Audio-Com, Projekty i Oprogramowanie Akustyczne 60-687 Poznań, os. Stefana Batorego 6/72 061-62 22 366, 061-65 65 080, 501-108 573 NIP: 777-218-89-70, REGON: 634205381 poczta@audio-com.pl Zalecenia adaptacji akustycznej Sali Śniadeckich oraz sali Mickiewicza w budynku Collegium Maius UAM w Poznaniu Opracowanie : dr Piotr Pękala Poznań, listopad 2008
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tego opracowania nie może być reprodukowana, streszczana i rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie graficznej, elektronicznej, mechanicznej, łącznie z fotografowaniem, powielaniem bez uzyskania pisemnej zgody autora
SPIS TREŚCI 1. Wstęp 2 2. Materiały wyjściowe 2 3. Zalecenia adaptacji akustycznej 3 listopad 2008 1/14
1. Wstęp Niniejsze opracowanie zostało przygotowane na zlecenie Autorskiej Pracowni Projektowej z siedzibą przy ul. Śmiełowskiej 63 w Poznaniu. Celem opracowania jest dobór materiałów adaptacji akustycznej dwóch sal zlokalizowanych w budynku Collegium Maius: Sali Śniadeckich i Sali Mickiewicza. Kryterium doboru materiałów adaptacji akustycznej jest uzyskanie wymaganej zrozumiałości mowy oraz równomiernego nadźwiękowienia sal. Wszystkie symulacje akustyczne dla potrzeb opracowania wykonano za pomocą oprogramowania CATT-Acoustic. 2. Materiały wyjściowe W opracowaniu wykorzystano m.in. następujące materiały i źródła: Podkłady architektoniczne, Konsultacje z projektantami katalogi, aprobaty techniczne i biblioteki elektroniczne rozwiązań technicznych producentów składników przegród budowlanych i materiałów wykończenia wnętrz. polska norma PN-87/B-02151/02: Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach., PKNMiJ, Wydawnictwa Normalizacyjne Alfa, Warszawa, 1988, polska norma PN-EN 12354-6:2005: Akustyka budowlana. Określanie właściwości akustycznych budynków na podstawie właściwości elementów. Część 6: Pochłanianie dźwięku w pomieszczeniach. Wydawnictwo PKN, Warszawa, 2005, polska norma PN-EN ISO 11654: Akustyka. Wyroby dźwiękochłonne używane w budownictwie. Wskaźnik pochłaniania dźwięku. Wydawnictwo PKN, Warszawa, 1999, K.B. Ginn, Architectural Acoustics, Brüel & Kjær, 1978 F.A. Everest, Podręcznik Akustyki, Wydawnictwo SONIA DRAGA, Katowice 2004 L.L. Beranek, Concert hall acoustics-1992, J. Acoust. Soc.Am.92(1). July 1992, A. Kulowski, Akustyka Sal. Wydawnictwo PG, Gdańsk, 2007. listopad 2008 2/14
3. Zalecenia adaptacji akustycznej SALA ŚNIADECKICH Wnętrze sali przedstawiono na Rys. 1 poniżej. Sala ma objętość V AK 1200 m 3, zaś pole powierzchni ścian wynosi S 800 m 2. Rys.1 Widok wnętrza Sali Śniadeckich w modelu komputerowym listopad 2008 3/14
Charakterystykę pogłosową Sali w stanie obecnym (przed adaptacją akustyczną/renowacją) przedstawiono na rys.2 RT20 [s] 3.0 2.8 2.5 2.3 2.0 1.8 1.5 1.3 1.0 0.8 0.5 0.3 0.0 125 250 500 1000 2000 4000 [ Hz] Rys.2 Uśredniona przestrzennie charakterystyka pogłosowa Sali Śniadeckich w stanie przed renowacją W celu uzyskania zakładanej zrozumiałości mowy oraz równomiernego rozkładu nadźwiękowienia przyjęto stosowanie następujących materiałów wykończenia wnętrza: Ściany boczne (kolor szary), S 50 m 2. Płytowy absorber dźwięku (gr. 36 mm): G/K 6 mm na słupkach drewnianych 30 mm + wełna 30-40 kg/m 3. Możliwe również stosowanie gładkich płyt Gustafs (lub podobne) w miejsce G/K 6 mm. W tym wypadku gr. 45 mm. Ściany pomiędzy oknami powyżej kaloryferów, lub w przypadku rezygnacji z kaloryferów na całej wysokości (kolor czerwony), S 25 m 2 (S 30 m 2 bez kaloryferów). Panele Gustafs: PH8, cwk 35, pustka powietrzna 22.5 mm, bez wełny, bez flizeliny Siedziska typu 433 Delta FS (kolor brązowy) Pozostałe ściany: Podłoga parkiet na wylewce Sufit tynk cementowo-wapienny Ściana przednia (zawierające drzwi wejściowe) tynk cementowo-wapienny + wyposażenie (tablica, ekran, itp.) Kotary możliwie maksymalnie schowane we wnękach okiennych listopad 2008 4/14
Na Rys. 3 przedstawiono zalecane rozmieszczenie materiałów adaptacji akustycznej w Sali Śniadeckich. Rys.3 Zalecane rozmieszczenie materiałów adaptacji akustycznej w Sali Śniadeckich Na Rys. 4 przedstawiono zakładane położenie kolumn głośnikowych oraz ich parametry akustyczne. Projekt techniczny instalacji nagłośnienia nie jest przedmiotem niniejszego opracowania. Dobór parametrów akustycznych nagłośnienia przeprowadzono wyłącznie w celu ilustracji skuteczności doboru materiałów adaptacji akustycznej. Podano jedynie przykładowe typy i parametry zastosowanych kolumn głośnikowych. Ewentualne zmiany w konfiguracji nagłośnienia powinny jednak zawierać uzasadnienie skuteczności proponowanych rozwiązań. listopad 2008 5/14
Rys.4 Zalecane rozmieszczenie punktów głośnikowych w Sali Śniadeckich oraz ich parametry akustyczne listopad 2008 6/14
Na rysunkach 5 9 przedstawiono ocenę skuteczności proponowanych rozwiązań ze względu na uzyskanie zalecanej zrozumiałości mowy (zalecane STI 0.65) oraz równomierności nadźwiękowienia (SPL-A). Rys.5 Symulowana charakterystyka pogłosowa Sali Śniadeckich po adaptacji akustycznej (T-30) Rys.6 Przestrzenny rozkład zrozumiałości mowy w Sali Śniadeckich po adaptacji akustycznej (STI, źródło naturalne) listopad 2008 7/14
Rys.7 Przestrzenny rozkład zrozumiałości mowy w Sali Śniadeckich po adaptacji akustycznej (STI, nagłośnienie) Rys.8 Przestrzenny rozkład Poziomu dźwięku w Sali Śniadeckich po adaptacji akustycznej (SPL-A, źródło naturalne) listopad 2008 8/14
Rys.9 Przestrzenny rozkład Poziomu dźwięku w Sali Śniadeckich po adaptacji akustycznej (SPL-A, nagłośnienie) Przedstawione wyniki wskazują na wysoką zrozumiałość mowy po adaptacji akustycznej na całym obszarze widowni w przypadku stosowania nagłośnienia. Dla źródła naturalnego (mówca, bez nagłośnienia) zrozumiałość mowy jest zadowalająca, zwłaszcza w sali mało zapełnionej. Nierównomierność nagłaśniania nie przekracza 3 db nawet przy braku nagłośnienia. listopad 2008 9/14
SALA MICKIEWICZA Wnętrze sali przedstawiono na Rys. 10 poniżej. Sala ma objętość V AK 1 500 m 3, zaś pole powierzchni ścian wynosi S 1 000 m 2. Rys.10 Widok wnętrza Sali Mickiewicza w modelu komputerowym Charakterystykę pogłosową Sali w stanie obecnym (przed adaptacją akustyczną/renowacją) przedstawiono na Rys.11 RT20 [s] 7.3 7.0 6.8 6.5 6.3 6.0 5.8 5.5 5.3 5.0 4.8 4.5 4.3 4.0 3.8 3.5 3.3 3.0 2.8 2.5 2.3 2.0 125 250 500 1000 2000 4000 [ Hz] Rys.11 Uśredniona przestrzennie charakterystyka pogłosowa Sali Mickiewicza w stanie przed renowacją listopad 2008 10/14
W celu uzyskania zakładanej zrozumiałości mowy oraz równomiernego rozkładu nadźwiękowienia przyjęto stosowanie następujących materiałów wykończenia wnętrza: Część płaska sufitu (kolor jasnoczerwony), S 100 m 2. Tynk dźwiękochłonny Sto Akustik Stritputz (natrysk pistoletem lejkowym) gr. ok. 15 mm Ściany w obszarze okien, pomiędzy drzwiami (kolor ciemnoczerwony), S 200 m 2. Knauf, 127.42.2.B: panel perforowany, B5, 8/18 R 9.1%, 60 mm pustka pow., wełna mineralna 40 mm, fizelina standardowa. Dodatkowo powierzchnia paneli powleczona tkaniną (możliwie cienka, może być klejona). Montaż na całej wysokości poza obszarem zajmowanym przez kaloryfery lub tylko do górnej rzędnej okien. Ściany na pozostałym obszarze (kolor jasnoczerwony), S 100 m 2. Absorber płytowy: 13 mm płyta G/K + wełna np. URSA gr. 50 mm 15 kg/m 3. montaż na słupkach grubości d=60mm (jak do systemu KNAUF) rozstaw słupków 120 cm. Dodatkowo tkanina powlekająca ustrój (możliwie cienka, może być klejona). Pozostałe ściany: Podłoga parkiet na wylewce Pozostała część sufit tynk cementowo-wapienny Na Rys. 12A-B przedstawiono zalecane rozmieszczenie materiałów adaptacji akustycznej w Sali Mickiewicza. Rys.12A Zalecane rozmieszczenie materiałów adaptacji akustycznej w Sali Mickiewicza listopad 2008 11/14
Rys.12B Zalecane rozmieszczenie materiałów adaptacji akustycznej w Sali Mickiewicza Na Rys. 13 przedstawiono zakładane położenie kolumn głośnikowych oraz ich parametry akustyczne. Projekt techniczny instalacji nagłośnienia nie jest przedmiotem niniejszego opracowania. Dobór parametrów akustycznych nagłośnienia przeprowadzono wyłącznie w celu ilustracji skuteczności doboru materiałów adaptacji akustycznej. Podano jedynie przykładowe typy i parametry zastosowanych kolumn głośnikowych. listopad 2008 12/14
Rys.13 Zalecane rozmieszczenie punktów głośnikowych w Sali Mickiewicza oraz ich parametry akustyczne Na rysunkach 14 16 przedstawiono ocenę skuteczności proponowanych rozwiązań ze względu na uzyskanie zalecanej zrozumiałości mowy (zalecane STI 0.65) oraz równomierności nadźwiękowienia (SPL-A). Rys.14 Symulowana charakterystyka pogłosowa Sali Mickiewicza po adaptacji akustycznej (T-30) listopad 2008 13/14
Rys.15 Przestrzenny rozkład zrozumiałości mowy w Sali Mickiewicza po adaptacji akustycznej (STI, źródło naturalne) Rys.16 Przestrzenny rozkład Poziomu dźwięku w Sali Mickiewicza po adaptacji akustycznej (SPL-A, źródło naturalne) Przedstawione wyniki wskazują na bardzo wysoką zrozumiałość mowy po adaptacji akustycznej na całym obszarze widowni nawet dla źródła naturalnego (mówca, bez nagłośnienia). Nierównomierność nagłaśniania na obszarze zajmowanym przez słuchaczy nie przekracza 5 db nawet przy braku nagłośnienia. listopad 2008 14/14