Wspieranie gospodarki morskiej poprzez realizację wybranych projektów w Akademii Morskiej w Szczecinie Konrad Frontczak Szczecin, 2010 1
Wspieranie gospodarki morskiej poprzez realizację wybranych projektów w Akademii Morskiej w Szczecinie Akademia Morska w Szczecinie jest kontynuatorką tradycji edukacji morskiej, istniejących od 1947 roku szkół morskich w Szczecinie. Głównym celem działalności uczelni jest kształcenie wysoko wykwalifikowanych kadr oficerskich: nawigatorów i mechaników, odpowiadających wymaganiom współczesnej floty transportowej i rybackiej oraz kształcenie eksploatacyjnych służb armatorskich i portowych floty morskiej i śródlądowej. Akademia Morska w Szczecinie jest liczącym się ośrodkiem dydaktycznym i naukowym szkolnictwa morskiego Europy. Uczelnie posiada wysokospecjalistyczne zaplecze naukowo-dydaktyczne - jest najlepiej wyposażoną cywilną uczelnia morską w Europie i jedną z najlepiej wyposażonych na świecie. Jako jedna z pierwszych na świecie otrzymała certyfikat Systemu Kontroli Jakości ISO 9002 w zakresie szkoleń morskich. Z dorobku naukowego uczelni korzystają zarówno osoby z Polski, Europy jak i z pozostałych kontynentów. Dzięki realizacji przez Uczelnie zgodności kształcenia z Konwencją STCW 95, absolwenci mogą otrzymywać dyplomy międzynarodowe honorowane w każdym kraju na świecie. Rokrocznie mury Uczelni opuszcza około 650 absolwentów. Realizacja podstawowych zadań uczelni, do których należy m.in.: 1. kształcenie studentów w celu przygotowania ich do pracy zawodowej, w szczególności w żegludze międzynarodowej, śródlądowej oraz gospodarce morskiej na globalnym rynku pracy; 2. kształcenie w celu zdobywania i uzupełniania wiedzy zgodnie z międzynarodowymi i polskimi standardami kształcenia; 3. prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczenie usług badawczych, w szczególności w dziedzinie nauk technicznych i ekonomicznych na rzecz gospodarki morskiej oraz innych gałęzi gospodarki; 4. kształcenie i promowanie kadr naukowych; 5. upowszechnianie i pomnażanie osiągnięć nauki, kultury narodowej i techniki, w tym poprzez publikowanie wydawnictw naukowych, oraz gromadzenie i udostępnianie zbiorów bibliotecznych i informacyjnych; 6. współpraca z organami państwowymi i samorządowymi w celu wspierania rozwoju gospodarki narodowej, w szczególności regionu i gospodarki morskiej; 7. działanie na rzecz społeczności lokalnych i regionalnych; odbywa się w ramach trzech wydziałów: Wydziału Nawigacyjnego, którego celem jest przygotowanie wysoko wykwalifikowanych kadr, odpowiadających współczesnym i przyszłościowym wymaganiom morskiej floty transportowej i rybackiej oraz eksploatacyjnych służb armatorskich Wydziału Mechanicznego, Wydziału Inżynieryjno-Ekonomiczny Transportu Akademia Morska w Szczecinie wykorzystuje w nauczaniu około 100 nowoczesnych specjalistycznych laboratoriów i pracowni oraz 15 symulatorów najnowszej generacji, w tym: wizyjny symulator manewrowy, symulator siłowni okrętowych, symulatory radarowe, symulator nawigacyjny systemów informacyjnych i zobrazowania mapy elektronicznej ECDIS, symulator VTS, łączności w systemie GMDSS, hydroakustyczny, autopilota, ładunkowy, rybacki, chłodni i siłowni operacyjny oraz symulator okrętowych pomp wirowych. Od momentu powołania Akademia Morska systematycznie rozwija badania naukowe dla potrzeb gospodarki narodowej, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarki morskiej. Główne kierunki badań naukowych uczelni obejmują: inżynierię ruchu morskiego, 2
automatyzację nawigacji, optymalizację tras oceanicznych, bezpieczeństwo żeglugi, techniczną eksploatację statków floty transportowej i rybackiej, eksploatację siłowni okrętowych statków transportowych i rybackich, automatyzację, diagnostykę i remonty statków, energetykę i elektrotechnikę okrętową, eksploatację portów i floty, rybołówstwo, narzędzia i taktykę połowów. W latach 1990 2005 wykonano ponad 350 prac naukowo-badawczych. Większość z nich ma zastosowanie w praktyce. Prace badawcze o charakterze eksperymentalnym prowadzone są z wykorzystaniem nowoczesnego wyposażenia laboratoriów uczelni, w tym jednostki pływającej Nawigator XXI. Prace te obejmują przede wszystkim: inżynierię ruchu morskiego, badania zmierzające do budowy nowoczesnych systemów nawigacyjnych w tym map elektronicznych, optymalizację metod użytkowania mechanizmów i systemów okrętowych, rybołówstwo morskie (optymalizacja sprzętu połowowego, nowoczesne metody pozyskania ryb, taktyka połowów, ochrona rybostanu), nowoczesnych technik zarządzania portami morskimi, ekonomicznej eksploatacji baz i urządzeń przeładunkowych. Uczelnia ściśle współpracuje z sektorem gospodarki morskiej w regionie oraz poza. Sektor ten ma duże znaczenie dla rozwoju regionu. Ze względu na swoje historyczne uwarunkowania zajmuje on szczególne miejsce w systemie innowacyjnym regionu. Na terenie województwa funkcjonuje wiele przedsiębiorstw/instytucji branży morskiej, o charakterze tak prywatnym, jak publicznym. Istotnym dla gospodarki regionu jest stały wzrost znaczenia roli żeglugi przybrzeżnej i śródlądowej w obsłudze portów województwa zachodniopomorskiego, mimo iż jej udział przewozów w obsłudze zespołu portowego w Szczecinie i Świnoujściu jest wciąż niewielki (w 2005 r. wyniósł 10,0%). Mały udział żeglugi przybrzeżnej i śródlądowej w obsłudze transportu wynika z: 1. wieloletnich zaniedbań inwestycyjnych rzeki Odry, skutkujące brakiem ciągłej żeglowności; 2. niedopasowaniem istniejącej zabudowy Odry do obecnych potrzeb transportowych (brak kompatybilności pomiędzy wymiarami typowych statków śródlądowych eksploatowanych na ODW, a geometrią tej drogi wodnej); 3. niekorzystnych parametrów wysokości przęseł żeglownych mostów (prześwit); 4. ograniczeń geometrii przekroju i zasięgu ODW jako drogi transportowej zaplecza portów; 5. niedostatecznego udziału żeglugi śródlądowej w realizacji transportu dowozowo-odwozowego zachodniopomorskich portów; 6. monopolizacji usług dowozowo-odwozowych przez transport szynowy; 7. niewystarczającego udziału żeglugi śródlądowej w obsłudze bałtyckiego zaplecza portów; 8. małej prędkości ruchu eksploatowanych statków śródlądowych, szczególnie w aspekcie przewozów drobnicowych; 9. braku portu śródlądowego jako odrębnego obiektu administracyjnego; 10. braku wyznaczonych miejsc koncentracji taboru wodnego śródlądowego. Efektem tego jest marginalizacja w obsłudze portów Szczecina i Świnoujścia oraz Polic, mimo iż porty te mają możliwość korzystania z tej gałęzi transportu, która jednocześnie tworzy kompleksową (komplementarną) propozycję usługi transportowej podnoszącą konkurencyjność portów 1. Podstawowe znaczenie gospodarcze w żegludze śródlądowej ma zespół portów morskich Szczecin- Świnoujście oraz Port Świnoujście. Ponadto, do punktów przeładunkowych rejonu ujścia Odry i dolnej Odry zalicza się: port rzeczno-morski Zakładów Chemicznych Police ; małe porty i przystanie Zalewu Szczecińskiego, np. Stepnicę, elektrownie Szczecin i Pomorzany i inne przedsiębiorstwa; nabrzeża w Bielinku i Chlewicach, eksploatowane przez kopalnie kruszywa naturalnego; nabrzeże w Ognicy, wykorzystywane do przeładunku płodów rolnych. 1 Strategia Rozwoju Gospodarki Morskiej 3
Na terenie regionu rozwinęło się rybactwo, które opiera się o połowy prowadzone w polskiej strefie ekonomicznej na Bałtyku. Flota rybołówstwa dalekomorskiego z uwagi na całkowity zanik możliwości prowadzenia odłowów na wcześniej tradycyjnie wykorzystywanych łowiskach została praktycznie zaniechana. Należy zwrócić uwagę na fakt, że rozwój gospodarki morskiej w regionie determinuje fakt posiadania w województwie dużego potencjału wykwalifikowanych kadr. Obecnie w regionie działa ponad 20 szkół wyższych, publicznych oraz niepublicznych. Do najbardziej znanych i uznanych nie tylko na terenie kraju, ale poza nim należy zaliczyć: Pomorską Akademię Medyczną, Akademię Morską, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Politechnikę Koszalińską, Uniwersytet Szczeciński, Zachodniopomorską Szkołę Biznesu, Wyższa Szkołę Integracji Europejskiej, a także Wyższe Seminarium Duchowne, Wyższą Szkołę Sztuki Użytkowej czy też filię Akademii Muzycznej w Poznaniu (z których zawiązano Akademię Muzyczną). Korzystne uwarunkowania lokalizacyjne regionu przyczyniły się do rozwoju budowanej od lat bazy naukowo-dydaktycznej powiązanej z gospodarką morską. Na terenie województwa w wielu ośrodkach tj. Miasto Szczecin (Akademia Morska, ZUT), Darłowo, Kołobrzeg, Świnoujście kształci się przyszłe kadry żeglugi morskiej i śródlądowej, budując tym samym silne zaplecze kadr gospodarki morskiej. Istotną rolę w tym procesie odgrywa Akademia Morska. Silne strony szkolnictwa morskiego w regionie zachodniopomorskim to: 1. doświadczona i wysokokwalifikowana kadra pracująca w szkolnictwie morskim 2. uznana pozycja uczelni zachodniopomorskich w kraju i na świecie 3. kształcenie na poziomie międzynarodowym wysoki poziom kształcenia zapewnia, że dyplomy polskich uczelni morskich są uznawane poza granicami naszego kraju 4. renoma na świecie polskie uczelnie oraz ich absolwenci nie tylko są rozpoznawalne, ale zdobyły już markę uczelni kształcących specjalistów najwyższej klasy 5. średnie szkolnictwo morskie prawie w całości znajduje się na terenie województwa zachodniopomorskiego, dysponuje większą tradycją i doświadczeniem niż trójmiejskie 6. rybactwo morskie i ochrona środowiska morskiego wykładane są w Polsce tylko w Akademii Rolniczej w Szczecinie 7. nowoczesne wyposażenie laboratoriów i sal wykładowych 8. praktycznie brak konkurencji na lokalnym rynku pracy nie ma zauważalnego zjawiska napływu absolwentów uczelni i szkół spoza regionu lub obcokrajowców 9. dobre zaplecze naukowo-laboratoryjne uczelni i jednostek pływających Analiza innowacyjności gospodarki morskiej zawarta w Regionalnej Strategii Innowacyjności w Województwie Zachodniopomorskim wskazuje, iż gospodarka morska jest jednym z najważniejszych sektorów gospodarczych regionu. Jednocześnie wyniki analizy wskazują, iż sektor ten posiada szczególny potencjał innowacyjnego rozwoju. Gospodarka morska regionu obejmuje różnorodne dziedziny gospodarowania związane z wymianą międzynarodową drogą morską, realizowaną w obszarze działania portu morsko-rzecznego (żegluga morska, przemysł portowy, rybołówstwo morskie, żegluga śródlądowa, administracja morska i śródlądowa, szkolnictwo morskie, działalność naukowo-badawcza itp.). Obecnie analizy wskazują, iż rozwój przedsiębiorstw gospodarki morskiej w województwie wiąże się z wieloma ograniczeniami związanymi z: 1. sytuacją międzynarodową, w tym umiejętnością konkurowania na rynku międzynarodowym 2. brakiem odpowiedniej infrastruktury transportowej, co w przypadku znacznej odległości od morza stawia porty szczecińskie w trudnej sytuacji w stosunku do portu w Berlinie 3. niskimi wynagrodzeniami w stosunku do zagranicznych podmiotów konkurencyjnych, co powoduje stały odpływ wykształconej kadry 4. ograniczoną głębokością morskich torów wodnych w granicach portu (stałe, kosztowne utrzymanie parametrów nawigacyjnych) 5. złymi warunkami geotechnicznymi i innymi. Mając powyższe na uwadze ważnym jest podniesienie konkurencyjności regionu zachodniopomorskiego w zakresie wdrożeń rozwiązań innowacyjnych w gospodarce morskiej. 4
Rolę koordynatowa transferu technologii do gospodarki morskiej chce pełnić Akademia Morska w Szczecinie. W tym celu władze uczelni postanowiły aktywnie uczestniczyć w procesie pozyskiwania środków na badania oraz inwestycje z funduszy unijnych, które po raz kolejny pojawiły się w ramach perspektywy finansowej UE 2007-2013. Niniejsze opracowanie dotyczy czterech kluczowych projektów inwestycyjnych, które obecnie wdraża Akademia Morska w Szczecinie oraz projektu będącego spoiwem łączącym efekty wszystkich przedsięwzięć uczelni, a który w okresie kilku najbliższych lat sprawi, że Akademia aktywnie włączy się w proces transfery technologii ze sfery nauki do sfery przedsiębiorstw branży morskiej. Biblioteka cyfrowa Świat Morskich Publikacji jest projektem realizowanym w ramach Poddziałania 2.3.2 Projekty w zakresie rozwoju zasobów informacyjnych nauki w postaci cyfrowej Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (POIG). Celem projektu jest budowa platformy organizacyjno-technologicznej, służącej udostępnianiu cyfrowych źródeł informacji o charakterze morskim dla środowisk naukowych i gospodarczych w kraju, a pozostających w zbiorach Biblioteki Akademii Morskiej w Szczecinie. Bezpośrednim celem projektu jest utworzenie w ramach funkcjonującej Biblioteki Akademii nowej usługi w postaci biblioteki cyfrowej, służącej szeroko rozumianej społeczności morskiej tj. naukowcom, przedsiębiorcom, administracji publicznej oraz uczniom, studentom i miłośnikom tematyki morskiej. Niezwykle istotnym elementem projektu jest umożliwienie podmiotom gospodarki morskiej korzystania z wiedzy zawartej w bibliotece cyfrowej. Realizacja ww. zadania jest szczególnie istotna ze względu na fakt, iż dotychczas nie przeprowadzono podobnego przedsięwzięcia w skali całego kraju, co skutkuje stosunkowo niewielką dostępnością zbiorów bibliotecznych o charakterze morskim, a także źle wpływa na rozwój współpracy w ramach sfery B+R. Zdiagnozowano, że przedstawiciele nauk morskich, gospodarki (przemysł stoczniowy, porty, armatorzy, różnego rodzaju kooperanci) i administracji publicznej (Urzędy Morskie), nie mając dostępu do zdigitalizowanych form publikacji specjalistycznych, niedostatecznie wykorzystują potencjał badawczy oraz rozwojowy branży morskiej. Realizacja projektu pozwoli na znaczące rozszerzenie oferty w zakresie ilości i jakości prezentowanych zbiorów, a także umożliwi korzystanie z bazy biblioteki nie tylko społeczności lokalnej, ale także zainteresowanym w skali całego kraju. Całą inwestycja realizowana będzie w budynku Biblioteki Akademii Morskiej w Szczecinie, mieszczącego się przy ul. Henryka Pobożnego 11. Przewiduje się, iż w ramach projektu zostaną przeprowadzone następujące główne działania: 1. Zakup i instalacja sprzętu komputerowego 2. Zakup i wdrożenie systemów bibliotecznych 3. Zakup baz danych i wymaganych licencji sieciowych 4. Przygotowanie zbiorów i ich digitalizacja W wyniku przeprowadzonych działań w projekcie procesowi cyfryzacji poddanych zostanie 100% zasobów bibliotecznych Beneficjenta powstałych po 2000 roku. Szacuje się, iż z usług biblioteki cyfrowej w 2015 roku korzystać będzie min. 3000 użytkowników wywodzących się ze środowisk B+R oraz uczniów i studentów szkół morskich. Zapotrzebowanie w kraju na utworzenie takiego podmiotu poparte następującymi argumentami: 1. dostępność zbiorów jedynie w formie tradycyjnej znacząco uszczupla zasięg i oddziaływanie biblioteki, który ogranicza się de facto do środowisk naukowych Szczecina i okolic 2. położenie Szczecina i powiązania gospodarki morskiej z polityką najbliższych sąsiadów: Niemiec, Szwecji, Danii w naturalny sposób wymaga wyjścia naprzeciw oczekiwaniom specjalistów (silne ośrodki naukowe w: Lund, Malmo, Greifswaldzie, czy Stralsundzie) i branży morskiej w tych krajach - projekt będzie więc miał charakter ponadregionalny i międzynarodowy 3. istnieje ewidentny brak komunikacji i powiązań pomiędzy sferą nauki i gospodarki morskiej, co skutkuje bardzo słabym poziomem innowacyjności regionu (zależnego w dużej części od rozwoju portów, czy polityki żeglugowej państwa) 5
4. zauważalny jest brak zainteresowania prowadzenia działalności naukowo-badawczej skierowanej na rozwój wiedzy o gospodarce morskiej przez inne uczelnie w Polsce. Utworzenie biblioteki cyfrowej spowoduje, iż powstała infrastruktura użytkowana będzie zarówno w wymiarze indywidualnym (miłośnicy tematyki morskiej), środowiskowym (uczniowie i studenci szkół morskich, kadra dydaktyczna uczelni), jak i ogólnokrajowym (sektor gospodarki morskiej: stocznie, porty, armatorzy; urzędy morskie; inne szkoły wyższe). W konsekwencji realizacja projektu umożliwi środowisku naukowemu i gospodarczemu w Polsce i na świecie nabycie unikalnej wiedzy z zastosowaniem technologii społeczeństwa informacyjnego. Innowacje i rozwój społeczno-gospodarczy regionu będzie konieczny i możliwy dzięki bliższej współpracy wszystkich środowisk, w tym w szczególności ze sfery B+R. Stąd, budowa biblioteki cyfrowej w ramach Akademii Morskiej w Szczecinie może stać się bardzo ważnym forum wymiany wzajemnych doświadczeń, a także ogniwem skupiającym wysiłek osób nauki i gospodarki na rzecz rozwoju regionu jako silnego ośrodka branży morskiej. Biorąc pod uwagę założenia zrównoważonego rozwoju gospodarki morskiej zakłada się, że w latach 2010-2020 znacząco wzrośnie popyt na dostęp do informacji, pozwalających na tworzenie nowych przedsięwzięć, wykorzystujących wyniki badań naukowych w gospodarce (vide: Strategia Lizbońska). Potencjał wykorzystania infrastruktury biblioteki cyfrowej na rzecz rozwoju nauki i gospodarki jest ogromny, bowiem na terenie kraju nie istnieje żadna instytucja zajmująca się podobnym zakresem prac, co powoduje, iż będzie ona jednostką pionierską w swej dziedzinie. 2 Projektem, poprzez który Akademia Morska w Szczecinie zamierza w nieco inny sposób wspierać sektor gospodarki morskiej, jest projekt będący kontynuacją zakończonego przedsięwzięcia w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (lata 2004-2006), o tytule Centrum Technologii Nawigacyjnych na potrzeby Innowacyjnej Gospodarki Morskiej. Projekt jest realizowany w ramach Działania 2.1 Rozwój ośrodków o wysokim potencjale badawczym Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Celem ogólnym projektu jest wspieranie podmiotów sektora gospodarki morskiej w sposób pośredni i bezpośredni w rozwoju, poprzez tworzenie innowacyjnych rozwiązań możliwych do wykorzystania w ich działalności operacyjnej. Będzie to możliwe dzięki wzrostowi konkurencyjności Akademii Morskiej w Szczecinie, gdzie powstanie infrastruktura badawcza, obejmująca urządzenia i prototypy systemów nawigacyjnych najnowszej generacji (dynamicznego pozycjonowania (DP), antykolizyjne, pilotowe), umożliwiająca prowadzenie innowacyjnych badań w skali co najmniej europejskiej, na rzecz rozwoju bezpieczeństwa nawigacji, techniki i technologii wykorzystywanych w transporcie wodnym. Bezpośrednie efekty projektu będą wynikały z zakupu sprzętu i oprogramowania symulatorów DP z możliwością tworzenia własnych modeli statków i w konsekwencji połączenia w mostek zintegrowany, zakup sprzętu i oprogramowania laboratorium innowacyjnych technologii elektronicznych, zakup sprzętu i oprogramowania laboratorium sieci i mobilnych technologii przesyłu danych nawigacyjnych. Na ich bazie powstaną dwa nowe laboratoria, w których już trakcie realizacji projektu powstaną nowe miejsca pracy. Centrum Technologii Nawigacyjnych zajmować się będzie m.in. projektowaniem i implementacją innowacyjnych systemów nawigacyjnych na jednostkach pływających (pełnomorskich i śródlądowych) w szczególności na promach, identyfikacją i weryfikacją parametrów modeli matematycznych ruchu statku, w tym jednostek dynamicznego pozycjonowania (DP), rozwojem metod jakościowego i ilościowego opisu ruchu statków na akwenach ograniczonych. Do badań prowadzonych w Centrum Technologii Nawigacyjnych wykorzystany będzie symulator manewrowy ruchu statku typu full mission ze zobrazowaniem wizyjnym 270 st. znajdujący się w Centrum Inżynierii Ruchu Morskiego AM oraz dołączony do niego zespół symulatorów systemów dynamicznego pozycjonowania (DP). 2 Studium wykonalności projektu Biblioteka cyfrowa Świat Morskich Publikacji 6
Technologia dynamicznego pozycjonowania jest aktualnie jedną z najszybciej rozwijających się technik kierowania statkiem w znaczący sposób poprawiającą własności manewrowo-nawigacyjne statku i jego bezpieczeństwo. Badania symulacyjne możliwości zastosowania tej technologii na promach morskich, optymalizacji obsługi konsol DP i wizualizacji danych są główną częścią realizowanego projektu. Planowany kierunek rozbudowy infrastruktury badawczej zakładający komplementarna współpracę z infrastrukturą zakupioną wcześniej - jest jej jednym logicznym rozwinięciem w odniesieniu do stanu istniejącego, przy przyjęciu opcji uwzględniającej tendencje w zakresie najnowszych technik kierowania statkiem. Głównym efektem realizacji inwestycji będzie przede wszystkim wzrost konkurencyjności AM jako ośrodka badawczego. Ponadto, wzrośnie prawdopodobieństwo komercjalizacji badań - grupą docelową, której służyć będzie realizacja projektu są porty i eksploatatorzy dróg wodnych, armatorzy, instytucje naukowe, uczelnie, urzędy morskie, właściciele na-brzeży, oficerowie żeglugi morskiej i śródlądowej w ujęciu całej krajowej gospodarki morskiej. Zgodnie z zaleceniami Międzynarodowej Organizacji Morskiej IMO, w której stowarzyszone są kraje UE, prowadzone są stałe badania mające na celu podnoszenie bezpieczeństwa transportu morskiego zarówno pod auspicjami IMO, administracji państw członkowskich, towarzystw klasyfikacyjnych, jak i indywidualnych armatorów- operatorów statków. Wnioski dla administracji polskiej przewidują między innymi kontynuację udziału polskich ekspertów (w tym specjalistów z Akademii Morskiej w Szczecinie) w pracach grup technicznych IMO i IALA oraz projektach Komisji Europejskiej dotyczących wdrażania technologii e-nawigacji, jako nowego przełomowego etapu w rozwoju nawigacji morskiej. E-nawigacja oznacza koncepcję wprowadzenia ujednoliconych zasad pozyskiwania, integracji, wymiany, prezentacji i analizy morskiej informacji nawigacyjnej na pokładzie statku oraz w systemach lądowych za pomocą środków elektronicznych w celu podniesienia bezpieczeństwa transportu morskiego i ochrony środowiska morskiego. Akademia Morska w Szczecinie, dysponując zespołem ponad 20 specjalistów inżynierii ruchu morskiego i urządzeń nawigacyjnych jest już obecnie zaangażowana w realizację celów stawianych przed e-nawigacją i e-maritime, w szczególności poprzez zakończony projekt celowy MNiSW pt. Pilotowy system nawigacyjny (PNS), w rezultacie którego powstały opatentowane prototypy stacjonarnego i przenośnego systemu nawigacyjnego wspomagającego pilota w portach Świnoujście i Ystad oraz realizowany przez konsorcjum Politechniki Gdańskiej, Politechniki Śląskiej, Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych i Akademii Morskiej w Szczecinie projekt badawczy zamawiany MNiSW pt. Zintegrowany system bezpieczeństwa transportu - ZEUS. Zakup aparatury naukowo-badawczej umożliwi Akademii Morskiej w Szczecinie stać się liderem prac nad zastosowaniami innowacyjnych technologii nawigacyjnych w transporcie morskim, będącym fundamentem gospodarki morskiej, nie tylko w Polsce, ale również w Unii Europejskiej i na światowym forum IMO. Poprzez forum IMO przewidziane w ramach projektu CTN prace uzyskają duże znaczenie dla rozwoju międzynarodowej współpracy w zakresie nauki i techniki. 3 Powyższy projekt uznawany jest za przedsięwzięcie inwestycyjne. Projektem badawczym, którego efekty będą wdrażane w podmiotach gospodarki morskiej, jest projekt Budowa Systemu Pilotowo- Dokującego (PNDS) dla zbiornikowców LNG oraz promów morskich. Realizowany jest on w ramach Poddziałania 1.3.1 Wsparcie projektów B+R na rzecz przedsiębiorców realizowanych przez jednostki naukowe Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka (POIG). Celem projektu jest podwyższenie bezpieczeństwa cumowania statków poprzez budowę i wdrożenie innowacyjnego systemu informatyczno-telekomunikacyjnego, który z wykorzystaniem transmisji danych z lądu na statek ułatwi i usprawni proces cumowania. Cele projektu zostaną osiągnięte poprzez opracowanie naukowych metod i założeń do 3 Studium wykonalności projektu Centrum Technologii Nawigacyjnych na potrzeby Innowacyjnej Gospodarki Morskiej 7
budowy systemu pilotowo dokującego PNDS (z ang. Pilot Navigation and Docking System) dla statków manewrujących w polskich portach. System ten będzie funkcjonował samodzielnie lub też może być wykonany jako podsystem istniejącego, zbudowanego przez Akademię Morską w Szczecinie pilotowego systemu nawigacyjnego PNS w latach 2004-2006 w ramach projektu celowego opisywanego powyżej. Weryfikacja działania systemu PNDS zostanie wykonana poprzez budowę funkcjonalnego przedprototypu. System będzie składał się z części lądowej, to jest sensorów laserowych transmitujących pomierzone dane, zbudowanej w strukturze rozproszonej oraz części morskiej, która będzie zaimplementowana na statku. Każdy system pilotowy na statku po dodaniu modułu komunikacji i algorytmu obliczeniowego będzie zdolny do przetwarzania informacji i określania pozycji statku z zakładaną dokładnością. System będzie mógł pracować również z dowolnym urządzeniem przenośnym wyposażonym w moduł obliczeniowy, odbioru, zaimplementowany algorytm obliczający oraz posiadający odpowiedni wyświetlacz. Konieczność budowy systemu PNDS wynika z intensywnie rozwijającej się w ostatnich latach żeglugi promowej oraz budowy nowych stanowisk cumowniczych dla coraz większych statków. Zwiększenie dokładności pozycjonowania statku w rejonie nabrzeża oraz ocena jego parametrów dynamicznych stanowi podstawowy warunek bezpiecznego manewrowania. Systemy obecnie używane nie gwarantują dostatecznej dokładności i niezawodności w różnych warunkach eksploatacyjnych. Przykładem takiego urządzania jest zbudowany przez Akademię Morską w Szczecinie pilotowy system nawigacyjnego (PNS). PNS powstał w latach 2004-2006 i skutecznie zaimplementowany podczas wprowadzania statków przez pilotów w portach Szczecin i Świnoujście oraz na 5-ciu promach morskich. Cechuje się on parametrami skutecznie pozwalającymi na wspomaganie manewrowania statków w każdych warunkach na podejściach do portów, torach wodnych i basenach portowych. Jego dokładność jest jednak niewystarczająca do wspomagania cumowania jednostek w bezpośrednim rejonie nabrzeża, tj. około 100m od niego. Celem projektu jest budowa systemu, który zwiększy tę dokładność dziesięciokrotnie to jest do poziomu 0,1m lub mniejszej. System ten zostanie oparty o lądowe moduły pomiaru prędkości statku, system bezprzewodowej łączności z systemem pilotowym (lub innym na statku) oraz odpowiedni algorytm do określania pozycji i parametrów dynamicznych statku z żądaną dokładnością. Aby maksymalnie poprawić uniwersalność i mobilność systemu pilotowo-dokującego, będzie on oparty na modułach o zamkniętej i rozproszonej architekturze komunikujących się w sposób automatyczny z systemem pilotowym umieszczonym na jednostce. Przeprowadzona w ramach projektu optymalizacja kosztów w stosunku do parametrów systemu pozwoli na uzyskanie bardzo korzystnych parametrów cenowych przyszłego produktu, zwiększy jego konkurencyjność i upowszechni stosowanie. Celem stosowania systemów dokingowych jest zwiększenie bezpieczeństwa cumowania jednostek. Szacuje się, że duża część wypadków nawigacyjnych występuje podczas cumowania jednostek do nabrzeża, co potwierdzają statystyki. Na torze wodnym Świnoujście-Szczecin występuje średnio 3 awarie rocznie (dane z UM w Szczecinie na podstawie statystyk z lat 1999-2005). Straty materialne podczas takiego wypadku są na poziomie 0,1 do 0,5 mln zł (średnio 0,25mln). System dokingowy może według oszacowań ograniczyć liczbę awarii o 30%; tak więc średnioroczne przychody z tytułu zastosowania systemu i zwiększenia bezpieczeństwa mogą wynosić około 0,25mln rocznie. Należy zauważyć, że straty podczas cumowania zbiornikowca LNG, zbiornikowców czy promów są bardzo trudne do oszacowania ilościowego, lecz mogą być katastrofalne i dlatego wspomaganie nawigatora w wykonaniu manewru cumowania na takich statkach jest bardzo istotne. Założenia budowy terminala LNG w Świnoujściu uwzględniają konieczność instalacji systemów wspomagania cumowania. Zakup obecnie istniejących przestarzałych technologii w tym przypadku byłby nieefektywny i niecelowy. Rozwiązania podobnego typu nie są stosowane na świecie i przez to będą konkurencyjne. Zwiększą one potencjał innowacyjny polskich przedsiębiorstw, które takie rozwiązania będą implementować w praktyce. Zakłada się że wyniki projektu po urynkowieniu mogą być przedmiotem wdrożeń o skali międzynarodowej. 8
Kolejnym projektem, nierozerwalnie związanym z zastosowaniem praktycznym w gospodarce morskiej, jest projekt pn. Budowa Centrum Symulacyjnego Terminalu LNG i Symulatora Ładunkowego Statków do przewozu ładunków ciekłych w Akademii Morskiej w Szczecinie. Projekt realizowany jest w ramach Działania 7.1.1 Infrastruktura edukacyjna szkolnictwo wyższe Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013. Należy zdawać sobie sprawę, że jednym z głównych wyzwań dla Polski jest zapewnienie suwerenności energetycznej kraju. W odniesieniu do gazu ziemnego oraz ropy naftowej oznacza to dywersyfikację dostaw. Jednym ze sposobów dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego jest budowa terminali LNG na polskim wybrzeżu. W momencie powstania terminalu LNG w Świnoujściu niezbędne będzie posiadanie wysoko wykwalifikowanego zaplecza kadrowego w zakresie technologii przewozów, załadunku, wyładunku oraz transferu gazów skroplonych. Akademia Morska jest przygotowana do prowadzenia zajęć praktycznych dla swoich studentów, którzy będą mogli podjąć pracę na terminalu LNG w zakresie eksploatacji zarządzania terminalem LNG. Ponadto, uczelnia aby móc kształcić na najwyższym poziomie musi utrzymać przyznaną jej akredytację dotyczącą technologii przewozów gazów ciekłych drogą morską i uprawniającej ją do prowadzenia kształcenia wyższego na poziomie zarządzania. Posiadanie akredytacji uprawnia do przyznawania dyplomów oficerskich po odbyciu określonej ilości rejsów bez konieczności uczęszczania na dodatkowe szkolenia, kursy oraz przystępowania do egzaminów na statkach typu LNG. Efektem projektu będzie uruchomienie specjalistycznej pracowni dydaktycznej w budynku głównym uczelni, wyposażonej w nowoczesne narzędzia dydaktyczne, która umożliwi studentom dostęp do edukacji zgodnej z wymaganiami gospodarki. Przełożenie teorii na praktykę wpłynie na wysoką jakość procesu kształcenia w zakresie kompetencji wymaganych do pracy na terminalu LNG. Zakres projektu obejmuje zakup i uruchomienie w budynku głównym uczelni symulatora terminalu LNG wraz z symulatorem ładunkowym statków do przewozu ładunków ciekłych, jakim jest gaz LNG schłodzony poniżej temperatury wrzenia (LCHS) oraz symulatora łączności umożliwiającego utrzymanie łączności podczas cumowania i obsługi statku przewożącego LNG z terminalem LNG. Projekt ma na celu zapewnienie narzędzi dydaktycznych do kształcenia kadr obsługujących w przyszłości jedną z najbardziej zaawansowanych technologicznie inwestycji zrealizowanych w Polsce jaką jest terminal LNG w Świnoujściu oraz kadr morskich eksploatujących statki typu LNG i obsługujących je w porcie podczas procesu cumowania i odcumowania oraz przyłączenia i odłączenia od terminalu. Przedmiot projektu będzie znacząco oddziaływał na rozwój kapitału ludzkiego w skali całego regionu, kraju oraz poza jego granicami. Cele projektu są nierozerwalnie związane z planami budowy terminalu LNG w Świnoujściu. W kwietniu 2009 r. Sejm przyjął uchwałę w sprawie jego budowy, która zakończona ma zostać najpóźniej na przełomie 2013/2014 r. Budowie terminalu będą towarzyszyć inne inwestycje, m.in. gazociągi przesyłowe oraz magazyny gazu. Inwestycje związane z terminalem będą realizowane przez: Urząd Morski w Szczecinie, Zarząd Portów Morskich Szczecin i Świnoujście, operatora gazociągów przesyłowych Gaz-System oraz spółkę Polskie LNG. Terminal w Świnoujściu ma umożliwić od 2014 roku odbiór ok. 2,5 mld m sześc. gazu LNG rocznie. Głównym problemem gospodarki morskiej województwa zachodniopomorskiego jest brak kadr posiadających odpowiednie kwalifikacje i umiejętności w zakresie transportu drogą wodną ładunków niebezpiecznych. W związku z budową terminalu gazowego LNG w porcie zewnętrznym w Świnoujściu oraz uruchomieniem pracy terminalu LNG konieczne jest wykształcenie i skompletowanie personelu posiadającego unikalne kompetencje, który odpowiedzialny będzie za obsługę i zarządzanie terminalem LNG oraz personelu innych przedsiębiorstw współpracujących z terminalem (piloci, załogi holowników, załogi statków ratowniczych itp.). 9
Aby móc przygotować kadry do obsługi i zarządzania terminalem oraz statków przewożących gaz płynny LNG, potrzebna jest odpowiednia jednostka edukacyjna, która dysponuje specjalistycznym potencjałem merytorycznym i technicznym. Akademia Morska w Szczecinie jest przygotowana merytorycznie do podjęcia zajęć dydaktycznych z tej tematyki, jednak na chwilę obecną nie posiada odpowiednich narzędzi dydaktycznych do prowadzenia zajęć praktycznych - ćwiczeń symulacyjnych, co przekłada się na niską jakość procesu kształcenia w zakresie kompetencji wymaganych do pracy na terminalu LNG. Ponadto, brak specjalistycznej pracowni dydaktycznej, wyposażonej w nowoczesne narzędzia dydaktyczne, ogranicza dostęp studentów do edukacji zgodnej z wymaganiami gospodarki. Brak zajęć praktycznych, wiedza oparta w głównej mierze na teorii nie odpowiadają potrzebom obecnego rynku pracy, a tym samym ograniczają szanse na znalezienie zatrudnienia. 4 Rysunek 1. Symulowane obserwacje przez video kamerę na terminal LNG/LPG Przedsięwzięciem będącym swoistym spoiwem łączącym wszystkie przedsięwzięcia Akademii Morskiej w Szczecinie jest utworzenie Centrum Transferu Technologii Morskich. Celem projektu, realizowanego w ramach środków MNiSW (Kreator Innowacyjności) jest utworzenie wewnętrznej jednostki organizacyjnej uczelni zdolnej z jednej strony do wykorzystania unikalnych umiejętności i kompetencji kadry naukowej Akademii Morskiej w Szczecinie w procesach wytwarzania wyrobów oraz technologii, które mają realne szanse na zastosowanie w gospodarce, a z drugiej strony stymulowania działań innowacyjnych w regionie. Realizacja projektu skupi się na rozwiązaniu poniższych problemów: Akademia Morska w Szczecinie nie posiada uregulowań wewnętrznych dotyczących komercjalizacji wyników badań naukowych, udziału w przychodach z tytułu sprzedaży praw własności intelektualnej oraz zgłoszeń patentowych. Wprowadzenie procedur umożliwi prawidłowy obieg dokumentacji oraz usprawnienie działań związanych w tymi postępowaniami. Aktualnie, jedynie sprawy dotyczące zgłoszeń patentowych prowadzone są w Dziale Nauki na wniosek osób zainteresowanych. Brak wyodrębnionej komórki, która mogłaby przeprowadzić na wniosek zainteresowanego pełną procedurę, stwarza zagrożenie niedopełnienia wymaganych przepisami formalności. Na uczelni dane o patentach gromadzone są w formie papierowej w Dziale Nauki. W związku z tym dostęp do danych jest utrudniony a przeszukiwanie dokumentacji w celu uzyskania jakichkolwiek informacji - czasochłonne. Utrudniona jest również kontrola dopełnienia formalności określonych przepisami prawa np. terminowości wnoszenia opłat za kolejne okresy ochrony. Akademia realizowała w latach 2006 2008 we współpracy z przedsiębiorstwami gospodarki morskiej woj. zachodniopomorskiego m.in. Stocznią Szczecińską Nowa Sp. z o.o. projekt pt: Innowacyjność i współpraca siłą gospodarki morskiej regionu. Celem działań było podniesienie konkurencyjności regionu zachodniopomorskiego w zakresie wdrożeń rozwiązań innowacyjnych w gospodarce morskiej poprzez budowę systemu komunikacji i współpracy 4 Studium wykonalności projektu Budowa Centrum Symulacyjnego Terminalu LNG i Symulatora Ładunkowego Statków do przewozu ładunków ciekłych w Akademii Morskiej w Szczecinie 10
pomiędzy przedsiębiorstwami gospodarki morskiej a jednostkami sfery badawczo rozwojowej oraz instytucjami wsparcia. W ramach projektu stworzono zalążek internetowej bazy danych ofert technologicznych przedsiębiorstw oraz jednostek naukowych i badawczych Pomorza Zachodniego. Brak zaangażowania przedsiębiorstw gospodarki morskiej w rozwój opisanej wyżej bazy oraz niedostateczne środki na promocję tego narzędzia spowodowały, iż nie funkcjonuje ona zgodnie z założeniami. Pojęcie przedsiębiorczości akademickiej obejmuje różne formy podejmowania aktywności gospodarczej przez przedstawicieli środowiska akademickiego tj. pracowników naukowych, doktorantów i studentów różnych specjalności, nakierowane na praktyczne wykorzystanie wiedzy i innowacji. Przedsiębiorczość akademicka przełamuje dość powszechne podejście, że prowadzenie własnej działalności gospodarczej jest sprzeczne z zasadami pracy badawczej, a tym samym nieodpowiednie dla klasycznego naukowca. Rezultatem nowego podejścia jest rozwój modelu uniwersytetu trzeciej generacji, który zakłada poszerzenie dotychczasowych działań statutowych, które obejmują edukację i badania naukowe o aktywne wspieranie przedsiębiorczości. Pojawia się koncepcja uczelni-inkubatora przedsiębiorczości. Już dawno temu zaobserwowano, że wynalazca i przedsiębiorca to z reguły różne osoby i tylko w wyjątkowych przypadkach ich cechy występują łącznie. Większość studentów i pracowników naukowych kierunków pozaekonomicznych koncentruje się na wykorzystaniu technologii przy tworzeniu nowych produktów i usług ignorując z reguły sprawy rynku i finansów. W Akademii Morskiej nie zostały do chwili obecnej opracowane praktyczne modele wspierania przedsiębiorczości akademickiej, składające się z propozycji konkretnych działań, które mogłyby zostać wdrożone przy uwzględnieniu aktualnych realiów prawnych, ekonomicznych i społecznych. W konsekwencji, w uczelni brakuje jednostki, której podstawowym celem byłaby promocja i komercjalizacja rozwiązań technologicznych, technicznych i organizacyjnych opracowanych na uczelni, a także ułatwienie przedsiębiorcom dostępu do zasobów ludzkich Akademii Morskiej w Szczecinie oraz świadczenie proinnowacyjnych usług związanych z transferem wiedzy i technologii do gospodarki morskiej. Powstanie Centrum Transferu Technologii Morskich przyczyni się do wsparcia inicjatywy studentów i pracowników w zakresie podejmowania innowacyjnych przedsięwzięć i promocji przedsiębiorczości oraz stworzy warunki do rozwoju innowacji, do komercjalizacji pomysłów opartych na wiedzy i na nowych technologiach oraz wzmocni potencjał przedsiębiorców. Podstawowe wyzwania, jakie stoją za budową systemu na rzecz przedsiębiorczości akademickiej w Akademii Morskiej w Szczecinie to: Budowanie partnerstwa między sektorem gospodarczym i naukowo-badawczym. Podmioty w systemie będą wzmacniać swoją rolę w procesie budowania długotrwałych relacji partnerskich między sektorem gospodarczym i naukowo-badawczym. Wspieranie procesów komercjalizacji technologii. Podmioty w systemie określą swoją rolę w przygotowaniu i wdrożeniu profesjonalnej obsługi procesów komercjalizacji i technologii. Uwzględnione zostanie zaangażowanie tych wyspecjalizowanych instytucji, które działają na rynku zachodniopomorskim (m.in. seed fund przy Polskiej Fundacji Przedsiębiorczości). Zachęcanie do podejmowania działalności w regionie. Wraz z samorządem terytorialnym uczelnia zamierza określić spójną wizję przekazu informacji oraz prowadzenia działań marketingowych i wizerunkowych gospodarki morskiej. Wysoki poziom elastyczności podmiotów zaangażowanych w systemie. Pierwsze dwie fazy cyklu życia przedsiębiorstw innowacyjnych mogą się okazać niespotykanie krótkie. Młode przedsiębiorstwa technologiczne szybciej się rozwijają, wchodzą w sieci współpracy, zostają wchłonięte przez inne firmy. Wspieranie rozwoju sieci współpracy. Uczelnia zamierza włączyć się w prace nad stworzeniem regionalnego systemu wspierania przedsiębiorczości akademickiej, zdając sobie sprawę z potrzeby współpracy z innymi tego typu ośrodkami w regionie. Bezpieczeństwo. Przedsiębiorczość akademicka jest związana z dużym poziomem ryzyka technologicznego, rynkowego i finansowego. W ramach systemu kluczowe znaczenie będą miały: przewidywalność, klimat zaufania i przejrzystość. 11
Opracowanie racjonalnej strategii finansowej. Przedsiębiorczość akademicka jest przedsięwzięciem wymagającym i ryzykownym. Przygotowany zostanie model biznesu, który pozwoli określić, w jaki sposób poszczególne podmioty w systemie zapewniać będą swoje przychody. Zachowanie spójności pomiędzy działaniami realizowanymi w ramach systemu i dbałość o jednoznaczną komunikację na zewnątrz. Dotyczyć to będzie przede wszystkim tych podmiotów, które odgrywają różne role na różnych płaszczyznach. Dokonanie oceny i monitoring. Monitoring będzie prowadzony na poziomie indywidualnych podmiotów w systemie oraz na poziomie systemu. Opracowane zostaną wskaźniki skuteczności systemu. Projekt przyczyni się do powstania spółek spin-off oraz spin-out, dzięki którym Uczelnia może uzyskać najbardziej dochodową drogę komercjalizacji myśli naukowej. Spółka spin-off to nowe przedsiębiorstwo, które zostało założone przez co najmniej jednego pracownika instytucji naukowej albo studenta bądź absolwenta w celu komercjalizacji innowacyjnych rozwiązań, zwykle zależne w zakresie organizacyjnym, prawnym lub finansowym od danej instytucji. Tymczasem spółka spin-out jest zwykle niezależna od danej instytucji. Powstanie nowej firmy poprzez usamodzielnienie się pracowników instytucji badawczych związane jest często z komercyjnym wykorzystaniem technologii, wiedzy technicznej i umiejętności nabytych na uczelni. Proces ten w znacznej mierze przyczynia się do upowszechnienia się (dyfuzji) nowych technologii w gospodarce. Spółki te stanowią główny nurt przedsiębiorczości akademickiej i jeden z aktywnych mechanizmów komercjalizacji i transferu technologii. Centrum Transferu Technologii Morskich umożliwi prowadzenie pracownikom naukowym i absolwentom działalności gospodarczej przy obniżonych kosztach własnych, szczególnie na starcie oraz zapewni początkującym wsparcie w formie doradztwa prawnego, finansowego i podatkowego. Podejmowanie działalności gospodarczej w ramach ośrodków przedsiębiorczości akademickiej pozwoli zminimalizować ryzyko prawne i finansowe, na które narażeni są przedsiębiorcy w początkowym okresie prowadzenia własnej działalności gospodarczej i daje możliwość skuteczniejszego wypromowania przedsięwzięć. Projekt nie przewiduje utworzenia twardej infrastruktury wspierania przedsiębiorczości studenckiej, w tym także inkubatora przedsiębiorczości. Związane jest to z planami połączenia potencjałów dwóch największych uczelni Pomorza Zachodniego, czyli Uniwersytetu Szczecińskiego oraz Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego, którego jednym z efektów będzie prowadzenie jednego inkubatora przedsiębiorczości. Obie uczelnie wyraziły zainteresowanie przyjmowaniem do inkubacji innowacyjnych przedsiębiorców z Akademii Morskiej w Szczecinie. Ponadto CTTM da początkującym przedsiębiorcom pewną tożsamość. Prestiż ośrodka oraz uczelni pozwoli na budowanie zaufania klientów lub kontrahentów i wzmacnianie własnej wiarygodności na rynku. W przypadku firm prowadzonych przez pracowników naukowych możliwy będzie transfer wizerunku z uczelni na firmę. Ośrodek przedsiębiorczości akademickiej będzie także miejscem, które może sprzyjać budowaniu sieci społecznych kontaktów przedsiębiorstwa lub przedsiębiorcy, a w szczególności sieci efektywnej wymiany informacji i doświadczeń. Podczas realizacji projektu szczególny nacisk będzie kładziony na zainicjowanie szerokiej płaszczyzny kontaktów sfery nauki z gospodarką morską. Obecnie kontakty te są niesformalizowane oraz często realizują się dzięki kontaktom osobistym naukowca oraz przedsiębiorcy. Realizacja projektu usystematyzuje obszar transferu technologii z Uczelni do gospodarki. Umożliwi także podjęcie działań na rzecz pobudzenia kontaktów nauki z przemysłem. Wykorzystanie potencjału intelektualnego polskich ośrodków naukowych stwarza szansę szybkiego rozwoju dla innowacyjnych firm i instytucji i jest podstawą dla prowadzenia działań z zakresu wdrażania nowych technologii. Potencjał ten jest wciąż niewystarczająco wykorzystywany w praktyce polskich firm, zwłaszcza sektora MŚP, a stworzenie CTTM służyć będzie przełamaniu wielu istniejących barier utrudniających transfer idei od ich twórców do praktycznego i komercyjnego wykorzystania. Korzyści gospodarcze i społeczne z aktywizacji przedsiębiorczości akademickiej w dziedzinie gospodarki morskiej będą liczne. CTTM przyczyni się do: 12
szerszego dopływu innowacyjnych rozwiązań do gospodarki morskiej, szczególnie poprzez możliwość powstawania spółek spin-off oraz spin-out, powstania wielu nowych firm technologicznych wytwarzających produkty i usługi o wysokim potencjale i tworzących miejsca pracy dla osób z wykształceniem wyższym, wzrost samozatrudnienia pracowników naukowych (i studentów) wpływający na redukcję bezrobocia oraz zapotrzebowania na takich pracowników w gospodarce morskiej, wzrost konkurencyjności gospodarki morskiej. Wyniki projektu umożliwią waloryzację potencjału naukowo-innowacyjnego w regionie, stworzenie baz danych i rozwijanie sieci kontaktów między światem nauki i gospodarki. 5 Zaprezentowane projekty Akademii Morskiej w Szczecinie łączy chęć łączenia sfery nauki ze sferą biznesu. Dzięki wykorzystaniu funduszy unijnych oraz krajowych na realizację przedsięwzięć, które mają na celu właśnie sieciowanie oraz wdrażanie wyników prac B+R w przemyśle, uczelnia ma szansę stać się wiodącym ośrodkiem tego typu dla gospodarki morskiej w tej części Europy. Konrad Frontczak 5 Dokumentacja aplikacyjna projektu Centrum Transferu Technologii Morskich 13