: 1 - tulejki zaciskowe, 2 przewody, 3 ekran, 4 kabel, 5 blaszka EMC, 6 - uszczelka, 7 tuleja zaciskowa, 8 nakrętka C-9

MONTAŻ ZALECANE PRZEWODY Wejścia impulsowe: LF, HF, styk kontrolny, wejście sygnalizacji NAMUR. Przewody: Przewód LIYCY 2 x 0,25-0,5 mm 2. Przewód LIYCY 4 x 0,25-0,5 mm 2. Maksymalna długość 10 m D2 D4 D6 D8 Wejścia sygnalizacji iskrobezpiecznych. Przewody: LIYCY 2 x 0,25-0,5 mm 2 LIYCY 4 x 0,25-0,5 mm 2 LIYCY 6 x 0,25-0,34 mm 2 Maksymalna długość 30m D1 D3 D5 D7 Dodatkowy czujnik rezerwowy, analogowy. Przewody: LIYCY 4 x 0,25 0,5 mm 2 Maksymalna długość 10m D1, D5, występują tylko w modelu standard. Czujnik temperatury gazu. Maksymalna długość przewodu: 10m Porty COM1 i COM2, zasilanie przelicznika, wyjścia OC, ANALOG OUTPUT. Przewody: LIYCY 10 x 0,34 mm 2 max 100 m LIYCY 6..10 x 0,50 mm 2 max 150 m LIYCY 6..10 x 0,75 mm 2 max 200 m lub przewody parowane: LIYCY-P 2..5 x 2 x 0,34 mm 2 max 100 m LIYCY-P 2..5 x 2 x 0,50 mm 2 max 150 m LIYCY-P 2..5 x 2 x 0,75 mm 2 max 200 m lub przewód dedykowany PS-CY-53 2x2x0,34+6x0,34+2x0,75 max 200m UWAGA. W przypadku pracy przelicznika z przetwornikami cyfrowymi MacTIID/MacPIID max długość przewodów jest krótsza: LIYCY...x 0,34 mm 2 max 80 m LIYCY...x 0,50 mm 2 max 120 m LIYCY...x 0,75 mm 2 max 180 m C-10

MONTAŻ PODŁĄCZENIE PRZEWODÓW W celu podłączenia przewodów pomiarowych, należy je wprowadzić do komory zacisków przez odpowiednie przepusty D1-D8. Przepusty są przystosowane do uziemienia ekranów kabli sygnałowych. Do podłączenia zewnętrznych obwodów zastosowano złącza samozaciskowe. Po włożeniu odizolowanego na długości 8 mm przewodu w otwór złącza, następuje jego samoczynne zaciśnięcie. Lekko pociągając za przewód należy sprawdzić czy został zaciśnięty w złączu. W przypadku stosowania przewodów linkowych, końcówki powinny być zaciśnięte w tulei lub przygotowane w inny sposób zgodnie z PN-EN 60079-14. Ze względu na średnice przepustów i złącz zaciskowych należy stosować przewody wielożyłowe o przekrojach od 0,25 do 0,75 mm 2. Dokładna specyfikacja przewodów znajduje się w rozdziale: ZALECANE PRZEWODY. Deklarowana przez producenta klasa szczelności obudowy IP65 będzie zachowana przy prawidłowym doborze średnic kabli wprowadzonych przez przepusty kablowe i właściwym dokręceniu tychże przepustów oraz przy właściwym ułożeniu uszczelki i dokręceniu pokryw obudowy. C-11

MONTAŻ W pierwszej kolejności należy podłączyć wejścia impulsowe przelicznika z wyjściami nadajników impulsów LF i HF z gazomierza. Nadajnik impulsów LF musi być typu kontaktronowego (styk bezpotencjałowy). Przelicznik został dodatkowo wyposażony w wejście badające stan styku kontrolnego w gazomierzu. Jest to styk kontaktronowy normalnie zwarty. Manipulacje przy głowicy gazomierza (np. działanie silnym magnesem, lub wyjęcie wtyczki z nadajnika impulsów) powodują przerwanie obwodu kontrolnego i zapisanie tego zdarzenia w pamięci przelicznika. W przypadku, gdy gazomierz nie został wyposażony w styk kontrolny - należy zewrzeć zaciski tego wejścia w przeliczniku. Grupa zacisków 7..16 służy do podłączenia zewnętrznego zasilania oraz separowanych obwodów transmisji w standardzie RS-GAZ2. Grupa zacisków 27, 29..36 służy do podłączenia iskrobezpiecznych obwodów sygnalizacyjnych. Ta grupa wejść sygnalizacji obsługuje 6 obwodów ze stykami bezpotencjałowymi (kontaktrony). Po podłączeniu wejść pomiarowych, należy dokonać ustawienia żądanych parametrów przelicznika, tj. zegar, stałe algorytmu, parametry gazu i parametry transmisji. Opis czynności wykonywanych przy programowaniu znajduje się w dalszej części instrukcji. C-12

MONTAŻ OPIS LISTWY ZACISKÓW Widok urządzenia po otwarciu pokrywy zacisków. P1 - czujnik ciśnienia pomiarowy, P2 - czujnik ciśnienia dodatkowy, 1,2 - ANALOG OUTPUT, wyjście prądowe sterujące 4 20mA, 4-6,3-5 - DO1+, DO2+, GND3 wyjścia sterujące typu otwarty-kolektor, 7,10 - COM2 D+, D- złącze transmisji COM2/RS-GAZ2 (RS485 Ex), 8,9 - GND2, VOUT=7V, zasilanie zewnętrznych cyfrowych przetworników rezerwowych, 11,13 - COM1 D+, D-, złącze transmisji COM1/RS-GAZ2(RS485 Ex) 15 - GND masa ekranu złącza transmisji COM1 16,14 -VIN=5 9V, GND, wejście zewnętrznego zasilania przelicznika 18,20 - HF+/DI8+, HF-/DI8-, wejście impulsów HF z gazomierza (współdzielone z sygnalizacją DI8 standardu NAMUR), 17,19 - DI7+, DI7-, wejście sygnalizacji DI7 standardu NAMUR 22,24 - LF+, GND1, wejście impulsów LF z gazomierza, 21,23 - TS+, GND1, wejście styku kontrolnego z głowicy gazomierza (opcjonalnie wejście kontrolne impulsów LF), 28,25 - VIN wejście dodatkowego analogowego czujnika rezerwowego 0 5V, 26,25 VOUT=5V, zasilanie zewnętrznego czujnika analogowego, 29,30 - wejścia sygnalizacji DI1 i DI2, 33..36 - wejścia sygnalizacji DI3 DI6, 27,31,32 - GND1 wspólna masa wejść sygnalizacji 37..40 - zaciski do podłączenia czujnika temperatury Pt100, Lock CFG- przełącznik blokady konfiguracji, Funkcje dostępne tylko w modelu STANDARD C-13

MONTAŻ CZUJNIK TEMPERATURY GAZU Częścią każdego przelicznika MacBAT IV jest platynowy czujnik temperatury Pt100/A/4/-40/+65, oznaczenie CT3-BW występuje w 2 typach: o stałej długości 80 i o regulowanej długości 140,160,180 patrz rysunki poniżej. Każdy egzemplarz czujnika jest sprawdzany w laboratorium producenta pod kątem spełnienia wymagań klasy A. Uwaga: długość osłony czujnika powinna być dostosowana do średnicy gazociągu. Dane techniczne: Zakres pomiarowy -40 o C +65 o C, Element przetwarzający - opornik platynowy Pt100 kl. A, Przewód połączeniowy 4 żyłowy długości 2 m (standard), max 10 m, Materiał osłony zewnętrznej (patrz rysunek poniżej), Rezystor pomiarowy jest galwanicznie odizolowany od obudowy, Do mocowania czujnika w tulei termometrycznej służy przyłącze z gwintem M20 1,5. Mocowanie czujnika temperatury z użyciem dołączonego przepustu zabezpiecza przed wnikaniem do wnętrza tulei skroplin, cieczy oraz pyłów. Zabezpieczenie to spełnia wymagania stopnia ochrony IP54 zgodnie z PN-EN 60529. C-14

MONTAŻ Czujnik temperatury CT3-BW musi być zawsze w gazociągu zamocowany w zamkniętej tulei termometrycznej. Nie wolno wkręcać czujnika bezpośrednio w gazociąg. Dopuszcza się do pracy wyłącznie czujnik temperatury, którego numer podany na tabliczce znamionowej czujnika jest identyczny z numerem na wyświetlaczu przelicznika. Numer fabryczny czujnika jest też zaprogramowany w przeliczniku, tablica DP parametr DP:216 (t s/n). Tabliczka znamionowa czujnika jest naklejona na kabel i zabezpieczona dodatkową koszulką ochronną, trwale zespoloną z kablem. Nie dopuszczać do uszkodzenia tabliczki w trakcie instalacji i użytkowania. C-15

MONTAŻ C-16

MONTAŻ ZASILANIE ZEWNĘTRZNE Zewnętrzne zasilanie przelicznika należy podłączać do zacisków 14,16 zgodnie z oznaczeniami schematu podłączania przewodów. Parametry zasilania opisano w tabeli danych technicznych niniejszej dokumentacji. Zastosowane przewody musza spełniać wymogi dla przewodów typu B zgodnie z normą PN-EN 60079-14 - a w szczególności: izolacja żył powinna wytrzymywać napięcie próby 500V AC i nie może być cieńsza niż 0,1 mm (dla izolacji z polietylenu 0,2 mm). C-17

MONTAŻ ZASILANIE PRZEZ INTERFEJS TRANSMISYJNY INT-S3 Interfejs transmisyjny INT-S3 służy do odczytywania danych z przelicznika MacBAT IV. Odczyt danych odbywa się do komputera lub innego urządzenia wyposażonego w port szeregowy w standardzie RS485. Interfejs zawiera obwody iskrobezpieczne i pozwala na odczytywanie danych w strefie zagrożenia wybuchem Ex. Dodatkowo zapewnia separację dwóch sygnałów dwustanowych iskrobezpiecznych oraz zapewnia zewnętrzne zasilanie rejestratora w strefie Ex. Interfejs INT-S3/N różni się od INT-S3 napięciem zasilającym doprowadzonym do przelicznika w strefie Ex i służy do separacji drugiego portu transmisji szeregowej oraz zasilenia wejść standardu NAMUR w rejestratorze. Więcej informacji znajduje się we właściwej Instrukcji Obsługi do INT-S3. W przypadku instalacji: z zasilaniem sieciowym konieczne jest uziemienie rejestratora poprzez galwaniczne podłączenie czujnika ciśnienia z uziemionym gazomierzem za pomocą przewodu miedzianego o przekroju minimum 1,5 mm 2. zasilanych z akumulatora i baterii słonecznej, wystarczy podłączenie jednego przewodu uziemiającego do interfejsu INT-S3 lub INT-S3/N. C-18

MONTAŻ Typowa aplikacja interfejsu INT-S3 oraz INT-S3/N z przelicznikiem MacBAT IV. C-19

MONTAŻ Schemat połączeń elektrycznych MacBAT IV z interfejsem INT-S3 i opcjonalnie z INT-S3/N. C-20

MONTAŻ UZIEMIENIE OBUDOWY Wymagane jest uziemienie obudowy przelicznika. Uziemienie powinno być wykonane tylko w jednym punkcie. Jeżeli przelicznik jest montowany bezpośrednio na uziemionym gazociągu i montaż zapewnia galwaniczne połączenie obudowy z gazociągiem, nie należy dołączać dodatkowego uziemienia. Jeżeli obudowa przelicznika nie ma bezpośredniego połączenia z metalowymi, uziemionymi elementami, to podłączenie uziemienia należy wykonać przewodem miedzianym minimum 4 mm 2 do zacisku umieszczonego na opcjonalnej podstawie montażowej (podstawa nie stanowi standardowego wyposażenia i należy ją zamówić dodatkowo). Metalowa rurka impulsowa łącząca czujnik ciśnienia w przeliczniku z uziemionym gazomierzem także stanowi uziemienie obudowy. W przypadku montażu przelicznika na rurze gazociągu miejsce zamontowania powinno znajdować się jak najbliżej gazomierza. Kable obwodów pomiarowych i transmisyjnych muszą być wyposażone w ekrany, które powinny być uziemione w jednym punkcie. Ekranów tych przewodów nie należy łączyć z innym punktem uziemieniowym, aby nie dopuszczać do powstawania pętli uziemieniowych (dotyczy to szczególnie wejścia impulsowego połączonego z gniazdem kontaktronu w głowicy gazomierza). C-21

MONTAŻ PLOMBOWANIE URZĄDZENIA Przelicznik, jako urządzenie służące do rozliczeń, powinien być zabezpieczony przed dostępem osób nieuprawnionych. W tym celu obudowa przelicznika jest zabezpieczona plombami zgodnie ze schematem na rysunku poniżej, a dostęp do menu jest zabezpieczony systemem haseł. Zerwanie którejkolwiek z cech zabezpieczających powoduje utratę atestu i brak potwierdzenia właściwości metrologicznych przyrządu. Nie wolno dopuścić do uszkodzenia tych cech w trakcie instalacji i użytkowania. Instalator przed zainstalowaniem przelicznika zobowiązany jest sprawdzić stan tych plomb (w przypadku stwierdzenia ich uszkodzenia, w celu zagwarantowania poprawności działania przyrządu, wymaga się sprawdzenia przez służby autoryzowane przez producenta). Nieautoryzowana ingerencja do wnętrza, zainstalowanie niezgodne z niniejszą dokumentacją, czy zmiany w budowie przyrządu mogą doprowadzić do utraty iskrobezpieczeństwa i/lub właściwości metrologicznych. Uszkodzenie którejkolwiek cechy zabezpieczającej powoduje utratę właściwości metrologicznych urządzenia. C-22

MONTAŻ Plombowanie zewnętrzne przelicznika MacBAT IV: _I_- plomby instalatora, _M_-cecha zabezpieczająca, V - plomba void (na czas transportu), _T_ - tabliczka znamionowa. Po zakończeniu instalacji przyrządu instalator zobowiązany jest zamontować własne plomby linkowe wg powyższego schematu. Komora zacisków zabezpieczona jest plombą tymczasową na czas transportu, stosowna informacja jest wydrukowana na plombie, instalator po sprawdzeniu czy nie została naruszona może ją zerwać. Zgodnie z dyrektywą RoHS 2002/95/WE niedopuszczalne jest stosowanie plomb ołowiowych. C-23

MONTAŻ Plombowanie wewnętrzne przelicznika MacBAT IV: M -cecha zabezpieczająca. Wzory cech zabezpieczających - naklejek (10mm x 20mm i 25mm x 25mm) C-24

MENU GŁÓWNE USTAWIENIA D- USTAWIENIA D-1

USTAWIENIA WSTĘPNA KONFIGURACJA PRZELICZNIKA Po uruchomieniu przelicznika należy go dostosować do parametrów układu pomiarowego. W tym celu należy wykonać czynności opisane w punkcie URUCHOMIENIE MACBAT IV str. E-2. D-2

USTAWIENIA WPROWADZANIE DANYCH DO PRZELICZNIKA Dane konfiguracyjne do przelicznika można wprowadzać za pomocą klawiatury lub kanału transmisji cyfrowej. Wprowadzanie danych za pomocą kanałów transmisji cyfrowej (porty szeregowe COM1, COM2 i COM3) polega na modyfikacji parametrów w tablicy DP (dostępnych parametrów) za pomocą protokołu GAZMODEM2. Do tej czynności można zastosować oprogramowanie PlumCONF, dostępne na stronie producenta www.plummac.com. Do konfiguracji przelicznika można również wykorzystać klawiaturę przelicznika. Do modyfikacji konieczne jest zalogowanie się jako użytkownik o odpowiednich uprawnieniach. Wszystkie modyfikowalne parametry mają indeks (pierwsza kolumna poszczególnych tabel) wyróżniony czarnym tłem. D-3

USTAWIENIA JĘZYKI W MacBAT IV istnieje możliwość wybrania wersji językowej w jakiej komunikaty wyświetlane są na wyświetlaczu przelicznika oraz przesyłane w transmisji. Wszystkie dostępne w urządzeniu wersje językowe przechowuje parametr DP:405 (languages), a obecnie wybrany język - parametr DP:404 (conf_language). Wartość tego parametru odpowiada pozycji, którą dana wersja językowa zajmuje w zestawie prezentowanym jako wartość parametru DP:405. D-4

USTAWIENIA AKTUALIZACJA OPROGRAMOWANIA Przelicznik posiada funkcję aktualizacji oprogramowania, jest to funkcja serwisowa. Aktualizacja oprogramowania może zostać zablokowana na poziomie administracyjnym, niemożliwym do odblokowania przez użytkownika. Służy do tego parametr DP:479 (lock FW1). Wartość 1 załącza blokadę. Również Użytkownik ma możliwość zablokowania wymiany programu. Służy do tego parametr DP:480 (lock FW2). Wartość 1 załącza blokadę. Wymiana programu jest możliwa tylko w sytuacji, gdy w pamięci alarmów istnieje dostateczna ilość pamięci do bezpiecznego zapisania informacji o aktualizacji (parametry DP:388 AlarmLOG i DP:389 SetupLOG nie mogą być większe niż 95%). Po wymianie oprogramowania na liście alarmów zapisywane jest zdarzenie ZD:32 (Wymiana programu). Znajdują się tam informacje o dacie aktualizacji, użytkowniku, który autoryzował aktualizację oprogramowania, serii programu przed i po wymianie, a także o statusie przebiegu procesu. D-5

USTAWIENIA WEJŚCIA IMPULSOWE Wejścia impulsowe mogą pracować w konfiguracjach: LF (1), LF/HF (2), HF (3). Do ustawiania konfiguracji wejść służy parametr DP:155 (conf_imp). Uruchomienie i działanie konfiguracji zawierającej wejście HF (tj. 2 lub 3) jest możliwe tylko przy aktywnym zasilaniu zewnętrznym przelicznika. W przypadku zaniku zasilania zewnętrznego możliwe jest czasowe podtrzymanie działania tych konfiguracji wykorzystując zasilanie z wewnętrznej baterii. Czas podtrzymania zliczania HF ustawiany jest parametrem DP:258 (HFmaintainT). Częste lub długotrwałe podtrzymywanie z baterii wewnętrznej działania konfiguracji z wejściem HF po zaniku zasilania może znacząco skrócić czas działania przelicznika na baterii. Szacowany koszt energetyczny podtrzymywania w odniesieniu do pracy na 1 baterii wynosi ok 0,3% na 1 godzinę. W konfiguracji LF/HF wejście HF służy do napędzania licznika kontrolnego DP:2 (V2) oraz strumienia gazu DP:6 (Qm). W konfiguracji tej możliwa jest kontrola poprawności pracy gazomierza. Służą do tego zdarzenia ZD:20 (Limit HF/LF) oraz ZD:14 (Limit Vm-V2). Do konfiguracji wymienionych alarmów służą następujące parametry: poprawna wartość stosunku impulsów wysokiej i niskiej częstotliwości: DP:198 (l HF/LF); dopuszczalna odchyłka ilości impulsów od zaprogramowanej wartości l HF/LF: DP:199 (t HF/LF); dopuszczalna rozbieżność wskazań liczników Vm i V2: DP:197 (l Vm-V2); Po zaprogramowaniu w/w parametrów uruchamiana jest kontrola poprawności pracy gazomierza. D-6

USTAWIENIA Pozycja menu Wejścia impulsowe (ekran główny>enter>2>1) umożliwia podgląd bieżącego stanu pracy parametrów związanych z działaniem wejść impulsowych. Umożliwia też zmianę konfiguracji parametrów dotyczących tych wejść. Lista parametrów zawiera: Wejścia impulsowe 233 LF wartość parametru jedn. 234 HF wartość parametru jedn. 14 dlf wartość parametru jedn. 15 dhf wartość parametru jedn. 124 LF time wartość parametru jedn. 123 HF/LF wartość parametru jedn. 121 LF factor wartość parametru jedn. 122 HF factor wartość parametru jedn. 180 Qm min wartość parametru jedn. 181 Qm max wartość parametru jedn. 214 meter s/n wartość parametru jedn. Opis podświetlanego parametru Po wybraniu parametru możliwego do konfiguracji (wyróżniony indeks-ciemniejsze tło), klawiszem enter można uruchomić edycję jego wartości. Modyfikacja oraz podgląd wartości wszystkich parametrów dotyczących wejść impulsowych jest również możliwa przez transmisję. D-7

USTAWIENIA Opis listy parametrów: licznik LF: DP:233 (LF), licznik HF: DP:234 (HF), przyrost impulsów w okresie pomiarowym: DP:14 (dlf), przyrost impulsów w okresie pomiarowym: DP:15 (dhf), czas pomiędzy kolejnymi impulsami: DP:124 (LF time), stosunek impulsów HF i LF: DP:123 (HF/LF), waga impulsu LF: DP:121 (LF factor), waga impulsu HF: DP:122 (HF factor), zakres gazomierza: DP:180 (Qm min) i DP:181 (Qm max), numer seryjny gazomierza: DP:214 (meter s/n). D-8

USTAWIENIA WEJŚCIE CIŚNIENIA ABSOLUTNEGO P1 Ciśnienie DP:16 (p1) jest ciśnieniem roboczym gazu i służy do obliczania współczynnika konwersji DP:34 (C). Przedstawione poniżej okno z menu Ciśnienie p1 (ekran główny>enter>2>2) umożliwia podgląd bieżącej wartości ciśnienia p1 oraz zmianę konfiguracji tego wejścia. Lista parametrów zawiera: Ciśnienie p1 16 p1 wartość parametru jedn. 157 p1 subst wartość parametru jedn. 200 l p1 wartość parametru jedn. 201 u p1 wartość parametru jedn. 161 p1 peak min wartość parametru jedn. 162 p1 peak max wartość parametru jedn. 182 p1 min wartość parametru jedn. 183 p1 max wartość parametru jedn. 215 p1 s/n wartość parametru jedn. 235 p1_bin wartość parametru jedn. Opis podświetlanego parametru Klawisz enter uruchamia edycję wyświetlanych wielkości podlegających konfiguracji. D-9

USTAWIENIA Modyfikacja oraz podgląd wartości wszystkich parametrów dotyczących wejścia ciśnienia p1 jest również możliwy przez transmisję. Służą do tego następujące parametry: Bieżąca wartość ciśnienia p1: DP:16 (p1); Zakres pomiarowy wejścia ciśnienia p1: DP:182 (p1 min) i DP:183 (p1 max); Limit procesowy wejścia ciśnienia p1: dolny DP:200 (l p1) i górny DP:201 (u p1); Konfiguracja wartości zastępczej wejścia ciśnienia p1: DP:156 (conf_subst) opisana w punkcie WARTOŚCI ZASTĘPCZE str. D-33; Wartość ciśnienia zastępczego podczas przekroczenia zakresu wskazań wejścia ciśnienia p1: DP:157 (p1 subst); Numer seryjny czujnika p1: DP:215 (p1 s/n); Minimalna i maksymalna wartość ciśnienia w okresie rejestracji: DP:161 (p1 peak min) i DP:162 (p1 peak max); D-10

USTAWIENIA WEJŚCIE TEMPERATURY T Wejście pomiarowe temperatury gazu DP:17 (t) można konfigurować analogicznie, jak w przypadku wejścia p1. Lista dostępnych parametrów: Temperatura t 17 t wartość parametru jedn. 158 t subst wartość parametru jedn. 204 I t wartość parametru jedn. 205 u t wartość parametru jedn. 186 t min wartość parametru jedn. 187 t max wartość parametru jedn. 216 t s/n wartość parametru jedn. 237 t_bin wartość parametru jedn. Opis podświetlanego parametru D-11

USTAWIENIA Modyfikacja oraz podgląd wartości wszystkich parametrów dotyczących wejścia temperatury t jest również możliwa przez transmisję. Służą do tego następujące parametry: Bieżąca wartość temperatury t: DP:17 (t); Zakres pomiarowy wejścia temperatury t: DP:186 (t min) i DP:187 (t max); Dolny i górny limit procesowy wejścia temperatury t: DP:204 (l t) i DP:205 (u t); Konfiguracja wartości zastępczej wejścia temperatury t: DP:156 (conf_subst). Konfigurację opisano w punkcie: WARTOŚCI ZASTĘPCZE str. D-33; Wartość ciśnienia zastępczego podczas przekroczenia zakresu wskazań wejścia temperatury t: DP:158 (t subst); Numer seryjny czujnika temperatury t: DP:216 (t s/n); D-12

USTAWIENIA WEJŚCIA REZERW CYFROWYCH Przelicznik MacBAT IV posiada 2 wejścia rezerwowe użytkownika (R1, R2) umożliwiające dołączenie zewnętrznych cyfrowych przetworników pomiarowych oraz 2 wejścia rezerwowe serwisowe (R3, R4). Komunikacja MacBAT IV z przetwornikami odbywa się za pomocą łącza transmisji RS485 w protokole transmisji GAZ-MODEM2 lub ModBUS RTU wykorzystując port COM2. Wejście do menu rezerw: (ekran główny>enter>2>5). Port COM2 jest standardowym portem służącym do komunikacji użytkownika z przelicznikiem. Dopuszczalne jest równoczesne podłączenie portu COM2 jako portu komunikacji zewnętrznej oraz komunikacji z rezerwami, ale na czas trwania komunikacji zewnętrznej odczyty rezerw są wstrzymywane i po ustaniu transmisji zewnętrznej odczyty rezerw są automatycznie wznawiane. Działanie funkcji odczytu rezerw cyfrowych jest możliwe tylko przy aktywnym zasilaniu zewnętrznym przelicznika. Wydajność prądowa wyjścia napięciowego COM2 VO=7V ograniczona jest wewnętrzną rezystancją. Schemat zastępczy tego obwodu można traktować jako źródło napięciowe o napięciu 7V i rezystancji wewnętrznej 43 ohm. D-13

USTAWIENIA Konfiguracja wejścia rezerwy polega na ustawieniu: parametrów transmisji podłączonego przetwornika (prędkość transmisji rezerwy musi być identyczna jak prędkość transmisji portu COM2 przelicznika, a adres transmisji przetwornika nie może pokrywać się z adresem portu COM2 przelicznika); numeru indeksu parametru (rejestru) z tablicy DP rezerwy, który ma być odczytywany; typu liczby odczytywanego parametru, gdzie dostępne opcje to: Typ liczby (liczba bajtów) GAZ-MODEM2 ModBUS RTU Short-int (1) 1 101 Int (2) 2 102 Long int (4) 3 103 Byte (1) 4 104 Word (2) 5 105 Dword (4) 6 106 Short real (4) 7 107 Long real (8) 9 109 Boolean (1) 10 110 Int64 (8) 13 113 UINT64 (8) 14 114 limitów wejścia rezerwy; W konfiguracji fabrycznej wejście rezerwowe są nieaktywne. Aby deaktywować funkcję odczytu rezerwy, należy wyzerować parametr odpowiednio DP:221 R1 address lub DP:222 R2 address. D-14

USTAWIENIA Konfiguracja przetwornika cyfrowego ciśnienia MacP II/D w charakterze rezerwy R1: prędkość transmisji przetwornika MacP II/D ustawić na wartość identyczną jak prędkość transmisji na porcie COM2 w przeliczniku MacBAT IV; adres transmisji przetwornika MacP II/D ustawić na wartość dowolną z zakresu 1 65534, ale inną niż adres transmisji na porcie COM2 w przeliczniku MacBAT IV. Adres rezerwy zaprogramować do parametru DP:221 R1 address przelicznika MacBAT IV; parametr MacBAT IV DP:225 R1 idx ustawić na wartość 0; parametr MacBAT IV DP:229 R1 type ustawić na wartość 7; D-15

USTAWIENIA BATERIA WEWNĘTRZNA I TEMPERATURA OTOCZENIA Przelicznik MacBAT IV jest wyposażony w układ mierzący ładunek baterii, pozwalający na bieżąco kontrolować poziom naładowania baterii. Menu Stan baterii (ekran główny>enter>2>6) zawiera parametry dotyczące stanu baterii i aktualną wartość temperatury otoczenia. Przy wymianie baterii układ mierzący ładunek jest automatycznie resetowany. Lista parametrów: Stan baterii 21 Batt. wartość parametru jedn. 22 ETL wartość parametru jedn. 20 tamb wartość parametru jedn. 23 V_info wartość parametru jedn. 519 Batt. cap wartość parametru jedn. 520 Batt. idx wartość parametru jedn. Opis podświetlanego parametru D-16

USTAWIENIA Wszystkie powyższe parametry można również odczytać przez transmisję. Służą do tego parametry o indeksach: Bieżąca wartość ładunku baterii: DP:21 (Batt.); Przewidywany czas życia na baterii: DP:22 (ETL); Temperatura otoczenia przelicznika: DP:20 (tamb); Pojemność 1 szt. baterii DP:519 (Batt. cap); Ilość baterii w pakiecie DP:520 (Batt. idx); D-17

USTAWIENIA WEJŚCIE CIŚNIENIA P2 (OPCJA) Opcjonalnie przelicznik może być wyposażony w dodatkowy czujnik ciśnienia p2 (czujnik nadciśnienia lub absolutny) z rejestracją wartości mierzonych. Czujnik ten może służyć do rejestracji ciśnienia na wlocie lub wylocie stacji redukcyjno-pomiarowej. Urządzenia z czujnikami niskiego nadciśnienia (zakresy do 100 kpa) wykazują istotny wpływ naprężania mechanicznego na wskazania ciśnienia p2. Celem osiągnięcia deklarowanej klasy dokładności, po zamontowaniu urządzenia w docelowej lokalizacji i podłączeniu rurek impulsowych konieczne jest wykonanie zerowania wskazań. Celem wyzerowania wskazań p2 należy stanąć na pierwszej pozycji tabeli (18 p2) i nacisnąć enter. Następnie zalogować się jako uprawiony użytkownik i potwierdzić wykonanie zerowania. Menu podglądu bieżącej wartości ciśnienia p2 dostępne jest w zleceniu główny>enter>2>4): Ciśnienie p2 (ekran Ciśnienie p2 18 p2 wartość parametru jedn. 159 p2 subst wartość parametru jedn. 163 p2 peak min wartość parametru jedn. 164 p2 peak max wartość parametru jedn. 184 p2 min wartość parametru jedn. 185 p2 max wartość parametru jedn. 202 l p2 wartość parametru jedn. 203 u p2 wartość parametru jedn. 236 p2_bin wartość parametru jedn. Opis podświetlanego parametru D-18

USTAWIENIA Konfiguracja zakresu pomiarowego i limitów p2 odbywa się analogicznie jak w przypadku wejścia p1. Modyfikacja oraz podgląd wartości wszystkich parametrów dotyczących wejścia ciśnienia p2 jest również możliwa przez transmisję. Służą do tego następujące parametry: Wartość wejścia ciśnienia p2: DP:18 (p2); Zakres wejścia ciśnienia p2: DP:184 (p2 min), DP:185 (p2 max); Wartość zastępcza ciśnienia: DP:159 (p2 subst); Limit dolny i górny wejścia ciśnienia p2: DP:202 (l p2), DP:203 (u p2). D-19

USTAWIENIA SYGNALIZACJE (WEJŚCIA CYFROWE) MacBAT IV wyposażony jest w 8 dwustanowych wejść sygnalizacyjnych. Wejścia sygnalizacji są obwodami iskrobezpiecznymi. Wejścia DI1..DI6 przystosowane są do współpracy z bezpotencjałowymi stykami typu kontaktron. Pozostałe dwa wejścia DI7 i DI8 przystosowane są do współpracy z indukcyjnymi nadajnikami typu NAMUR. Sygnalizacje DI7 i DI8 są aktywne wyłącznie w trybie zasilania zewnętrznego przelicznika. Z uwagi na to, że wejście sygnalizacji DI8 jest współdzielone z wejściem impulsowym HF, jest ono aktywne tylko w przypadku pracy przelicznika w konfiguracji wejść impulsowych: LF. Wejście sygnalizacyjne DI8 nie jest dostępne gdy przelicznik działa w konfiguracji LF/HF lub HF. Parametry każdego z wejść można ustawić w menu Sygnalizacje (ekran główny>enter>8). Po pojawieniu się stanu aktywnego na wejściu sygnalizacji w pamięci przelicznika zapisane zostanie odpowiednie zdarzenie. Przelicznik umożliwia zmianę nazwy sygnalizacji, która będzie używana podczas rejestracji zdarzenia. Modyfikacja nazwy możliwa jest przez transmisję i odpowiadają za nią parametry: DP:366 373 (NS1 NS8). Dodatkowo przez transmisję możliwe jest również skonfigurowanie polaryzacji sygnalizacji. Odpowiada za to parametr DP:175 (S pol). Wartość tego parametru odzwierciedla binarny stan liczby 8 bitowej, w której każdy z bitów odpowiada za polaryzację odpowiedniej sygnalizacji (bit zerowy - wejście DI1, bit pierwszy - wejście DI2 itd.). Jeżeli dany bit ma wartość 1 oznacza to, że stanem aktywnym sygnalizacji jest zwarcie wejścia. D-20

USTAWIENIA WYJŚCIA STERUJĄCE TYPU OC Przelicznik MacBAT IV jest wyposażony standardowo w dwa wyjścia sterujące typu OC (DO1,DO2), umożliwiające współpracę przelicznika, z zewnętrznymi układami automatyki i sygnalizacji. Wyjścia wykonane są w wersji iskrobezpiecznej, więc wymagane jest stosowanie bariery Ex w przypadku podłączania zewnętrznych urządzeń budowy nieiskrobezpiecznej. Proponowanym rozwiązaniem jest stosowanie bariery zasilającej INT-S3, wyposażonej w odpowiednie obwody do separacji wyjść sterujących. Rozmieszczenie wyjść na złączu listwy zaciskowej przelicznika pokazuje rysunek na stronie C-12. Zaciski GND3 można zmostkować do wejścia GND i sygnały prowadzić razem z zasilaniem przelicznika, we wspólnym przewodzie wielożyłowym. Możliwe tryby pracy wyjść sterujących: dwustanowy (wyjścia DO1 i DO2), częstotliwościowy (tylko wyjście DO1). Tryb pracy wyjść DO1 i DO2: dwustanowy. Podczas konfiguracji wyjścia sterującego do pracy dwustanowej należy ustalić jego polaryzację DP:248 (OC pol) oraz alarm aktywujący DP:249 (OC1 idx) lub DP:250 (OC2 idx). Wyjścia sterujące działają w różny sposób w zależności od trybu zasilania: D-21

USTAWIENIA - tryb: Zasilanie zewnętrzne. Wyjścia sterujące mogą być sterowane od dowolnego zdarzenia lub alarmu (oprócz zdarzeń chwilowych) z tablicy ZD. Przy ustawionej polaryzacji 1 (AKTYWNY-ZWARTY), przy braku alarmu aktywującego wyjście jest rozłączone, a przy aktywności alarmu - załączone, natomiast przy polaryzacji 0 (AKTYWNY-ROZWARTY) wyjście aktywne jest cały czas i zostaje rozłączone na czas trwania alarmu sterującego. - tryb: Bateria wewnętrzna. Wyjścia sterujące mogą być sterowane od dowolnego zdarzenia lub alarmu (oprócz zdarzeń chwilowych) z tablicy ZD. Niezależnie od ustawionej polaryzacji 1 (AKTYWNY-ZWARTY) lub 0 (AKTYWNY-ROZWARTY), przy braku alarmu aktywującego wyjście jest rozłączone, a przy aktywności alarmu załączone na czas ok 50ms w każdym cyklu pomiarowym. Specjalnym typem zdarzeń ciągłych służących do sterowania wyjściami OC są tzw. Alarmy zbiorcze. Są to zdarzenia o kodach: ZD:55 (Alarm zbiorczy A) i ZD:54 (Alarm zbiorczy B). Zarówno zdarzenie o kodzie ZD:54 jak i ZD:55 są aktywne przez czas, który zaprogramował użytkownik. Konfigurację tych specjalnych alarmów opisano w punkcie KONFIGURACJA ALARMÓW ZBIORCZYCH, str. D-48. Tryb pracy wyjścia DO1: częstotliwościowy. Do podglądu i konfiguracji wyjścia DO1 jako w trybie częstotliwościowym należy użyć parametrów: Bieżąca częstotliwość wyjścia: DP:246 (F_out); Włącznik/wyłącznik trybu częstotliwościowego: DP:240 (OCF), 1 częstotliwościowy, 0 - dwustanowy; Indeks parametru tablicy DP sterującego: DP:241 (OCF idx); Zakres zmienności parametru sterującego: DP:242 (OCF min), DP:243 (OCF max); Zakres częstotliwości wyjścia: DP:244 (F min), DP:245 (F max), zakres max: 1 1000 Hz; D-22

USTAWIENIA Funkcje specjalne wyjść DO. Wyjście proporcjonalne do przyrostów licznika Vb. Uruchomienie funkcji następuje poprzez ustawienie DP:249 (OC1 idx) or DP:250 (OC2 idx) na wartość 256. Praca wyjść dwustanowych w tym trybie polega na załączaniu i wyłączaniu wyjść dwustanowych proporcjonalnie do przyrostu Vb rejestrowanego przez przelicznik. Każdy 1 m 3 przyrostu objętości licznika Vb powoduje wydanie 1 impulsu na wyjściu. Częstotliwość, z jaką wyjścia dwustanowe pracują w tej funkcji wynosi 10 Hz (stan wysoki 50 ms, stan niski 50 ms). Jeżeli chwilowy przyrost objętości Vb jest większy niż 1 m 3 przelicznik pamięta w buforze wewnętrznym, jaka ilość impulsów nie została wystawiona na wyjściu i wystawia max po 5 impulsów na 1 cykl z częstotliwością 10 Hz aż do rozładowania wspomnianego bufora. Maksymalny rozmiar bufora wynosi 100 impulsów. Wyjście proporcjonalne do przyrostów licznika E. Uruchomienie funkcji następuje poprzez ustawienie DP:249 (OC1 idx) or DP:250 (OC2 idx)na wartość 257. Praca wyjść dwustanowych w tym trybie polega na załączaniu i wyłączaniu wyjść dwustanowych proporcjonalnie do przyrostu E rejestrowanego przez przelicznik. Każde 10 kwh przyrostu licznika E powoduje wydanie 1 impulsu na wyjściu. Częstotliwość, z jaką wyjścia dwustanowe pracują w tej funkcji wynosi 10 Hz (stan wysoki 50 ms, stan niski 50 ms). Jeżeli chwilowy przyrost E jest większy niż 10 kwh przelicznik pamięta w buforze wewnętrznym, jaka ilość impulsów nie została wystawiona na wyjściu i wystawia max po 5 impulsów na 1 cykl z częstotliwością 10Hz aż do rozładowania wspomnianego bufora. Maksymalny rozmiar bufora wynosi 100 impulsów. D-23

USTAWIENIA WYJSCIE PRĄDOWE 4-20 ma Przelicznik MacBAT IV może być wyposażony (opcjonalnie) w jedno pasywne wyjście prądowe 4 20 ma (wymagające zasilania z zewnątrz), umożliwiające współpracę przelicznika z zewnętrznymi układami automatyki i sterowania. Parametry wyjścia ANALOG OUTPUT (patrz rysunek na stronie C-12, zaciski 2,1): Sygnał wyjściowy: 4 20 ma, w stanie awaryjnym ok. 24 ma; Zasilanie: 10 30 V. Modyfikacja oraz podgląd wartości wszystkich parametrów dotyczących wyjścia prądowego odbywa się poprzez: Wartość bieżąca prądu w pętli: DP:468 (io); Włącznik/wyłącznik funkcji wyjścia prądowego: DP:474 (io on), 1 załączony, 0 - wyłączony; Indeks parametru tablicy DP sterującego wyjściem: DP:469 (io idx); Zakres zmienności parametru sterującego: DP:470 (io min), DP:471 (io max); Parametry kalibracji 2-punktowej wyjścia: DP:472 (io a), DP:473 (io b); D-24

USTAWIENIA LIMITY STRUMIENI Pozycja menu Wartości liczone (ekran główny>enter>1) umożliwia konfigurację limitów strumieni (dolnego i górnego) w warunkach bazowych i w warunkach pomiaru. Przekroczenie tych limitów powoduje wygenerowanie i zarejestrowanie alarmu. Klawisz enter powoduje przejście w tryb edycji a następnie zatwierdzenie wpisanej wartości. Programowanie limitów jest również możliwe za pomocą transmisji. Odpowiadają za to następujące parametry: limity strumienia w warunkach bazowych: dolny - DP:193 (l Qb) i górny - DP:194 (u Qb), limity strumienia w warunkach pomiaru: dolny - DP:195 (l Qm) i górny - DP:196 (u Qm). D-25

USTAWIENIA KONFIGURACJA PODSTAWOWA W zleceniu Konfiguracja (ekran główny>enter>9) znajduje się lista z następującymi parametrami: Konfiguracja 138 dt/tm wartość parametru jedn. 155 conf_imp wartość parametru jedn. 121 LF factor wartość parametru jedn. 122 HF factor wartość parametru jedn. 1 Vm wartość parametru jedn. 151 dtau wartość parametru jedn. 153 Billing hour wartość parametru jedn. 154 Billing day wartość parametru jedn. 136 auto DST wartość parametru jedn. 156 conf_subst wartość parametru jedn. 157 p1 subst wartość parametru jedn. 158 t subst wartość parametru jedn. 159 p2 subst wartość parametru jedn. Opis podświetlanego parametru D-26

USTAWIENIA Parametry konfiguracji dostępne są również do podglądu i modyfikacji przez transmisję: aktualna data i czas: DP:138 (dt/tm) klawisz enter uruchamia edycję daty i czasu; konfiguracja wejść impulsowych: DP:155 (conf_imp); waga impulsu LF: DP:121 (LF factor); waga impulsu HF: DP:122 (HF factor); licznik objętości w warunkach pomiaru (licznik gazomierza): DP:1 (Vm); okres rejestracji danych okresowych: DP:151 (dtau); godzina początku doby gazowej: DP:153 (Billing hour); godzina początku miesiąca gazowego: DP:154 (Billing day); automatyczna zmiana czasu na zimowy/letni: DP:136 (auto DST); konfiguracja wartości zastępczych wejść p1, t i p2: DP:156 (conf_subst); wartość zastępcza ciśnienia p1 na czas awarii: DP:157 (p1 subst); wartość zastępcza temperatury t na czas awarii: DP:158 (t subst); wartość zastępcza ciśnienia p2 na czas awarii: DP:159 (p2 subst); D-27

USTAWIENIA POCZĄTEK DOBY GAZOWEJ Funkcja programowania godziny początku doby rozliczeniowej, o której zapisywane są dane dobowe tj. stan licznika Vb, dostępna jest w menu Konfiguracja (ekran główny>enter>9) parametr Billing hour. Domyślnie jest ona ustawiona na godzinę 06:00. Modyfikacja godziny początku doby przez transmisję możliwa jest za pomocą parametru DP:153 (Billing hour). D-28

USTAWIENIA REJESTRACJA DANYCH ARCHIWALNYCH Z OKRESEM DTAU (TYP R) Wszystkie parametry oznaczone w tablicy DP literą R (kolumna informacje dodatkowe ) są zapisywane w pamięci rejestracji co okres DP:151 (dtau). Obliczenie i zapamiętanie próbek wykonywane jest niezależnie dla każdej wielkości rejestrowanej. Rejestracja synchronizowana jest wewnętrznym zegarem. Cykl rejestracji próbek zawiera zawsze pełną godzinę zegarową. Jeżeli zaprogramowano czas rejestracji na 12 minut, to licząc od godziny 12.00 czasy rejestracji próbek będą następujące: 12:00, 12:12, 12:24, 12:36, 12:48, 13:00, 13:12, 13:24 itd. Obszar pamięci jest zorganizowany w formie bufora okrężnego tj. po zapełnieniu pamięci, wpisanie aktualnej próbki powoduje automatyczne kasowanie fragmentów najstarszych danych. Okres rejestracji można zaprogramować w zakresie od 1 do 60 minut (tylko całkowite dzielniki 60) modyfikując parametr DP:151 (dtau) w menu Konfiguracja (ekran główny>enter>9) lub przez transmisję. Zaprogramowany okres rejestracji wyznacza horyzont przechowywania danych w pamięci - przechowywany jako parametr DP:152 (max reg) i wynosi on odpowiednio na domyślnym zestawie parametrów: Okres rejestracji [min.] Ilość próbek w godzinie Horyzont rejestracji obejmuje: 1 60 ~ 13 dni 2 30 ~ 27 dni 3 20 ~ 40 dni 4 15 ~ 53 dni 5 12 ~ 66 dni 6 10 ~ 80 dni 10 6 ~ 4 mies. 12 5 ~ 5 mies. 15 4 ~ 7 mies. 20 3 ~ 9 mies. 30 2 ~ 1 rok 1 mies. 60 1 ~ 2 lata 2 mies. D-29

USTAWIENIA REJESTRACJA DANYCH ARCHIWALNYCH ZE STAŁYM OKRESEM (TYP D) Przelicznik rejestruje też dane archiwalne o stałym, ustalonym okresie. Należą do nich: Dane godzinowe (okres rejestracji godzina zegarowa); Okres przechowywania danych godzinowych wynosi ponad 2 lata; Dane dobowe (okres rejestracji doba gazowa, rejestracja w godzinie początku doby DP:153 Billing hour, domyślnie godz. 06:00); Okres przechowywania danych dobowych wynosi ponad 3 lata; Dane miesięczne (okres rejestracji miesiąc gazowy, rejestracja w godzinie początku doby DP:153 Billing hour, domyślnie godz. 06:00 i w dobie początku miesiąca DP:154 Billing day, domyślnie pierwszy dzień miesiąca); Okres przechowywania danych miesięcznych wynosi ponad 10 lat; Dane rozliczeniowe (okres rejestracji miesiąc gazowy); Okres przechowywania danych miesięcznych wynosi ponad 10 lat; Opis zestawów danych archiwalnych rejestrowanych ze stałym okresem opisuje dokumentacja MacBAT IV Struktura danych. D-30

USTAWIENIA ZMIANA SKŁADU REJESTRACJI W przeliczniku tworzone są 2 typy rejestracji okresowych: Typ R - ze zmiennym okresem rejestracji, sterowanym parametrem DP:151 dtau oznakowane literą R w dokumentacji MacBAT IV Struktura danych w kolumnie 6; Typ D - ze stałym okresem rejestracji, obejmujący dane o okresach: godziny zegarowej, dobowy gazowej i miesiąca gazowego oznakowane literą D w dokumentacji MacBAT IV Struktura danych w kolumnie 6; Oprogramowanie przelicznika umożliwia zmianę składów rejestracji obu typów niezależnie. Zmiana składu rejestracji zmienia też horyzont przechowywania danych w pamięci archiwów. Zwiększanie ilości parametrów rejestrowanych skraca okres przechowywania danych w pamięci, a zmniejszanie ilości parametrów wydłuża ten okres. Zmiana horyzontu przechowywania danych w pamięci jest proporcjonalna do zmiany składu, np. jeżeli poprzedni skład rejestracji zawierał 10 parametrów, a nowy skład zawiera 11 parametrów, to horyzont przechowywania danych skróci się o ok 10%. Zmianę składu rejestracji typu R wykonuje się z wykorzystaniem parametrów sterujących DP:420 DP:439, a zmianę składu rejestracji typu D wykonuje się z wykorzystaniem parametrów sterujących DP:524 DP:553. Aby uruchomić rejestrację wybranego parametru (oprócz parametrów typu tekstowego, string) do jednego z wymienionych parametrów sterujących należy zaprogramować indeks wybranego parametru. Aby usunąć parametr z rejestracji odpowiedni parametr sterujący należy ustawić na wartość 65535. Przed zmianą składu rejestracji należy odczytać wszystkie potrzebne archiwa, gdyż wykonanie zmiany składu rejestracji uniemożliwia dostęp do archiwów sprzed zmiany składu rejestracji danego typu R lub D. D-31

USTAWIENIA KONFIGURACJA WEJŚĆ IMPULSOWYCH Funkcja ta jest dostępna w menu Konfiguracja (ekran główny>enter>9) i umożliwia zmianę konfiguracji wejść impulsowych przelicznika. Zmiana konfiguracji jest możliwa tylko na zasilaniu zewnętrznym. Domyślną konfiguracją jest LF i tylko ta jest dostępna podczas pracy przelicznika na zasilaniu bateryjnym. Zmiana konfiguracji jest możliwa po wybraniu parametru DP:155 (conf_imp). Dopuszczalne konfiguracje: LF (1), LF+HF (2), HF (3). Wejście wysokiej częstotliwości HF musi być podłączone do nadajnika HF z gazomierza. D-32

USTAWIENIA WARTOŚCI ZASTĘPCZE W menu Konfiguracja (ekran główny>enter>9) jest również dostępna funkcja, która umożliwia wybór sposobu stosowania wartości zastępczych ciśnienia i temperatury (parametr: conf_subst) w przypadku przekroczenia zakresu pomiarowego uszkodzenia przetwornika. Pomiar z wartościami zastępczymi jest kontynuowany tylko do liczników awaryjnych. Podczas przekroczenia zakresów wejść ciśnienia i temperatury pomiary będą realizowane w oparciu o następujące wartości: ostatnio zmierzone lub wartości zastępcze. Zmiana konfiguracji wartości zastępczych wejść pomiarowych p1 i t przez transmisję możliwa jest za pomocą parametru DP:156 (conf_subst). Wartość tego parametru równa: Wartość DP: 156 (conf_subst) Wejście t Wejście p1 Wejście p2 0 OZ OZ OZ 1 WZ OZ OZ 2 OZ WZ OZ 3 WZ WZ OZ 4 OZ OZ WZ 5 WZ OZ WZ 6 OZ WZ WZ 7 WZ WZ WZ OZ ostatnio zmierzona w zakresie pomiarowym, WZ wartość zastępcza D-33

USTAWIENIA HASŁA I UPRAWNIENIA Zaleca się, aby każdy użytkownik posiadał swój indywidualny identyfikator (numer konta służący jako login). Numer konta nadawany jest przez producenta przelicznika - rejestrując użytkownika w bazie danych. Na prośbę użytkownika urządzenia, na podstawie numeru konta oraz identyfikatora urządzenia (numeru fabrycznego lub numeru klienta) producent generuje hasło obowiązujące w konkretnym dniu. Każdy nowy przelicznik umożliwia dostęp do konfiguracji podstawowych funkcji przelicznika przy użyciu stałych kont użytkowników (USER-0 lub USER-1) lub za pomocą indywidualnego numeru konta i hasła przypisanego dla tego konta na dany dzień. Domyślnie aktywne jest konto USER-0 i USER-1 ze stałym hasłem (domyślnie 4096, modyfikowalne). Administrator przelicznika może wyłączyć tę metodę logowania - podwyższając w ten sposób poziom bezpieczeństwa lub ponownie załączyć, jeżeli zaistnieje taka potrzeba. Jakakolwiek modyfikacja parametrów przelicznika wymaga zalogowania się jako wybrany użytkownik i podania hasła. Po zalogowaniu - dalsze modyfikacje nie wymagają autoryzacji. Po przejściu w stan uśpienia użytkownik zostaje automatycznie wylogowany. Następna zmiana wymaga ponownego logowania. Użytkownik ma również możliwość wylogowania się z poziomu ekranu głównego używając klawisza.. Informacja o tym, że użytkownik jest aktualnie zalogowany znajduje się na pasku ikon na ekranie głównym. Modyfikacja parametrów przez transmisję każdorazowo wymaga podania identyfikatora użytkownika i poprawnego hasła. Wszystkie parametry przelicznika przeznaczone do konfiguracji opisano w dokumencie MacBAT IV Struktura danych, gdzie umieszczono też oznaczenia wskazujące, jakie uprawnienia są wymagane do ich modyfikacji. D-34

USTAWIENIA Po wejściu w tryb edycji podczas modyfikacji parametru wyświetlany jest ekran: Klawisze i pozwalają wybrać poziom uprawnień: za pomocą stałego hasła lub numeru konta. Po naciśnięciu klawisza enter pojawiają się odpowiednio okna do wprowadzenia numeru konta i hasła Uprawnienia: USER-0 USER-1 Konto Po wprowadzeniu hasła należy potwierdzić klawiszem enter. esc wychodzi z trybu edycji, ostatnio wprowadzony znak kasuje Podaj nr konta Podaj hasło Czy potwierdzasz? TAK NIE W przypadku, gdy wybrany poziom uprawnień jest zbyt niski do modyfikacji parametru pojawia się okno: Brak uprawnień do modyfikacji D-35

USTAWIENIA Ustawienia fabryczne nadają uprawnienia poszczególnym grupom: USER-0 pełne prawa modyfikacji - poza funkcjami serwisowymi i specjalnymi USER-1 tylko modyfikacja czasu, parametrów transmisji, ustawiania limitów, sygnalizacji i wyjść sterujących Modyfikację parametrów przelicznika można przeprowadzać za pomocą klawiatury lub zdalnie (za pomocą transmisji szeregowej) w protokole GAZ-MODEM 2. Protokół transmisji GAZ-MODEM 2 umożliwia programowanie wszystkich parametrów przelicznika. Możliwość zmiany parametrów jest uzależniona od poziomu uprawnień, które zostały nadane określonym grupom. Każdorazowo przy próbie modyfikacji należy podać numer konta i generowane hasło dostępu lub wybrany poziom uprawnień i hasło dostępu. Fakt modyfikacji parametru, numer konta, z którego dokonano zmian oraz wartości zmienianego parametru: początkowa i po zmianie, są rejestrowane na liście zdarzeń (w przypadku USER-0 jako numer konta wyświetli się numer 100000). Przelicznik MacBAT IV jest wyposażony w przełącznik blokady konfiguracji, umieszczony pod plombowaną pokrywą zacisków. Ustawienie tego przełącznika (Lock CFG) w pozycji 1 uniemożliwia modyfikację głównych parametrów przelicznika za pomocą klawiatury i transmisji danych. Parametry chronione tą sprzętową blokadą programowania oznaczone są w dokumencie MacBAT IV Struktura danych w kolumnie 7 tablicy DP. D-36

USTAWIENIA WYBÓR ALGORYTMU WSPÓŁCZYNNIKA ŚCIŚLIWOŚCI GAZU Przelicznik MacBAT IV ma możliwość wyboru algorytmu obliczania współczynnika ściśliwości gazu: Wartość DP:44 Nazwa algorytmu (conf_algz) 0 AGA8-92DC (pełny skład gazu) 1 MGERG-88 (pełny skład gazu) 2 SGERG-88 (Hs-d-XCO2-XH2) 3 AGA8-G1 (Hs-d-XCO2-XH2) 4 AGA8-G2 (d-xco2-xh2-xn2) 5 K1=const Wybór algorytmu odbywa się przy pomocy klawiatury przelicznika w menu Parametry gazu (ekran główny>enter>3). Możliwa jest również zdalna modyfikacja poprzez modyfikację parametru DP:44 (conf_algz). D-37

USTAWIENIA ZAKRESY STOSOWANIA PARAMETRÓW SKŁADU GAZU Skład gazu (udziały molowe) musi spełniać następujące warunki (MGERG-88 i AGA8-92DC): Wielkość wejściowa Nazwa Pozycj a DP jed n. wartość w zakresie podstawowym rozszerzonym* Hs ciepło spalania 49 MJ/m 3 30.. 45 20.. 48 d gęstość względna 50 0,55.. 0,8 0,55.. 0,9 C1 metan, sym. CH 4 51 % 70.. 100 50.. 100 C2 etan, sym. C 2H 6 52 % 0.. 10 0.. 20 C3 propan, sym. C 3H 8 53 % 0.. 3,5 0.. 5 n-c4 n-butan, sym. n-c 4H 10 54 % suma (n-c4 + i-c4) w zakresie suma (n-c4 + i-c4) w zakresie 0.. i-c4 i-butan, sym. i-c 4H 10 55 % 0.. 1,5 1,5 n-c5 n-pentan, sym. n-c 5H 12 56 % suma (n-c5 + i-c5 + neo-c5) suma (n-c5 + i-c5 + neo-c5) w i-c5 i-pentan, sym. i-c 5H 12 57 % w zakresie 0.. 0,5 zakresie 0.. 0,5 neo-c5 neo-pentan, sym. n-c 5H 12 58 % C6H14 n-heksan, sym. n-c 6H 14 62 % 0.. 0,1 0.. 0,1 C7H16 n-heptan, sym. n-c 7H 16 63 % 0.. 0,05 0.. 0,05 C8H18 n-oktan, sym. n-c 8H 18 64 % C9H20 n-nonan, sym. n-c 9H 20 65 % C10H22 n-dekan, sym. n-c 10H 22 66 % suma (C8H18 + C9H20 + C10H22) w zakresie 0.. 0,05 suma (C8H18 + C9H20 + C10H22) w zakresie 0.. 0,05 H 2 wodór 67 % 0.. 10 0.. 10 N 2 azot 60 % 0.. 20 0.. 50 CO 2 dwutlenek węgla 61 % 0.. 20 0.. 30 H 2O woda 68 % 0.. 0,015 0.. 0,015 H 2S siarkowodór 69 % 0.. 100** 0.. 100** CO tlenek węgla 70 % 0.. 3 0.. 3 He hel 71 % 0.. 0.5 0.. 0.5 D-38

USTAWIENIA Ar argon 72 % 0.. 100** 0.. 100** O2 tlen 73 % 0.. 100** 0.. 100** C6+ heksan i węglowodory wyższe 59 % 0.. 0,2 0.. 0,2 * przy używaniu zakresu rozszerzonego, normy PN-EN 12213 przewidują zwiększoną niepewność przy obliczaniu współczynnika ściśliwości ** przy programowaniu pełnego składu gazu suma składników musi być równa 100%, poza tym z podanego składu wyliczane są: ciepło spalania i gęstość względna, które muszą mieścić się w podanych przedziałach Podczas programowania składu gazu z klawiatury wymagana jest suma składników gazu równa 100.000%. Możliwe jest również zdalne programowanie składu gazu przy użyciu protokołów transmisji GAZMODEM2. W przypadku modyfikacji zdalnej, dopuszczalna odchyłka sumy składników od 100% wynosi 0,001%. D-39

USTAWIENIA Parametry gazu muszą spełniać następujące warunki (SGERG-88, AGA8-G1, AGA8-G2, K1=const): Algorytm Parametr SGERG-88 conf_algz = 2 AGA8-G1 conf_algz = 3 AGA8-G2 conf_algz = 4 K1=const conf_algz =5 XCO2 [%] (DP:47) (0 30) --- XH2 *1 [%] (DP:46) (0 10) --- d - (DP:50) (0,55 0,9) (0,554 0,87) (0,07 1,52) Hs [MJ/m 3 ] (DP:49) (20 48) (18,7 45,1) --- (0 66) XN2 [%] (DP:48) --- (0 50) --- K1 - (DP:33) --- (0 2) *1 Gazy o jakości gazociągowej typowo nie zawierają wodoru. D-40

USTAWIENIA PROGRAMOWANIE PARAMETRÓW GAZU W zależności od wybranego algorytmu obliczeniowego, przelicznik wymaga albo programowania pełnego składu gazu (algorytmy AGA8-92DC i MGERG-88) albo kilku określonych parametrów gazu. Dopuszczalny zakres programowania parametrów został zamieszczony w tabelach w punktach powyżej. Przekroczenie dopuszczalnej wartości dowolnego parametru spowoduje wygenerowanie alarmu o kodzie ZD:2 oraz wstrzymanie zliczania objętości i energii do liczników głównych i uruchomienie zliczania objętości i energii w licznikach awaryjnych. Przejście na obliczanie przy stałym parametrze K1 automatycznie zamyka ten alarm. Przelicznik umożliwia włączenie generowania zdarzeń od modyfikacji parametrów gazu (zdarzenia o kodach: ZD:29 lub ZD:72) poprzez zmianę wartości parametru DP:45 (Alarm ZSG) z 0 na 1. Zapis zawiera następujące informacje: datę i czas modyfikacji; identyfikację użytkownika, który dokonał modyfikacji; parametry gazu (ciepło spalania, gęstość względną, udział wodoru, dwutlenku węgla, azotu) D-41

USTAWIENIA Przy stosowaniu algorytmów SGERG-88, AGA8-G1, AGA8-G2 i K1=const, przelicznik wymaga programowania wartości parametrów ciepła spalania Hs i gęstości względnej d odpowiednich dla ustawionych warunków bazowych dla przeliczania objętości Tb i pb oraz warunków odniesienia dla procesu spalania T1 i p1 (tu zawsze p1=pb). Zestaw warunków bazowych w wielu krajach europejskich: pb=1,01325 bar; Tb=273,15 K; T1=298,15 K. Pomimo, że dla algorytmu AGA8-G2 do obliczania współczynników ściśliwości wartość ciepła spalania Hs nie jest wykorzystywana, to i tak należy ją programować, gdyż jest potrzebna do właściwego obliczania wartości licznika energii. D-42

USTAWIENIA ZEGAR Przelicznik wyposażony jest w zegar czasu rzeczywistego. Po wybraniu menu Konfiguracja (ekran główny>enter>9) wyświetlany jest zegar przelicznika jako parametr DP:138 (dt/tm). Synchronizacja zegara jest możliwa z wykorzystaniem kanału transmisji lub z klawiatury w wyżej wymienionym menu. Uruchomienie edycji (klawiszem enter na pozycji dt/tm) powoduje zatrzymanie odświeżania wyświetlanego zegara (wewnątrz przelicznika zegar nadal działa nieprzerwanie). Fakt modyfikacji zegara jest zapamiętywany w pamięci zdarzeń przelicznika (czas przed i po modyfikacji). Modyfikacja zegara za pomocą klawiatury jest chroniona hasłem. W urządzeniu istnieje blokada na zmianę zegara na czas przeszły. Dostęp na poziomie użytkownika zwykłego USER-0 lub USER-1 umożliwia zmianę czasu wstecz tylko w obrębie bieżącej doby, natomiast nie ma ograniczeń na modyfikację na czas przyszły. Dostęp na poziomie serwisowym umożliwia dowolną zmianę daty. Zmiana ustawień zegara ma wpływ na rejestrację danych. Manipulacje czasem, a zwłaszcza przestawianie zegara na czas przeszły, mogą uniemożliwić odczyt części danych za pomocą komputera w protokole GAZ-MODEM (zaleca się odczyt części danych w protokole GAZ-MODEM 2), ponieważ w pamięci przelicznika mogą znaleźć się dwie próbki o takim samym indeksie czasowym! D-43

USTAWIENIA Możliwy jest wybór ustawień zmiany czasu letni/zimowy. Zmiana czasu może odbywać się automatycznie, na podstawie wbudowanego kalendarza lub ręcznie, poprzez wprowadzenie przez użytkownika nowego czasu. Do konfiguracji tej funkcji używany jest parametr DP:136 (auto DST) dostępny za pomocą transmisji lub w menu Konfiguracja (ekran główny>enter>9). Zmiana czasu zarówno ręczna jak i automatyczna nie ma żadnego wpływu na zliczanie objętości gazu w licznikach głównych Vb i E. W pamięci przelicznika jest zapisywane zdarzenie o kodzie ZD:6 (Auto. zmiana czasu) w przypadku przestawienia zegara w trybie automatycznej zmiany czasu. D-44

USTAWIENIA KONFIGURACJA LIMITÓW PRZYROSTÓW GODZINOWYCH Lista parametrów do kontroli przekraczania limitów przyrostów godzinowych objętości dvbh (parametry dostępne głównie tylko zdalnie kanałem transmisji): a) godzinowy przyrost objętości w warunkach bazowych: DP:262 (dvbh); b) 3 niezależne, górne limity przyrostu dvbh: DP:190 192 (l dvbh 1 l dvbh 3); c) 2 dolne limity przyrostu dvbh wyrażone w procentach odpowiadających im limitów górnych: DP:381, DP:382 (l0 dvbh 1, l0 dvbh 2); Domyślne wartości: 100%. d) aktualne wartości dynamicznego limitu dvbh: DP:383, 384 (cl dvbh 1, cl dvbh 2); Lista parametrów do kontroli przekraczania limitów przyrostów godzinowych energii deh (dostępne tylko zdalnie kanałem transmisji): e) godzinowy przyrost energii: DP:266 (deh); f) 3 niezależne, górne limity przyrostu deh: DP:375 377 (l deh 1 l deh 3); D-45

USTAWIENIA Dodatkowe, wspólne parametry: g) czas odmierzany od początku godziny: DP:379, 380 (t limit 1, t limit 2); Domyślnie: t limit 1=t limit 2=60min; Kontrola przyrostów godzinowych dvbh i deh może odbywać się w 2 trybach: LIMIT STAŁY i LIMIT ZMIENNY. Tryb1: LIMIT STAŁY W tym trybie wykorzystuje się tylko parametry z punktu b), d), f) oraz g). Opis: Jeżeli wartość bieżąca dvbh (deh) przekroczy wartość limitu: cl dvbh 1 (l deh 1) w okresie t limit 1 to zostanie wygenerowany alarm o kodzie ZD:13 (ZD:61); cl dvbh 2 (l deh 2) w okresie t limit 2 to zostanie wygenerowany alarm o kodzie ZD:12 (ZD:62); l dvbh 3 (l deh 3) w okresie godziny zegarowej to zostanie wygenerowany alarm o kodzie ZD:11 (ZD:63); Alarmy te mogą być przypisane do sterowania wyjściami przelicznika i w układzie z zasilaczem mogą sterować ograniczaniem poboru gazu przez odbiorniki np. kotły centralnego ogrzewania. D-46

USTAWIENIA Tryb2: LIMIT ZMIENNY (Tryb przeznaczony tylko dla przyrostu objętości dvbh) Do parametru (-ów) z punktu b) programuje się wartość maksymalną limitu (-ów). Do parametru (-ów) z punktu c) programuje się wartość minimalną limitu (-ów). Wartość ta jest wyrażona w % odpowiedniej wartości maksymalnej z punktu b) np. 50%. Bieżąca wartość limitu cl dvbh 1 narasta od poziomu l0 dvbh 1 do wartości l dvbh 1 w czasie t limit 1. Bieżąca wartość limitu cl dvbh 2 narasta od poziomu l0 dvbh 2 do wartości l dvbh 2 w czasie t limit 2. Odpowiednie alarmy są generowane identycznie jak w TRYB1 z tym, że wartości limitów 1 i 2 są narastające w czasie. Działanie limitu. A - zagrożenie wysokie, B - zagrożenie średnie, C - brak zagrożenia, 1 - moc zamówiona, 2-40/60*moc zamówiona, 3 - pobór gazu w godzinie, 4 - sygnalizacja. Przykładowo, jeżeli do parametru t limit 1 zostanie wpisana wartość 2400 sek. (= 40 minut) to wygenerowanie alarmu o kodzie ZD:13 będzie możliwe tylko w czasie pierwszych 40 minut godziny (rysunek powyżej). Rozpoczęty alarm będzie trwał zawsze do końca godziny. Przekroczenie ustawionego limitu przyrostu dvbh w okresie 40 60 minut nie będzie sygnalizowane. D-47

USTAWIENIA KONFIGURACJA ALARMÓW ZBIORCZYCH Specjalnym typem alarmów są alarmy zbiorcze (kody ZD:55 i ZD:54) aktywowane poprzez wystąpienie przynajmniej jednego z określonej przez użytkownika, zaprogramowanej grupy wybranych alarmów o kodach z zakresu całej tablicy ZD. Alarmy zbiorcze mogą być wykorzystywane w układach zdalnej, automatycznej sygnalizacji w celu powiadomienia Operatora (np. za pomocą łączy GPRS) o wystąpieniu jakiegoś stanu alarmowego na stacji gazowej. Parametry z tablicy DP do konfiguracji alarmu zbiorczego o kodzie ZD:55: al_ga1 (DP:357) (wektor konfiguracji alarmów o kodach od 0 do 31); al_ga2 (DP:358) (wektor konfiguracji alarmów o kodach od 32 do 63); al_ga3 (DP:359) (wektor konfiguracji alarmów o kodach od 64 do 95); al_ga_time (DP:360) (czas trwania alarmu zbiorczego o kodzie ZD:55); Parametry z tablicy DP do konfiguracji alarmu zbiorczego o kodzie ZD:54: al_gb1 (DP:361) (wektor konfiguracji alarmów o kodach od 0 do 31); al_gb2 (DP:362) (wektor konfiguracji alarmów o kodach od 32 do 63); al_gb3 (DP:363) (wektor konfiguracji alarmów o kodach od 64 do 95); al_gb_time (DP:364) (czas trwania alarmu zbiorczego o kodzie ZD:54). Numery (kody) konfigurowanych alarmów z tablicy ZD przelicznika odpowiadają kolejnym bitom 32 bitowych wektorów konfiguracji. Ustawienie bitu na odpowiedniej pozycji powoduje aktywację alarmu zbiorczego przy wystąpieniu alarmu o odpowiadającym kodzie. D-48

USTAWIENIA Alarmy zbiorcze są aktywne w zależności od ustawionych parametrów: al_ga time i/lub al_gb time. Użytkownik ma możliwość ustawienia tych czasów jako dwie wartości: 0 lub 60 sekund. Ustawienie wyżej wymienionych parametrów na wartość 0 powoduje, że alarm trwa tak długo jak aktywny jest którykolwiek z przypisanych do niego alarmów sterujących. Podczas trwania alarmu zbiorczego, wystąpienie innych alarmów (skonfigurowanych do jego aktywacji), nie spowoduje ani otwarcia nowego ani przedłużenia czasu trwania bieżącego alarmu zbiorczego. Przykład konfiguracji alarmu zbiorczego o kodzie ZD:55: Alarmy o kodach od 0 do 31: 1. Wybierz alarmy, które będą wywoływać alarm zbiorczy (np.: ZD:3 i ZD:13) 2. Kody alarmów użyj jako potęgi 2 i zsumuj wszystkie liczby związane z pozostałymi wybranymi alarmami (tu: 2^3+2^13=8+8192=8200) 3. Obliczoną sumę (8200) zaprogramuj jako wartość parametru al_ga1 (DP:357) Alarmy o kodach od 32 do 63: 1. Wybierz alarmy, które będą wywoływać alarm zbiorczy (np.: ZD:42 i ZD:45) 2. Kody alarmów pomniejszone o 32 użyj jako potęgi 2 i zsumuj z liczbami związanymi z pozostałymi alarmami (tu: 2^(42-32)=2^10=1024 i 2^(45-32)=2^13=8192; 1024+8192=9216) 3. Obliczoną sumę (9216) zaprogramuj jako wartość parametru al_ga2 (DP:358) Alarmy o kodach od 64 do 95: 1. Wybierz alarmy, które będą wywoływać alarm zbiorczy (np.: ZD:65 i ZD:66) 2. Kody alarmów pomniejszone o 64 użyj jako potęgi 2 i zsumuj z liczbami związanymi z pozostałymi alarmami (tu: 2^(65-64)=2^1=2 i 2^(66-64)=2^2=4; 2+4=6) 3. Obliczoną sumę (6) zaprogramuj jako wartość parametru al_ga3 (DP:359) Pełną listę zdarzeń i alarmów z przypisanymi kodami opisano w dokumencie MacBAT IV Struktura danych. D-49

USTAWIENIA KOREKCJA BŁĘDÓW GAZOMIERZA Celem funkcji korekcji jest kompensacja błędu gazomierza, który określono w świadectwie wzorcowania. Korekcja błędów gazomierza możliwa jest do użycia jedynie w konfiguracji wejść impulsowych HF. Bieżąca wartość funkcji korekcyjnej jest wyznaczana na podstawie zaprogramowanej tabeli błędów gazomierza określonej podczas wzorcowania i zastosowania interpolacji liniowej w obszarach pomiędzy zmierzonymi punktami. Korekcja błędów gazomierza jest wykonywana zgodnie z zapisem: dvc = dvm F(Q) gdzie: dvc przyrost skorygowanego licznika objętości gazu w warunkach pomiaru, dvm przyrost licznika objętości gazu w warunkach pomiaru, F(Q) funkcja korekcyjna Przelicznik umożliwia wpisanie do dziesięciu punktów z charakterystyki błędów gazomierza. Wartości strumienia, przy których wyznaczono błędy gazomierza, należy wpisywać w kolejności rosnącej w parametrach QP 1 10 (DP: 307 316), natomiast odpowiadające im wartości błędów w parametrach fp 1 10 (DP: 297 306). Jeżeli producent gazomierza w karcie kalibracji zamieścił mniej niż 10 punktów charakterystyki, to w przeliczniku na wolnych pozycjach konfiguracyjnych należy wpisać wartości zerowe. Włączenie lub wyłączenie korekcji, a także zmiana wartości punktów kalibracji w przeliczniku są traktowane jako zdarzenia i pojawią się na liście zdarzeń i alarmów. Załączaniem/wyłączaniem korekcji charakterystyki gazomierza steruje parametr z tablicy DP error_curve_corr (DP:296) (wartość 1 - korekcja wyłączona, 2 - korekcja załączona). Załączenie lub wyłączenie korekcji generuje alarm o kodzie ZD:26 Zmiana konfiguracji. D-50

MENU GŁÓWNE EKSPLOATACJA E- EKSPLOATACJA E-1

EKSPLOATACJA URUCHOMIENIE MACBAT IV Po podłączeniu zasilania przelicznik załączy się automatycznie. Po zamontowaniu przelicznika i podłączeniu zgodnie z instrukcją montażu, należy go dostosować do parametrów układu pomiarowego. W celu zapewnienia prawidłowej pracy, należy zaprogramować poniższe parametry: Waga impulsu LF i HF - Ustawienie wagi impulsu musi być zgodne opisem na tabliczce znamionowej gazomierza. Ustawianie patrz pkt. WEJŚCIA IMPULSOWE. Objętość niekorygowana Stan licznika objętości niekorygowanej Vm w przeliczniku powinien zgadzać ze stanem liczydła mechanicznego w gazomierzu. Ustawianie licznika powinno się odbywać przy zatrzymanym gazomierzu. Ustawianie patrz pkt. OBJĘTOŚĆ NIEKORYGOWANA (LICZNIK GAZOMIERZA). Okres rejestracji (zapisu danych okresowych) - Ustawianie - patrz pkt. REJESTRACJA DANYCH ARCHIWALNYCH Z OKRESEM DTAU (TYP R). Ustawienie zegara - Zegar przelicznika powinien wskazywać bieżący czas - patrz pkt. ZEGAR. Parametry transmisji - Ustawianie - patrz pkt. PARAMETRY PORTÓW COM. Programowanie parametrów gazu Parametry gazu powinny być zgodne z analizą udostępnioną przez dostawcę gazu - Ustawianie patrz pkt. PROGRAMOWANIE PARAMETRÓW GAZU. Zerowanie wskazań wejścia p2 Jeżeli przelicznik posiada wejście pomiarowe nadciśnienia o zakresie do 100 kpa to po zamontowaniu pomiar należy wyzerować patrz pkt. WEJŚCIE CIŚNIENIA P2 (OPCJA). E-2

EKSPLOATACJA KLAWIATURA Lokalna komunikacja użytkownika z przelicznikiem odbywa się przy użyciu klawiatury i wyświetlacza graficznego. Klawiatura składa się z dwóch klawiszy funkcyjnych enter, esc, klawiatury numerycznej - klawisze od 0 do 9, kropka dziesiętna i minus oraz z czterech klawiszy oznaczonych strzałkami. E-3

EKSPLOATACJA Klawisz esc służy do wychodzenia z poszczególnych opcji menu, zmiany poziomu menu do wyższego oraz porzucenia wprowadzanych zmian. Klawiatura numeryczna umożliwia wprowadzanie wartości liczbowych lub wybranie pozycji z menu głównego o danym numerze: 1 wartości liczone 2 wejścia pomiarowe 3 parametry gazu 4 rejestracja 5 tabliczka znamionowa 6 wyjścia 7 parametry transmisji 8 sygnalizacje 9 konfiguracja 0 tablica DP Strzałki powodują przesuwanie kursora odpowiednio w górę, w dół, w lewo i w prawo lub przewijanie poszczególnych funkcji w menu. Klawisz enter, powoduje wybór określonej opcji menu lub zapamiętanie wprowadzonej liczby. E-4

EKSPLOATACJA SYGNALIZACJA STANU PRACY Oznaczenie symboli wyświetlanych ikon na oknie głównym: Bateria 80-100% Bateria 60-80% Bateria 40-60% Bateria 20-40% Bateria rozładowana lub bliska rozładowaniu: <20% Zasilanie zewnętrzne Rozwarty styk kontrolny Zwarty styk kontrolny Blokada sprzętowa konfiguracji włączona Blokada sprzętowa konfiguracji wyłączona Użytkownik zalogowany lokalnie OPTO-GAZ aktywny Aktywne zdarzenia, pulsowanie nowe zdarzenia Aktywne alarmy, pulsowanie nowe alarmy E-5

EKSPLOATACJA GŁÓWNE FUNKCJE MENU W czasie normalnej pracy wyświetlacz przelicznika jest wygaszony. Naciśnięcie jakiegokolwiek klawisza klawiatury przelicznika powoduje włączenie wyświetlacza (oprócz klawisza esc). Wyświetla on wówczas główne wielkości mierzone. Przykład wyświetlania: Naciśnięcie klawisza esc wyłącza wyświetlacz Należy nacisnąć klawisz enter, aby uaktywnić Menu główne, w którym możemy dokonać przeglądu wielkości mierzonych, oraz ustawienia parametrów przelicznika Alarmy systemowe rejestrowane przez przelicznik powodują wyświetlenie na górnym pasku ekranu głównego ikonki informacyjnej!, a zdarzenia i alarmy procesowe?. Mruganie tych ikon wskazuje wystąpienie nowych zdarzeń. Ponadto jeżeli nastąpiło przekroczenie zakresu pomiarowego wejścia pomiarowego ciśnienia lub temperatury - zostanie wyświetlony komunikat *over*. E-6

EKSPLOATACJA Naciśnięcie esc powoduje powrót do wyświetlania poprzedniego ekranu Wciśnięcie enter powoduje wybranie aktualnie podświetlonej pozycji menu (tu: Tabliczka znamionowa) Klawisze numeryczne lub strzałki umożliwiają bezpośredni wybór poszczególnych pozycji menu. E-7

EKSPLOATACJA WEJŚCIA POMIAROWE W tym menu (ekran główny>enter>2) dostępna jest lista wielkości mierzonych przez przelicznik: Wejścia impulsowe; Ciśnienie p1 (służy do obliczania współczynnika konwersji C); Temperatura t (pomiar za pomocą dołączonego czujnika CT3); Ciśnienie p2 (opcjonalne, absolutne lub nadciśnienie); Rezerwy; Stan baterii (parametry baterii i temperatura wewnętrzna); Wejścia ANALOG SENSOR; Nawigacja po menu realizowana jest w następujący sposób: klawisze numeryczne lub zmiana pozycji, klawisz enter przejście do podglądu lub edycji parametrów dotyczących konkretnego wejścia, klawisz esc wyjście do menu głównego przelicznika. Opis konfiguracji poszczególnych wejść pomiarowych jest opisany w rozdziale USTAWIENIA. E-8

EKSPLOATACJA PODGLĄD TABLICY DP Funkcja ta (ekran główny>enter>0) umożliwia przegląd zawartych w tablicy dostępnych parametrów DP przelicznika MacBAT IV. W tablicy tej zawarte są wszystkie informacje na temat wielkości mierzonych, obliczanych lub modyfikowanych w przeliczniku. Przykład wyświetlania: Podgląd tablicy DP idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. Opis podświetlanego parametru Nawigacja po menu odbywa się w następujący sposób: klawisze zmiana po 1 indeksie parametru (góra, dół); klawisze 7, 1: zmiana o cały ekran (góra, dół); klawisze 8, 2: zmiana po 50 indeksów parametrów (góra, dół); klawisze 9, 3: przejście do pierwszego i ostatniego parametru tablicy DP. Zawartość tablicy DP można odczytać także za pomocą protokołu GAZ-MODEM 2. Prezentacja całej tablicy DP dostępna jest w dokumencie MacBAT IV Struktura danych. E-9

EKSPLOATACJA HASŁA I UPRAWNIENIA Patrz opis w punkcie HASŁA I UPRAWNIENIA, str. D-34. E-10

EKSPLOATACJA ZEGAR Aktualna data i czas przelicznika prezentowane są w menu Konfiguracja (ekran główny>enter>9), a także na ekranie głównym. Dodatkowo odczyt i modyfikacja czasu możliwe są za pośrednictwem łącza transmisji szeregowej. Fakt modyfikacji zegara jest zapamiętany w pamięci zdarzeń przelicznika (czas przed i po modyfikacji). Dodatkowe informacje na temat ZEGAR patrz punkt ZEGAR, str. D-43. E-11

EKSPLOATACJA ZDARZENIA I ALARMY Rozróżniane są dwie kategorie alarmów: systemowe i procesowe oraz zdarzeń: ciągłe i chwilowe. Alarmy systemowe oznaczają wystąpienie awarii, która ma zasadniczy wpływ na wyniki pomiarów służących do obliczania przyrostów liczników głównych. W czasie występowania alarmów systemowych, w zależności od typu alarmu, obliczenia wykonywane są z wykorzystaniem wartości zastępczych (patrz pkt. WARTOŚCI ZASTĘPCZE str. D-33). Dodatkowo zmieniane są statusy wartości bieżących i wielkości rejestrowanych, na które stwierdzony stan awaryjny ma wpływ. W czasie trwania alarmu systemowego liczniki główne przelicznika (DP:0 (Vb), DP:3 (E), DP:4 (M)) są zatrzymane, a objętość przepływającego gazu dodawana jest do liczników awaryjnych (DP:255 (Vbe), DP:256 (Ee), DP:257 (Me)). Alarmy procesowe oznaczają wystąpienie awarii lub zdarzeń, które w ograniczony sposób mogą wpływać na dokładność obliczania przyrostów liczników głównych. Wystąpienie alarmów procesowych nie powoduje wstrzymania liczników głównych przelicznika, zmienia tylko statusy danych pomiarowych i danych rejestrowanych wielkości, na które alarmy procesowe mogą mieć wpływ. Zdarzenia chwilowe i ciągłe oznaczają wystąpienie zdarzeń, które nie mają wpływu na poprawność zliczania w licznikach głównych. Nie powodują ani wstrzymania liczników ani zmiany statusów danych pomiarowych i danych rejestrowanych. Wyjątkiem są zdarzenia o kodach ZD:0, ZD:5 oraz ZD:21, które zmieniają statusy danych pomiarowych i rejestrowanych na nieciągłość. E-12

EKSPLOATACJA W przeliczniku MacBAT IV wyróżnia się 3 rodzaje pamięci zdarzeń i alarmów: Pamięć alarmów (tzw. AlarmLOG); Pamięć zawierająca wpisy o alarmach zdarzeniach i ingerencjach istotnych m.in. z punktu widzenia poprawności pomiarów i obliczeń. Pamięć ma pojemność ok. 2000 rekordów. Stan wypełnienia tej pamięci prezentuje parametr DP:388 (AlarmLOG). Wypełnienie tej pamięci powyżej 80% generuje zdarzenie informacyjne o kodzie ZD:69, a przy 100% wypełnieniu generowany jest alarm systemowy o kodzie ZD:68 i wstrzymywane jest zliczanie do liczników głównych. Blokowana jest również możliwość zmiany konfiguracji urządzenia. Ten rodzaj pamięci wymaga okresowego zwalniania do kasowania tzw. kwitowania (czyli potwierdzenia obsługi, że zapoznała się z dotychczasowymi wpisami w tej pamięci). Celem wykonania kwitowania - wyzerować parametr DP:388 (AlarmLOG). Pamięć zdarzeń (tzw. ProcessLOG); Pamięć zawierająca wpisy o zdarzeniach nieistotnych z punktu widzenia poprawności pomiarów i obliczeń, ale ważnych technologicznie (sygnalizacje, limity itp.). Pamięć ma pojemność ok. 2000 rekordów. Tu po wypełnieniu pamięci występuje automatyczne nadpisywanie najstarszych wpisów. Pamięć ingerencji (tzw. SetupLOG); Pamięć zawierająca wpisy o ingerencjach istotnych m.in. z punktu widzenia poprawności pomiarów i obliczeń. Pamięć ma pojemność ok. 1000 rekordów. Stan wypełnienia tej pamięci prezentuje parametr DP:389 (SetupLOG). Wypełnienie tej pamięci w 100% nie generuje żadnego alarmu, przelicznik działa pomiarowo bez zakłóceń, ale nie jest możliwe wykonywanie m.in. dalszych istotnych zmian konfiguracji. Do kasowania tej pamięci są uprawnione tylko osoby nadzoru metrologicznego (poziom uprawnień INSPEKTOR). Celem wykonania kasowania - wyzerować parametr DP:389 (SetupLOG). E-13

EKSPLOATACJA Lista wszystkich alarmów i zdarzeń obsługiwanych przez przelicznik MacBAT IV jest zawarta w tablicy ZD. Tablicę ZD można odczytać dowolnym kanałem transmisji w protokole GAZ-MODEM2. Wystąpienie nowego alarmu systemowego jest sygnalizowane wyświetleniem na górnej belce ekranu głównego pulsującej ikonki! z ilością aktywnych alarmów podaną w indeksie górnym ikonki. Wystąpienie zdarzeń bądź alarmów procesowych analogicznie sygnalizuje ikonka?. Ikonki mogą zniknąć z ekranu po wejściu do menu przeglądu zdarzeń i alarmów o ile nie ma już trwających zdarzeń lub alarmów. Jeżeli po wyjściu do menu zdarzeń lub alarmów zdarzenie nadal trwa ikona przestanie pulsować, ale nie zniknie. E-14

EKSPLOATACJA ALARMY ZBIORCZE Opisano w punkcie KONFIGURACJA ALARMÓW ZBIORCZYCH, str D-48. E-15

EKSPLOATACJA TABLICZKA ZNAMIONOWA, WYŚWIETLACZ Wybranie tej opcji (ekran główny>enter>5) umożliwia przejrzenie podstawowych informacji o przeliczniku (elektroniczna tabliczka znamionowa). Naciskanie klawiszy umożliwia przeglądanie kolejnych parametrów, esc wyjście do menu głównego. Poniżej przedstawiono kolejne parametry tabliczki znamionowej: Tabliczka znamionowa 141 Device s/n wartość parametru jedn. 143 SV wartość parametru jedn. 144 HV wartość parametru jedn. 386 lock MET wartość parametru jedn. 137 lock CFG wartość parametru jedn. 479 lock FW1 wartość parametru jedn. 480 lock FW2 wartość parametru jedn. 216 t s/n wartość parametru jedn. 120 T1 wartość parametru jedn. 126 Tb wartość parametru jedn. 125 pb wartość parametru jedn. 487 Hs min wartość parametru jedn. 488 Hs max wartość parametru jedn. 442 CRC1 wartość parametru jedn. 443 CRC2 wartość parametru jedn. 444 CRC3 wartość parametru jedn. 445 CRC4 wartość parametru jedn. 446 CRC5 wartość parametru jedn. 447 CRC6 wartość parametru jedn. 448 CRC7 wartość parametru jedn. 449 CRC8 wartość parametru jedn. 450 CRC9 wartość parametru jedn. 451 CRC10 wartość parametru jedn. E-16

EKSPLOATACJA Do głównych parametrów tabliczki znamionowej elektronicznej należą: a) Nr seryjny przelicznika (Device s/n); b) Identyfikatory oprogramowania i sprzętu (SV, HV); c) Warunki bazowe do przeliczeń (T1, Tb, pb); d) Stan blokady metrologicznej i innych blokad (lock MET, lock CFG, lock FW1, lock FW2); e) Nr seryjny czujnika temperatury gazu; f) Sumy kontrolne oprogramowania; Podczas użytkowania stan blokady metrologicznej MUSI mieć wartość TAK (DP:386 lock MET=3). Ponadto w menu tym można dokonać testu wyświetlacza. Aby to zrobić, należy 5-krotnie nacisnąć klawisz 5 na ekranie głównym. Wyjście z testu następuje po wciśnięciu klawisza esc. Wyświetlane będą naprzemiennie 2 ekrany: E-17

EKSPLOATACJA TEST SYSTEMU Aby wykonać test systemu należy wejść do menu Tabliczka znamionowa (ekran główny>enter>5), na liście stanąć na pozycji SV i nacisnąć enter. W zależności od wyniku pojawi się komunikat POPRAWNY (wskazujący na prawidłowe działanie przelicznika) lub NIEPOPRAWNY (wskazujący na awarię i konieczność obsługi serwisowej). E-18

MENU GŁÓWNE ODCZYT DANYCH F- ODCZYT DANYCH F-1

ODCZYT DANYCH ODCZYT ZDALNY Wszystkie parametry urządzenia w tym m.in. wartości bieżące parametrów oraz dane archiwalne są możliwe do odczytu z wykorzystaniem zastosowanych protokołów transmisyjnych, patrz opis w punkcie TRANSMISJA, str. G-1. Poniżej przedstawiono sposób przeglądu danych urządzenia z wykorzystaniem klawiatury i wyświetlacza. F-2

ODCZYT DANYCH WARTOŚCI LICZONE Funkcja ta umożliwia odczyt lub modyfikację podstawowych wielkości obliczanych przez przelicznik na podstawie pomiarów oraz zaprogramowanych parametrów. Lista zawiera następujące parametry: Wartości liczone 0 Vb wartość parametru jedn. 255 Vbe wartość parametru jedn. 3 E wartość parametru jedn. 256 Ee wartość parametru jedn. 1 Vm wartość parametru jedn. 2 V2 wartość parametru jedn. 5 Qb wartość parametru jedn. 6 Qm wartość parametru jedn. 7 QE wartość parametru jedn. 8 QM wartość parametru jedn. 260 ph Vb wartość parametru jedn. 259 eph Vb wartość parametru jedn. 262 dvbh wartość parametru jedn. 34 C wartość parametru jedn. 33 K1 wartość parametru jedn. 32 Z wartość parametru jedn. 49 Hs wartość parametru jedn. 43 rob wartość parametru jedn. 42 rom wartość parametru jedn. 190 l dvbh 1 wartość parametru jedn. 191 l dvbh 2 wartość parametru jedn. 192 l dvbh 3 wartość parametru jedn. 193 l Qb wartość parametru jedn. 194 u Qb wartość parametru jedn. 195 l Qm wartość parametru jedn. 196 u Qm wartość parametru jedn. F-3

ODCZYT DANYCH Nawigacja po menu realizowana jest w następujący sposób: klawisze i zmiana wyświetlanych parametrów, klawisz enter przejście w tryb edycji wartości podświetlanego parametru, klawisz esc wyjście do menu głównego przelicznika oraz zapamiętanie zmodyfikowanych wartości Wszystkie parametry przeznaczone do modyfikacji dostępne w menu Wartości liczone można zmodyfikować również przez transmisję. F-4

ODCZYT DANYCH OBJĘTOŚĆ NIEKORYGOWANA (LICZNIK GAZOMIERZA) Objętość niekorygowana DP:1 (Vm) wyświetlana w przeliczniku powinna być równa wskazaniom liczydła mechanicznego gazomierza. W przypadku montażu lub czynności serwisowych w przeliczniku lub gazomierzu oba liczniki powinny być synchronizowane. Różne stany licznika Vm i liczydła gazomierza w trakcie eksploatacji mogą świadczyć o uszkodzeniu jednego z urządzeń. Po naciśnięciu klawisza enter, przelicznik przełącza się w tryb edycji, umożliwiający modyfikację wyświetlanej liczby. Na czas edycji zatrzymane jest odświeżanie wyświetlanego licznika (wewnątrz przelicznika objętość zliczana jest nadal bez zakłóceń). W zależności od konfiguracji wejść impulsowych licznik Vm jest napędzany impulsami z wejścia impulsowego LF lub HF, patrz KONFIGURACJA WEJŚĆ IMPULSOWYCH, str. D-32. Przelicznik posiada dodatkowy, kontrolny licznik objętości roboczej DP:2 (V2), napędzany impulsami z wejścia impulsowego HF. Jeżeli przelicznik współpracuje z gazomierzem w konfiguracji wejść LF+HF, to w prawidłowo działającym gazomierzu objętości zliczane na podstawie impulsów z obydwu wyjść powinny być takie same. Rozbieżność pomiędzy licznikami wskazuje na uszkodzenie gazomierza np. uszkodzenie łopatek wirnika, uszkodzenie nadajnika HF lub LF, uszkodzenie sprzęgła w głowicy gazomierza, itp. Prawidłowe zliczanie licznika V2 wymaga bezprzerwowego zasilania przelicznika i nadajnika HF w gazomierzu. F-5

ODCZYT DANYCH LICZNIKI GŁÓWNE Menu Wartości liczone (ekran główny>enter>1) umożliwia podgląd bieżącego stanu liczników objętości w warunkach bazowych DP:0 (Vb), energii DP:3 (E) oraz liczników awaryjnych DP:255 (Vbe) i DP:256 (Ee). Nie ma możliwości modyfikacji wartości liczników głównych. F-6

ODCZYT DANYCH STRUMIEŃ W WARUNKACH BAZOWYCH I POMIARU Menu Wartości liczone (ekran główny>enter>1) umożliwia przegląd bieżących wartości strumieni objętości gazu w warunkach bazowych DP:5 (Qb) i w warunkach pomiaru DP:6 (Qm). Dodatkowo wyświetlane są bieżące wartości strumienia energii DP:7 (QE) oraz strumienia masy DP:8 (QM). Przy współpracy przelicznika tylko z wyjściem kontaktronowym niskiej częstotliwości, wartości strumieni są obarczone dużą bezwładnością pomiaru ze względu na rzadko przychodzące impulsy (dotyczy to zwłaszcza dolnej granicy zakresu pomiarowego gazomierza lub gazomierzy o dużej wadze impulsu np. 10m 3 /imp.). Konfigurację limitów strumieni przedstawiono w punkcie LIMITY STRUMIENI, str. D-25. F-7

ODCZYT DANYCH SZCZYTY GODZINOWE W BIEŻĄCEJ DOBIE (ekran główny>enter>1) W ciągu każdej godziny zegarowej wyliczany jest średni strumień godzinowy. Największy z nich, licząc od godziny początku doby rozliczeniowej (domyślnie godz. 06:00), jest pamiętany jako szczyt godzinowy objętości w warunkach bazowych DP:260 (ph Vb) (i odpowiednio szczyt godzinowy energii DP:264 (ph E)). F-8

ODCZYT DANYCH SZACOWANE SZCZYTY GODZINOWE EPH VB I EPH E Przewidywany szczyt godzinowy DP:259 (eph Vb) to parametr, który szacuje prawdopodobne zużycie objętości gazu w bieżącej godzinie zegarowej. Przewidywany szczyt godzinowy obliczany jest wg wzoru: gdzie: eph Vb = dvbh(k) + Qb. śr(k) dvbh(k) zużycie gazu od początku godziny do chwili k Qb.śr(k) - strumień bazowy w chwili k uśredniony w okresie w (3600 k) 3600 w=1 1800sek okres uśredniania strumienia - parametr DP:378 (eph time) k bieżąca sekunda godziny Analogicznie jak opisano powyżej obliczany jest też przewidywany szczyt godzinowy energii DP:263 (eph E). Przelicznik umożliwia kontrolę wartości obliczanego parametru eph Vb. Dostępne są dwa limity wartości przewidywanego szczytu godzinowego eph Vb: DP:390 (l eph 1) oraz DP:391 (l eph 2). Przekroczenie tych limitów powoduje zapisanie w pamięci przelicznika zdarzeń o kodach ZD:65 i ZD:66. W działaniu obu limitów eph Vb nie występują kryteria czasowe - limity te są aktywne do końca godziny zegarowej. F-9

ODCZYT DANYCH Przykładowe, rzeczywiste działanie eph u Odbiorcy A- limit na eph Vb, B- moc zamówiona, C- Qb (strumień gazu), D- dvbh (zużycie gazu w godzinie) Przekroczenie limitu eph Vb spowoduje załączenie alarmu do końca godziny zegarowej pomimo tego, że w dalszej części godziny wartość eph może obniżyć się poniżej limitu. Jeżeli na początku kolejnej godziny wartość eph Vb nadal przekracza limit, zdarzenie będzie trwać nadal i jego zakończenie będzie możliwe dopiero na koniec kolejnej godziny. Zmiana wartości ustawionego limitu eph Vb w trakcie trwania alarmu powoduje ponowne sprawdzenie przez przelicznik czy alarm powinien być nadal załączony. F-10

ODCZYT DANYCH GODZINOWE PRZYROSTY OBJĘTOŚCI I ENERGII (ekran główny>enter>1) Wartość bieżąca przyrostu DP:262 (dvbh) jest objętością gazu, którą przelicznik zmierzył od początku pełnej godziny zegarowej do chwili obecnej. W okresie doby gazowej następuje kolejno porównanie godzinowych przyrostów objętości dvbh. Oprócz obliczania godzinowych przyrostów objętości w warunkach bazowych dvbh przelicznik oblicza też godzinowe przyrosty energii DP:266 (deh). Parametry dvbh i deh umożliwiają monitorowane oraz ostrzeganie przed przekroczeniem mocy zamówionej. Konfiguracja limitów na przyrost objętości gazu dvbh i energii deh zostały opisane w punkcie KONFIGURACJA LIMITÓW PRZYROSTÓW GODZINOWYCH str. D-45. F-11

ODCZYT DANYCH PARAMETRY GAZU W menu Parametry gazu (ekran główny>enter>3) przelicznik wyświetla parametry charakteryzujące zaprogramowany skład gazu. Po naciśnięciu klawisza enter możliwa jest modyfikacja tych parametrów w zakresach opisanych w punkcie ZAKRESY STOSOWANIA PARAMETRÓW SKŁADU GAZU, str. D-38. Parametry gazu 49 Hs wartość parametru jedn. 50 d wartość parametru jedn. 46 XH2 wartość parametru jedn. 47 XCO2 wartość parametru jedn. 48 XN2 wartość parametru jedn. 44 conf_algz wartość parametru jedn. 45 Alarm ZSG wartość parametru jedn. 41 W wartość parametru jedn. 51 C1 wartość parametru jedn. 52 C2 wartość parametru jedn. 53 C3 wartość parametru jedn. 54 n-c4 wartość parametru jedn. 55 i-c4 wartość parametru jedn. 56 n-c5 wartość parametru jedn. 57 i-c5 wartość parametru jedn. 58 neo-c5 wartość parametru jedn. 59 C6+ wartość parametru jedn. 60 N2 wartość parametru jedn. 61 CO2 wartość parametru jedn. 62 C6H14 wartość parametru jedn. 63 C7H16 wartość parametru jedn. 64 C8H18 wartość parametru jedn. 65 C9H20 wartość parametru jedn. 66 C10H22 wartość parametru jedn. 67 H2 wartość parametru jedn. F-12

ODCZYT DANYCH 68 H2O wartość parametru jedn. 69 H2S wartość parametru jedn. 70 CO wartość parametru jedn. 71 He wartość parametru jedn. 72 Ar wartość parametru jedn. 73 O2 wartość parametru jedn. Nowy skład gazu zostanie przyjęty do obliczeń podczas wychodzenia z menu, po zatwierdzeniu komunikatu Zmodyfikowano skład gazu. Wprowadzić zmiany?. W przypadku programowania pełnego składu gazu, gdy suma składników z uwzględnieniem dopuszczalnej odchyłki DP:40 (G n) nie będzie wynosiła 100% - zmiany zostaną odrzucone. Lista parametrów przelicznika bezpośrednio związanych z właściwościami gazu: ciepło spalania: DP:49 (Hs); gęstość względna DP:50 (d); gęstość gazu w warunkach bazowych: DP:43 (rob); gęstość gazu w warunkach pomiaru: DP:42 (rom); względny współczynnik ściśliwości: DP:33 (K1); współczynnik ściśliwości w warunkach pomiaru: DP:32 (Z); współczynnik ściśliwości w warunkach bazowych: DP:31 (Zb); liczba Wobbego DP:41 (W); wartość opałowa: DP:30 (Hi); molowy udział składników uproszczonego składu gazu DP:46..DP:48 udział składników pełnego składu gazu DP:51..DP:73 F-13

ODCZYT DANYCH Podczas korzystania z algorytmów AGA8-92DC i MGERG-88 należy programować wartości parametrów DP:51 DP:73, natomiast w przypadku pozostałych algorytmów korzystających z uproszczonego składu gazu należy modyfikować parametry DP:46 DP:50. F-14

ODCZYT DANYCH REJESTRACJA DANYCH W PAMIĘCI URZĄDZENIA Przelicznik MacBAT IV zapisuje w pamięci archiwum zestawy danych rejestrowanych z różnymi okresami rejestracji, tj.: wg okresu zmiennego - ustawianego parametrem DP:151 dtau (opis w punkcie REJESTRACJA DANYCH ARCHIWALNYCH Z OKRESEM DTAU (TYP R), str. D-29) wg okresów stałych godzinowego, dobowego, miesięcznego i rozliczeniowego (opis w punkcie REJESTRACJA DANYCH ARCHIWALNYCH ZE STAŁYM OKRESEM (TYP D), str. D-30). Wszystkie parametry, które są rejestrowane ze zmiennym okresem rejestracji dtau oznaczone są literą R, (dokument: MacBAT IV Struktura danych, tablica DP - kolumna Inf. dodatkowe ). Przelicznik zapamiętuje tu wartości max 30 parametrów, w tym: liczniki główne i awaryjne; przyrosty liczników; wartości mierzone ciśnienia i temperatury gazu; mierzone parametry pomocnicze i technologiczne; informacje o głównych właściwościach zaprogramowanego składu gazu; F-15

ODCZYT DANYCH PRZEGLĄD DANYCH REJESTROWANYCH Przegląd danych rejestrowanych o różnych okresach rejestracji jest możliwy w menu (ekran główny>enter>4>1). Poniżej przykładowy ekran przeglądu danych. Data i godzina rejestracji Okres rejestracji Indeks próbki Klawisze i zmieniają indeks próbki o 1 pozycję Klawiszami 3 i 9 zmiana indeksu próbki na pierwszy/ostatni Klawisze i przesuwają o 1 pozycję kolumny z wyświetlanymi parametrami Klawiszami 2 i 8 zmiana indeksu próbki o -100/+100 pozycji Klawiszami 1 i 7 zmiana indeksu próbki o cały ekran F-16

ODCZYT DANYCH ZDARZENIA I ALARMY Przelicznik umożliwia przegląd wszystkich zarejestrowanych zdarzeń, alarmów i ingerencji (ekran główny>enter>4>2). Menu zawiera następujące pozycje: Pełna lista (połączona lista zarejestrowanych zdarzeń i alarmów); Aktywne alarmy (połączona lista zarejestrowanych trwających zdarzeń i alarmów); Alarmy (lista zarejestrowanych alarmów); Zdarzenia (lista zarejestrowanych zdarzeń); Ingerencje (lista zarejestrowanych ingerencji); Stan pamięci (podgląd stanu zapełnienia pamięci alarmów z możliwością wykonania kwitowania); Dodatkowe informacje zawarto w punkcie ZDARZENIA I ALARMY, str. E-12. F-17

ODCZYT DANYCH Poniżej przykładowy ekran przeglądu zdarzeń: Nazwa zdarzenia Indeks porządkowy zdarzenia z listy zdarzeń Kod zdarzenia według tablicy zdarzeń Przeglądanie listy zdarzeń za pomocą klawiszy - przesuwanie indeksu o 1 zdarzenie Czas i data początku i końca zdarzenia Po naciśnięciu klawisza enter wyświetlone zostanie menu z parametrami zarejestrowanymi z wybranym zdarzeniem 7 i 1 zmiana indeksu zdarzenia o cały ekran 8 i 2 zmiana indeksu zdarzenia o +100 i -100 9 i 3 przejście do najnowszego i najstarszego zdarzenia F-18

ODCZYT DANYCH Po naciśnięciu klawisza enter na wybranym zdarzeniu pojawia się kolejny ekran, który umożliwia przegląd wartości parametrów zarejestrowanych z wybranym zdarzeniem. Indeks parametru (numer z tablicy DP) Nazwa parametru Nazwa zdarzenia idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. idx Nazwa parametru wartość parametru jedn. Jednostka parametru Wystąpienie nowego alarmu systemowego jest sygnalizowane wyświetleniem na górnej belce ekranu głównego pulsującej ikonki! z ilością aktywnych alarmów podaną w indeksie górnym ikonki. Wystąpienie zdarzeń bądź alarmów procesowych analogicznie sygnalizuje ikonka?. Ikonki mogą zniknąć z ekranu po wejściu do menu przeglądu zdarzeń i alarmów o ile nie ma już trwających zdarzeń lub alarmów. Jeżeli po wyjściu do menu zdarzeń lub alarmów zdarzenie nadal trwa ikona przestanie pulsować, ale nie zniknie. F-19

MENU GŁÓWNE TRANSMISJA G- TRANSMISJA G-1

TRANSMISJA PROTOKOŁY TRANSMISJI DANYCH Realizacja protokołów transmisyjnych oparta jest o zasadę odpytywania przelicznika przez komputer nadrzędny. Komendy przysłane do przelicznika oznaczają polecenia nadania określonego rodzaju informacji. Informacje przesyłane zarówno do, jak i z przelicznika, zorganizowane są w bloki funkcjonalne o programowalnej długości. Optymalne dostosowanie długości bloków do jakości łącza może znacząco wpłynąć na efektywność przesyłania danych. Przelicznik obsługuje protokoły transmisji danych: GAZMODEM, GAZMODEM 2, MODBUS-RTU. Wszystkie w/w protokoły transmisji opisane są w dokumencie Protokoły transmisji, dostępnym u producenta. Przelicznik automatycznie rozpoznaje protokół transmisji. Zaimplementowane w przeliczniku MacBAT IV protokoły transmisji różnią się od siebie funkcjonalnością w zakresie zdalnego odczytu i modyfikacji parametrów przelicznika. G-2

TRANSMISJA RODZAJE PRZESYŁANYCH DANYCH - GAZMODEM Protokół GAZMODEM umożliwia: odczyt bieżących danych pomiarowych, odczyt danych rejestrowanych z okresem rejestracji dtau, odczyt danych dobowych, odczyt listy zdarzeń i alarmów, synchronizację zegara. Wszystkie w/w struktury danych oraz funkcjonalności łączności zdalnej opisane są w dokumentach: Protokoly transmisji oraz MacBAT IV Struktura danych. G-3

TRANSMISJA RODZAJE PRZESYŁANYCH DANYCH GAZMODEM 2 Protokół GAZMODEM 2 umożliwia: odczyt bieżących danych pomiarowych, odczyt danych rejestrowanych z okresem rejestracji dtau, odczyt danych dobowych, odczyt listy zdarzeń i alarmów, synchronizację zegara, modyfikację wartości parametrów. Z uwagi na wymagania protokołu transmisji GAZMODEM 2 przelicznik MacBAT IV posiada 3 tablice, które definiują sposób wymiany danych. Są to: tablica dostępnych parametrów (DP), tablica DP zawiera informacje o wszystkich parametrach (stałych, danych pomiarowych, wynikach obliczeń itp.) dostępnych w przeliczniku, tablica określająca kolejność wysyłania danych bieżących (KWDB), za pomocą tablicy KWDB użytkownik może indywidualnie określić kolejność przesyłania wartości bieżących wybranych parametrów. Tablica definiowana jest indywidualnie dla każdego z kanałów transmisji. Tablica KWDB jest aktualna do czasu restartu urządzenia lub do ponownego ustawienia, tablica definicji alarmów i zdarzeń (ZD), tablica ZD zawiera informacje na temat struktury alarmów i zdarzeń, które mogą wystąpić podczas użytkowania przelicznika. Każde zdarzenie opisane jest za pomocą kodu zdarzenia, nazwy zdarzenia, ilości parametrów oraz numerów (z tablicy DP) parametrów zapisywanych przy zdarzeniu. Wszystkie w/w struktury danych oraz funkcjonalności łączności zdalnej opisane są w dokumentach Protokoly transmisji oraz MacBAT IV Struktura danych. G-4

TRANSMISJA RODZAJE PRZESYŁANYCH DANYCH MODBUS RTU Protokół Modbus RTU umożliwia odczyt bieżących danych według opisu tablicy DP. Wszystkie struktury danych oraz funkcjonalność zdalna opisana jest w dokumentach: Protokoly transmisji oraz MacBAT IV Struktura danych. G-5

TRANSMISJA PARAMETRY PORTÓW COM Przelicznik MacBAT IV jest wyposażony w dwa kanały transmisji szeregowej: COM1 i COM2 w standardzie RS- GAZ2, a także w port COM3 transmisji bezprzewodowej w standardzie IEC 62056-21 (OPTO-GAZ). Wszystkie porty transmisji działają niezależnie i umożliwiają transmisję z prędkością maksymalną 115200 bodów. Możliwe ustawienia parametrów transmisji portów COM1, COM2 i COM3 to: Szybkość transmisji: Adres Port: [bitów/s ] transmisji COM1: 2400-115200 1-65534 COM2: 2400-115200 1-65534 COM3: 2400-115200 1-65534 G-6

TRANSMISJA KONFIGURACJA PORTÓW COM/RS-GAZ2 (ekran główny>enter>7) Funkcja umożliwia ustalenie parametrów transmisji szeregowej wszystkich dostępnych portów. Po wywołaniu zlecenia zostaną wyświetlone aktualne parametry w postaci: Parametry transmisji wybrane do edycji zmieniane są za pomocą strzałek Klawisz enter ustawia tryb edycji i umożliwia modyfikację wartości wybranej pozycji G-7

TRANSMISJA Możliwa jest również konfiguracja tych parametrów przez transmisję. Służą do tego następujące parametry: DP:492 (COM1 baudrate) - prędkość portu COM1; DP:493 (COM1 address) - adres portu COM1; DP:494 (COM2 baudrate) - prędkość portu COM2; DP:495 (COM2 address) - adres portu COM2; DP:496(COM3 baudrate) - prędkość portu COM3; DP:497 (COM3 address) - adres portu COM3 (OPTO-GAZ); DP:498 (COM3 status) - status przyłożenia głowicy (OPTO-GAZ); G-8

MENU GŁÓWNE KONSERWACJA H- KONSERWACJA H-1

KONSERWACJA PRZEGLĄDY OKRESOWE Przelicznik MacBAT IV jest urządzeniem budowy przeciwwybuchowej w wykonaniu iskrobezpiecznym. W celu zachowania wymogów iskrobezpieczeństwa, przyrząd powinien zostać poddany kontroli okresowej zgodnie z normą PN-EN 60079-17. Ponadto należy przeprowadzać kontrole wyrywkowe w celu ustalenia ewentualnego zwiększenia częstości przeprowadzania kontroli okresowej. Kontrole okresowe i wyrywkowe powinny być wykonywane przez osoby uprawnione do dozoru elektrycznych urządzeń budowy przeciwwybuchowej oraz powinny być przeszkolone przez producenta przyrządu. Częstość kontroli okresowej: nie rzadziej niż raz w roku; Stopień kontroli okresowej: kontrola z bliska; Częstość kontroli wyrywkowej: dobierana w zależności od warunków środowiskowych użytkowania przyrządu; Stopień kontroli wyrywkowej: kontrola wzrokowa. W celu zachowaniu właściwości metrologicznych i wymogów iskrobezpieczeństwa, raz na 5 lat, przyrząd powinien zostać poddany - w serwisie fabrycznym producenta - kontroli okresowej o stopniu kontroli szczegółowej oraz powinna zostać przeprowadzona kontrola metrologiczna w laboratorium producenta. H-2

KONSERWACJA CZAS PRACY NA BATERII Przelicznik zasilany jest z zestawu 1 3 baterii litowych. Czas pracy przelicznika zasilanego 1 baterią wynosi ponad 5 lat przy założeniu, że: okres rejestracji przyrządu wynosi 60 min. brak aktywności na którymkolwiek wyjściu, wejściach sygnalizacji i portach transmisji (linie bez terminatorów); wyświetlacz LCD jest ciągle wyłączony, brak przyciśnięć klawiatury; temperatura pracy urządzenia jest równa minimalnej temperaturze otoczenia: -25 C; zadawana jest maksymalna częstotliwość impulsów na wejściu LF (2 Hz); mierzone ciśnienie gazu p1=p1max; mierzona temperatura gazu t=tmin; H-3

KONSERWACJA WYMIANA BATERII Procedurę wymiany baterii należy przeprowadzić zgodnie ze wskazówkami podanymi w niniejszym rozdziale. Przelicznik MacBAT IV jest przyrządem budowy przeciwwybuchowej. Obudowa przelicznika powinna być zaplombowana - wymiany baterii może dokonać jedynie osoba uprawniona, tzn. pracownik serwisu fabrycznego, autoryzowanego lub inne osoby upoważnione przez producenta. Dopuszcza się wymianę baterii zasilających w strefie zagrożenia wybuchem. Do zasilania MacBAT IV dopuszcza się stosowanie WYŁĄCZNIE baterii typu określonego w tabeli danych technicznych, patrz DANE TECHNICZNE I WARUNKI PRACY, str. B-4. Zabrania się łączenia różnych typów baterii w jednym urządzeniu. Zabrania się otwierania obudowy przelicznika w warunkach umożliwiających dostanie się wody (np. deszczu, śniegu) lub zanieczyszczeń do wnętrza urządzenia. Wymianę baterii należy wykonywać zawsze na baterie nowe, o pełnym ładunku. H-4

KONSERWACJA Wymiana baterii powoduje zanik zasilania przelicznika. Wykonanie wymiany baterii zgodnie z opisaną niżej procedurą zabezpiecza dane pomiarowe i obliczeniowe przed uszkodzeniem. W menu Stan baterii (ekran główny>enter>2>6) należy wybrać pozycję pierwszą tzn. parametr DP:21 H-5

KONSERWACJA (Batt.) i nacisnąć enter. Wyświetlony zostanie następujący komunikat: Stan baterii 21 Batt. wartość parametru % 22 Etl wartość parametru day 20 tamb wartość parametru C 23 V Rozpocząć batt. wymianę wartość baterii? parametru V 24 I batt. wartość parametru ma 25 Solar batt. wartość parametru TAK NIE Opis podświetlanego parametru Potwierdzenie powyższego komunikatu ( TAK ) wymaga zalogowania się jako uprawniony użytkownik. Spowoduje to uruchomienie trybu wymiany baterii i wyświetlenie komunikatu: Stan baterii 21 Batt. wartość parametru % 22 Etl wartość parametru day 20 tamb wartość parametru C 23 V batt. wartość parametru V 24 I batt. wartość parametru ma 25 Solar Wyjmij batt. baterię wartość i włóż parametru nową Opis podświetlanego parametru W tym momencie można przystąpić do wymiany baterii. Należy kolejno wyjmować zużytą baterię i wkładać nową. H-6

KONSERWACJA W ten sposób uniknie się utraty zasilania. Po za kończeniu wymiany baterii, należy powyższy komunikat potwierdzić klawiszem enter. Wyświetlone zostanie poniższe okno. Należy wskazać ilość włożonych baterii 1-2 - 3 (domyślnie 1) i nacisnąć enter. Po chwili pojawi się komunikat Bateria wymieniona. Nastąpi reset. Przyrząd wykona reset kończąc procedurę wymiany baterii i po automatycznym uruchomieniu będzie już gotowy do pracy. Ładunek baterii automatycznie ustawi się na 100% W przypadku pracy na zasilaniu bateryjnym z jedną baterią, jej wyjęcie spowoduje wyłączenie urządzenia. Po włożeniu nowej baterii urządzenie załączy się automatycznie i wyświetli powyższy ekran potwierdzenia ilości włożonych baterii. W przypadku wymiany baterii podczas pracy na zasilaniu zewnętrznym wyjęcie baterii nie powoduje wyłączenia urządzenia. Niezachowanie powyższej procedury może spowodować błędne zapisy w pamięci danych. H-7

KONSERWACJA Włożenie starych, częściowo rozładowanych baterii spowoduje nieprawidłowe wskazania naładowania i może doprowadzić do niekontrolowanego działania przelicznika, w tym resetów i błędów zliczania oraz nieodwracalnego uszkodzenia archiwów i bieżących wartości parametrów. Ustawienie ładunku innego niż 100% wymaga zalogowania się na uprawnieniach serwisowych. Deklarowana przez producenta klasa szczelności obudowy IP65 będzie zachowana przy właściwym ułożeniu uszczelki i dokręceniu pokrywy obudowy. H-8

MENU GŁÓWNE AKCESORIA I- AKCESORIA I-1

AKCESORIA INTERFEJS TRANSMISYJNY, OPTYCZNY OPTO-GAZ-BLUETOOTH Interfejs transmisyjny OptoBTEx jest przeznaczony do odczytywania danych z rejestratorów lub przeliczników bateryjnych zaopatrzonych w bezprzewodowe łącze transmisji standardu IEC 62056-21 (OPTO-GAZ). Odczyt danych może odbywać się do komputera przenośnego typu Laptop lub innego urządzenia wyposażonego w port komunikacyjny Bluetooth. Interfejs transmisyjny pozwala na odczytywanie danych z urządzeń umieszczonych w strefie zagrożenia wybuchem. Szczegółowe dane techniczne znajdują się w dokumentacji OptoBTEx Instrukcja obsługi. Sposób podłączenia interfejsu OptoBTEx do przelicznika MacBAT IV oraz komputera przenośnego lub innego urządzenia odczytowego jest przedstawiony na poniższym rysunku. I-2

AKCESORIA OPROGRAMOWANIE PlumCONF (dawniej KONFIGURATOR PRZELICZNIKÓW) - Program umożliwia odczyt danych bieżących, odczyt ustawień konfiguracji oraz zdalnej edycji wszystkich dozwolonych parametrów urządzenia z poziomu systemu MS Windows. Ponadto program umożliwia wydruk konfiguracji urządzenia. Więcej informacji o programie zawarte jest w dokumentacji powyższego programu oraz na stronie producenta: www.plummac.com PlumREADER (dawniej MacODCZYT) - Program umożliwiający odczyt z urządzenia danych bieżących, rejestrowanych z okresem rejestracji i danych dobowych oraz listy zapisanych alarmów z poziomu systemu MS Windows. Ponadto program umożliwia generowanie raportów miesięcznych z urządzenia. Więcej informacji o programie zawarte jest w dokumentacji powyższego programu oraz na stronie producenta: www.plummac.com I-3

AKCESORIA Aplikacje na urządzenia mobilne (Android). W https://play.google.com wyszukać grupę aplikacji używając słowa kluczowego plumapk. Aplikacje przeznaczone dla MacBAT IV to: Konfigurator przeliczników program umożliwia konfigurację podstawowych parametrów urządzenia. MacReader program umożliwia odczyt danych dobowych z urządzenia (parametry Vb, dvbd, ph Vb) za wybrany miesiąc gazowy, przegląd danych w postaci tabel i wykresów oraz przesłanie danych dostępnymi kanałami komunikacyjnymi (np. mail, google drive). MacReader+ - program umożliwia odczyt dowolnych wybranych archiwów urządzenia, przegląd danych w postaci tabel i wykresów oraz przesłanie danych dostępnymi kanałami komunikacyjnymi (np. mail, google drive). Producent zastrzega sobie prawo do dokonywania zmian konstrukcyjnych nienaruszających bezpieczeństwa użytkowania oraz zgodności wyrobu z właściwymi normami. I-4

ul. Wspólna 19, Ignatki 16-001 Kleosin Polska tel. +48 85 749-70-00 fax +48 85 749-70-14 gas@plummac.com www.plummac.com