Biuletyn Informacyjny 3/2011 2011-03-03 15:26:45

Biuletyn Informacyjny 3/2011 2011-03-03 15:26:45

2 Najważniejsze informacje o węgierskiej gospodarce w skrócie 1. Według wstępnych danych węgierskiego urzędu statystycznego KSH, węgierski PKB wzrósł w 2010 roku o 1,2% w stosunku do 2009 roku, a wzrost gospodarczy w czwartym kwartale 2010 r. był o 0,1% wyższy w stosunku do trzeciego kwartału 2010 r. (po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych). Kształtowanie się węgierskiego PKB na przestrzeni 2010 roku (po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych) w stosunku do analogicznego okresu 2009 roku było następujące: I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I-II kwartały I-III kwartały I-IV kwartały 0,2% 0,8% 1,7% 1,8% 0,5% 0,9% 1,2% 2. 1 marca 2011 r. rząd węgierski przedstawił nowy plan reform strukturalnych pod nazwą Planu Kálmána Széll" (K. Széll, to b. premier i minister finansów Królestwa Węgier). Priorytetem rządu jest trwała redukcja długu publicznego (cel: 65-70% PKB do 2014 r. z obecnego poziomu powyżej 80%), którego maksymalna dopuszczalna wartość ma zostać określona w tekście nowej konstytucji. Wg projektu zmniejszy się również deficyt budżetowy, który w roku bieżącym ma wynieść 2,94%, w 2012 r. 2,5%, w 2013 r. 2,2%, a w 2014 roku 1,9% PKB. W ocenie przedstawicieli administracji węgierskiej dzięki obu nowym węgierskim planom gospodarczym (Szechenyiego oraz obecnemu) wzrost gospodarczy kraju ukształtuje się w roku 2014 na poziomie 4-6%, co powinno przynieść wzrost zatrudnienia o 300 tysięcy miejsc pracy. Plan zakłada zmniejszenie zadłużenia państwa w rozbiciu na następujące obszary (mld HUF), przy czym dwie trzecie oszczędności stanowić będą cięcia w wydatkach, a jedną trzecią zwiększone wpływy do budżetu: Obszar 2012 2013 2014 Zatrudnienie i rynek pracy 195 213 213 Reforma systemu emerytalnego 93 129 129 Transport publiczny 45 60 60 Szkolnictwo wyższe 12 38 38 Finansowanie lekarstw 83 120 120

3 Finansowanie administracji i samorządów 32 122 122 Wpłaty do funduszu redukcji zadłużenia 90 220 220 Razem 550 902 902 Rząd zapowiedział też, że o rok wydłużone zostaje obowiązywanie podatku bankowego w pełnym wymiarze, a - planowana na początek 2013 roku - generalna redukcja podatku CIT do 10%, będzie miała miejsce najwcześniej w 2015 roku (do tego czasu obowiązuje nadal stawka 19%-owa, zredukowana do 10% w odniesieniu do zysku o wartości 500 mln HUF). Do 1 lipca br. mają zostać sprecyzowane m.in. nowe zasady systemu finansowania leków, przepisy nowej ustawy o zamówieniach publicznych, nowego programu dot. robót publicznych, systemu przejścia na wcześniejszą emeryturę, czy nowego modelu rozwoju kadrowego dla służby cywilnej. Do września br. mają zostać przyjęte nowe przepisy dot. edukacji szczebla średniego i wyższego, a do końca br. zasady nowego systemu emerytalnego oraz dalsze działania, mające na celu zmniejszenie obciążeń podatkowych dla firm. W 2012 roku ma się rozpocząć proces konsolidacji transportu publicznego, wystartować program prac publicznych oraz wejść w życie nowy system emerytalny. Od września 2012 r. zacząć ma obowiązywać nowa ustawa o szkolnictwie średnim i wyższym, a od 2013 roku nowy elektroniczny system opłat drogowych, oparty na proporcjonalności użytkowania. W wyborach parlamentarnych w 2014 roku Węgrzy wybierać już mają 200 osobowe Zgromadzenie Narodowe (obecnie 386 parlamentarzystów). 3. Rząd węgierski zdecydował o powstaniu w tegorocznym budżecie rezerwy stabilizacyjnej, tj. specjalnego funduszu na poziomie 250 mld HUF (ok. 900 mln EUR), który stanowić ma finansową ochronę przed nieprzewidzianymi i niekorzystnymi zewnętrznymi wydarzeniami gospodarczymi. Środki z rezerwy mogą zostać uruchomione tylko w przypadku powstania rzeczywistych zagrożeń dla finansów państwa (o ile nie zostaną wykorzystane, pod koniec roku wrócą do budżetu). W bezpośrednio podległych rządowi resortów i instytucji państwowych planowane jest cięcie wydatków budżetowych na rzecz rezerwy na łącznym poziomie 187 mld HUF, z których najważniejsze, to: w ministerstwie zasobów narodowych 39,2 mld HUF, min. spraw wewnętrznych 35 mld HUF, min. obrony 26,3 mld HUF, min. rozwoju narodowego 21,1 mld HUF, min. rozwoju obszarów wiejskich 18,7 mld HUF. 4. W styczniu 2011 r. wskaźnik inflacji na Węgrzech wyniósł 4%, a ceny artykułów konsumpcyjnych były o 0,7% wyższe niż w grudniu 2010 roku. W porównaniu z grudniem 2010 r. ceny artykułów spożywczych wzrosły o 1,9%, ceny paliw o 3,4%, energii dla gospodarstw domowych o 0,5%, usług o 0,3% (w tym ceny usług pocztowych o 9,2%), a ceny dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku o 0,1%. W badanym okresie, ceny odzieży spadły o 3% w stosunku do poprzedniego miesiąca. (KSH) 5. Bezrobocie na Węgrzech w okresie listopad 2010 r. - styczeń 2011 r. wyniosło 11,2%, co oznacza wzrost o 0,4% w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku. W badanym okresie liczba zarejestrowanych bezrobotnych wyniosła 474 tys. osób, czyli o 4% więcej niż rok wcześniej. Spośród ogółu bezrobotnych 52,9% poszukiwało pracy przez okres dłuższy niż rok. Liczba osób (w wieku 15-64 lata) posiadających zatrudnienie w badanym okresie wyniosła 3.745 tysięcy, tj. o 26 tys. osób więcej, niż rok wcześniej i o 48 tysięcy mniej, niż w okresie sierpień-październik 2010 r. (KSH)

4 6. W 2010 r. odnotowano wzrost produkcji przemysłowej o 10,5% w porównaniu do 2009 roku. W miesiącu grudniu 2010 r. produkcja przemysłowa była wyższa o 8,5%, a po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych o 6% w porównaniu z grudniem 2009 r. W stosunku do poprzedniego miesiąca w grudniu 2010 r. wskaźnik spadł o 11,8%, po wyeliminowaniu czynników kalendarzowych i sezonowych. W grudniu 2010 r. eksport produktów przemysłowych wzrósł o 12,5%, a w całym 2010 roku o 16,4%, w stosunku do analogicznych okresów 2009 roku, a sprzedaż krajowa produktów przemysłowych spadła w grudniu 2010 r. o 2,2%, a w całym 2010 roku o 2,9%, w stosunku do analogicznych okresów 2009 roku. (KSH) 7. W styczniu 2011 r. ceny produkcji sprzedanej przemysłu nie uległy zmianie w stosunku do grudnia 2010 r., były natomiast o 7% wyższe w stosunku do stycznia 2010 r. W porównaniu z grudniem 2010 r., ceny sprzedaży krajowej wzrosły o 0,6%, a ceny sprzedaży na eksport spadły o 0,4%. W ujęciu rocznym, ceny sprzedaży krajowej wzrosły o 9,6%, a sprzedaży na eksport o 5,2%. (KSH) 8. W grudniu 2010 r. sprzedaż detaliczna na Węgrzech spadła o 1,7% w porównaniu z grudniem 2009 r. W całym 2010 r. odnotowano 2,3%-owy spadek w stosunku do roku 2009. Obrót detaliczny wyniósł w grudniu 2010 r. 781,7 mld HUF, a na przestrzeni pierwszych dwunastu miesięcy 2010 roku 7.477 mld HUF. (KSH) 9. W grudniu 2010 r. węgierski przemysł budowlany odnotował spadek o 12,3% w ujęciu rocznym i o 4% w stosunku do poprzedniego miesiąca. W całym 2010 r. spadek sektora wyniósł 10,1% w stosunku do 2009 roku. W 2010 roku produkcja budynków spadła o 5,2%, a produkcja budowlana związana z wykonywaniem robót innych była o 15,2% niższa niż przed rokiem. W grudniu 2010 r. produkcja budynków spadła o 3,7%, a produkcja związana z wykonywaniem robót innych była o 21,3% niższa, niż w grudniu 2009 r. W porównaniu z listopadem 2010 r. produkcja budynków w grudniu 2010 r. spadła o 0,1%, a produkcja budowlana związana z wykonywaniem robót innych była o 6,4% niższa. Portfel zamówień na roboty budowlano-montażowe w grudniu 2010 r. był o 27,9% mniejszy niż w analogicznym okresie 2009 r. (KSH) 10. Według wstępnych danych węgierskiego urzędu statystycznego (KSH) Węgry odnotowały w 2010 roku rekordowe dodatnie saldo w obrotach handlowych ze światem na poziomie 5,5 mld EUR, tj. o 1,8 mld EUR więcej niż w 2009 roku, przy czym wartość węgierskiego eksportu wzrosła o 21% (i wyniosła 71,5 mld EUR), a importu o 19% (66 mld EUR). 11. Ceny produktów rolnych w grudniu 2010 r. wzrosły o 29% w ujęciu rocznym, przy czym ceny upraw roślinnych zwiększyły się o 41,7%, a ceny zwierząt żywych i produktów zwierzęcych o 9,9%. W grudniu 2010 r., w ujęciu rocznym największy wzrost (o 57,2%) odnotowano w odniesieniu do ceny zbóż (dalej uplasowały się: owoce 56,5%, ziemniaki 51,6%, rośliny oleiste 41,5%, inne warzywa 23,6%). Na przestrzeni całego 2010 roku natomiast ceny produktów rolnych wzrosły o 16,8%, przy czym ceny upraw roślinnych zwiększyły się o 27,6% (np. ceny zbóż wzrosły o 32,5%, owoców o 51,3%, świeżych warzyw o 21,9%), a ceny zwierząt żywych i produktów zwierzęcych o 1,8% w stosunku do 2009 roku. (KSH) 12. W całym 2010 roku średnia płaca brutto osób zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy wzrosła o

5 1,4%, a średnia płaca netto o 6,9%, w porównaniu z rokiem 2009. Płace realne wzrosły o 1,9%. W sektorze prywatnym średnia płaca brutto wzrosła o 3,3% (i wyniosła 206,8 tys. HUF), a w sektorze publicznym spadła o 2,7% (wynosząc 196,2 tys. HUF), w stosunku do analogicznego okresu 2009 roku. (KSH) 13. Węgierskie media informują, iż deficyt budżetowy na Węgrzech może wynieść w 2010 r. ponad 4% PKB, co oznacza, że wyznaczony na 2010 r. cel (3,8% PKB) nie został jednak osiągnięty. Powodem jest większy niż zakładano deficyt samorządów, który osiągnął poziom 247,7 mld HUF (dane wstępne), czyli o 57,7 mld HUF więcej, niż zostało to zaplanowano (190 mld HUF). Według resortu gospodarki, deficyt samorządów spowodowany jest spadkiem dochodów z tytułu podatków lokalnych, w tym podatków transportowych, od działalności gospodarczej i opłat skarbowych. Ostateczne dane dot. deficytu budżetowego za 2010 r. dostępne będą pod koniec marca 2011 roku. 14. Media węgierskie informują o możliwości powrotu, z dniem 1 lipca 2011 r., do formuły obowiązkowego członkostwa przedsiębiorstw w izbach przemysłowo-handlowych, przy czym wysokość płaconej przez poszczególne firmy składki uzależniona ma być od poziomu ich dochodów. 15. 3 lutego 2011 r. Międzynarodowy Fundusz Walutowy przedstawił raport dla Węgier, w którym odnotował zapowiedź redukcji wydatków państwa, dodając jednocześnie, że największym obecnie wyzwaniem dla Węgier jest usytuowanie budżetu na zrównoważonej ścieżce w perspektywie średnio- i długookresowej. Autorzy raportu stwierdzają, że potencjalne zagrożenia dla węgierskiej gospodarki są w dalszym ciągu aktualne, z uwagi na jej zależność od zewnętrznego finansowania i wysoki poziom zadłużenia państwa. Raport przypomina o realizacji procesu restrukturyzacji przedsiębiorstw państwowych oraz proponuje zwiększenie efektywności wydatków społecznych, w tym racjonalizację wydatków socjalnych. Wylicza też, iż bez wpływu do budżetu środków pochodzących z transformacji systemu emerytalnego poziom deficytu budżetowego wyniósłby w roku bieżącym nie planowane przez rząd 2,9%, a ok. 5% PKB. MFW prognozuje w ww. raporcie wzrost gospodarczy dla Węgier w roku 2011 na poziomie 2,8%, później - w latach 2012-2015 rokrocznie 3% (prognoza rządowa zakłada, że tempo wzrostu gospodarczego już w 2014 roku osiągnie poziom 5%), inflację na poziomie 4,1% (a następnie 3,5%, 3,0%, 3,0%, 3,0%), a bezrobocie na 11,2% (w kolejnych latach: 10,6%, 10%, 9,4%, 8,8%). 16. Rząd RW zamierza przeznaczyć 5 mld HUF na utworzenie nowych miejsc pracy z funduszu na rzecz rynku pracy. Projekt skierowany jest do małych i średnich przedsiębiorstw, które aplikować mogą do końca marca br. Dzięki realizacji tego programu Rząd RW spodziewa się utworzenia 2,7-3 tys. nowych miejsc pracy. Wnioskodawca może otrzymać dofinansowanie w wysokości 1,2-2,2 mln HUF, w zależności od położenia terytorialnego. 17. W 2010 r. firmy transportowe przewiozły 280 mln ton ładunków, czyli o 7,5% mniej, niż w 2009 roku, przy czym ilość przewożonego towaru w wymiarze międzynarodowym wzrosła o 11%, a transport krajowy spadł o 14%. 18. Ruch pasażerski na międzynarodowym lotnisku Budapeszt-Ferihegy wzrósł o 1% (do 8,2 mln osób), w porównaniu z 2009 rokiem. (KSH)

6 19. Z raportu instytutu badań rynkowych Kantar Media wynika, że na Węgrzech w 2010 r., w porównaniu z rokiem wcześniejszym, suma wszystkich wydatków na ogłoszenia płatne wzrosła o 3%. 20. 14 lutego 2011 r. w Bukareszcie doszło do spotkania ministrów odpowiedzialnych za kwestie energetyczne Węgier (T. Fellegi, minister rozwoju narodowego RW), Rumunii, Gruzji i Azerbejdżanu dot. projektu gazowego AGRI. Uczestnicy spotkania ustalili, że do dotychczasowych członków konsorcjum dołączy, w imieniu Węgier, państwowy koncern energetyczny MVM (Magyar Villamos Művek) Zrt. Każda ze stron ma dysponować równo po 25% udziałów, a do 1 kwietnia 2012 r. ma zostać przeprowadzone studium wykonalności projektu. Podpisano stosowną wspólną deklaracje w tej sprawie. Projekt AGRI ma gwarantować dostawy gazu na poziomie 7 mld m³ w skali roku. 21. Zsigmond Járai (b. min. finansów, b. prezes węgierskiego banku centralnego) został wyznaczony w dniu 18 lutego br. przez Prezydenta RW na nowego przewodniczącego Rady Budżetowej. Wcześniej, z dzniem 1 stycznia br., w skład nowej Rady Budżetowej weszli: András Simor, prezes Węgierskiego Banku Narodowego oraz László Domokos, prezes Najwyższej Izby Kontroli. Węgry - podstawowe wskaźniki makroekonomiczne 2009 2010 2011 Wzrost PKB (%) -6,3 1,2* bd. Produkcja przemysłowa (%) -17,7 10,5 bd. Inflacja (%) 4,2 4,9 4,0 (I) Bezrobocie (%) 10,5 10,8 (X-XII) 11,2 (XI-I) * dane wstępne Źródło: Węgierski Urząd Statystyczny (KSH)

opr. Referat Ekonomiczny Ambasady RP w Budapeszcie 7

8