LLU 4114-09-03/2013 I/13/017 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LLU 4114-09-03/2013 I/13/017 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontroler Jednostka kontrolowana Kierownik jednostki kontrolowanej I/13/017 Realizacja nakazów ujętych w decyzjach Komendantów Państwowej Straży Pożarnej, dotyczących budynków uznanych za zagrażające życiu ludzi oraz nadzór nad praktycznym sprawdzaniem organizacji oraz warunków ewakuacji. Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Lublinie Wojciech Niemyski, specjalista kontroli państwowej, upoważnienie do kontroli nr 87556 z dnia 28 listopada 2013 r. (dowód: akta kontroli str. 1-2) Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Łukowie, ul. Partyzantów 6, 21-400 Łuków (dalej: Komenda lub KP PSP ). st. bryg. Andrzej Rusinek, Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w Łukowie od dnia 1 marca 1999 r. (dalej: Komendant KP PSP ). (dowód: akta kontroli str. 3) Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej II. Ocena kontrolowanej działalności Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie, mimo stwierdzonych nieprawidłowości 1, działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. W okresie objętym kontrolą 2 Komendant KP PSP prawidłowo sporządził roczne plany czynności kontrolno-rozpoznawczych. Zgodnie z dyspozycją zawartą w 2 ust. 1 pkt 1 lit. a rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 października 2005 r. w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych przeprowadzanych przez Państwową Straż Pożarną 3 (dalej: rozporządzenie z 24.10.2005 r. ) w planach tych ujęto budynki użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego. Czynności kontrolno-rozpoznawcze przeprowadzali strażacy Komendy spełniający wymagania zawarte w 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z 24.10.2005 r. dokumentując te czynności w formie protokołu zawierającego wszystkie elementy określone w 10 rozporządzenia z 24.10.2005 r. Komendant KP PSP podjął działania zmierzające do rozpowszechnienia realizacji obowiązku przeprowadzenia praktycznego sprawdzenia organizacji i warunków ewakuacji co skutkowało wzrostem zawiadomień o planowanej próbnej ewakuacji z 43 w 2012 r. do 51 w 2013 r. Komendant KP PSP sprawdzał realizację nakazów zawartych w decyzjach administracyjnych. W ocenie NIK działania te podejmował jednak ze znacznym opóźnieniem, przeważnie powyżej jednego roku od daty wskazanej w decyzji administracyjnej, a w skrajnym przypadku powyżej czterech lat. Opóźnienia kontroli sprawdzających realizację nakazów ujętych w decyzjach Komendanta KP PSP świadczą o niewłaściwym nadzorze nad przestrzeganiem przepisów przeciwpożarowych. Brak niezwłocznego podejmowania działań 1 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. Jeżeli sformułowanie oceny ogólnej według proponowanej skali byłoby nadmiernie utrudnione, albo taka ocena nie dawałaby prawdziwego obrazu funkcjonowania kontrolowanej jednostki w zakresie objętym kontrolą, stosuje się ocenę opisową, bądź uzupełnia ocenę ogólną o dodatkowe objaśnienie 2 Kontrolą objęto okres od 1 kwietnia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. 3 Dz. U. Nr 225, poz. 1934. 2

sprawdzających realizację obowiązków ochrony p. poż. w połączeniu z odległymi terminami usunięcia nieprawidłowości nakładanymi przez Komendanta KP PSP w postanowieniach o nałożeniu kary grzywny skutkował wieloletnim użytkowaniem budynków uznanych za zagrażające życiu ludzi. Stwierdzono ponadto, iż postępowania administracyjne prowadzono z naruszaniem przepisów proceduralnych ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego 4 (dalej: ustawy Kpa ) oraz nieprawidłowo sporządzono półroczne sprawozdania z postępowań pokontrolnych. III. Opis ustalonego stanu faktycznego 1. Realizacja wniosków pokontrolnych sformułowanych przez NIK oraz kontynuacja spraw, których termin realizacji wyznaczono po 1 kwietnia 2012 r. Opis stanu faktycznego 1. W wystąpieniu pokontrolnym z dnia 11 lipca 2012 r. NIK wnioskowała do Komendanta KP PSP m. in. o sprawdzenie wykonania nakazów w budynkach uznanych przez KP PSP za zagrażające życiu ludzi. Ponadto NIK wnioskowała o monitorowanie realizacji postanowień decyzji administracyjnych i prowadzenie postępowań egzekucyjnych w przypadku nieusunięcia zagrożenia życia ludzi. W okresie objętym kontrolą nieprawidłowości skutkujące uznaniem budynku za zagrażający życiu ludzi Komendant KP PSP weryfikował następująco: a) w ośmiu obiektach potwierdzono wykonanie obowiązków ochrony przeciwpożarowej, które stanowiły podstawę do uznania budynków za zagrażające życiu ludzi; - Przedszkole Miejskie Nr 2 w Łukowie nieprawidłowości stwierdzono w dniu 23 listopada 2007 r. Decyzją Nr PZ-5580/88-1/07 z dnia 21 grudnia 2007 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie nieprawidłowości do 31 sierpnia 2008 r. Termin trzykrotnie przesunięto: do 31 sierpnia 2009 r. (decyzja Nr PZ-5580/88-2/07/08 z dnia 27 sierpnia 2008 r.), do 31 sierpnia 2010 r. (decyzja Nr PZ-5580/88-3/07/08/09 z dnia 8 września 2009 r.) oraz do 31 grudnia 2011 r. (decyzja Nr PZ- 5580/88-3/07/08/09/11 z dnia 31 maja 2011 r.). W dniu 31 stycznia 2013 r. przeprowadzono czynności kontrolno-rozpoznawcze w wyniku których stwierdzono wykonanie obowiązków ochrony p. poż. - Katolickie Przedszkole w Łukowie nieprawidłowości stwierdzono w dniu 21 maja 2009 r. Decyzją Nr PZ-5580/16-1/09 z dnia 27 października 2009 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie nieprawidłowości do 31 sierpnia 2010 r. Na wniosek strony Komendant KP PSP wyznaczył nowy termin realizacji obowiązku na 31 sierpnia 2011 r. (decyzją Nr PZ-5580/16-2/09/11 z dnia 28 lutego 2011 r.). W dniu 24 września 2012 r. Komendant KP PSP poinformował stronę o upływie terminu realizacji obowiązku ochrony p. poż. Pismem z dnia 1 października 2012 r. strona poinformowała Komendanta KP PSP o spełnianiu parametru trudnozapalności przez okładziny sufitów i wykładziny podłogowe załączając deklarację stopnia palności. - Urząd Gminy Wola Mysłowska nieprawidłowości stwierdzono w dniu 10 marca 2011 r. Decyzją Nr PZ-5580/8-2/11 z dnia 8 kwietnia 2011 r. Komendant KP PSP 4 Dz. U. z 2013 r., poz. 267. 3

nakazał usunięcie nieprawidłowości do 31 grudnia 2011 r. W toku kontroli przeprowadzonej w dniu 7 listopada 2012 r. nie przedstawiono klasyfikacji ogniowej sufitów podwieszanych oraz okładzin ściennych. Brakujące dokumenty dostarczono do Komendy w dniu 9 listopada 2012 r. - Urząd Gminy Wojcieszków nieprawidłowości stwierdzono w dniu 31 marca 2011 r. Decyzją Nr PZ-5580/10-3/11 z dnia 29 kwietnia 2011 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie nieprawidłowości do 31 grudnia 2011 r. W dniu 13 listopada 2012 r. przeprowadzono czynności kontrolno-rozpoznawcze, które potwierdziły usunięcie nieprawidłowości. - Szkoła Podstawowa w Fiukówce nieprawidłowości stwierdzono w dniu 27 kwietnia 2007 r. Decyzją Nr PZ-5580/32-1/07 z dnia 30 kwietnia 2007 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie nieprawidłowości do 31 sierpnia 2007 r. Termin usunięcia nieprawidłowości przesunięto decyzją Nr PZ-5580/32-1/07/09 z dnia 15 października 2009 r. na dzień 1 września 2010 r. Usunięcie nieprawidłowości potwierdzono w toku kontroli przeprowadzonej 12 kwietnia 2013 r. - Dom Dziecka w Radoryżu Smolanym nieprawidłowości stwierdzono 25 stycznia 2008 r. Decyzją Nr PZ-5581/4-1/08 z dnia 22 lutego 2008 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie nieprawidłowości do 31 lipca 2009 r. Na wniosek strony termin przesunięto do 31 grudnia 2010 decyzją Nr PZ-5581/4-1/08/09 z dnia 2 lipca 2009 r. Usunięcie nieprawidłowości potwierdzono w toku kontroli przeprowadzonej 20 grudnia 2012 r. - ośrodek dla uchodźców w Łukowie al. Kościuszki 29 nieprawidłowości stwierdzono 22 maja 2009 r. Decyzją Nr PZ-5581/3-1/09 z dnia 23 czerwca 2009 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie nieprawidłowości do 30 czerwca 2010 r. Na wniosek strony termin ten został przesunięty do 31 grudnia 2010 r. decyzją Nr PZ- 5581/2-1/10 z dnia 25 czerwca 2010 r. Usunięcie nieprawidłowości stwierdzono w toku kontroli przeprowadzonej w dniu 8 listopada 2012 r. - budynek kina w Łukowie ul. Piłsudskiego 3 nieprawidłowości stwierdzono 12 marca 2008 r. Decyzją Nr PZ-5580/10-4/08 z dnia 11 kwietnia 2008 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie nieprawidłowości do 31 sierpnia 2008 r. Usunięcie nieprawidłowości potwierdzono w toku kontroli przeprowadzonej 12 marca 2013 r. b) w sześciu obiektach przeprowadzono czynności kontrolno-rozpoznawcze w trakcie których stwierdzono brak wykonania obowiązków nałożonych decyzjami. W sprawach tych prowadzona jest egzekucja administracyjna obowiązków o charakterze niepieniężnym; - Przedszkole Miejskie Nr 3 w Łukowie nieprawidłowości stwierdzono 14 maja 2010 r. Decyzją Nr PZ-5580/11-1/10 z dnia 2 czerwca 2010 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie nieprawidłowości do 31 sierpnia 2011 r. W dniu 15 lutego 2013 r. stwierdzono brak wykonania obowiązków ochrony p. poż. w tym: brak zabezpieczenia przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych, brak wyposażenia dróg ewakuacyjnych w oświetlenie awaryjne, brak dostosowania długości wyjść ewakuacyjnych z budynku przedszkola. W dniu 12 marca 2013 r. Komendant KP PSP wystosował do Dyrektora Przedszkola upomnienie. Po przeprowadzeniu w dniu 19 kwietnia 2013 r. ponownej kontroli Komendant KP PSP wydał w dniu 17 maja 2013 r. tytuł wykonawczy wraz z postanowieniem o nałożeniu kary grzywny w celu przymuszenia w kwocie 100 zł określając nowy termin usunięcia 4

nieprawidłowości stanowiących zagrożenie życia ludzi na dzień 31 sierpnia 2014 r. pod rygorem nakładania kolejnych grzywien. - Przedszkole Integracyjne Nr 1 w Łukowie nieprawidłowości stwierdzono 10 marca 2009 r. Decyzją Nr PZ-5580/8-1/09 z dnia 9 kwietnia 2009 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie nieprawidłowości do 31 grudnia 2010 r. W dniu 29 marca 2013 r. stwierdzono brak wykonania obowiązków ochrony p. poż. w tym: brak zabezpieczenia przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych, brak wyposażenia dróg ewakuacyjnych w oświetlenie awaryjne. W dniu 29 kwietnia 2013 r. Komendant KP PSP wystosował do Dyrektora Przedszkola Integracyjnego upomnienie. Po przeprowadzeniu w dniu 4 czerwca 2013 r. kolejnej kontroli Komendant KP PSP wydał w dniu 4 lipca 2013 r. tytuł wykonawczy wraz z postanowieniem o nałożeniu kary grzywny w celu przymuszenia w kwocie 100 zł określając nowy termin usunięcia nieprawidłowości stanowiących zagrożenie życia ludzi na dzień 31 grudnia 2014 r. pod rygorem nakładania kolejnych grzywien. - Dom Kultury w Woli Gułowskiej nieprawidłowości stwierdzono 29 września 2010 r. Decyzją Nr PZ-5580/31-1/10 z dnia 28 października 2010 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości do 31 grudnia 2011 r. W dniach 12 i 13 listopada 2012 r. przeprowadzono kontrolę, w wyniku której stwierdzono dostosowanie materiałów zapalnych na drogach ewakuacyjnych do parametru trudnozapalności poprzez pokrycie lakierem ognioodpornym. Stwierdzono jednocześnie brak dostosowania długości dojść ewakuacyjnych. W dniu 29 listopada 2012 r. Komendant KP PSP wystosował do Wójta Gminy Adamów upomnienie. Pismem z dnia 7 grudnia 2012 r. Wójt Gminy Adamów poinformował Komendanta KP PSP, iż realizacja zaleceń w terminie wskazanym w upomnieniu jest niemożliwa oraz wskazał realny termin realizacji zaleceń do 31.12.2013 r. W dniu 28 grudnia 2012 r. Komendant KP PSP wydał tytuł wykonawczy wraz z postanowieniem o nałożeniu kary grzywny w celu przymuszenia w kwocie 100 zł określając nowy termin usunięcia nieprawidłowości stanowiących zagrożenie życia ludzi na dzień 31 grudnia 2013 r. pod rygorem nakładania kolejnych grzywien. - budynek szpitala głównego SP ZOZ w Łukowie nieprawidłowości stwierdzono w 2005 r. Decyzją Nr PZ-5580/15/05 z dnia 7 marca 2005 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości do 31 grudnia 2011 r. W wyniku kontroli przeprowadzonej 19 października 2012 r. stwierdzono brak wyposażenia pionowych dróg ewakuacyjnych w urządzenia zapobiegające zadymieniu lub służące do usuwania dymu. W dniu 26 października 2012 r. Komendant KP PSP wystosował do Dyrektora SP ZOZ upomnienie. Po przeprowadzeniu w dniu 29 listopada 2012 r. kolejnej kontroli Komendant KP PSP wydał w dniu 28 grudnia 2012 r. tytuł wykonawczy wraz z postanowieniem o nałożeniu kary grzywny w celu przymuszenia w kwocie zł określając nowy termin usunięcia nieprawidłowości stanowiących zagrożenie życia ludzi na dzień 31 grudnia 2013 r. pod rygorem nakładania kolejnych grzywien. - budynek szpitala psychiatrycznego SP ZOZ w Łukowie nieprawidłowości stwierdzono 5 maja 2010 r. Decyzją Nr PZ-5580/9-2/10 z dnia 27 maja 2010 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie nieprawidłowości do 31 grudnia 2011 r. W toku kontroli przeprowadzonej 19 października 2012 r. stwierdzono brak wykonania obowiązków ochrony p. poż. w tym: brak wyposażenia dróg ewakuacyjnych w oświetlenie awaryjne oraz brak dostosowania długości dojść ewakuacyjnych do obowiązujących przepisów. W dniu 26 października 2012 r. Komendant KP PSP wystosował do Dyrektora SP ZOZ w Łukowie upomnienie. Po przeprowadzeniu w dniu 29 listopada 2012 r. kolejnej kontroli Komendant KP PSP 5

wydał w dniu 28 grudnia 2012 r. tytuł wykonawczy wraz z postanowieniem o nałożeniu kary grzywny w celu przymuszenia w kwocie 100 zł określając nowy termin usunięcia nieprawidłowości stanowiących zagrożenie życia ludzi na dzień 31 grudnia 2013 r. pod rygorem nakładania kolejnych grzywien. - budynek przychodni SP ZOZ w Łukowie zlokalizowanej w Stoczku Łukowskim nieprawidłowości stwierdzono 17 marca 2009 r. Decyzją Nr PZ-5580/10-1/09 z dnia 7 kwietnia 2009 r. Komendant KP PSP nakazał usunięcie nieprawidłowości do 31 grudnia 2010 r. W toku kontroli przeprowadzonej 14 lutego 2013 r. stwierdzono brak wykonania obowiązków ochrony p. poż. w tym: brak zabezpieczenia przed zadymieniem pionowych dróg ewakuacyjnych oraz brak wyposażenia dróg ewakuacyjnych w oświetlenie awaryjne. W dniu 11 marca 2013 r. Komendant KP PSP wystosował do Dyrektora SP ZOZ w Łukowie upomnienie. Po przeprowadzeniu w dniu 18 kwietnia 2013 r. kolejnej kontroli Komendant KP PSP wydał w dniu 16 maja 2013 r. tytuł wykonawczy wraz z postanowieniem o nałożeniu kary grzywny w celu przymuszenia w kwocie 100 zł określając nowy termin usunięcia nieprawidłowości stanowiących zagrożenie życia ludzi na dzień 31 grudnia 2013 r. pod rygorem nakładania kolejnych grzywien. c) Burmistrz Miasta oraz Wójt Gminy Stoczek Łukowski, zajmujący wspólnie budynek przy ul. Kościuszki 1 w Stoczku Łukowskim, poinformowali Komendanta KP PSP o wykonaniu obowiązków ochrony p. poż. załączając stosowne dokumenty. Kontrolę sprawdzającą realizację nakazów w obiekcie zaplanowano na II kwartał 2014 r. (dowód: akta kontroli str. 4-33, 205-208, 298-354) Ustalone nieprawidłowości W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. Sprawdzanie realizacji obowiązków zawartych w decyzjach administracyjnych Komendanta KP PSP ze znaczną zwłoką w stosunku do terminów usunięcia nieprawidłowości określonych w tych decyzjach. Ad. 1. W przypadku czterech obiektów 5, w których stwierdzono nieprawidłowości skutkujące uznaniem budynku za zagrażający życiu ludzi, czynności kontrolnorozpoznawcze mające na celu sprawdzenie realizacji nakazów przeprowadzono po upływie co najmniej jednego roku od terminu określonego w decyzjach administracyjnych Komendanta KP PSP. W dwóch przypadkach 6 okres ten wynosił ponad dwa lata od daty określonej przez Komendanta KP PSP natomiast w przypadku budynku kina w Łukowie przy ul. Piłsudskiego 3 czynności przeprowadzono po ponad czterech latach od terminu wyznaczonego w decyzji administracyjnej. Zgodnie z art. 13 ust. 6 pkt 11 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej 7 (dalej: ustawa o PSP ) do zadań komendanta powiatowego Państwowej Straży Pożarnej należy nadzorowanie przestrzegania przepisów przeciwpożarowych. W przypadku budynków będących w ciągłej eksploatacji nieprawidłowości skutkujące uznaniem tych budynków za zagrażające życiu ludzi winny być usuwane bez zbędnej zwłoki. Za celowe należy uznać przeprowadzanie kontroli sprawdzających realizację obowiązków ochrony p. poż. 5 Dotyczy obiektów: Przedszkola Miejskiego Nr 2 w Łukowie, Domu Dziecka w Radoryżu Smolanym, ośrodka dla uchodźców w Łukowie oraz Przedszkola Miejskiego Nr 3 w Łukowie. 6 Dotyczy obiektów: Szkoły Podstawowej w Fiukówce oraz Przedszkola Integracyjnego Nr 1 w Łukowie. 7 Dz. U. z 2013 r., poz. 1340 ze zm. 6

niezwłocznie po upływie terminu wyznaczonego przez Komendanta KP PSP w swoich decyzjach administracyjnych. Podejmowanie czynności kontrolnorozpoznawczych ze zwłoką wynoszącą ponad rok uniemożliwia wszczęcie procedury określonej przepisami ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz stosowanie środka zastępczego w celu przymuszenia wykonania obowiązków o charakterze niepieniężnym. Ocena cząstkowa Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie, mimo stwierdzonych nieprawidłowości 8 działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. 2. Plany czynności kontrolno-rozpoznawczych dotyczące budynków użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego na lata 2012-2013 i ich realizacja oraz przestrzeganie procedur związanych z ich prowadzeniem. Opis stanu faktycznego 1. Zgodnie z 2 ust. 1 rozporządzenia z 24.10.2005 r. w rocznych planach czynności kontrolno-rozpoznawczych Komendant KP PSP uwzględnił budynki użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego. Kontrole te stanowiły 39 z 43 zaplanowanych na rok 2012 (90,7%) oraz 43 z 44 zaplanowanych na rok 2013 (97,7%). Ponadto, w planach na rok 2012 i 2013 zaplanowano do realizacji, stosownie do zgłoszeń osób zainteresowanych kontrole: obiektów przed przystąpieniem do ich użytkowania, obiektów w celu ustalenia najbardziej prawdopodobnej przyczyny pożaru oraz obiektów wykorzystywanych na zimowy/letni wypoczynek. (dowód: akta kontroli str. 4-23) 2. Plany czynności kontrolno-rozpoznawczych na lata 2012 i 2013 zostały sporządzone zgodnie z 2 ust. 2 rozporządzenia z 24.10.2005 r. Plany zostały sporządzone z dokładnością do kwartału i zawierały wskazanie obiektu lub terenu, objętego czynnościami kontrolno-rozpoznawczymi. Czynności określono zgodnie z katalogiem zawartym w art. 23 ust. 3 pkt 1-8 ustawy o PSP. Dodatkowo, w planie na 2013 r. wskazano typ obiektu zgodnie z podziałem zawartym w 209 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie 9 (dalej: rozporządzenia z 12.04.2002 r. ) tj. typ: ZL, PM lub IN, a dla obiektów kategorii ZL wskazano kategorię zagrożenia ludzi (ZL I ZL V). W planie czynności kontrolno-rozpoznawczych na rok 2013 zawarto również informację o zamiarze wykonania próby urządzeń przeciwpożarowych, o której mowa w 2 ust. 3 rozporządzenia z 24.10.2005 r. Plan czynności kontrolno-rozpoznawczych na rok 2012 wykonano następująco: - zrealizowano 27 czynności kontrolno-rozpoznawczych (62,8% ujętych w planie), w tym 14 przeprowadzono w zaplanowanym kwartale, - 11 czynności kontrolno-rozpoznawczych przełożono na rok 2013, z tego: w czterech przypadkach czynności mające na celu sprawdzenie wykonania obowiązków ochrony p. poż. określonych decyzjami Komendanta KP PSP, zostały przełożone z uwagi na zmianę terminu realizacji tych obowiązków, 8 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen cząstkowych dotyczących działalności w badanym obszarze: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 9 Dz. U. Nr 75, poz. 690 ze zm. 7

- odstąpiono od realizacji pięciu czynności kontrolno-rozpoznawczych: w trzech przypadkach (czynności w celu rozpoznania innych miejscowych zagrożeń) Komenda pozyskała dane do katalogu zagrożeń w innym trybie, w jednym przypadku zakład przestał prowadzić działalność, w jednym przypadku odstąpiono od kontroli z uwagi na niskie ryzyko 10. Plan czynności kontrolno-rozpoznawczych na rok 2013 wykonano następująco: - zrealizowano 31 czynności kontrolno-rozpoznawczych (70,4% ujętych w planie), w tym 24 przeprowadzono w zaplanowanym kwartale, - odstąpiono od realizacji 13 czynności kontrolno-rozpoznawczych, z tego: w dwóch przypadkach 11 z uwagi na trwające postępowanie administracyjne po czynnościach przeprowadzonych w 2012 r., w dwóch przypadkach 12 podmioty przekazały do KP PSP informację wraz z dokumentami potwierdzającymi realizację obowiązków nałożonych decyzjami Komendanta KP PSP. W kwestii odstąpienia od kontroli dziewięciu obiektów 13 Komendant KP PSP wyjaśnił, co następuje: W rocznym planie czynności zakładam przeprowadzenie ok. 40-45 czynności kontrolno-rozpoznawczych. Ustalając tą liczbę biorę pod uwagę możliwość niezależnego ode mnie zmniejszenia liczby kontroli w trybie art. 23 ust. 2 pkt 2-7 cytowanej ustawy (przyp. ustawy o PSP), które to zmniejszenie powodowałoby niepotrzebną bezczynność służby kontrolno-rozpoznawczej. Dlatego też przy zwiększonej liczbie kontroli przeprowadzanych poza rocznym planem czynności kontrolnych nie ma możliwości wykonania wszystkich czynności z tego planu ( ) czynności w ostatniej kolejności wykonywane są w obiektach o małej palności, obiektach o których posiadam prewencyjne rozpoznanie (np. w budynkach Kaufland, Tesco prowadzone były czynności kontrolno-rozpoznawcze związane z przystąpieniem do użytkowania i kontrola miała dotyczyć obowiązków organizacyjno-porządkowych ). Ponadto, w grupach obiektów, w których nie przeprowadzono czynności kontrolnych nie odnotowano w roku 2013 żadnego pożaru. Obiekty: Łukplast i Tesco nie zostały również ujęte w planie czynności kontrolnorozpoznawczych na rok 2014 co Komendant KP PSP uzasadnił, iż: Nieumieszczenie obiektów Łukplast i Tesco w rocznym planie czynności dokonano zgodnie z zasadami określonymi w 2 ust. 1 cytowanego rozporządzenia (przyp. rozporządzenia z 24.10.2005 r.). (dowód: akta kontroli str. 4-38, 400-413) 3. W okresie objętym kontrolą czynności kontrolno-rozpoznawcze przeprowadzało pięciu strażaków Komendy, którzy spełniali wymagania określone w 11 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia z 24.10.2005 r. Strażacy posiadali wyższe wykształcenie, okres służby stałej w przedziale od 12 do 25 lat oraz niezbędną wiedzę do przeprowadzenia czynności. Do przeprowadzenia czynności kontrolnorozpoznawczych Komendant KP PSP nie upoważniał innych osób wymienionych w 11 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia z 24.10.2005 r. (dowód: akta kontroli str. 39-40, 403-407) 10 W związku z poleceniem Komendanta Wojewódzkiego PSP w Lublinie nakazującym przeprowadzanie kontroli m. in. w obiektach starostw powiatowych zaplanowano kontrolę obiektu Starostwa Powiatowego w Łukowie przy ul. Piłsudskiego 14. Odstąpiono od kontroli z uwagi na fakt, iż Starostwo użytkuje niewielką część tego obiektu. 11 Dotyczy kontroli w UG Trzebieszów oraz Dom Dziecka w Radoryżu Smolanym, gm. Krzywda. 12 Dotyczy: UG Stoczek Łukowski oraz UM Stoczek Łukowski. 13 Dotyczy obiektów: MARCPOL, TESCO, KAUFLAND, Starostwa Powiatowego w Łukowie, firm: Best-But, Gust, ŁUKPLAST, Przedszkola Publicznego oraz banku PKO BP, 8

4. Komendant KP PSP nie prowadził rejestru upoważnień do przeprowadzenia czynności kontrolno-rozpoznawczych gdyż, jak wyjaśnił ( ) są upoważnieniami jednorazowymi wydawanymi do każdych czynności oddzielnie i rejestrowane w aktach danej sprawy ( ). Komendant KP PSP nie prowadził również rejestru wniosków o wydanie upoważnień, kierowanych do komendanta wojewódzkiego PSP, gdyż ( ) nie było potrzeby aby w czynnościach uczestniczyła osoba inna niż funkcjonariusz PSP, posiadająca wiedzę przydatną do przeprowadzenia czynności na terenie kontrolowanego obiektu. 9 (dowód: akta kontroli str. 415) 5. W okresie od 1.04.2012 r. do 31.12.2013 r. upoważnienia do przeprowadzenia czynności kontrolno-rozpoznawczych doręczano zgodnie z art. 23 ust. 7 ustawy o PSP. W toku kontroli NIK zbadano: - doręczenie upoważnień dotyczących kontroli ujętych w planach rocznych na lata 2012-2013, przeprowadzonych w okresie od 1 kwietnia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r., - doręczanie upoważnień dotyczących kontroli obiektów przed przystąpieniem do ich użytkowania, - doręczanie upoważnień dotyczących kontroli podjętych w związku z pozyskanie informacji o możliwości wystąpienia zagrożenia życia ludzi lub powstania pożaru. (dowód: akta kontroli str. 41-46, 49-94) 6. W okresie objętym kontrolą wystąpiło siedem przypadków pozyskania informacji o możliwości wystąpienia zagrożenia życia ludzi lub powstania pożaru. W czterech przypadkach były to skargi wnoszone przez obywateli, w dwóch przypadkach były to zaistniałe pożary natomiast w jednym przypadku miejscowe zagrożenie. I tak: - w trzech przypadkach upoważnienie doręczono kontrolowanemu w chwili przystąpienia do czynności kontrolno-rozpoznawczych. Czynności przeprowadzono w dniu powzięcia informacji lub w dniu następnym; - w czterech przypadkach czynności kontrolno-rozpoznawcze przeprowadzono po doręczeniu upoważnienia przynajmniej na siedem dni, przed terminem ich rozpoczęcia. Kontrole przeprowadzono w terminie od 14 do 22 dni od daty powzięcia informacji o wystąpieniu zagrożenia. Dwukrotnie kontrole przeprowadzono na skutek zaistniałego zdarzenia wycieku amoniaku oraz pożaru. Zdarzenia te zostały zabezpieczone w dniu ich wystąpienia przez jednostkę ratownictwa gaśniczego. W dwóch pozostałych przypadkach (dot. składowania materiałów palnych przy granicy działki) Komendant KP PSP wyjaśnił, co następuje: ( ) Po analizie zarzutów w pismach skargach (składowanie niezgodnie z przepisami o ochronie przeciwpożarowej sterty słomy oraz w drugim przypadku składowanie butli z gazem płynnym w stojaku ażurowym wymiana butli 11 kg) wg posiadanej przez nas wiedzy nie wymagały natychmiastowego podjęcia działań kontrolnych. Skargi dotyczące sterty słomy i butli gazowych dotyczyły zagrożenia na terenie otwartym, gdzie sposób składowania i temperatura zewnętrzna otoczenia (miesiąc wrzesień, październik) wykluczają wzmożenie zagrożenia pożarowego jak również zagrożenia dla życia ludzi ( ) W związku z tym uznano, że podnoszone w skargach zarzuty nie powodują możliwości wystąpienia w miejscu ich przeprowadzenia zagrożenia życia ludzi lub bezpośredniego niebezpieczeństwa powstania pożaru. Stąd zwłoka w podjęciu czynności po dwóch tygodniach z wysłaniem upoważnienia do przeprowadzenia czynności kontrolnorozpoznawczych przez Pocztę Polską z określeniem daty kontroli. Po

przeprowadzonych czynnościach kontrolno-rozpoznawczych nie stwierdzono naruszenia przepisów przeciwpożarowych, co potwierdziło nasze wcześniejsze ustalenia.. (dowód: akta kontroli str. 50-94, 403-407) 7. Każdorazowo, z czynności kontrolno-rozpoznawczych sporządzano protokół, podpisany przez kontrolującego oraz kontrolowanego (lub upoważnioną osobę). Protokoły z czynności kontrolno-rozpoznawczych zawierały wszystkie elementy określone w 10 rozporządzenia z 24.10.2005 r. (dowód: akta kontroli str. 47-48) 8. W okresie od 1 kwietnia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. w jednym przypadku kontrolowany skorzystał z prawa złożenia zastrzeżeń do protokołu. Po kontroli przeprowadzonej w dniu 15 listopada 2012 r. kontrolowany poinformował, że złoży zastrzeżenia do protokołu w terminie siedmiu dni. Kontrolujący uczynił wzmiankę w protokole o zamiarze złożenia zastrzeżeń. Pismem z dnia 21 listopada 2012 r. kontrolowany złożył w KP PSP zastrzeżenia dotyczące zapoznania pracowników z przepisami ochrony p. poż. oraz z instrukcją bezpieczeństwa pożarowego (data wpływu do Komendy: 26 listopada 2012 r.). Do złożonego pisma kontrolowany nie dołączył dokumentów potwierdzających zapoznanie pracowników z przepisami ochrony p. poż. oraz z instrukcją bezpieczeństwa pożarowego. W dniu 29 listopada 2013 r. Komendant KP PSP wystosował upomnienie, którym wezwał do wykonania trzech obowiązków ochrony p. poż. (w tym, dwóch obowiązków ujętych w zgłoszonych zastrzeżeniach). Pismami z dnia 4 i 11 grudnia 2012 r. kontrolowany poinformował Komendanta KP PSP o wykonaniu obowiązków ochrony p. poż. załączając stosowne dokumenty. W okresie objętym kontrolą podmioty kontrolowane nie korzystały z prawa złożenia zastrzeżeń do czynności kontrolno-rozpoznawczych, w toku których stwierdzono nieprawidłowości dotyczące ewakuacji mogącymi spowodować zagrożenie życia ludzi. (dowód: akta kontroli str. 47-48, 95-103) 9. W większości przypadków strażacy przeprowadzający czynności kontrolnorozpoznawcze przedstawiali Komendantowi KP PSP protokoły z tych czynności bez zbędnej zwłoki. W analizowanej próbie 62 kontroli w 50 przypadkach (80,5%) protokół dostarczono Komendantowi KP PSP w dniu kontroli lub w dniu następnym, w dziewięciu przypadkach (14,5%) zwłoka wynosiła od dwóch do pięciu dni, w pozostałych trzech przypadkach (5%) zwłoka wynosiła powyżej pięciu dni (najwięcej dziewięć dni). W przypadkach, w których wystąpiła najdłuższa zwłoka strażacy nie stwierdzili nieprawidłowości, skutkujących uznaniem obiektu za zagrażający życiu ludzi. Jako przyczyny zwłoki Komendant KP PSP wskazał m. in.: przypadki absencji w pracy Komendanta KP PSP lub strażaka przeprowadzającego kontrolę, okres dni wolnych (świąt) i świątecznych weekendów lub przypadki, kiedy protokół musi być podpisany przez wszystkie osoby reprezentujące kontrolowany podmiot (co wiąże się z przekazaniem lub odesłaniem protokołu do siedziby Komendy). (dowód: akta kontroli str. 47-48, 205-208, 403-407) Ustalone nieprawidłowości W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. 10

Ocena cząstkowa Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. 3. Wydawanie decyzji dotyczących budynków stanowiących zagrożenie życia ludzi, zmiany terminów ich realizacji oraz odwołania i skargi do sądu administracyjnego. Opis stanu faktycznego 1. W okresie od 1 kwietnia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. strażacy Komendy stwierdzili nieprawidłowości stanowiące podstawę do uznania dwóch obiektów za zagrażające życiu ludzi. I tak: a) w związku z wnioskiem strony o wyrażenie opinii dotyczącej spełniania wymagań ochrony p. poż. na potrzeby organizacji letniego wypoczynku, w dniu 29 maja 2012 r. w budynkach I Liceum Ogólnokształcącego im. T. Kościuszki w Łukowie ul. Wyszyńskiego 41 przeprowadzono czynności kontrolno-rozpoznawcze. W wyniku przeprowadzonych czynności stwierdzono osiem nieprawidłowości, w tym przekroczenie długości dojścia ewakuacyjnego w sposób powodujący uznanie budynku za zagrażający życiu ludzi. W dniu 6 czerwca 2012 r. Komendant KP PSP wydał opinię, iż ww. budynek nie spełnia wszystkich wymagań przeciwpożarowych. W związku ze stwierdzonymi nieprawidłowościami oraz po przeprowadzeniu w dniu 14 sierpnia 2012 r. rozprawy z udziałem strony (Dyrektora I L.O.) Komendant KP PSP wydał w dniu 27 sierpnia 2012 r. dwie decyzje, którymi określił wykonanie obowiązków ochrony p. poż. Decyzją nr POR-5560/27-5/12 Komendant KP PSP nakazał dostosowanie długości dojścia ewakuacyjnego z II kondygnacji do obowiązujących przepisów w terminie do 31 sierpnia 2014 r. Natomiast decyzją nr POR-5560/27-6/12 Komendant KP PSP nakazał wykonanie pozostałych siedmiu obowiązków ochrony p. poż. w terminach do 30 września 2013 r., 25 listopada 2013 r., 30 listopada 2013 r. oraz 31 grudnia 2013 r.; b) w dniach 15 i 16 kwietnia 2013 r. przeprowadzono czynności kontrolnorozpoznawcze w budynku Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Baczkowie, gm. Wola Mysłowska (dalej: SOSW w Baczkowie). Czynności przeprowadzono w trybie art. 23 ust. 2 pkt 4 ustawy o PSP 14. W wyniku kontroli stwierdzono nieprawidłowości dotyczące ochrony p. poż., w tym stanowiące podstawę do uznania budynku za zagrażający życiu ludzi, określone w 16 ust. 2 pkt 1, 3a, 5 i 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów 15 (dalej: rozporządzenie z 7.06.2010 r. ). Pismami z dnia 22 kwietnia 2013 r. i 10 maja 2013 r. kontrolowany poinformował Komendanta KP PSP o przeprowadzonych działaniach mających na celu usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości. W dniu 20 maja 2013 r. ponownie przeprowadzono czynności kontrolno-rozpoznawcze w ww. budynku w toku których stwierdzono usunięcie części nieprawidłowości stwierdzonych w dniach 15 i 16 kwietnia 2013 r. m. in. okazano dokumenty stopnia palności wykładziny wyłożonej na poziomych drogach ewakuacyjnych oraz dokonano pomiaru szerokości dróg ewakuacyjnych oraz drzwi wyjściowych po przeprowadzonych pracach budowlanych. W wyniku ustaleń dokonanych w toku zrealizowanych czynności kontrolno-rozpoznawczych 14 Na wniosek Najwyższej Izby Kontroli, pismo nr P/13/153 z dnia 20 marca 2013 r. 15 Dz. U. Nr 109, poz. 719. 11

Komendant KP PSP wydał w dniu 12 czerwca 2013 r. dwie decyzje, którymi zobowiązał podmiot kontrolowany do: zabezpieczenia przed zadymieniem pionowych dróg ewakuacyjnych oraz wyposażenia poziomych dróg ewakuacyjnych w ewakuacyjne oświetlenie awaryjne, w terminie do 31 sierpnia 2015 r. (decyzja nr POR-I/5581.1-1.2013) oraz wykonania trzech innych obowiązków ochrony p. poż., niestanowiących podstawy do uznania obiektu za zagrażający życiu ludzi, w terminie do 31 sierpnia 2015 r. (decyzja nr POR-I/5581.1.2013). W obydwu przypadkach nieprawidłowości skutkujące uznaniem budynku za zagrażający życiu ludzi prawidłowo ujęto w półrocznych sprawozdaniach z wyników kontroli przestrzegania przepisów p. poż. (dowód: akta kontroli str. 104-204, 209-214, 384-399) 2. W okresie objętym kontrolą odwołania złożyły trzy podmioty: SOSW w Baczkowie (dwa odwołania), SP ZOZ w Łukowie (trzy odwołania) oraz Przedszkole Integracyjne Nr 1 w Łukowie (jedno odwołanie). a) odwołania złożone przez SOSW w Baczkowie dotyczyły decyzji Komendanta KP PSP opisanych w pkt 1 b) wystąpienia pokontrolnego. W dniu 27 sierpnia 2013 r. Lubelski Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej w Lublinie (dalej: Komendant Wojewódzki ) wydał dwie decyzje 16, którymi utrzymał w mocy zaskarżone decyzje; b) decyzją nr PZ-5580/3-4/12 z dnia 30 kwietnia 2012 r. Komendant KP PSP odmówił zmiany terminu realizacji obowiązków ochrony p. poż. nałożonych na dyrektora SP ZOZ w Łukowie, zawartych w decyzjach Komendanta KP PSP: nr PZ- 5580/9-2/10 z dnia 27 maja 2010 r. oraz nr PZ-5580/15-6/09/11 z dnia 20 maja 2011 r. W wyniku złożonego odwołania Komendant Wojewódzki w dniu 25 czerwca 2012 r. wydał decyzję nr WZ-5592/10.2/12, którą uchylił decyzję Komendanta KP PSP z dnia 30 kwietnia 2012 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. Komendant Wojewódzki uzasadnił, że wniosek strony o przedłużenie terminu realizacji obowiązków ochrony p. poż. dotyczył dwóch różnych decyzji administracyjnych, które winny zostać rozpatrzone indywidualnie a każda ze spraw winna się zakończyć wydaniem konkretnej i zindywidualizowanej decyzji administracyjnej. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy w dniu 27 sierpnia 2012 r. Komendant KP PSP wydał decyzje: nr PZ-5580/3-10/12 oraz nr PZ-5580/3-11/12, którymi odmówił zmiany terminu realizacji obowiązków określonych decyzjami Komendanta KP PSP odpowiednio: z dnia 27 maja 2010 r. i z dnia 20 maja 2011 r. SP ZOZ w Łukowie ponownie odwołał się od obydwu decyzji Komendanta KP PSP. Po przeprowadzeniu postępowań wyjaśniających decyzjami nr WZ-5592/28-4/12 z dnia 16 października 2012 r. oraz nr WZ-5592/29-3/12 z dnia 18 października 2012 r. Komendant Wojewódzki utrzymał zaskarżone decyzje w mocy; c) decyzją nr POR-5580/36/12 z dnia 18 stycznia 2013 r. Komendant KP PSP odmówił zmiany terminu realizacji obowiązku ochrony p. poż., nałożonych na stronę decyzją Komendanta KP PSP nr PZ-5580/8-1/09 z dnia 9 kwietnia 2009 r. W wyniku złożonego odwołania Komendant Wojewódzki wydał w dniu 4 marca 2013 r. decyzję nr WZ-5592/17-2/13, którą uchylił decyzję organu I instancji z dnia 18 stycznia 2013 r. i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ. Organ odwoławczy zarzucił, iż naruszono art. 7 i 77 ustawy Kpa poprzez niedopełnienie obowiązku wyczerpującego zgromadzenia i rozpatrzenia materiału 16 Decyzje nr WZ.5592.38.4.2013 i nr WZ.5592.39.2013. 12

dowodowego. Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy organ I instancji winien precyzyjnie ustalić zakres żądania strony zawarty we wniesionym odwołaniu oraz dokonać oceny aktualnego stanu bezpieczeństwa pożarowego budynku. Po przeprowadzeniu w dniu 29 marca 2013 r. czynności kontrolno-rozpoznawczych w budynku przedszkola Komendant KP PSP wydał w dniu 29 kwietnia 2013 r. dwie decyzje: nr POR-5580/36-5/12 (w sprawie odmowy zmiany terminów realizacji pięciu obowiązków ochrony pożarowej) oraz nr POR-5580/36-3/12 (w sprawie usunięcia do 31 sierpnia 2013 r. kolejnych dwóch uchybień w zakresie ochrony pożarowej, stwierdzonych w toku kontroli). Od decyzji wydanych przez Komendanta KP PSP w dniu 29 kwietnia 2013 r. strona nie odwołała się. Ponadto, w okresie objętym kontrolą Komendant Wojewódzki rozpatrzył odwołanie z dnia 16 marca 2012 r. złożone przez Zarząd Łukowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej w Łukowie od decyzji Komendanta KP PSP z dnia 1 marca 2012 r. znak PZ-5582/1-2/12 w sprawie doprowadzenia drogi pożarowej o utwardzonej nawierzchni do budynku mieszkalnego wielorodzinnego nr 2 na os. Unitów Podlaskich w Łukowie. Komendant Wojewódzki uchylił zaskarżoną decyzję i nakazał stronie wykonanie do dnia 31 marca 2014 r. rozwiązań zamiennych, w stosunku do określonych w zaskarżonej decyzji. W sprawozdaniach z postępowań pokontrolnych za I i II półrocze 2012 r. Komendant KP PSP prawidłowo wykazał złożone odwołania. W analogicznym sprawozdaniu za I półrocze 2013 r. Komendant KP PSP wykazał dwa zamiast trzech odwołań, złożonych w tym okresie. (dowód: akta kontroli str. 104-204, 384-399) 3. W okresie od 1 kwietnia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. Komendant KP PSP zmienił termin usunięcia nieprawidłowości, stanowiących podstawę do uznania dwóch budynków za zagrażające życiu ludzi. Postępowania dotyczyły obiektów: przy ul. Piłsudskiego 17 w Łukowie (siedziba Urzędu Miasta Łuków oraz Starostwa Powiatowego w Łukowie) oraz przy ul. Żelechowskiej 24 w Krzywdzie (siedziba Urzędu Gminy Krzywda). W obydwu przypadkach strony zwróciły się do Komendanta KP PSP o zmianę terminu z uwagi na brak środków finansowych przeznaczonych na usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości. Dodatkowo, Wójt Gminy Krzywda podniósł, iż budynek UG Krzywda wpisany jest do rejestru zabytków a właściwy konserwator zabytków nie wyraził zgody na przeprowadzenie prac budowlanych, mających na celu usunięcie nieprawidłowości i trwa uzgadnianie rozwiązań zastępczych. W obydwu przypadkach postępowanie zakończono wydaniem przez Komendanta KP PSP decyzji administracyjnej, poprzedzonej w przypadku UG Krzywda przeprowadzeniem czynności kontrolno-rozpoznawczych. Komendant KP PSP wyjaśnił, iż w przypadku obiektu przy ul. Piłsudskiego 17 nie przeprowadzono takich czynności gdyż: ( ) po rozmowach z zarządzającym obiektem Burmistrzem Miasta Łuków i Starostą Łukowskim, uzyskałem informację, że obowiązki zostaną wykonane w roku budżetowym 2013. Związane to było z koniecznością zapewnienia środków finansowych na ich wykonanie. Posiadam jednocześnie wiedzę, że decyzja nakładająca obowiązek usunięcia zagrożenia życia została we wskazanym terminie wykonana. Czynności kontrolnorozpoznawcze w powyższym obiekcie zaplanowane są w pierwszym kwartale tego roku (przyp. 2014 roku) co pozwoli na oficjalne potwierdzenie realizacji obowiązków. Ponadto, w okresie objętym kontrolą Komendant KP PSP odmówił zmiany terminu na usunięcie nieprawidłowości skutkujących uznaniem obiektu za zagrażający życiu 13

ludzi. Odmowy dotyczyły obiektów zajmowanych przez SP ZOZ w Łukowie oraz Przedszkole Integracyjne Nr 1 w Łukowie przy Al. Kościuszki 21 B. Komendant KP PSP złożył wyjaśnienia o treści: ( ) w przypadku powyższych obiektów wydawałem już wcześniej decyzje zmieniające termin wykonania obowiązków, które to terminy nie były dotrzymywane. W postępowaniach administracyjnych prowadzonych przez Komendanta KP PSP w Łukowie stwierdzono nieprawidłowości, opisane w dalszej części wystąpienia pokontrolnego. (dowód: akta kontroli str. 215-296, 410-413) 4. W okresie od 1 kwietnia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. Komendant KP PSP nie wydawał decyzji administracyjnych o wstrzymaniu eksploatacji pomieszczeń, obiektów lub ich części. Komendant KP PSP wyjaśnił, iż: ( ) Obowiązki nakazujące usunięcie nieprawidłowości związanych z potencjalnym zagrożeniem dla życia ludzi w obiekcie umieszczano w odrębnych decyzjach administracyjnych. Zarządzający obiektami informowani byli w uzasadnieniu do tych decyzji o charakterze stwierdzonych nieprawidłowości i o korzyściach, które uzyskane zostaną po ich usunięciu ( ) Zamykanie oddziału szpitala, przedszkola lub urzędu mogłoby w poważny sposób utrudnić funkcjonowanie lokalnych społeczności ( ) działanie takie mogłoby podważyć zaufanie do Państwowej Straży Pożarnej ( ). (dowód: akta kontroli str. 414) 5. W latach 2012-2013 złożono jedną skargę do sądu administracyjnego dotyczącą decyzji Komendanta Wojewódzkiego. Skarga dotyczyła obowiązku mineralizacji pasów przeciwpożarowych wzdłuż linii kolejowych, nałożonego decyzją Komendanta KP PSP (PZ-5584/8-1/11 z dnia 9 grudnia 2011 r.), utrzymanej w mocy decyzją Komendanta Wojewódzkiego (WZ-5592/2-2/12 z dnia 13 lutego 2012 r.). Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie oddalił skargę strony. W przedmiotowej sprawie strona złożyła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Na dzień 31 grudnia 2013 r. sprawa jest w toku. W latach 2012-2013 nie zaskarżano innych decyzji dotyczących uchybień z zakresu przepisów przeciwpożarowych z terenu powiatu łukowskiego. (dowód: akta kontroli str. 297) Ustalone nieprawidłowości W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie stwierdzono następujące nieprawidłowości: 1. Nieprawidłowe sporządzenie sprawozdań z prowadzonych postępowań pokontrolnych. 2. Prowadzenie postępowań administracyjnych z naruszeniem przepisów ustawy Kpa. Ad. 1. W załączniku nr 2 do rozporządzenia z 24.10.2005 r. określono wzór sprawozdania z postępowań pokontrolnych prowadzonych m. in. przez komendantów powiatowych państwowej straży pożarnej. W sprawozdaniu z postępowań pokontrolnych prowadzonych przez Komendanta KP PSP w I półroczu 2013 r. wykazano dwa, zamiast trzech odwołań od decyzji, wydanych przez Komendanta KP PSP. Odwołania złożyły: Dyrektor SOSW w Baczkowie (dwa odwołania) oraz Dyrektor Przedszkola Integracyjnego Nr 1 w Łukowie. Komendant 14

KP PSP wyjaśnił, że w kolumnie 6 załącznika nr 2 do rozporządzenia z 24.10.2005 r. należy umieszczać odwołania od decyzji administracyjnych dotyczących usunięcia uchybień z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Natomiast odwołanie złożone przez Dyrektor Przedszkola Integracyjnego Nr 1 w Łukowie dotyczyło decyzji w sprawie odmowy zmiany terminu wykonania obowiązków, a nie usunięcia uchybień. W związku z powyższym odwołanie to nie zostało umieszczone w przedmiotowym zestawieniu. Komendant KP PSP dodał, iż nie wydano żadnych wytycznych w zakresie interpretacji sprawozdań. Zdaniem NIK przytoczone odwołanie winno zostać ujęte w sprawozdaniu z postępowań pokontrolnych. W kolumnie 6 załącznika nr 2 wykazuje się odwołania od decyzji administracyjnych w sprawie usunięcia uchybień. Zwrot w sprawie usunięcia uchybień należy rozumieć jako postępowanie administracyjne w sprawie usunięcia uchybień i decyzje dotyczące zmiany (odmowy) zmiany terminu realizacji obowiązków ochrony p. poż. również są decyzjami wydawanymi w ramach postępowania administracyjnego w sprawie usunięcia uchybień. W sprawozdaniach z postępowań pokontrolnych prowadzonych przez Komendanta KP PSP w I i II półroczu 2012 r. oraz w I półroczu 2013 r. nieprawidłowo wykazano liczbę decyzji wydanych przez Komendanta KP PSP. W I półroczu 2012 r. Komendant KP PSP wydał 10 decyzji, w II półroczu 2012 r. 19 decyzji natomiast w I półroczu 2013 r. 13 decyzji. W sprawozdaniach za te okresy wykazano odpowiednio: 11, 11 i 10 wydanych decyzji. Komendant KP PSP złożył wyjaśnienia o treści: ( ) Wiele wydawanych przeze mnie decyzji administracyjnych dotyczy np. zmiany lub odmowy zmiany terminy wykonania obowiązków czyli nie są to, w mojej ocenie, decyzje w sprawie usunięcia uchybień z zakresu ochrony przeciwpożarowej ponieważ nie dotyczą stwierdzonych nieprawidłowości, a jedynie terminu wykonania obowiązków. Ponadto sprawozdania dotyczą półrocza i pojawia się wątpliwość o potraktowanie decyzji administracyjnych dotyczących spraw wszczętych w półroczu poprzednim, a w stosunku do których wydano decyzje administracyjne w półroczu następnym ( ). Ad. 2. Naruszenie przepisów ustawy Kpa polegało na: - niezawiadamianiu stron o wszczęciu postępowania po czynnościach kontrolnorozpoznawczych (np. postępowania: POR-5560/27-5/12 czy POR-I.5581.1-1.2013), co naruszało art. 61 4 ustawy Kpa. Przepis stanowi, iż o wszczęciu postępowania z urzędu lub na żądanie jednej ze stron należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie; - nieinformowaniu stron postępowania o możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, co naruszało art. 10 1 ustawy Kpa (np: postępowania: POR-5560/27-5/12 czy POR-I.5581.1-1.2013). - w postępowaniach, w których stroną postępowania był więcej niż jeden podmiot (np. Burmistrz Łukowa i Starosta Łukowski), Komendant KP PSP wydawał na każdy z tych podmiotów odrębną decyzję tj. o tej samej treści lecz o innej sygnaturze (np: PZ-5580/30-9/11, PZ-5580/30-10/11) wskazując w każdej z tych decyzji, iż stroną postępowania jest wyłącznie adresat decyzji, co naruszało art. 28, art. 104 1 i art. 107 1 ustawy Kpa. Zgodnie z przywołanymi przepisami postępowanie administracyjne winno być zakończone wydaniem decyzji, której adresatem są wszystkie strony postępowania. Należy jednocześnie zauważyć, iż w przypadku niepodzielności przedmiotu postępowania (a takim jest obiekt budowlany w którym stwierdzono nieprawidłowości w zakresie ochrony p. poż.) nie jest spełnione 15

kryterium dopuszczalności wydania decyzji częściowej w takim postępowaniu, o której mowa w art. 104 2 ustawy Kpa. W kwestii naruszenia przepisów Kpa Komendant KP PSP wyjaśnił: - w pragmatyce czynności kontrolno-rozpoznawczych za wszczęcie postępowania na żądanie strony i z urzędu uznawane jest podpisanie przez Stronę protokołu ustaleń z czynności kontrolno-rozpoznawczych, w których stwierdzono uchybienia z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Kwestia wprowadzenia wszczęcia postępowania administracyjnego w formie odrębnego dokumentu podnoszona była w toku odpraw prowadzonych dla służby kontrolno-rozpoznawczej województwa lubelskiego. Konkluzją powyższych rozważań była informacja o braku konieczności stosowania dodatkowego dokumentu wszczęcia postępowania ( ) ; - ( ) W art. 10 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267) znajduje się wyłączenie stosowania obowiązku z art. 10 1 o następującej treści Organy administracji publicznej mogą odstąpić od zasady określonej w 1 tylko w przypadkach, gdy załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną. Wszystkie postępowania związane ze stwierdzeniem uchybień z zakresu ochrony przeciwpożarowej związane są z niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzkiego lub możliwością wystąpienia niepowetowanej szkody materialnej w związku z powyższym korzystano z tego wyłączenia. Ponadto w większości przypadków jedynym dowodem jest protokół ustaleń dokonanych podczas czynności kontrolno-rozpoznawczych, z którym Strona miała możliwość zapoznania się lub wniesienia umotywowanych zastrzeżeń ( ). - ( ) Wydając decyzje administracyjne w tej samej sprawie (takie same obowiązki) o różnych sygnaturach kierowałem się potrzebą skutecznego wyegzekwowania obowiązków wynikających ze stwierdzonych nieprawidłowości opisanych w protokole z czynności kontrolno-rozpoznawczych. Uważam, że nałożenie obowiązków oddzielną decyzją na każdego ze współwłaścicieli obiektu wymusi na nich indywidualne poczucie odpowiedzialności za bezpieczeństwo ludzi korzystających z obiektu ( ). W przytoczonych wyjaśnieniach Komendant KP PSP dodał, iż stwierdzone przez NIK wady nie były podnoszone podczas kontroli prowadzonych przez KW PSP w Lublinie ani jednostki zewnętrzne. Nie były one również zarzutem podczas czynności odwoławczych prowadzonych przed organem II instancji. NIK zwraca uwagę, że: - czynności kontrolno-rozpoznawcze prowadzone są w oparciu o ustawę o PSP oraz rozporządzenie z 24.10.2005 r. Na tym etapie nie jest prowadzone postępowanie administracyjne w rozumieniu przepisów Kpa. Nieprawidłowości stwierdzone w toku czynności kontrolno-rozpoznawczych stanowią informację pozyskaną przez Komendę i stanowią podstawę do wszczęcia postępowania administracyjnego z urzędu, zgodnie z art. 61 ustawy Kpa; - zasada czynnego udziału strony w postępowaniu zawarta w art. 10 Kpa ma na celu zapewnienie stronie możliwości zapoznania się z materiałem dowodowym na każdym etapie postępowania a także umożliwienie złożenia wyjaśnień oraz uzupełnienia dokumentów (również takich, których strona nie przedstawiła w trakcie czynności kontrolno-rozpoznawczych), które winne zostać uwzględnione w decyzji organu administracji publicznej. Należy zauważyć, że w postępowaniu 16

prowadzonym w II instancji Komendant Wojewódzki zawiadomił Zarząd Łukowskiej Spółdzielni Mieszkaniowej o prawach wynikających z art. 10 ustawy Kpa (pismo WZ-5592/7-5/12 z dnia 17 maja 2012 r.); - przyjęta przez Komendę praktyka wydawania decyzji powoduje, że złożenie odwołania przez jednego ze współwłaścicieli winno skutkować weryfikacją przez organ II instancji wyłącznie tej decyzji. Brak odwołania złożonego przez pozostałych współwłaścicieli skutkować będzie ostatecznością pozostałych decyzji. Powyższe skutkowałoby nałożeniem obowiązków ochrony p. poż., w ramach jednego niepodzielnego przedmiotu postępowania (obiektu budowlanego), wyłącznie na współwłaścicieli, którzy nie odwołali się od decyzji Komendanta KP PSP. Ocena cząstkowa Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie, mimo stwierdzonych nieprawidłowości, działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. 4. Stosowanie środków egzekucyjnych w zakresie wykonania decyzji dotyczących budynków stanowiących zagrożenie życia ludzi. Opis stanu faktycznego W okresie objętym kontrolą Komendant KP PSP wystosował 19 upomnień do właścicieli (zarządców) 13 obiektów budowlanych 17. Po otrzymaniu upomnień siedem podmiotów zrealizowało w całości lub w części nakazy ujęte w decyzjach Komendanta KP PSP, w tym wszystkie nakazy dotyczące nieprawidłowości mogących skutkować zagrożeniem życia ludzi. Do pozostałych sześciu właścicieli (zarządców) obiektów Komendant KP PSP wystosował dziewięć tytułów wykonawczych (opis w pierwszym obszarze kontrolnym). Wraz z tytułami wykonawczymi wystosowano postanowienia o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia. Na dzień 31 grudnia 2013 r. nie upłynął żaden termin płatności nałożonych kar grzywny. Komendant KP PSP prawidłowo wykazał liczbę spraw przekazanych w latach 2012-2013 do egzekucji w półrocznych sprawozdaniach. (dowód: akta kontroli str. 298-359, 384-399) Ustalone nieprawidłowości Uwagi dotyczące badanej działalności W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. W postanowieniach o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia Komendant KP PSP zobowiązywał właścicieli (zarządców) obiektów do realizacji obowiązków w terminie, który w skrajnych przypadkach był dłuższy niż rok. Termin ten jest zbyt odległy w stosunku do kategorii nieprawidłowości, skutkujących uznaniem budynku za zagrażający życiu ludzi. Ponadto NIK zwraca uwagę na niską kwotę grzywny nakładaną przez Komendanta KP PSP. W każdym przypadku była to kwota 100 zł. Wysokość tej kwoty nie jest wystarczająco mobilizująca adresatów obowiązków ochrony p. poż. do ich terminowej realizacji. W przypadku kontynuowania tej praktyki właściciele (zarządcy) obiektów mogą godzić się z ponoszeniem kar 17 Dotyczy obiektów: ZM Łmeat, budynek główny SP ZOZ w Łukowie, budynek szpitala psychiatrycznego SP ZOZ w Łukowie, Dom Kultury w Woli Gułowskiej, UG Wojcieszków, UG Trzebieszów, PKP PLK, Dom Dziecka w Radoryżu Smolanym, Przedszkole Integracyjne Nr 1 w Łukowie, Przedszkole Miejskie Nr 3 w Łukowie, SP ZOZ w Łukowie przychodnia w Stoczku Łukowskim, budynek kina w Łukowie oraz PRO-GAZ. 17

Ocena cząstkowa grzywny nakładanych przez Komendanta KP PSP, które są wielokrotnie niższe od nakładów, które należałoby ponieść w celu realizacji obowiązków ochrony p. poż. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. 5. Realizacja wniosku pokontrolnego oraz nadzór nad sprawdzeniem organizacji oraz warunków ewakuacji. Opis stanu faktycznego 1. Najwyższa Izba Kontroli wnioskowała w wystąpieniu pokontrolnym z dnia 11 lipca 2012 r. m. in. o zwiększenie przez Komendanta KP PSP nadzoru nad realizacją praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji. W 2012 r. do Komendy wpłynęły 43 zawiadomienia o planowanej próbnej ewakuacji, w tym 36 z zachowaniem terminu, o którym mowa w 17 ust. 4 rozporządzenia z 7.06.2010 r. W 2013 r. wpłynęło 51 takich zgłoszeń, w tym 45 z zachowaniem tygodniowego terminu przed przeprowadzeniem planowanej ewakuacji. Obowiązek powiadomienia Komendanta KP PSP o przeprowadzeniu próbnej ewakuacji nie był realizowany przez wszystkie podmioty do tego zobowiązane. W toku kontroli ustalono, iż na dzień 30 września 2013 r. na terenie powiatu łukowskiego funkcjonowały szkoły i placówki oświatowe użytkowane przez więcej niż 50 osób, zlokalizowane w 80 obiektach budowlanych. Komendant KP PSP podejmował działania mające na celu upowszechnienie informacji w zakresie obowiązków ochrony p. poż. Pismem z dnia 23 sierpnia 2012 r. Komendant KP PSP poinformował wójtów gmin, burmistrzów miast z terenu powiatu łukowskiego oraz Starostę Łukowskiego o uregulowaniach prawnych w zakresie praktycznego sprawdzenia organizacji oraz warunków ewakuacji. W piśmie tym Komendant zwrócił się do adresatów o poinformowanie o tym obowiązku podległych jednostek, w tym szkół i placówek oświatowych prowadzonych przez te organy. Po kontroli NIK przeprowadzonej w Komendzie w 2012 r. założono rejestr powiadomień, o których mowa w 17 ust. 4 rozporządzenia z 7.06.2010 r. Rejestr założono w celu poprawy monitorowania obowiązku organizacji próbnej ewakuacji i jest prowadzony od II kwartału 2012 r. (dowód: akta kontroli str. 360-375) 2. W okresie objętym kontrolą do Komendy wpłynęły dwa zawiadomienia w sprawie uzgodnienia zakresu oraz warunków ewakuacji stref pożarowych zakwalifikowanych do kategorii zagrożenia ludzi ZL II. W obydwu przypadkach z zawiadomieniem takim zwrócił się SP ZOZ w Łukowie (pismo z 29.03.2012 r. oraz z 28.08.2013 r.). Właściciele lub zarządcy pozostałych 26 obiektów zawierających strefę pożarową kategorii ZL II, przeznaczonych dla ponad 50 stałych użytkowników, nie występowali do Komendanta KP PSP w sprawie uzgodnienia, o których mowa w 17 ust. 3 rozporządzenia z 7.06.2010 r. Komendant KP PSP wyjaśnił, co następuje: Z 26 obiektów zakwalifikowanych do kategorii zagrożenia ludzi ZL II, 19 stanowi jedną strefę pożarową i zgłoszone praktyczne sprawdzenie organizacji i warunków ewakuacji dotyczy całego obiektu i w związku z tym nie ma potrzeby uzgadniania zakresu i obszaru tego sprawdzenia. W pięciu przypadkach liczba stref pożarowych zostanie ustalona podczas najbliższych czynności kontrolno-rozpoznawczych i w przypadku stwierdzenia więcej niż jednej strefy pożarowej zarządzający obiektem zostanie powiadomiony o obowiązku wynikającym z 17 ust. 3 rozporządzenia z dnia 7 czerwca 2010 r. ( ) W przypadku DPS w Ryżkach w pierwszym kwartale bieżącego roku zostanie ponownie wysłane pismo (pismo do 18

Ustalone nieprawidłowości Ocena cząstkowa Wnioski pokontrolne organu prowadzącego zostało skierowane w roku 2012) do zarządzającego obiektem o konieczności wywiązania się z przedmiotowego obowiązku ( ) (dowód: akta kontroli str. 376-383, 410-413) W działalności kontrolowanej jednostki w przedstawionym wyżej zakresie nie stwierdzono nieprawidłowości. Najwyższa Izba Kontroli ocenia pozytywnie działalność kontrolowanej jednostki w zbadanym zakresie. IV. Uwagi i wnioski Przedstawiając powyższe oceny i uwagi wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli 18, wnosi o: 1. Sprawdzanie realizacji nakazów ujętych w decyzjach administracyjnych Komendanta KP PSP niezwłocznie po upływie terminów na wykonanie obowiązków ochrony p. poż. 2. Rzetelne sporządzanie sprawozdań z postępowań pokontrolnych prowadzonych przez Komendanta KP PSP. 3. Zawiadamianie stron o wszczęciu postępowań administracyjnych zgodnie z art. 61 4 ustawy Kpa, umożliwianie stronom czynnego udziału w prowadzonych postępowaniach oraz prawidłowe wydawanie decyzji administracyjnych. Prawo zgłoszenia zastrzeżeń Obowiązek poinformowania NIK o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków V. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Lublinie. Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli, w terminie 21 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie wykorzystania uwag zawartych w wystąpieniu pokontrolnym oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań. W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego. Lublin, dnia 12 lutego 2014 r. Kontroler Wojciech Niemyski Specjalista kontroli państwowej Dyrektor Delegatury Najwyższej Izby Kontroli w Lublinie 18 Dz. U. z 2012 r., poz.82 ze zm. 19

Edward Lis...... podpis podpis 20