KATALOG KURSÓW Studia I stopnia 2016/2017 Uniwersytet Jagielloński 1
Spis treści PROGRAM Studiów I stopnia Instytut Socjologii UJ... 5 Zasady studiowania na studiach I stopnia w Instytucie Socjologii... 5 MODUŁY... 6 Kursy obowiązkowe z podziałem na lata studiów oraz kursy do wyboru... 6 Wychowanie fizyczne... 11 Języki obce... 11 Obowiązkowe praktyki socjologiczne... 11 Obozy, warsztaty i projekty badawcze... 12 Seminaria i egzamin licencjacki... 12 Opisy kursów... 14 Anti-corruption workshops... 14 Antropologia społeczna... 14 Antropologia wizualna: fotografia i film dokumentalny... 14 Autoprezentacja jako strategia radzenia sobie z codziennością... 15 Badania archiwalne i historia mówiona... 15 Badania jakościowe w praktyce 1 [Od danych terenowych do eksploracyjnej analizy jakościowej] 15 Badania jakościowe w praktyce 2 [od analizy wielowymiarowej do modeli koncepcyjnych]... 16 Badania jakościowe w praktyce 3 [obóz naukowo-badawczy: wywiad, jako postępowanie badawcze]... 16 Bliski Wschód a wyzwania współczesności... 17 Demokracja i obywatelstwo w Europie: dylematy i wyzwania... 17 Diagnoza funkcjonowania polskiego wymiaru sprawiedliwości. Monitoring sądów rejonowych... 17 Edukacja a nierówności społeczne... 18 Ekonomia... 18 ERA-O... 18 ERA-O II... 19 Filozofia społeczna i polityczna... 19 Globalne i lokalne (de)konstrukcje seksualności... 19 Historia myśli socjologicznej... 20 Komunikacja interpersonalna teoria i praktyka... 20 Komunikowanie o zdrowiu i chorobie... 21 Logika... 21 Mechanizmy dyskryminacji i wykluczenia a media cyfrowe... 22 Media a społeczeństwo... 22 Mentoring ITS... 23 Metody Analizy Danych Tekstowych 1... 23 2
Metody Analizy Danych Tekstowych 2 [Od informacji do wiedzy analizy słownikowe]... 23 Metody empirycznych badań społecznych... 24 Metody ilościowe w badaniach społecznych... 24 Metody jakościowe w badaniach społecznych... 25 Między religijnością a duchowością pluralizm religijny we współczesnej Polsce... 25 Migracje i tożsamość we współczesnym świecie... 25 Mikrostruktury i procesy grupowe... 27 Muzyka i media w ujęciu socjologicznym... 27 Nowe media i ich społeczne funkcje... 27 Orientacja i metodyka studiowania... 28 Płeć kultura społeczeństwo... 28 Płeć i seksualność we współczesnym społeczeństwie... 28 Polskie drogi do dobrobytu... 29 PR jako wiarygodny dialog z otoczeniem... 29 Praktyka socjologiczna... 30 Prezentacja danych socjologicznych... 30 Przygotowanie projektów edukacji społecznej Wokół eugeniki XX wieku... 30 Problemy społeczeństwa polskiego... 31 Psychologia społeczna... 31 Realizacja projektów edukacji społecznej Wokół eugeniki XX wieku... 31 Rodzicielstwo i dzieciństwo w perspektywie socjologicznej... 32 Seminarium licencjackie... 32 Socjologia i design warsztaty interdyscyplinarne... 32 Socjologia jedzenia... 32 Socjologia miasta: podstawy... 33 Socjologia migracji... 33 Socjologia muzyki... 33 Socjologia obszarów wiejskich... 34 Socjologia przyszłości- warsztaty wyobraźni socjologicznej... 34 Socjologia religii... 35 Socjologia rodzin... 35 Socjologia władzy i polityki... 35 Socjologia wychowania i edukacji... 36 Socjologia zdrowia i choroby... 36 Socjologiczny klub filmowy - globalizacja... 36 Sport, turystyka, czas wolny w ponowoczesnym społeczeństwie... 37 Studia nad ludnością i rodzinami... 37 3
Style życia... 37 Technologie informacyjne (pakiety biurowe w chmurze i desktopowe)... 38 Teoria i praktyka ekonomii społecznej... 38 Teorie kultury i wielokulturowości... 38 Teorie zmian społecznych... 39 The Holocaust and Memory in Poland... 39 Tożsamości indywidualne i zbiorowe w Europie Środkowowschodniej... 39 Warsztaty analizy danych jakościowych... 40 Wielkie debaty polskiej transformacji... 41 Wielkie struktury społeczne (Makrosocjologia)... 41 Warsztat interwencji miejskiej... 41 Wprowadzenie do analizy dyskursu... 42 Wprowadzenie do problemów społecznych... 42 Wprowadzenie do socjologii... 43 Wprowadzenie do statystycznej analizy danych... 43 Współczesne teorie socjologiczne... 43 Wykorzystanie programów MS Excel i IBM SPSS Statistics w badaniach społecznych... 44 Wyzwania Cyberbezpieczeństwa - warsztaty... 44 Zrównoważony rozwój w perspektywie glokalnej... 45 4
PROGRAM Studiów I stopnia Instytut Socjologii UJ Zasady studiowania na studiach I stopnia w Instytucie Socjologii Studenci i studentki studiów pierwszego stopnia zdobywają szeroką wiedzę akademicką dotyczącą zjawisk i procesów społecznych, nabywają umiejętności analizy i badania różnych aspektów życia społecznego oraz komunikowania wyników tych badań różnym adresatom. Aby pomyślnie ukończyć studia socjologiczne z tytułem licencjata/tki należy w ciągu trzech lat uzyskać co najmniej 180 punktów ECTS. Suma punktów ECTS uzyskanych w ciągu jednego roku powinna wynosić co najmniej 60 ECTS. Program studiów I stopnia podzielony jest na sześć modułów. Student/ka realizuje wszystkie kursy obowiązkowe w module przypisane do jego/jej roku studiów i semestru. Dodatkowo, w ciągu całego toku studiów winien/winna wybrać określoną w tabeli liczbę kursów do wyboru spośród kursów oferowanych w każdym z modułów. Kursy do wyboru nie są przypisane do żadnego roku studiów, mogą być realizowane w dowolnym momencie, jednak zaleca się, aby realizowane były w trakcie lub po zakończeniu kursu obowiązkowego (logikę tej kolejności pokazuje tabelka). Informacja o wymaganiach wstępnych danego kursu znajduje się w jego opisie w USOS-ie. Aby ukończyć studia, student/ka musi zrealizować co najmniej wskazaną liczbę przedmiotów do wyboru z każdego modułu (od 2 do 3 dokładna liczba wyszczególniona jest poniżej). Dlatego też należy rozważnie zaplanować przedmioty na każdy rok akademicki. Przykład: Student/ka II roku musi zrealizować następujące przedmioty obowiązkowe: Socjologia władzy i polityki, Antropologia społeczna, Metody jakościowe w badaniach socjologicznych, Wprowadzenie do problemów społecznych, Makrosocjologia, Socjologia obszarów wiejskich, Płeć-kultura-społeczeństwo, Metody ilościowe w badaniach socjologicznych. SUMA punktów ECTS tych przedmiotów wynosi 43 punkty ECTS. Zatem aby zaliczyć rok musi jeszcze uzyskać przynajmniej 17 punktów ECTS. Student/ka wybiera dowolne przedmioty z puli przedmiotów do wyboru ze wszystkich modułów, np. dwa kursy z modułu Tożsamości społeczne - Komunikacja interpersonalna (3 ECTS), Płeć i seksualność we współczesnym społeczeństwie (4 ECTS), dwa z Instytucji społecznych Teoria i praktyka ekonomii społecznej (3 ECTS) i Socjologia muzyki (4 ECST) oraz jeden z Procesów i struktur społecznych - Tam, gdzie rodzi się społeczeństwo (3 ECTS), dzięki czemu zdobywa brakujące 17 punktów ECTS. Ma jednak na względzie, że w ciągu wszystkich trzech lat musi zrealizować wymaganą ilość przedmiotów do wyboru z każdego modułu zarówno z Instytucji społecznych jak i Tożsamości w ciągu całych studiów musi zrealizować łącznie 3 kursy do wyboru, a z Procesów i struktur 3. 5
MODUŁY I. moduł FUNDAMENTY SOCJOLOGII STUDENT/K REALIZUJE 3 KURSY OBOWIĄZKOWE oraz MIN. 2 KURSY DO WYBORU II. III. IV. moduł PROCESY I STRUKTURY SPOŁECZNE STUDENT/KA REALIZUJE 3 KURSY OBOWIĄZKOWE oraz MIN. 3 KURSY DO WYBORU moduł INSTYTUCJE SPOŁECZNE STUDENT/KA REALIZUJE 4 KURSY OBOWIĄZKOWE oraz MIN. 3 KURSY DO WYBORU moduł TOŻSAMOŚCI SPOŁECZNE STUDENT/KA REALIZUJE 4 KURSY OBOWIĄZKOWE oraz MIN. 3 KURSY DO WYBORU V. moduł METODY BADAŃ SOCJOLOGICZNYCH STUDENT/KA REALIZUJE 4 KURSY OBOWIĄZKOWE oraz MIN. 3 KURSY DO WYBORU VI. moduł SOCJOLOGIA W DZIAŁANIU STUDENT/KA REALIZUJE 2 KURSY OBOWIĄZKOWE oraz MIN. 2 KURSY DO WYBORU Dodatkowo program studiów obejmuje: zajęcia z wychowania fizycznego lektorat z język obcego seminarium licencjackie Studenci/tki mogą również realizować 30 lub 60 godzin zajęć wolontariackich w wybranej instytucji w ramach programu ERA-O. Kursy ERA-O wliczają się programu studiów, ale nie należą do żadnego modułu. Kursy obowiązkowe z podziałem na lata studiów oraz kursy do wyboru KOLOR ZIELONY przedmioty obowiązkowe dla I ROKU KOLOR NIEBIESKI przedmioty obowiązkowe dla II ROKU KOLOR FIOLETOWY przedmioty obowiązkowe dla III ROKU [powyższa kolorystyka odpowiada tej zastosowanej w harmonogramie: http://www.socjologia.uj.edu.pl/studenci/harmonogramy ] 6
MODUŁ KURS TYP Rok Semestr ECTS godz. I. Fundamenty socjologii W tym module do wyboru min. 2 kursy Wprowadzenie do socjologii obowiązkowy I rok I 8 90 Wprowadzenie do socjologii (warsztaty) obowiązkowy I rok II 2 15 Historia myśli socjologicznej obowiązkowy I rok II 6 60 Orientacja i metodyka studiowania obowiązkowy I rok I 1 30 Ekonomia do wyboru Od I roku I 3 30 Filozofia społeczna i polityczna do wyboru Od I roku I 3 30 Najnowsza historia Polski z perspektywy socjologicznej KURS ZAWIESZONY do wyboru Od I roku I 3 30 Logika do wyboru Od I roku I 3 30 II. Procesy i struktury społeczne Studia nad ludnością i rodzinami Migracje i tożsamość we współczesnym świecie Polskie drogi do dobrobytu Socjologia migracji Socjologia rodzin Rodzicielstwo i dzieciństwo w perspektywie socjologicznej Makrosocjologia Wielkie debaty polskiej transformacji Zrównoważony rozwój w perspektywie glokalnej W tym module do wyboru min. 3 kursy obowiązkowy I rok I 5 30 do wyboru Od I roku I 3 30 do wyboru Od I roku I 3 30 do wyboru Od I roku II 3 30 do wyboru Od I roku I 4 30 do wyboru Od I roku I 4 30 obowiązkowy II rok II 6 60 do wyboru Od I roku II 4 30 do wyboru Od II roku II 3 30 Współczesne teorie socjologiczne Teorie zmian społecznych obowiązkowy III rok I 6 60 do wyboru Od II roku I 3 30 7
Teorie kultury i wielokulturowości. do wyboru Od II roku II 3 30 III. Instytucje społeczne Socjologia władzy i polityki Liberalism and Its Critics: Historical and Contemporary Perspectives KURS ZAWIESZONY Teoria i praktyka ekonomii społecznej Socjologia wychowania i edukacji Edukacja a nierówności społeczne Socjologia religii Między religijnością a duchowością pluralizm religijny we współczesnej Polsce Antropologia społeczna Antropologia wizualna: fotografia i film dokumentalny The Holocaust and Memory in Poland Sport, turystyka, czas wolny w ponowoczesnym społeczeństwie Socjologia muzyki Bliski Wschód a wyzwania współczesności Media a społeczeństwo Komunikowanie o zdrowiu i chorobie Mechanizmy dyskryminacji i wykluczenia a media cyfrowe Muzyka i media w ujęciu socjologicznym Nowe media i ich społeczne funkcje Wyzwania cyberbezpieczeństwawarsztaty PR jako wiarygodny dialog z otoczeniem Socjologia przyszłości warsztaty wyobraźni socjologicznej W tym module do wyboru min. 3 kursy obowiązkowy II rok I 4 30 do wyboru Od II roku II 5 30 do wyboru Od II roku I 3 30 do wyboru Od I roku I 4 30 do wyboru Od I roku II 4 30 obowiązkowy I rok II 3 30 do wyboru Od I roku I 3 30 obowiązkowy II rok I 5 60 do wyboru Od I roku II 4 30 do wyboru Od II roku II 4 30 do wyboru Od II roku II 3 30 do wyboru Od I roku I 4 30 do wyboru Od II roku I 4 30 obowiązkowy I rok II 6 60 do wyboru Od I roku II 4 30 do wyboru Od I roku II 2 15 do wyboru Od I roku II 3 30 do wyboru Od I roku II 2 15 do wyboru Od I roku II 3 30 do wyboru Od I roku I 3 30 do wyboru Od I roku I 3 30 8
IV. Tożsamości społeczne W tym module do wyboru min. 3 kursy Socjologia miasta: podstawy obowiązkowy III rok I 3 30 Socjologia obszarów wiejskich obowiązkowy II rok II 4 30 Płeć-kultura-społeczeństwo obowiązkowy II rok II 4 30 Płeć i seksualność we współczesnym społeczeństwie Globalne i lokalne (de)konstrukcje seksualności do wyboru do wyboru Od II roku Od II roku I 4 30 II 30 Mikrosocjologia obowiązkowy I rok II 4 30 Style życia do wyboru Od I roku II 3 30 Socjologia jedzenia Komunikacja interpersonalna teoria i praktyka Tożsamości indywidualne i zbiorowe w Europie Środkowowschodniej do wyboru Od II roku II 3 30 do wyboru Od I roku II 3 30 do wyboru Od I roku I 3 30 Psychologia społeczna do wyboru Od I roku II 4 30 V. Metody badań socjologiczny ch Metody empirycznych badań społecznych Wprowadzenie do statystycznej analizy danych Metody jakościowe w badaniach socjologicznych Metody ilościowe w badaniach społecznych Wykorzystanie programów MS Excel i IBM SPSS Statistics w badaniach społecznych Wprowadzenie do analizy dyskursu Badania archiwalne i historia mówiona Diagnoza funkcjonowania polskiego wymiaru sprawiedliwości. Monitoring sądów rejonowych [obóz] Translatorium socjologiczne KURS ZAWIESZONY W tym module do wyboru min. 3 kursy obowiązkowy I rok I 6 60 obowiązkowy I rok II 6 60 obowiązkowy II rok I 8 60 obowiązkowy II rok II 6 60 do wyboru do wyboru do wyboru do wyboru do wyboru Od I roku Od II roku Od I roku Od II roku Od I roku II 3 30 II 4 30 I 3 30 I 5 45 II 2 30 9
Socjologia i design warsztaty interdyscyplinarne [obóz] Warsztaty analizy danych jakościowych Prezentacja danych socjologicznych Badania jakościowe w praktyce 1 [Od danych terenowych do eksploracyjnej analizy jakościowej] Badania jakościowe w praktyce 2 [Od analizy wielowymiarowej do modeli koncepcyjnych] Badania jakościowe w praktyce 3 [Obóz naukowo-badawczy: wywiad, jako postępowanie badawcze] Metody Analizy Danych Tekstowych 1 [Od informacji do wiedzy praktyczne wprowadzenie] Metody Analizy Danych Tekstowych 2 [Od informacji do wiedzy analizy słownikowe] Mentoring ITS do wyboru do wyboru do wyboru do wyboru do wyboru do wyboru do wyboru do wyboru do wyboru Od III roku Od II roku Od II roku Od III roku Od III roku Od III roku Od III roku Od III roku Od I roku I 4 30 II 3 30 II 2 30 I 4 45 II 4 45 cały rok 6 60 I 4 30 II 4 30 II 4 30 VI. Socjologia w działaniu Praktyka socjologiczna Socjologiczny klub filmowy - globalizacja Autoprezentacja jako strategia radzenia sobie z codziennością Wprowadzenie do problemów społecznych Przygotowanie projektów edukacji społecznej Wokół eugeniki XX wieku Realizacja projektów edukacji społecznej Wokół eugeniki XX wieku Anti-corruption workshops Problemy społeczeństwa polskiego Socjologia zdrowia i choroby W tym module do wyboru min. 2 kursy obowiązkowy I- III rok I lub II 2 120 do wyboru Od I roku I 3 45 do wyboru Od I roku I 2 15 obowiązkowy II rok I 3 30 do wyboru Od I roku I 3 30 do wyboru Od I roku II 3 30 do wyboru Od II roku I 5 30 do wyboru Od II roku II 3 30 do wyboru Od II roku I 3 30 10
Wychowanie fizyczne Studenci i studentki pierwszego roku studiów stacjonarnych I stopnia mają obowiązek zaliczenia 60 godzin zajęć wychowania fizycznego w Studium Wychowania Fizycznego i Sportu UJ. Studium prowadzi osobną rejestrację na zajęcia. Studenci i studentki poza grupami dedykowanymi dla swojego roku i kierunku mogą również wybrać zajęcia organizowane w ramach poszczególnych sekcji. Studium Wychowania Fizycznego i Sportu UJ ul. Piastowska 26, 30-065 Kraków, tel. 012 637-43-03 http://www.swfis.uj.edu.pl Języki obce Studenci i studentki studiów licencjackich na drugim roku są zobowiązani do zaliczenia w formie egzaminu lektoratu z języka angielskiego (120 godzin na poziomie minimum B2). Organizacją zajęć z języków obcych oraz organizacją egzaminów, jak również akceptacją certyfikatów poświadczających znajomość języka obcego zajmuje się Jagiellońskie Centrum Językowe. Jagiellońskie Centrum Językowe, ul. Krupnicza 2, 31-123 Kraków tel. 012 421 36 11, 426 13 65, 426 13 66, fax 012 423 00 99 www.jcj.uj.edu.pl Zapisy na kursy w JCJ realizowane w ramach rejestracji żetonowej: https://www.usosweb.uj.edu.pl/ul/ Obowiązkowe praktyki socjologiczne Instytut Socjologii organizuje w ramach programu kształcenia praktyki stanowiące integralną część studiów. Studenci studiów pierwszego stopnia zobowiązani są do odbycia w trakcie studiów (pomiędzy II a VI semestrem studiów) praktyki wynikającej ze standardów kształcenia w wymiarze nie krótszym niż 3 tygodnie. Za odbycie praktyk studenci otrzymują zaliczenie. Punkty ECTS są dopisywane do łącznej liczby punktów uzyskanych na III roku niezależnie od terminu odbycia praktyk. Brak zaliczenia praktyki powoduje brak zaliczenia roku, w którym powinna być ostatecznie zrealizowana (to jest III roku studiów licencjackich). Szczegółowe informacje o praktykach dostępne są na stronach www IS UJ: http://www.socjologia.uj.edu.pl/studenci/praktyki http://www.socjologia.uj.edu.pl/studia/praktyki-studenckie W Instytucie Socjologii za praktyki odpowiada dr Magdalena Ślusarczyk. 11
Obozy, warsztaty i projekty badawcze Każdy student i studentka socjologii winien/winna podczas swoich studiów I stopnia zaliczyć co najmniej jeden obóz realizowany w Instytucie Socjologii UJ. Obozy te oferowane są w ramach modułu metodologicznego i wliczają się do puli kursów do wyboru w tym module. Istnieje możliwość zaliczenia obozu lub projektu badawczego poprzez uczestnictwo w badaniach zleconych wykonywanych w IS UJ. W takiej sytuacji studenci nie mogą pobierać wynagrodzenia za pracę przy badaniach, a ich uczestnictwo wymaga każdorazowo zgody Dyrektora IS. Seminaria i egzamin licencjacki Seminaria licencjackie trwają dwa semestry (trzeci rok studiów) i polegają na przygotowaniu pracy licencjackiej w oparciu o przeprowadzone badania. Egzamin licencjacki ma formę ustną i obejmuje treści związane z projektem badawczym oraz treści kanoniczne z programu studiów licencjackich. 12
Opisy kursów Szczegółowe informacje o każdym kursie (wymagania wstępne, forma zaliczenia, liczba godzin etc.) znajdują się również w USOS-ie 13
Opisy kursów Anti-corruption workshops Prowadzący/a: dr Paulina Polak Liczba punktów ECTS: 5 Forma zajęć: warsztaty / konwersatorium Wymagania wstępne: Opis kursu: The course deals with the phenomenon of corruption, starting from theoretical problems, through discussing several fields of corruption (healthcare, public procurement, politics and others, depending on the interests of course participants), and concluding with practical problems including cases of corruption, ethical codes of conduct, and anti-corruption policies. Participating students shall play an active part throughout the course, suggesting problems and searching for solutions, both in open discussions and in small group work. Part of the course, concentrating on case study work, will be held in an intensive workshop way. Final grade will be based on one s input and active participation in the course, as well as discussion on final assessment on a chosen problem of corruption or anti-corruption policy. Antropologia społeczna Prowadzący/a: prof. dr hab. Maria Flis, dr hab. Grażyna Kubica-Heller, dr Ewa Kopczyńska, dr Annamaria Orla-Bukowska wykład + 30 ćwiczenia Liczba punktów ECTS: 5 Forma zajęć: wykład i ćwiczenia Wymagania wstępne: brak Opis kursu: Poznanie innej kultury jako istotny element europejskiej samowiedzy i tolerancji rozumianej jako otwartość na Innego i jego akceptacja poprzez doświadczenie bezpośrednie, które ułatwia zrozumienie. Racjonalność koherencyjna jako powszechnik kulturowy. Specyfika teorii antropologicznych. Antropologia wizualna: fotografia i film dokumentalny Prowadzący/a: dr hab. Grażyna Kubica-Heller Wymagania wstępne: Opis kursu: Kurs zapozna uczestników z podstawowym dorobkiem teoretycznym, osiągnięciami praktycznymi i artystycznymi antropologii wizualnej. Na zajęciach będziemy się zajmowali tworzeniem i interpretacją materiału wizualnego, a także będziemy analizować konkretne filmy reprezentujące różne rodzaje filmu dokumentalnego, zwracając uwagę na ich stronę formalną oraz przydatność badawczą. Uczestnicy zapoznają się ponadto z podstawami warsztatu filmowego dokumentalisty: wyborem tematu, sposobem prowadzenia kamery oraz zasad montażu. Kurs ma za zadanie przygotować studentów do realizacji samodzielnego projektu wizualnego. 14
Autoprezentacja jako strategia radzenia sobie z codziennością Prowadzący/a: dr hab. Maria Świątkiewicz-Mośny Liczba godzin: 15 Liczba punktów ECTS: 2 Forma zajęć: warsztat Wymagania wstępne: Forma zaliczenia: zaliczenie bez oceny Opis kursu: Warsztat z autoprezentacji zaprojektowany jest jako wprowadzenia w problematykę prezentowania siebie, budowania wizerunku i wywierania wpływu. Zostaną omówione m.in. kwestie związane z komunikowaniem, także komunikowaniem w świecie on-line, sposoby reagowania na krytykę i pochwałę, reguły konstruowanie pochwał, a także elementy "dress code" i savoir-vivre. Kurs ma charakter warsztatowy. Badania archiwalne i historia mówiona Prowadzący/a: dr hab. Grażyna Kubica-Heller Wymagania wstępne: Opis kursu: Współcześni badacze społeczni coraz częściej korzystają ze zbiorów materiałów zastanych, a także stosują narzędzia badań historycznych. Co więcej, sam termin "archiwum" staje się coraz bardziej modny i bywa stosowany w najróżniejszych kontekstach. Na zajęciach przyjrzymy się temu zjawisku w kategoriach: "archiwum jako projekt", a także zajmiemy się specyfiką archiwum fotograficznego i filmowego. Odwiedzimy kilka takich instytucji i zobaczymy jak są pomyślane i zorganizowane, bedziemy mogli do nich wejść i zobaczyć jak są gromadzone materiały. Planuję odwiedziny w: Archiwum Państwowym, Muzeum Etnograficznym, Instytucie Pamięci Narodowej, Muzeum Historii Fotografii, Archiwum UJ. Poznamy także sposoby archiwizacji cyfrowej i wirtualnie zwiedzimy takie instytucje (np. tzw. archiwum Spielberga, czy Pitt Rivers Museum w Oksfordzie). Spróbujemy założyć własne archiwum cyfrowe. Druga część zajęć jest poświęcona historii mówionej, czyli sposobowi gromadzenia narracji zwykłych ludzi na temat ich doświadczeń w kontekście ważnych wydarzeń historycznych, czy problemów społecznych. Będziemy oglądać filmy dokumentujące takie projekty. Studenci będą także sami prowadzić wywiady historii mówionej i analizować zbiory archiwalne we własnych projektach. Badania jakościowe w praktyce 1 [Od danych terenowych do eksploracyjnej analizy jakościowej] Prowadzący/a: dr Grzegorz Bryda Liczba godzin: 45 Forma zajęć: warsztat Wymagania wstępne: Opis kursu: Celem zajęć jest rozwijanie podstawowych umiejętności jakościowej analizy zjawisk i procesów społecznych z wykorzystaniem narzędzi CAQDAS oraz lingwistyki komputerowej. Podstawą paradygmatyczną tej analizy są najnowsze podejścia w socjologii jakościowej tj. teoria ugruntowana i jej współczesne odmiany, analiza treści i metody mieszane (mixed methods). W trakcie zajęć studenci zostaną zapoznani z zagadnieniami dotyczącymi przygotowania danych terenowych do analizy, pracy grupowej z wieloma dokumentami w bazie, najnowszymi schematami kodowania danych jakościowych, zasadami tworzenia ramy analitycznej oraz procedurami prowadzenia analiz 15
eksploracyjnych w socjologii jakościowej. Na zajęciach wykorzystane zostaną dane z jakościowych badań terenowych prowadzonych od kilku lat w społeczności lokalnej gminy Komańcza, łączących procedury teorii ugruntowanej oraz metod mieszanych z zastosowaniem najnowszych metod i technik w dziedzinie badań jakościowych. W trakcie zajęć dodatkowo nacisk zostanie położony na rozwijanie i doskonalenie umiejętności prowadzenia wywiadu socjologicznego, pracy z respondentem w trakcie wywiadu, a także radzenia sobie z problemami etycznymi, jakie pojawiają w trakcie prowadzenia wywiadów w terenie. Kurs rozwija warsztat metodologiczny i analityczny, uczy pracy zespołowej oraz umożliwia studentom zrozumienie poszczególnych etapów procesu analizy danych jakościowych, od pracy terenowej do wstępnej, eksploracyjnej analizy danych jakościowych. Do analizy danych jakościowych wykorzystane zostanie dostępne w Instytucie Socjologii oprogramowanie CAQDAS: QDAMiner i MAXQDA. Badania jakościowe w praktyce 2 [od analizy wielowymiarowej do modeli koncepcyjnych] Prowadzący/a: dr Grzegorz Bryda Liczba godzin: 45 Forma zajęć: warsztat Wymagania wstępne: zaliczenie kursu Badania jakościowe w praktyce 1 Opis kursu: Celem zajęć jest kształcenie zaawansowanych umiejętności jakościowej analizy danych z wykorzystaniem narzędzi CAQDAS i lingwistyki komputerowej oraz rozwijania teorii w socjologii jakościowej. W trakcie zajęć szczególny nacisk jest położony na doskonalenie praktycznych umiejętności wielowymiarowej komputerowej analizy danych jakościowych tj. pisanie komentarzy/not badawczych, metodologicznych, analitycznych i teoretycznych, stawianie i sposoby weryfikacji hipotez roboczych, tworzenie konceptów teoretycznych, analiza relacji między kodami, kategoriami i konceptami, konstruowanie map pojęciowych, tworzenie macierzy i zestawień tabelarycznych, tworzenie typologii, wykorzystanie metod skalowania wielowymiarowego (analizy skupień, analizy korespondencji czy analizy czynnikowej), procedur przetwarzania języka naturalnego oraz metod i technik text mining w procesie wnioskowania i teoretyzowania w badaniach jakościowych. Kurs doskonali warsztat metodologiczny i analityczny, uczy niezbędnej w socjologii jakościowej pracy zespołowej, kształtuje sposób myślenia, wnioskowania i interpretacji danych jakościowych oraz przygotowuje studentów do dalszej, samodzielnej pracy. Do analizy danych jakościowych wykorzystane zostanie dostępne w Instytucie Socjologii oprogramowanie CAQDAS: MAXQDA, QDAMiner, WordStat. Zajęcia są kontynuacją kursu Badania Jakościowe w Praktyce 1. Badania jakościowe w praktyce 3 [obóz naukowo-badawczy: wywiad, jako postępowanie badawcze] Prowadzący/a: dr Grzegorz Bryda Liczba godzin: 60 Liczba punktów ECTS: 6 Forma zajęć: obóz badawczy Wymagania wstępne: Udział w kursie Badania jakościowe w praktyce 1 [Od danych terenowych do eksploracyjnej analizy jakościowej] Opis kursu: Obóz ćwiczeniowo-badawczy jest fundamentem całego kursu Badania jakościowe w praktyce. W trakcie obozu, zgodnie z logiką paradygmatu teorii ugruntowanej i metodologii mieszanej, prowadzone są badania terenowe, będące realizacją zaleceń i procedur charakterystycznych dla tych podejść. Przedmiotem badania są atrybucje i praktyki społeczne w zbiorowości lokalnej. Badania są realizowane techniką wywiadu narracyjnego i pogłębionego z wykorzystaniem metod wizualnych i kwestionariuszowych. W trakcie obozu testowane są również autorskie, rozwiązania 16
metodologiczne dotyczące prowadzenia i analizy wywiadów. Podczas badań terenowych nacisk jest położony na praktyczne stosowanie przez studentów różnych metod i technik jakościowych (triangulacja metodologiczna) do analizy atrybucji społecznych i stosowanych przez respondentów strategii adaptacyjnych w wybranej zbiorowości lokalnej. Celem obozu jest przygotowanie studentów do samodzielnej realizacji badań jakościowych (wywiadów), organizacji procesu badań, pozyskiwania respondenta, a przede wszystkim kompleksowe kształcenie umiejętności interpersonalnych niezbędnych w prowadzeniu wywiadu socjologicznego i pracy z respondentem w naturalnych warunkach. Bliski Wschód a wyzwania współczesności Prowadzący/a: dr hab. Beata Kowalska, mgr Ewa Górska Wymagania wstępne: brak Opis kursu: Brak stabilności na Bliskim Wschodzie niesie z sobą skutki daleko wykraczające poza granice tego regionu. Zrozumienie źródeł konfliktów na tym obszarze, zastanowienie się nad możliwymi drogami ich rozwiązania staje się palącą koniecznością dla każdego/ej, kto chce zrozumieć wyzwania stojące przed globalizującym się światem. Demokracja i obywatelstwo w Europie: dylematy i wyzwania Prowadzący/a: dr Marta Warat Wymagania wstępne: Opis kursu: Demokracja i obywatelstwo pozostają najważniejszymi pojęciami opisującymi współczesne społeczeństwa. Wskazuje się na ich emancypacyjny potencjał, stwarzający możliwość wprowadzenia równościowych i wolnościowych postulatów. Z drugiej strony, coraz częściej słyszymy o kryzysie społeczeństwa obywatelskiego i słabnącym autorytecie demokracji. Kurs stanowi wprowadzenie w problematykę demokracji i obywatelstwa. Pierwsza część poświęcona zostanie analizie najważniejszych podejść teoretycznych i paradygmatów w studiach nad demokracją i obywatelstwem oraz wskazaniu ich mocnych i słabych aspektów. W drugiej części kursu omówione zostaną dylematy demokracji i obywatelstwa z którymi mierzą się współczesne społeczeństwa w Europie, ze szczególnym zwróceniem uwagi na sytuację w Polsce. Diagnoza funkcjonowania polskiego wymiaru sprawiedliwości. Monitoring sądów rejonowych Prowadzący/a: dr hab. Kaja Gadowska, prof. dr hab. Grażyna Skąpska Liczba godzin: 60 Liczba punktów ECTS: 5 Forma zajęć: obóz naukowo-badawczy: zajęcia terenowe Wymagania wstępne: ukończony kurs metod empirycznych badań społecznych. Forma zaliczenia : Zaliczenie na ocenę: Przeprowadzenie obserwacji co najmniej 15 rozpraw sądowych (min. 15 godzin obserwacji), wprowadzenie danych z obserwacji on-line, przedłożenie sprawozdania (2-3 str. formatu A4) oraz udział w warsztacie podsumowującym badanie. Opis kursu: Obóz ma charakter badania w działaniu, łącząc cele badawcze z celami praktycznymi. Badania polegające na obserwacji rozpraw w sądach rejonowych oraz przeprowadzeniu badań ankietowych realizowane są we współpracy z ruchem społecznym Court Watch, którego celem jest 17
poprawa jakości służby publicznej, jaką pełnią w demokratycznym państwie sądy. Głównym sposobem realizacji tego celu jest propagowanie i organizowanie obywatelskiego monitoringu pracy sądów. Obserwatorzy biorą udział w rozprawach jako publiczność. Zbieranie i analiza danych z wypełnianych przez uczestników monitoringu formularzy obserwacji ma służyć wykrywaniu nieprawidłowości, patologii, ale także przykładów dobrych praktyk i wzorcowych sądów, które warto promować. Ma także przynieść diagnozę stanu i funkcjonowania sądownictwa z punktu widzenia interesów społeczeństwa. Owocem będzie baza danych źródłowych i analiz, które mają posłużyć naukowcom, organizacjom pozarządowym i władzom państwa do opracowywania pożądanych społecznie zmian w polskim wymiarze sprawiedliwości. Edukacja a nierówności społeczne Prowadzący: dr Magdalena Ślusarczyk, dr hab. Maria Świątkiewicz-Mośny Opis kursu: Kurs podnosi zagadnienie relacji pomiędzy edukacją a procesami stratyfikacji społecznej. Współczesne systemy oświatowe są istotnym element em strukturalnym społeczeństwa i pełnią wielorakie funkcje. Równocześnie ich kształt i działania jest wypadkową dyskursów publicznych i presji politycznej, kulturowej oraz ekonomicznej, co w konsekwencji daje paradoksalną sytuację. Edukacja ma być w założeniu nośnikiem demokratyzacji, a jednocześnie instrumentem konstruowania i odtwarzania nierówności. Celem kursu będzie więc analiza jawnych i ukrytych funkcji edukacji w różnych kontekstach teoretycznych, a także wpływ zmian jakie zachodzą we współczesnym świecie na procesy edukacyjne. Kurs jest zorientowany także na analizę konkretnych procesów i zjawisk, ze szczególnym uwzględnieniem społeczeństwa polskiego. Ekonomia Prowadzący/a: dr hab. Wiesław Gumuła, prof. UJ Forma zajęć: wykład Wymagania wstępne: Opis kursu: Ekonomia jako dyscyplina naukowa. Teorie i doktryny ekonomiczne. Ekonomia a socjologia. Rynek. Niewidzialna ręka rynku dylematy, nieporozumienia, inspiracje. Popyt i podaż w perspektywie mikroekonomicznej. Produkcja, wartość i cena. Cena równowagi rynkowej. Produkcja i organizacja. Rynki czynników produkcji. Makroekonomia podstawowe pojęcia i zagadnienia. Produkt krajowy brutto. PKB w Polsce i na świecie. Cykl koniunkturalny. Wskaźniki koniunktury w Polsce. Wzrost i rozwój gospodarczy. Budżet państwa i polityka fiskalna. Pieniądz. Pieniądz gotówkowy i bezgotówkowy. Kreacja pieniądza i agregaty pieniężne. Polityka pieniężna banku centralnego. Inflacja. Bezrobocie w Polsce i na świecie. Bilans płatniczy. Strefa euro i optymalny obszar walutowy. Ewolucja światowych finansów. Co wnosi ekonomia do teorii socjologicznej? ERA-O Prowadzący/a: dr Magdalena Ślusarczyk Liczba punktów ECTS: 1 Forma zajęć: wolontariat w wybranej przez studenta /tkę placówce Forma zaliczenia: zaliczenie bez oceny Opis kursu: Program Edukacja dla Rozwoju Aktywności Obywatelskiej (ERAO) wzorowany jest na programie CASE (Citizenship and Service Education) realizowanym w Rutgers University - 18
uniwersytecie stanowym w New Jersey (USA). Zasadą programu, zbudowanego w oparciu o filozofię aktywnego nauczania jest odbycie 30 godzin zajęć wolontariackich w wybranej instytucji będących po cześci uzupełnieniem wiedzy zdobywanej w toku studiów, a po części aktywnym uczestnictwem w społeczeństwie obywatelskim. Każdy student otrzymuje za nie dodatkowo odpowiednio 1 punkt ECTS. Studenci/tki uczestniczący w programie ERA-O zyskują możliwość zetknięcia się z problemami współczesnego społeczeństwa, metodami ich rozwiązywania, możliwość rozwoju własnych umiejętności interpersonalnych i zawodowych oraz zyskują możliwość poznania rynku pracy. ERA-O II Prowadzący/a: dr Magdalena Ślusarczyk Liczba godzin: 60 Liczba punktów ECTS: 2 Forma zajęć: wolontariat w wybranej przez studenta /tkę placówce Forma zaliczenia: zaliczenie bez oceny Opis kursu: Program Edukacja dla Rozwoju Aktywności Obywatelskiej (ERAO) wzorowany jest na programie CASE (Citizenship and Service Education) realizowanym w Rutgers University - uniwersytecie stanowym w New Jersey (USA). Zasadą programu, zbudowanego w oparciu o filozofię aktywnego nauczania jest odbycie 60 godzin zajęć wolontariackich w wybranej instytucji będących po cześci uzupełnieniem wiedzy zdobywanej w toku studiów, a po części aktywnym uczestnictwem w społeczeństwie obywatelskim. Każdy student otrzymuje za nie dodatkowo odpowiednio 2 punkty ECTS. Studenci uczestniczący w programie ERA-O zyskują możliwość zetknięcia się z problemami współczesnego społeczeństwa, metodami ich rozwiązywania, możliwość rozwoju własnych umiejętności interpersonalnych i zawodowych oraz zyskują możliwość poznania rynku pracy. Studenci/tki uczestniczący w programie ERA-O zyskują możliwość zetknięcia się z problemami współczesnego społeczeństwa, metodami ich rozwiązywania, możliwość rozwoju własnych umiejętności interpersonalnych i zawodowych oraz zyskują możliwość poznania rynku pracy. Filozofia społeczna i polityczna Prowadzący/a: dr Jakub Szczepański Forma zajęć: wykład Opis kursu Kurs jest przeglądem najważniejszych stanowisk z zakresu filozofii politycznej i społecznej, od starożytności po czasy współczesne. W ramach kolejnych wykładów, przedstawiane zostaną postacie najważniejszych filozofów i powiązana z ich osobami konkretna problematyka. Elementem wykładów będzie również prezentacja fragmentów najważniejszych tekstów prezentowanych filozofów. Celem kursu jest przedstawienie możliwie pełnej panoramy myślicieli, których działalność na przestrzeni wieków stworzyła podstawy współczesnych nauk społecznych. Kurs, mimo iż przedstawiający poglądy historyczne, ma pokazać również współczesne znaczenie i sens owych doktryn i ich role w dzisiejszym rozumieniu problematyki społecznej i politycznej. Globalne i lokalne (de)konstrukcje seksualności Prowadzący/a: dr Katarzyna Zielińska Forma zajęć: wykład, z elementami konwersatorium Wymagania wstępne: preferencja dla osób, które ukończyły kurs Płeć, kultura, społeczeństwo 19
Opis kursu: Seksualność jest jedną z centralnych kategorii życia społecznego, podlegającą silnej normalizacji ze strony społecznych reguł i kulturowego porządku. Celem proponowanego kursu będzie analiza procesów społeczno-kulturowych związanych z kształtowaniem norm i tożsamości seksualnych oraz ukrytych założeń obecnych w rozważaniach na temat seksualności. Studenci zostaną zapoznani z teoretycznymi ujęciami seksualności oraz założeniami teorii queer, która stanowić będzie narzędzie dla pokazania normatywnego i esencjonalistycznego charakteru norm dotyczących seksualności oraz instytucji na nich opartych (np. obywatelstwo). Omówione zostaną również kwestie zamiany społecznej i aktywizmu na rzecz praw osób nieheteroseksualnych. Dodatkowo, w ramach proponowanych zajęć zastanie również przedstawiony wymiar lokalny przedyskutujemy sytuację oraz aktywizm osób nieheteronormatywnych w polskiej rzeczywistości społecznej. Zaliczenie: - aktywny udział w zajęciach konwersacyjnych - egzamin pisemny sprawdzający wiedzę z proponowanego zakresu tematycznego - zrealizowanie mini projektu badawczego w małych grupach i przygotowanie prezentacji wyników (2-3 osoby) Historia myśli socjologicznej Prowadzący/a: dr Krzysztof Matuszek (w) + 30 (ćw.) Liczba punktów ECTS: 6 Forma zajęć: wykład i ćwiczenia Wymagania wstępne: Opis kursu: Celem wykładu i ćwiczeń jest zapoznanie studentów z twórczością najwybitniejszych, klasycznych autorów głównie XIX-tego i pierwszej połowy XX wieku, którzy zbudowali fundamenty socjologii, jako osobnej dyscypliny naukowej. Kurs prezentuje systematycznie najważniejsze klasyczne teorie socjologiczne: A. Comte'a, H. Spencera, A. de Tocqueville'a, K. Marksa, V. Parety, E. Durkheima, G. Simmla, M. Webera, Ch. Cooleya, G.H. Meada i F. Znanieckiego. Idee te zapoczątkowały wszystkie kierunki teoretyczne i metodologiczne socjologii współczesnej i w dalszym ciągu wywierają doniosły wpływ na najnowsze spory, jakie toczą się w obrębie naszej dyscypliny. Znajomość dzieł klasycznych dostarcza wzorców metodologicznych dla współczesnych badań społecznych i jest niezbędna dla zrozumienia pojęć, hipotez i teorii, jakie formułuje socjologia XXI wieku. Komunikacja interpersonalna teoria i praktyka Prowadzący/a: dr Marcjanna Nóżka Forma zajęć: warsztaty Opis kursu: Celem kursu jest wielowątkowe i praktyczne wprowadzenie do podstaw interpersonalnego komunikowania się. Zaprezentowane będą i przeanalizowane wybrane koncepcje teoretyczne dotyczące zasad i dynamiki relacji interpersonalnych z uwzględnieniem barier komunikacyjnych i sposobów ich przełamywania. Omówione zostaną reguły konwersacyjne i interpersonalne, kompetencje komunikacyjne, aktywne słuchanie, specyfika i kanały komunikacji werbalnej oraz pozawerbalnej, a także zachowania asertywne i elementy neurolingwistycznego programowania. Istotnym elementem kursu będzie trening umiejętności, ćwiczenia mające na celu zastosowanie wiedzy w praktyce. 20
Komunikowanie o zdrowiu i chorobie Prowadzący/a: dr hab. Maria Świątkiewicz-Mośny Wymagania wstępne: Opis kursu: Zdrowie i choroba to zagadnienia istotne zarówno z perspektywy indywidualnej, jak i zbiorowej. W ramach kursu będziemy dyskutowali wzory komunikowania się w polu zdrowia i choroby. Wśród poruszanych zagadnień nie zabraknie kwestii definiowania zdrowia i choroby z uwzględnieniem kontekstu międzykulturowego, relacji pacjent-lekarz, kampanii społecznych promujących zdrowie/profilaktykę, analizy medialnych rozgrywek przedstawicieli "medycyny naukowej" (tzw EBM) vs medycyny alternatywnej i komplementarnej (ACM), czy wzywań stojących przed telemedycyną i zawodami medycznymi. Logika Prowadzący/a: prof. dr hab. Wojciech Suchoń Opis kursu: Zajęcia służą dwóm podstawowym celom. Pierwszy, to zapoznanie słuchaczy z problematyką precyzyjnego i jednoznacznego posługiwania się językiem naturalnym jako narzędziem przekazywania informacji o świecie. Drugi, to zapoznanie studentów z logicznymi metodami sprawdzania poprawności wypowiedzi argumentacyjnych, a co za tym idzie uświadomienie im, że istnieją prawa, których należy przestrzegać, aby wyciąganie wniosków z nagromadzonych informacji nie było obarczone błędami. 21
Mechanizmy dyskryminacji i wykluczenia a media cyfrowe Prowadzący/a: dr Wit Hubert Liczba godzin: 15 Liczba punktów ECTS: 2 Wymagania wstępne: Forma zaliczenia: zaliczenie bez oceny Opis kursu: Kurs ma na celu zapoznanie się z socjologiczną perspektywą postrzegania zjawisk społecznych związanych z upowszechnieniem się nowych technologii komunikacyjnych. W trakcie spotkań będziemy poszukiwać odpowiedzi na pytanie o to, jak technologie internetowe wpływają na stosunki makrospołeczne i tym samym na strukturę społeczną. Aby tego dokonać konieczne będzie zapoznanie się z cechami odróżniającymi społeczeństwo masowe (ery przemysłowej) od społeczeństwa sieciowego (ery poprzemysłowej). Różnice te przejawiają się miedzy innymi we wzorcach dotyczących nawiązywania i pootrzymywania relacji społecznych. W oparciu o poznaną literaturę spróbujemy określić, jakie są nowe typy spójności społecznej i czy korzystanie z nowych technologii komunikacyjnych, a w szczególności kompetencje, których to wymaga, mogą tworzyć jakieś nowe formy podziałów społecznych. Będziemy się też zastanawiać, czy aby internet i telefonia mobilna nie zmieniają naszego postrzeganie przestrzeni i czasu. W oparciu o różne badania, jak i własne doświadczania przyjrzymy się procesowi zacieranie się granic pomiędzy różnymi sferami naszego życia (osobistą i zawodową, prywatną i publiczną). Korzystając z różnych perspektyw, które oferuje socjologia poszukamy odpowiedzi na pytanie o to, czy internet, w szczególności media społecznościowe, sprzyjają budowaniu solidarności społecznej, czy może też wzmacniają postawy indywidualistyczne i tym samym fragmentaryzują życie społeczne. W trakcie prowadzonych dyskusji zastanowimy się, czy internet jest faktycznie technologią wolności pozwalającą na niwelowanie różnic w dostępie do wiedzy? Aby to zrobić niezbędne jest poznanie problematyki cyfrowego podziału (wykluczenia) oraz tego, jakie niesie ono konsekwencje. Media a społeczeństwo Prowadzący/a: dr Aleksandra Wagner +30 cwiczenia Liczba punktów ECTS: 6 Forma zajęć: wykład Wymagania wstępne: Opis kursu: Kurs ma na celu przedstawić socjologiczne perspektywy postrzegania mediów i komunikowania masowego, zmian technologicznych i towarzyszących im przemian kulturowych. Wychodząc z założenia, że świat społeczny jest konstruowany, podtrzymywany i negocjowany w takcie procesów porozumiewania się jednostek działających, proponujemy refleksję nad zinstytucjonalizowanym obszarem tego komunikowania. Przedmiotem zainteresowania będą więc procesy komunikowania masowego, stare i nowe media zarówno jako nadawcy, przestrzeń komunikacyjna jak i przekaźniki komunikatów. Zamierzamy poświęcić uwagę specyficznym zjawiskom, które w tym obszarze powstały: reklamie, propagandzie, opinii publicznej, specyficznym formom informacji i typom rozrywki. Pragniemy zastanowić się nad konsekwencjami tych zjawisk: nad tworzeniem i upowszechnianiem stylów życia, systemów wartości, kształtowaniem się specyficznych interesów i wspierających ich ideologii. Chcemy zwrócić uwagę na współczesne przemiany mediów i towarzyszące im procesy: digitalizacji, tabloidyzacji, fragmentaryzacji, konwergencji. Osobny wątek stanowić będzie próba zastanowienia się nad kondycją i przyszłością mediów publicznych. Ważne będą tu także kwestie regulacji prawnych i polityki audiowizualnej na poziomie krajowym i międzynarodowym. Zwrócimy uwagę na społeczną 22
odpowiedzialność mediów, rolę mediów w społeczeństwie ryzyka, sposoby problematyzowania zjawisk społecznych W efekcie zmierzymy się z pytaniem o to, kim jest człowiek w zmediatyzowanym świecie. Jaki jest jego sposób uczestnictwa w społeczeństwie, wspólnocie. Jaką rolę odgrywają media w jego codzienności: pracy, rozrywce, życiu rodzinnym i towarzyskim, edukacji. Syllabus obejmuje teksty polskie a także artykuły naukowe publikowane w języku angielskim. Wykład jest wprowadzeniem i usystematyzowaniem wiedzy potrzebnej do kompetentnego uczestnictwa w ćwiczeniach.pełni funkcje przewodnika ułatwiającego samodzielne poszukiwania w obszarze refleksji nad problematyką mediów Mentoring ITS Prowadzący/a: wg listy (student/ka zgłasza się do wybranej osoby) Forma zajęć: seminarium i indywidualne konsultacje Wymagania wstępne: pomysł na projekt, akceptacja przez osobę prowadzącą (mentora/mentorkę) Opis kursu: Kurs obejmował będzie przygotowanie projektu badawczego, o tematyce i formie zaproponowanej przez studenta w porozumieniu z Prowadzącym: może to być projekt empiryczny, raport, esej socjologiczny, artykuł, diagnoza, opracowanie wytycznych dla działań, przegląd literatury lub badań, rozprawa teoretyczna etc. Kurs ma na celu rozwój i wzmocnienie indywidualnych zainteresowań socjologicznych, przy wsparciu i pod przewodnictwem wybranego mentora. Kurs polega na indywidualnej pracy na własnym projektem, wymagać będzie zaangażowania, kompetencji badawczych i znacznej samodzielności. Osoby chętnie do udziału w kursu powinny przed zapisaniem się przedstawić wybranemu prowadzącemu zarys projektu i zyskać jego deklarację współpracy. Dopiero wówczas można zarejestrować się na kurs, za pośrednictwem sekretariatu. W momencie zapisu należy podać nazwisko mentora/ki. Kurs jest dostępny dla wszystkich studentów, nie tylko dla studiujących w trybie ITS Metody Analizy Danych Tekstowych 1 Prowadzący/a: dr Grzegorz Bryda, dr Krzysztof Tomanek Forma zajęć: warsztat Opis kursu: Kurs w wersji podstawowej ma na celu wprowadzenie do analizy danych tekstowych. W ramach zajęć laboratoryjnych krok po kroku zaprezentowane i przetestowane zostaną we współpracy ze studentami różnorodne metody i techniki radzenia sobie z danymi tekstowymi. Praca nad zbirami danych tekstowych realizowana jest w laboratorium komputerowym przy użyciu narzędzi: QDA Miner i Wordstat. Kurs zapoznaje z podstawowymi metodami analitycznymi, uczy samodzielnej pracy z danymi tekstowymi i przygotowuje do realizacji kolejnych modułów. Ukończenie modułów 1 i 2 oraz zdanie egzaminu praktycznego pozwala studentom na uzyskanie certyfikatu analitycznego (umiejętności analizy danych tekstowych), zaś ukończenie modułu 3 pozwala dodatkowo na uzyskanie certyfikatu projektowego (umiejętności samodzielnej realizacji zawansowanych projektów z zakresu analizy danych tekstowych). Oba certyfikaty sygnowane są przez Instytut Socjologii i Provalis Research (twórcę programu QDAMiner). Metody Analizy Danych Tekstowych 2 [Od informacji do wiedzy analizy słownikowe] Prowadzący/a: dr Grzegorz Bryda, dr Krzysztof Tomanek 23
Forma zajęć: warsztat Wymagania wstępne: Zaliczenie kursu Metody Analizy Danych Tekstowych 1 [Od informacji do wiedzy praktyczne wprowadzenie] Opis kursu: Celem kursu jest przekazanie wiedzy z zakresu prowadzenia zaawansowanych analiz tekstowych na danych tekstowych: blogi, teksty prasowe itp. Kurs ma na celu zapoznaniu uczestników z metodami pozwalającymi na analizę tematów, emocji występujących w tekstach, klasyfikację danych tekstowych za pomocą słowników analitycznych, profilowanie wypowiedzi tekstowych, a także wielowymiarowe analizy danych tekstowych. Praca realizowana jest w laboratorium komputerowym z zastosowaniem narzędzi: QDA Miner i Wordstat. Kurs zapoznaje z zaawansowanymi metodami analitycznymi, uczy samodzielnej pracy z danymi tekstowymi i przygotowuje do realizacji kolejnych modułów. Ukończenie modułu 2 oraz zdanie egzaminu praktycznego pozwala studentom na uzyskanie certyfikatu analitycznego (umiejętności analizy danych tekstowych), zaś ukończenie modułu 3 pozwala dodatkowo na uzyskanie certyfikatu projektowego (umiejętności samodzielnej realizacji zawansowanych projektów z zakresu analizy danych tekstowych). Oba certyfikaty sygnowane są przez Instytut Socjologii i Provalis Research (twórcę programu QDAMiner). Metody empirycznych badań społecznych Prowadzący/a: dr Marta Warat, mgr Katarzyna Lisek, mgr Diana Turek, mgr Joanna Szwed, mgr Dominika Winogrodzka (w) + 30 (ćw.) Liczba punktów ECTS: 6 Forma zajęć: wykład Wymagania wstępne: Opis kursu: Celem kursu jest wprowadzenie studentów w zagadnienia metod empirycznych badań społecznych. Omawia on istotę metody naukowej w socjologii, podstawowe terminy używane w metodologii badań i buduje podstawy dla umiejętności formułowania problemu badawczego i jego rozstrzygania przy pomocy badań empirycznych. W trakcie wykładu studenci zapoznają się z etapami procesu badawczego, poznają główne metody i techniki badawcze, zostaną wprowadzeni w ogólne reguły konstruowania narzędzi badawczych, zdobędą podstawową wiedzę na temat doboru prób do badań oraz poznają wytyczne dotyczące realizacji badań terenowych. Dzięki takiemu układowi zajęcia stanowią wprowadzenie do kursów z zakresu metod jakościowych i ilościowych, w ramach, których studenci zdobywają praktyczne umiejętności umożliwiające samodzielną realizację badań. Metody ilościowe w badaniach społecznych Prowadzący/a: dr Szymon Czarnik, mgr Krzysztof Kasparek, mgr Mateusz Magierowski (w) + 30 (ćw) Liczba punktów ECTS: 6 Forma zajęć: wykład i ćwiczenia Wymagania wstępne: Metody empirycznych badań społecznych Opis kursu: Tematem kursu jest proces gromadzenia i interpretacji ilościowych danych społecznych, począwszy od koncepcyjnego przygotowania badania, poprzez konstrukcję adekwatnych wskaźników, po interpretację i sposób prezentowania uzyskanych wyników. Szczególny nacisk położony zostanie na omówienie różnych wariantów, zalet i ograniczeń najpopularniejszej metody badań społecznych, jaką jest sondaż prowadzony w oparciu o standaryzowany kwestionariusz. W tym kontekście omówiona będzie konstrukcja skal oraz indeksów. Tematyka kursu obejmuje także 24
badania eksperymentalne, analizę socjometryczną oraz zastosowanie modeli formalnych. Omówione zostaną także korzyści i ograniczenia badań niereaktywnych. Ogólne nastawienie kursu jest praktyczne ma on służyć wyposażeniu uczestników w wiedzę i umiejętności konieczne do prowadzenia badań ilościowych umożliwiających rzetelny opis i wyjaśnianie zjawisk społecznych. Metody jakościowe w badaniach społecznych Forma zajęć: wykład, ćwiczenia Prowadzący/a: dr Barbara Worek, dr Agata Dziuban (w) + 30 (ćw) Liczba punktów ECTS: 8 Opis kursu: Celem kursu jest zapoznanie studentów z najczęściej stosowanymi metodami i technikami badań jakościowych. Nacisk zostanie położony na przygotowanie studentów do samodzielnej realizacji badań jakościowych, dlatego też większość ćwiczeń będzie miała charakter warsztatowy. Rozpoczniemy od właściwego definiowania problemu badawczego, dopasowania charakteru pytań badawczych do specyfiki badań jakościowych, przejdziemy poprzez proces doboru odpowiednich technik, określenia procedur doboru próby i projektowania narzędzi badawczych. Następnie studenci będą zdobywać i doskonalić umiejętności potrzebne do przeprowadzania wywiadów swobodnych, pogłębionych, narracyjnych i grupowych. Zapoznają się z technikami sporządzania transkrypcji wywiadów, przygotowywania notatek z obserwacji i właściwego oznaczania materiału badawczego. Poruszone zostaną także kwestie etyczne związane z prowadzeniem badań jakościowych, a zwłaszcza z zastosowaniem techniki obserwacji ukrytej i zasadami anonimizacji pozyskanych danych. Po ukończeniu kursu uczestnicy będą dysponować wiedzą na temat możliwych podejść do realizacji badań jakościowych, zdobędą też praktyczne umiejętności potrzebne do samodzielnego przeprowadzenia badań jakościowych, wykorzystując w tym celu odpowiednie techniki, takie jak obserwacja, wywiad pogłębiony, wywiad narracyjny, zogniskowany wywiad grupowy, jakościowa analiza treści. Między religijnością a duchowością pluralizm religijny we współczesnej Polsce Prowadzący/a: dr Katarzyna Zielińska Liczba godzin: 10h konwersatorium, 20h zajęcia terenowe i zajęcia terenowe Wymagania wstępne: ukończony kurs z socjologii religii Opis kursu: Kurs ma na celu pozwolić studentom i studentkom na nabycie praktycznej orientacji w zróżnicowanym świecie religijnym współczesnej Polski. Cześć konwersacyjna ma na celu przybliżenie wybranych tradycji religijnych istniejących w naszym kraju. W ramach zajęć warsztatowych organizowane będą spotkania z liderami i członkami wybranych grup religijnych, obserwacja wydarzeń i rytuałów religijnych. Celem części praktycznej będzie uzyskanie wglądu w bogactwo religijnego oglądu świata i wypracowanie socjologicznego słownika interpretacji zjawisk religijnych. Migracje i tożsamość we współczesnym świecie Prowadzący/a: prof.dr hab. Krystyna Slany Wymagania wstępne: brak Opis kursu: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z jednym z najważniejszych procesów społecznodemograficznych jaki są migracje międzynarodowe. Analizowane będą najważniejsze wymiary 25