Propozycje zajęć do przeprowadzenia w ramach programu wycieczki / biwaku / obozu / koloni - formy wypoczynku organizowanej w oparciu o zaplecze techniczne Harcerskiego Ośrodka Wypoczynkowego w Kucobach koło Olesna Śląskiego. 1
I. Wstęp Położenie ośrodka w Kucobach sprzyja regeneracji sił, czynnemu wypoczynkowi, kontaktowi z przyrodą i organizacji wycieczek krajoznawczych. Ośrodek położony jest w brzozowo - sosnowym lesie, o własnym mikroklimacie, na obszarze nie skażonym przemysłem. Otaczające lasy charakteryzują się bogatym runem, a sam ośrodek dysponuje własnym ujęciem czystej, nie uzdatnianej wody. Ważnym elementem jest też to, że długoletnia współpraca Komendy Ośrodka z Nadleśnictwem Olesno, Gminą w Borkach Wielkich, OSP Borki Wielkie, właścicielami trzech stadnin koni oraz mieszkańcami Kucob i Borek Wielkich, umożliwia korzystanie z wielu ciekawych miejsc oraz pomocy wielu specjalistów, niezbędnych do realizacji n/w programu. Ośrodek dysponuje bogatym wyposażeniem technicznym, umożliwiającym organizację wielu form wypoczynku dla dorosłych, dzieci i młodzieży [sprzęt strzelecki (między innymi: łuki, paintball, wiatrówki), quad dla dzieci, sprzęt pływający, obiekty sportowe, dostęp do trzech stadnin koni]; Poniżej zamieszczamy propozycję dziewięciu tematów, na których chcielibyśmy w trakcie planowanego obozu/koloni oprzeć zajęcia z dziećmi / młodzieżą. Każdy temat został rozpisany na konkretne zajęcia do realizacji w trakcie dwóch / trzech dni obozowych. II. Propozycje zajęć Temat nr 1: EKOLOGIA KRAJOBRAZU Możliwość praktycznej realizacji następujących tematów : = rodzaje krajobrazu (krajobraz naturalny, krajobraz przeobrażony); = elementy krajobrazu a składniki krajobrazu; = krajobraz jako system współzależnych składników; = konieczność ochrony krajobrazu - planowanie przestrzenne. - rano : warsztaty metodyczne Leśne uroczyska, zajęcia sportowo - rekreacyjne - popołudnie : spotkanie z leśniczym, spacer po lesie, rozpoznawanie gatunków drzew i roślin leśnych, rośliny chronione, gospodarka leśna - wieczór : wykonanie plakatów o tematyce ekologicznej różnymi technikami - rano : przejście terenami leśnymi i uprawnymi do Kucob (trasa 3 km, czas przejścia 45 minut) możliwość obserwacji składników krajobrazu; rozpoznawanie związków zachodzących pomiędzy składnikami krajobrazu; różnorodność form terenu i zbiorowisk roślinnych - popołudnie : mikrokurs terenoznawstwa - wieczór : ognisko - podsumowanie wycieczki do Kucob (pieczenie kiełbasek) - rano : wizyta w gospodarstwie rolnym; zapoznanie się z urządzeniami i maszynami rolniczymi, obserwacja zwierząt hodowlanych - popołudnie : jazdy konne lub turniej gier świetlicowych - wieczór : dyskoteka * dzień czwarty - rano : zajęcia terenowe - INO lub wycieczka rowerowa. 2
Temat nr 2: LEŚNA WYPRAWA Możliwość praktycznej realizacji następujących tematów : = drzewa i drzewostan; = piętra roślinności; = rodzaj drzewostanów (las pierwotny, naturalny, gospodarczy, ochronny); = rośliny leśne (jadalne, trujące, rośliny chronione, grzyby); = zwierzęta leśne; = owady; = szkodniki leśne; = znaczenie lasów, drewno w przemyśle, surowce wtórne, ochrona przyrody. - rano : mikrokurs Mieszkańcy naszego lasu ; zajęcia sportowo - rekreacyjne - popołudnie : mikrokurs Jak zbudowany jest las wyjście w teren; majsterka wykonanie zielników - wieczór : seans filmów video - rano : przejście terenami leśnymi do leśnictwa Karmonki (trasa o dł. 9 km), spotkanie z leśniczym - popołudnie : przygotowanie do kominka pod hasłem "Przyrodniczy omnibus" - scenki rodzajowe, quizy, rebusy, krzyżówki - wieczór : kominek - "Przyrodniczy omnibus" - rano : gra terenowa - podchody do Kucob, mikrokurs Sztuka tropienia - południe : gra fabularna Szukamy zagrożeń ekosystemu - wieczór : happening ekologiczny. Temat nr 3: ROWEROWE SZLAKI EKOLOGICZNE Urozmaicony teren nadaje się do urządzania wycieczek rowerowych zwiadów ekologicznych. Każdy taki rowerowy zwiad może kończyć się wieczorem podsumowaniem i wspólnym tworzeniem Dziennika ekologicznych zagrożeń. Innym celem yych wypraw mogłoby być stworzenie mapy szlaku ciekawych przyrodniczo miejsc. Przykładowe trasy : = Kucoby - Przystajń - Kucoby / trasa 30 km - czas przejazdu 3 godziny; = Kucoby - zalew - Borki Wielkie - Kucoby / trasa 10 km - czas przejazdu 2 godziny; = Kucoby - Bodzanowice - Kucoby / trasa 12 km - czas przejazdu 2,5 godziny; = Kucoby - Krzepice - Kucoby / trasa 50 km - czas przejazdu 5 godzin. 3
Temat nr 4: ZAJĘCIA NA WODZIE Zbiorniki wodne zlokalizowane w pobliżu ośrodka pozwalają na organizację następujących zajęć : = zapoznanie się z fauną i florą rzeki oraz terenów przyległych; = szkolenie w pływaniu na kanadyjkach oraz kajakach; = zapoznanie się ze zwyczajami miejscowej ludności. - rano + popołudnie : spływ rzeką Liswartą na odcinku od Lisowa do Panoszowa - czas: 6-8 godzin - wieczór : ognisko - rano : pływanie na sprzęcie wodnym po zalewie w Kucobach - popołudnie : zajęcia w terenie - zwiad ekologiczny - wieczór : "Szantowisko" - wieczór piosenki marynistycznej - rano : mikrokurs Bliskie spotkania z zielonym smokiem badania fauny i flory zbiornika wodnego na terenie ośrodka - popołudnie : zabawa tematyczna Spotkanie z Zielonym Smokiem budowa modeli pływających z wykorzystaniem materiałów odpadowych, zabawa z wykorzystaniem sprzętu pływającego, spotkanie z duchem wody. Temat nr 5: NA TRAPERSKIM SZLAKU Lokalizacja ośrodka na terenach leśnych pozwala na organizację następujących zajęć : = możliwość praktycznego przekazania wiadomości o sposobach zachowywania się w środowisku naturalnym; = kształtowanie właściwych zachowań w środowisku naturalnym - praca w zespole; = umiejętność wykorzystania darów natury. - rano : mikrokurs Pionierka nauka rozstawiania sprzętu biwakowego, nauka budowy stosów ogniskowych - popołudniu : pokaz + możliwość własnoręcznego rozstawiania sprzętu biwakowego, konkurs stawiania stosów ogniskowych, budowa różnego rodzaju urządzeń terenowych z wykorzystaniem darów lasu - wieczór : ognisko - pieczenie kiełbasek i ziemniaków - rano : wyprawa po runo leśne - grzybobranie, jagodobranie; wykonanie latawców - popołudnie : dokańczanie budowy latawców, zawody latawców - wieczór : seans filmów video - rano : gotowanie w plenerze - przygotowanie posiłku w warunkach polowych, konkurs na najlepsze jadło. 4
Temat nr 6: ZAWODY INO Praktyczne uzupełnienie następujących tematów : = ukształtowanie terenu; = orientacja w terenie; = kierunki świata; = mapa, busola; = zasady poruszania się w terenie; = orientacja na gwieździstym niebie; = prezentacja nieba w porze roku. - rano : mikrokursy - orientacja w terenie - popołudnie : zajęcia sportowo - rekreacyjne, odprawa przed startowa - zapoznanie z regulaminami - wieczór : "Astronomia w pigułce" - obserwacja wieczornego nieba, seans filmów video - rano : INO - zawody na orientację - popołudnie : zajęcia sportowo - rekreacyjne - wieczór : ognisko - podsumowanie zawodów, pieczenie kiełbasek. Temat nr 7: ŚWIĘTO PÓL I LASÓW = Zwyczaje i obrzędy związane z porą roku. = Obserwacja przyrody latem. = Zajęcia sportowo - rekreacyjne na świeżym powietrzu. - rano : zwiad do Borek Wielkich spotkanie z przedstawicielami Koła Gospodyń Wiejskich, rozmowa o zwyczajach i obrzędach związanych z porą zbiorów rolnych - popołudnie : "Warzywny teatrzyk" - przygotowanie kukiełek z wykorzystaniem warzyw i owoców - wieczór : "Warzywny teatrzyk" - przedstawienie teatralne - rano : wizyta w gospodarstwie rolnym - obserwacja i pomoc przy pracach rolnych - popołudnie : "Leśny bieg terenowy" - wykorzystanie tras o różnej skali trudności z pokonywaniem naturalnych i przygotowanych przeszkód terenowych - wieczór : ognisko - "Święto pól i lasów" 5
Temat nr 8: PRZYGODA W KOŃSKI SIODLE = Umożliwienie czynnego wypoczynku na łonie natury. = Pokazanie warunków pracy stadniny koni. = Organizacja zajęć plastycznych w plenerze. - rano : W poszukiwaniu końskiej podkowy gra terenowa - popołudnie : zajęcia sportowo - rekreacyjne / mini plener malarski - wieczór : "Konkurs piosenki aktorskiej" / wystawa wykonanych prac - rano + popołudnie: przejście do stadniny, zapoznanie się ze stajnią - jej urządzeniami, przejażdżki konne na padoku oraz dla zaawansowanych w terenie - wieczór : ognisko - "Humor z pod końskiego siodła" - rano : spacer po lesie bryczką / zajęcia sportowo rekreacyjne. Temat nr 9: TROPAMI WODNIKA = Zapoznanie z rolą wody w gospodarce rolnej, rolą melioracji i sposobami regulowania poziomu wód gruntowych. = Rekreacja i sport na świeżym powietrzu. - rano : mikrokurs Życie wyszło z wody ; zajęcia sportowo-rekreacyjne - popołudnie : "Szlakiem odkrywców" - przejście lasem do źródła Anny - wieczór : dyskoteka - rano : spacer do Kucob - szlakiem potoku Prąd - urządzenia melioracyjne, zalew, rzeka Liswarta - popołudnie : zajęcia plastyczne z wykorzystaniem materiałów przyrodniczych (np. sitowia) / zajęcia sportowe - wieczór : ognisko Spotkanie z Wodnikiem opowieści ludowe związane z postacią Wodnika - rano : wycieczka do Borek Wielkich - staw, pozostałości młyna wodnego, zwiedzanie wsi kościółek drewniany. 6
Temat nr 10: WYCIECZKI KRAJOZNAWCZE Lokalizacja ośrodka pozwala na organizację ciekawych wycieczek krajoznawczych, w trakcie których mamy możliwość : = poznania nowych miejsc; = zapoznania się z historią i dniem dzisiejszym zwiedzanych miejsc = obserwacji różnych rodzajów krajobrazu (krajobraz naturalny, krajobraz przeobrażony). Proponowane trasy : * Trasa nr 1 : Kucoby - Olesno - Kucoby - czas wycieczki : 4 godziny - w programie : zwiedzanie muzeum miejskiego, kościółka, rynku. * Trasa nr 2 : Kucoby - Kluczbork - Kucoby - czas wycieczki : 5 godzin - w programie : zwiedzanie muzeum pszczelarstwa, kościółka, rynku. * Trasa nr 2 : Kucoby - Częstochowa - Kucoby - czas wycieczki : 8 godzin - w programie : zwiedzanie Sanktuarium na Jasnej Górze, zwiedzanie miasta. 7