Ścieżki miedzyprzedmiotowe na lekcjach matematyki w gimnazjum Międzyprzedmiotowe ścieżki edukacyjne są ważnym uzupełnieniem wiedzy uczniów zdobywanej w trakcie realizacji poszczególnych przedmiotów. Jednocześnie ścieżka zawiera pewne dziedziny wiedzy, których nie można przypisać jednemu przedmiotowi. Realizacja ścieżki powinna spowodować nie tylko poszerzenie wiedzy, ale też wyrobienie określonych nawyków oraz zdobycie umiejętności, jakie powinien mieć absolwent gimnazjum, np. poczucie odpowiedzialności za własne życie i zdrowie oraz świadomość istniejących zagrożeń. ykształcone w ten sposób umiejętności, nawyki i kompetencje na pewno będą przynosić efekty w całym życiu. Realizacja poszczególnych ścieżek może przyczynić się do bardziej wszechstronnego rozwoju ucznia oraz do zwiększenia operatywności jego wiedzy. Jest to możliwe dzięki temu, że to samo zjawisko analizowane jest na różnych przedmiotach z różnych punktów widzenia, przy wykorzystaniu narzędzi i metod badawczych z różnych dziedzin. Takie działanie znakomicie poszerza horyzonty myślowe i daje pełniejszy obraz rzeczywistości. Podczas realizacji treści ścieżek należy stosować tak dobrane formy i metody, aby uczeń zdobywał informacje z różnych źródeł, zwracając uwagę na ich aktualność. Do zdobywania informacji uczniowie mogą wykorzystywać internet. Samodzielne ich wyszukiwanie przyczyni się dodatkowo do rozwijania nawyków samokształceniowych uczniów. Podczas realizacji ścieżek należy szeroko wykorzystywać metody aktywizujące. Spowoduje to ożywienie działań uczniów oraz przyczyni się do rozwoju ich predyspozycji i zainteresowań. Realizacja ścieżek wymaga nieustannego współdziałania wszystkich nauczycieli pod kątem korelacji międzyprzedmiotowych oraz w celu wyeliminowania treści dublujących się i uwzględnienia treści uzupełniających. Treści i cele wychowawcze określone w programach i realizowane w ramach ścieżek edukacyjnych w gimnazjum: 1. Edukacja czytelnicza i medialna (ścieżka czytelnicza i medialna - przygotowująca do pracy samokształceniowej, kształtująca umiejętność odbioru i szeregowania informacji oraz postawę szacunku do polskiego dziedzictwa kulturowego, w związku z globalizacją kultury masowej) 2. Edukacja ekologiczna (ścieżka ekologiczna - budząca szacunek do przyrody) 1
3. Edukacja prozdrowotna (ścieżka prozdrowotna - kształtująca zdrowy tryb życia i inspirująca harmonijny rozwój) 4. ychowanie do życia w społeczeństwie a. wychowanie do życia w rodzinie b. wychowanie regionalne dziedzictwo kulturowe regionu (ścieżka regionalna - ugruntowująca poczucie tożsamości narodowej przez rozwój tożsamości regionalnej) c. wychowanie patriotyczne i obywatelskie 5. Edukacja europejska (ścieżka europejska - rozwijająca tożsamość europejską, budowaną na gruncie miłości do małej i wielkiej ojczyzny) 6. Edukacja filozoficzna (ścieżka filozoficzna - służyć będzie kształtowaniu wrażliwości moralnej i zachęcaniu do bliższego i głębszego poznania samego siebie) 7. Kultura polska na tle cywilizacji śródziemnomorskiej 8. Obrona cywilna (ścieżka obrony cywilnej - przygotowująca do prawidłowego współdziałania w przypadku zagrożenia zbiorowego) EDUKACJA CZYTELNICZA I MEDIALNA 1. Dokumenty gromadzone w bibliotece i ich wartość informacyjna 2. Formy komunikatów medialnych: słownych, pisemnych, obrazowych i dźwiękowych 3. Media jako środki poznania historii i współczesności Odczytywanie i analizowanie prezentowanych danych Pojęcia komunikacji medialnej: znak, symbol, kod, język Prezentacja danych w mediach odnoszących się np.: do wyborów, stopy wzrostu gospodarczego kraju, kondycji przedsiębiorstw, itd. Zbiera i uporządkowuje dane Posługuje się symboliką i językiem matematycznym a) Odczytuje i analizuje prezentowane dane b) Sporządza wykresy funkcji oraz rysunki figur geometrycznych c) Odwołuje się do faktów z historii matematyki oraz postaci wybitnych 2
matematyków przy okazji wprowadzania różnych pojęć, twierdzeń i definicji EDUKACJA EKOLOGICZNA 1. Kształtowanie proekologicznej motywacji uczniów 1. Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze 2. Żywność - oddziaływanie produkcji żywności na środowisko 3. Zagrożenia dla środowiska wynikające z produkcji i transportu energii; energetyka jądrowa - bezpieczeństwo i składowanie odpadów 2. Ochrona wód 1.Możliwość ochrony wody we wsi 2. Zużycie wody 3. Zapoznanie z mechanizmem działania oczyszczalni ścieków 3. Zanieczyszczenie powietrza oraz sposoby ich ograniczania 4. Gospodarka sanitarno-bytowa 1. ykrywanie zanieczyszczeń w swoim otoczeniu 2. ykrywanie w powietrzu tlenków azotu siarki i fluoru za pomocą roślin wskaźnikowych 1. Zanieczyszczenia odprowadzane przez gospodarstwa domowe 2. skazania sposobów ograniczania ilości odpadów a) Analizuje i interpretuje diagramy oraz zbiera i opracowywuje dane b) Rysowanie wykresów funkcji c) Posługuje się przykładami potęg o wykładniku całkowitym d) Rozwiązywanie zadań tekstowych na proporcje Interpretuje tablice obrazujące zużycie wody przez jednego mieszkańca gminy, całą rodzinę, całą wieś Diagnozuje zanieczyszczenia powietrza w miejscowości (samochody, opał) - plansza Przelicza średnią ilość odpadów na jednego mieszkańca 3
EDUKACJA PROZDROOTNA Żywność i żywienie Aktywność ruchowa i umysłowa Skład żywności, układanie jadłospisów, ich różnice ze względu na kulturę, wiek, stan zdrowia i rodzaj pracy 1. Aktywność fizyczna w różnych okresach życia i stanach zdrowia 2. ypoczynek czynny i bierny 3. Higiena pracy umysłowej i snu 4. Osoby niepełnosprawne i ich potrzeby a) Sporządza i analizuje diagramy, wykresy i grafy z danych zebranych samodzielnie b) Rozwiązuje zadania praktyczne na zastosowanie procentów i wykonuje działania na liczbach wymiernych a) Przedstawia graficznie dane oraz odczytuje i analizuje je b) Rozwiązuje zadania tekstowe z uwzględnieniem obliczeń procentowych i działań na liczbach wymiernych EDUKACJA REGIONALNA 1. Położenie i zróżnicowanie przestrzenne elementów środowiska geograficznego regionu 2. Odkryj swój region 3. Główne zabytki przyrody i architektury w regionie Figury podobne Proste i płaszczyzny w przestrzeni Obraz naszej miejscowości w liczbach 1. Symetryczne figury w zabytkach przyrody i architektury regionu 2. Parkietaże, witraże, herby miast regionu a) Posługuje się mapą, skalą b) Rozpoznaje w swoim otoczeniu płaszczyzny prostopadłe i równoległe oraz linie prostych skośnych, równoległych i prostopadłych Analizuje i interpretuje diagramy, wykresy i tabele oraz zbiera i opracowywuje dane a) Dostrzega symetrie środkową i osiową w otoczeniu b) Konstruuje wielokąty 4
i wielokąty foremne 4. Moje miejsce w życiu środowiska lokalnego Ludność i procesy demograficzne c) Oblicza pola powierzchni oraz zna jednostki pola Potrafi obliczyć wartości wyrażeń arytmetycznych z potęgami i pierwiastkami stosując kolejność działań EUDUKACJA EUROPEJSKA 1. Odkrywanie Europy Gospodarka państw UE Odczytuje dane z rocznika statystycznego, wykonuje diagramy, wykresy 2. Polska w Europie 3. Unia Gospodarczo alutowa Przykłady najważniejszych wzajemnych związków między Polską a innymi państwami europejskimi w przeszłości Europejski System alutowy a) Rozwiązuje zadania tekstowe (wielkości wprost i odwrotnie proporcjonalne) b) Posługuje się mapą, skalą i przelicza odległości a) Zna walutę europejską i umie ją przeliczać wg kursów b) Posługuje się jednostkami różnych systemów miarowych c) Stosuje przybliżenia dziesiętne i oblicza oprocentowania oszczędności i kredytów (działania na liczbach wymiernych) d) Potrafi obliczać wartości liczbowe wyrażeń algebraicznych 5
EDUKACJA FILOZOFICZNA 1. Starożytna Grecja jako miejsce narodzenia filozofii. - Kultura i nauka w Grecji: a) pismo, b) rozwój matematyki, fizyki, historii, c) początki i rozwój filozofii jako umiłowania mądrości: Tales z Miletu jako ojciec mądrości Demokryt i jego teoria porządku w świecie, Sokrates jako najwybitniejszy myśliciel grecki, Platon i jego Akademia Platońska Arystoteles Liceum Prezentowanie przez uczniów sylwetek głównych przedstawicieli nauki i kultury greckiej Poznanie i zastosowanie twierdzeń Talesa i Pitagorasa a) Zna poglądy, idee głównych przedstawicieli nauki, w tym filozofii greckiej b) Rozwiązuje równania i układy równań c) Przykłady liczb niewymiernych d) Oblicza długość okręgu pola koła e) Oblicza pola i objętości brył f) Stosuje twierdzenia do rozwiązywania współczesnych problemów 2. Filozofia a nauki szczegółowe skazywanie na powiązania, jakie istnieją między filozofią a matematyką, fizyką, biologią, religią, psychologią, poprzez teorie, tezy, doświadczenia, twierdzenia, postaci naukowców Potrafi wskazać na wybranych przykładach z matematyki, fizyki, chemii, biologii na związek tych nauk z filozofią, 6
KULTURA POLSKA NA TLE TRADYCJI ŚRÓDZIEMNOMORSKIEJ Chronologia starożytności Podstawowe wiadomości o dziejach języka, alfabetu, pisma Oś czasu Symbolika a język matematyczny Umie porównać liczby wymierne Stosuje symbole cyfr, znaki rzymskie, litery greckie, symbole matematyczne Opracowała Anna Leśniak nauczycielka matematyki i informatyki w Gimnazjum w Brzeznej koło Nowego Sącza 7