PRAKTYCZNE ASPEKTY POZYCJONOWANIA WITRYN INTERNETOWYCH MACIEJ ROSZKOWSKI PIOTR TAMULEWICZ Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Streszczenie Artykuł prezentuje techniki pozycjonowania witryn internetowych skupiaj c si na aspekcie praktycznym. W artykule zamieszczono opis indeksacji i wyszukiwania na przykładzie wyszukiwarki Google. Omówione zostały dwa etapy pozycjonowania, jakiemu s poddawane witryny internetowe w celu osi gni cia wysokiej pozycji w wynikach wyszukiwania: pozycjonowanie na etapie budowy witryny internetowej oraz pozycjonowanie podczas cyklu ycia witryny internetowej. Została równie omówiona proponowana strategia pozycjonowania z wykorzystaniem wielu technik pozycjonowania jednocze nie. Słowa kluczowe: SEO, pozycjonowanie, wyszukiwarka internetowa, indeksacja 1. Wprowadzenie Znalezienie potrzebnej informacji w Internecie jest mo liwe za pomoc licznych wyszukiwarek internetowych. Istnieje wiele wyszukiwarek internetowych, z których najpopularniejsz w Polsce i na wiecie jest Google. Według danych statystycznych wyszukiwarka Google posiada 95% udział w rynku wyszukiwarek (dane dla Polski) [4]. Ze wzgl du na swoj siln dominacj równie na wiecie, wszelkie działania zwi zane z pozycjonowaniem witryn internetowych w głównej mierze odnosz si do wyszukiwarki Google. Mechanizmy indeksowania ka dej wyszukiwarki s ci le strze on tajemnic. Na podstawie bada internautów została opracowana architektura wyszukiwarki Google (Rysunek ). Analiza architektury wyszukiwarki Google pozwoli na zdefiniowanie technik, które umo liwiaj modyfikacj generowanych wyników wyszukiwania. Opis do Rysunku 1. Serwer URL dostarcza Paj kowi adres (1). Paj k pobiera stron internetow i pod a po linkach do podstron w tej samej domenie (ang. Deep Crawling) pobieraj c je równie (zagł bianie zwykle dotyczy 2, 3 poziomów) (2). Pobrane pliki zostaj skompresowane i s przechowywane w Magazynie Dokumentów (ang. Store Server) (3), ka demu zbiorowi zostaje nadany unikalny numer ID. Przechowalnia chwilowo przechowuje strony dla Indeksera (4). Sercem wyszukiwarki jest Indekser. Indekser jest odpowiedzialny za indeksowanie danych zawartych w dokumentach. Pobiera dane z przechowalni, dekompresuje je i przetwarza (5), ka dy plik przekształca w rekord (tzw. trafienia, ang. hit), z których ka dy jest zapisywany w cylindrach (6). Ka dy plik zawiera: słowa, ich pozycje w dokumencie i rozmiar fontu. Indekser przetwarza równie wszystkie odno niki wyst puj ce na stronie (pobranej przez paj ka) i zapisuje je do Kotwicy (7). Dane zgromadzone w Kotwicy opisuj sk d i dok d prowadzi odsyłacz, informuj równie o opisie linku, który przy linku wyst pował. Indekser jest odpowiedzialny równie za
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010 239 stworzenie leksykonu słów (słowniku u ytych słów) (8) oraz Doc indeks (spisu indeksowanych dokumentów) (9). ródło: Opracowanie własne. Rysunek 1. Architektura wyszukiwarki internetowej Google Jednym z wa niejszych ogniw w architekturze Google jest Analizator URL (ang. URL Resolver). Pobiera on rekordy z Kotwicy, zmienia adresy wzgl dne na absolutne, nadaje adresom ID i zapisuje to w cylindrach (10). Tworzy równie baz odno ników Links (par numerów: ID linku i ID strony) (11) oraz zapisuje do Doc indeksu przetworzone przez Kotwice dane (12). Sorter sortuje ponownie Cylindry wzgl dem ID (13). W Cylindrach dzi ki działaniu Indeksera i Analizatora URL znajduj si powi zane informacje o ka dej stronie internetowej: o wyst puj cych słowach, ich wielko ci, pozycji w dokumencie, linkach do podstron i do innych stron. U ytkownik ma dost p do Searchera, który generuje odpowied na pytanie u ytkownika przy wykorzystaniu: leksykonu słów, odwrotnego indeksu zapisanego w cylindrach, PageRanku i Doc Indeksu (14). Algorytm PageRank został opracowany przez twórców Google Larry ego Page a i Sergeya Brina w trakcie studiów na Uniwersytecie Stanford. PageRank przypisuje ka dej stronie warto liczbow poprzez analiz struktury powi za (linków) pomi dzy stronami. Link znajduj cy si na stronie A i prowadz cy do strony B jest traktowany jako głosowanie A na stron B. Wyniki wyszukiwania Google prezentuj swoisty konkurs popularno ci. Wysok ocen (PageRank) uzyskuj te strony, które posiadaj najwi cej głosów, jednocze nie ka dy głos ma swoj wag, zale n od tego jak wysok ocen posiada strona głosuj ca. Szczegóły algorytmu s ci le strze on tajemnic, znany jest jedynie ogólny zarys wła ciwego algorytmu.
240 Maciej Roszkowski, Piotr Tamulewicz Praktyczne aspekty pozycjonowania witryn internetowych Warto PageRanku strony A w uproszczeniu mo na wyrazi w postaci poni szego wzoru. PR( B) PR( C) PR( D) PR( A) = (1 d) + d * + + + L( B) L( C) L( D) gdzie: B, C, D,... strony internetowe, na których znajduj si odno niki (linki) do strony A, PR(A) Pagerank strony A, d współczynnik tłumienia (liczba z przedziału od 0 do 1, najcz ciej wykorzystuje si 0,85), L(B) liczba linków do których odsyła strona B. Ju pobie ne spojrzenie na architektur Google, pozwala zauwa y, e mechanizmy zastosowane podczas indeksowania tre ci maj za zadanie nie tylko zebranie tre ci znajduj cych si na stronach internetowych, ale jednocze nie ich analiz pod ró nymi wzgl dami. Bardzo wa ne jest gdzie dane słowa wyst puj w dokumencie: w adresie internetowym, w linkach zewn trznych do strony, w opisie obrazków, w tytule strony, w nagłówku, itd. Dane słowo wyst puj ce w ró nych miejscach ma ró ne znaczenie. Przykładowo słowo wyst puj ce w tytule strony lub adresie strony opisuje znaczenie innych słów, które znajduj si na tej stronie. Natomiast słowo u yte w nagłówku opisuje jedynie słowa wyst puj ce w danym rozdziale. Algorytm prezentowania tre ci przez wyszukiwark internetow udziela natychmiastowej odpowiedzi na zapytanie zadane przez u ytkowników. Natomiast du o wi cej czasu zajmuje indeksowanie tre ci przez wyszukiwark i ich poprawna analiza. 2. Pozycjonowanie Poj cie pozycjonowania (ang. SEO, Search Engine Optimization) jest cz sto u ywane w kontek cie witryn internetowych. Mianem pozycjonowania okre la si zbiór ró nego rodzaju czynno ci, których celem jest zapewnienie danej witrynie jak najwy szej pozycji w wynikach wyszukiwania. Mo na wydzieli dwa etapy pozycjonowania, jakiemu s poddawane witryny internetowe w celu osi gni cia wysokiej pozycji w wynikach wyszukiwania: pozycjonowanie na etapie budowy witryny internetowej, pozycjonowanie podczas cyklu ycia witryny internetowej. 2.1. Pozycjonowanie na etapie budowy witryny internetowej Podczas budowy witryny internetowej nale y zadba o jej wła ciw konstrukcj, która w łatwy sposób umo liwi poprawne zaindeksowanie przez paj ka wyszukiwarki cało ci witryny internetowej oraz przypisanie jej wła ciwych słów kluczowych. Techniki pozycjonowania na etapie budowy opieraj si o wiedz posiadan w wyniku analizy architektury Google. Główn przesłank przy budowaniu strony powinny by słowa kluczowe, które s zapisywane przez paj ka podczas odwiedzin witryny. Indekser zapisuje do cylindrów informacj o znalezionych słowach, jak równie stara si wychwyci wa no słów poprzez: zapis ich pozycji w dokumencie i zapis rozmiaru u ytych fontów. Dane zgromadzone w Kotwicy zawieraj informacje zwi zane z linkami (adresami internetowymi). Na tej podstawie jeste my w stanie ustali jakiej informacji ten link dotyczył oraz sk d i dok d prowadził.
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010 241 Czynno ci, na które powinno si szczególnie zwróci uwag to: wła ciwy dobór słów kluczowych, poprawna kompozycja tre ci, poprawne u ycie znaczników, tagów i atrybutów, wła ciwe linkowanie, prawidłowy dobór adresu internetowego. Słowa kluczowe powinny opisywa zakres działalno ci, której witryna dotyczy. Słowa kluczowe mog charakteryzowa : oferowane produkty lub usługi, miejsce działalno ci, klienta ko cowego, itd. Nie powinno si stosowa strategii wywindowania danego słowa kluczowego w wyszukiwarce, bo mo e to by strategia zbyt kosztowna w stosunku do uzyskanych rezultatów. Lepszym podej ciem jest znalezienie fraz niszowych, które mniejszym nakładem rodków pozwol osi gn wysok pozycj w wyszukiwarce. Bardzo przydatnymi narz dziami w tym zakresie s : narz dzie propozycji słów kluczowych [[7]] oraz statystyki wyszukiwarki [[5]]. Poprawnie skomponowana tre strony internetowej powinna zawiera słowa kluczowe, odpowiednio wkomponowane w cało witryny (najlepiej równomiernie rozło one). Du e skupiska słów kluczowych upchanych przez webmastera s traktowane jako strony spamowe i ignorowane podczas przydzielania oceny przez wyszukiwark. W tytule strony, w tre ci strony, jak równie na pocz tku akapitów powinno si przynajmniej raz u y słowa kluczowego. Zamiennie mo na u ywa równie synonimów słowa kluczowego. Słowa kluczowe mog by wyró nione poprzez zastosowanie wytłuszczenia, pochylenia, podkre lenia lub w inny sposób, jednak e nale y to czyni rozwa nie. Wyró nienie wszystkich słów kluczowych na stronie mo e skutkowa zł ocen wystawion przez wyszukiwark. Poprawne u ycie znaczników, tagów i atrybutów wpływa na poprawn interpretacj tekstu, której znacznik i tag dotyczy. Znaczniki <H1>, <H2>,, <H6> opisuj tytuły działów, sekcji i podsekcji. Tekst obj ty takim znacznikiem opisuje poruszane tre ci w wyst puj cym ni ej tek- cie. Nale y pami ta jednak, eby nie nadu ywa tych znaczników, co mo e by przyczyn ukarania podczas oceny strony. Znacznik <TITLE> umo liwia nadanie stronie tytułu. Wa ne jest, aby wszystkie słowa kluczowe u yte w tytule, znalazły si równie w tre ci strony (pomi dzy znacznikami <BODY>). Przy opisie obrazków warto korzysta z atrybutu <ALT>, który opisuje zał czany obrazek. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w opisie umie ci słowa kluczowe. Wła ciwe linkowanie przekłada si bezpo rednio na uzyskanie wy szej oceny przez wyszukiwark. Rozró nia si trzy rodzaje linkowania: ze ródeł zewn trznych, wewn trzne i wychodz ce. Linkowanie zewn trzne to wskazania na pozycjonowan stron z innych stron. Im wi cej takich wskaza i im wy ej s to ocenione strony, tym wy sz ocen uzyskuje pozycjonowana strona. Nagły i du y przyrost linków ze ródeł zewn trznych mo e by potraktowany przez wyszukiwark jako działanie sztuczne i wpłyn na ko cow ocen strony. Linkowanie wewn trzne tworzy map strony. Paj k wyszukiwarki mo e dzi ki takiej mapie zaindeksowa cał zawarto danej witryny. Dodatkowo w opisie danego artykułu na stronie internetowej wprowadza si jawnie prezentowane tagi tematyczne, które odsyłaj do innych artykułów po wi conych podobnym zagadnieniom i posiadaj cych takie same tagi tematyczne. U ycie tagów tematycznych wpływa na dobr organizacj tre ci, przyczynia si równie do wydłu enia przez u ytkowników pobytu na stronie. Linkowanie wychodz ce to wskazanie przez pozycjonowan stron innych stron. Strona musi posiada linki wychodz ce, ich brak jest nienaturalny. Linki wychodz ce powinny wskazywa na strony o podobnej tematyce (nie koniecznie na strony konkurencji). Warto równie pami ta, aby nie linkowa do stron o złej reputacji, które posiadaj nisk ocen (ze
242 Maciej Roszkowski, Piotr Tamulewicz Praktyczne aspekty pozycjonowania witryn internetowych wzgl du na prezentowan zawarto ). Wskazanie na takie złe towarzystwo wpływa negatywnie na ocen pozycjonowanej witryny. Prawidłowo dobrany adres internetowy powinna cechowa prostota, jednocze nie adres powinien ci le opisywa dan witryn internetow słowami kluczowymi. Słowa kluczowe powinny by u yte w nazwie domeny lub subdomeny. Cz sto si zdarza, e najbardziej atrakcyjne adresy zostały zaj te. W takim przypadku mo na wyszuka fraz niszowych lub doda do zaj tego słowa kluczowego przedrostek lub ko cówk. Istnieje równie mo liwo u ycia haseł kluczowych w samych adresach stron internetowych, dzi ki czemu adres strony oddaje jej tre i jest jednocze nie przyjazny dla u ytkownika. Tworzenie przyjaznych adresów stron jest mo liwe przy zastosowaniu modułu mod rewrite. Polskie znaki (ogonki) w adresach internetowych s zamieniane na ich posta bezogonkow. 2.1. Pozycjonowanie podczas cyklu ycia witryny internetowej Istnieje szereg czynno ci, które umo liwiaj pozycjonowanie w czasie cyklu ycia witryny internetowej. Wszystkie te techniki wynikaj z architektury Google. Analizator URL zapisuje adres strony do Doc indeksu, a nast pnie adres ten podawany jest do Serwera URL, który z kolei dostarcza paj kowi wyszukiwarki adres do zaindeksowania. W wyniku tej operacji paj k odwiedza adres strony A, który to adres został zamieszczony w postaci linku na stronie B. Techniki pozycjonowania podczas cyklu ycia witryny internetowej opieraj si o schemat linkowania witryn do siebie, czyli głosowania jednej witryny na drug. Najcz ciej korzysta si z nast puj cych technik pozycjonowania: uczestniczenie w systemach wymiany linków, rejestracja w katalogach stron, wykorzystanie katalogu Presell Page, tworzenie własnych forów dyskusyjnych, tworzenie własnych stron tematycznych, tworzenie własnych blogów tematycznych. System wymiany linków jest programem skierowanym do wła cicieli witryn [[1]]. Ka dy wła ciciel umieszcza na swojej stronie kod, który jest odpowiedzialny za wy wietlanie linków do stron innych uczestników programu. Na podstawie ilo ci podstron posiadaj cych kod wy wietlaj cy linki oraz PageRanku ka dej strony s naliczane punkty. Wi ksza liczba punktów skutkuje wi ksz liczb wy wietle linków wła ciciela na stronach innych uczestników programu. Im wi cej uczestników takiego programu, tym wi ksza moc oddziaływania na pozycj danej witryny. Obecnie najbardziej efektywnym i najkorzystniejszym systemem wymiany linków jest E-WebLink.com. Katalog stron zawiera spis witryn internetowych posegregowanych w kategorie tematyczne. Spis jest tworzony i utrzymywany r cznie, najcz ciej przez edytorów wolontariuszy. Aby dana strona została zaindeksowana w katalogu stron musi spełnia szereg kryteriów, z czego cz warunków nie jest jawna. cisła selekcja ma przekłada si na jako katalogu. Katalogów jest bardzo du o, ich spis jest dost pny pod adresem www.spiskatalogow.info. Jednym z najlepszych katalogów jest dmoz.org. Katalog Presell Page jest zbiorem tematycznych artykułów zawieraj cych odno niki do pozycjonowanej strony. Katalog Presell Page wyewoluował z katalogu stron, gdy poza linkiem do pozycjonowanej strony i opisem linku, w katalogu Presell Page dodatkowo znajduje si tematycz-
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010 243 ny artykuł. Katalogi Presell Pages działaj na ró nych platformach CMS (najcz ciej stosuje si Wordpress). Mo na dodawa artykuły z opisem linków do obcych katalogów lub korzysta z własnego katalogu Presell Page. Przy wyborze konkretnego katalogu Presell Page powinno si kierowa jego jako ci i zbli on tematyk. Forum dyskusyjne słu y wymianie informacji i pogl dów mi dzy osobami o podobnych zainteresowaniach. Do budowy forum najcz ciej wykorzystuje si skrypty phpbb, Ultimate Forum PHP. Zało enie forum i napisanie kilku ciekawych postów (powi zanych z tematyk pozycjonowanej witryny i zawieraj cych link do tej witryny) mo e skutkowa zgromadzeniem aktywnych u ytkowników, co b dzie miało wpływ na pozycj witryny. Strona tematyczna to witryna po wi cona danemu problemowi, podejmuj ca dany temat ci- le zwi zany z pozycjonowan witryn. Strony tematyczne zawieraj wiele podstron i s pisane najcz ciej w j zyku HTML. Najcz ciej pod artykułem jest mo liwo komentowania. Tre tematyczna jest cz sto uaktualniana. Blog tematyczny jest form ekspresji internautów, w postaci chronologicznych wpisów dokonywanych na stronie internetowej. Najcz ciej korzysta si z darmowych platform dost pnych dla wszystkich u ytkowników. Blog powinien by zwi zany tematycznie z pozycjonowan witryn i powinien by cz sto uaktualniany. 3. Strategia pozycjonowania Proces pozycjonowania nie jest jedynie zbiorem jednorazowo wypełnianych czynno ci wykonywanych na etapie budowy witryny internetowej, lecz jest ci le zwi zany z cyklem ycia danej witryny [[2]] i musi opiera si na przemy lanej strategii. Stał i wysok pozycj w wynikach wyszukiwania mo na uzyska stosuj c wy ej wymienione czynno ci w sposób zorganizowany. Istnieje bardzo wiele teorii na temat sposobu zorganizowania czynno ci umo liwiaj cych pozycjonowanie witryny internetowej. Najcz ciej korzysta si z mało skomplikowanych rozwi za (Rysunek 2). Rysunek 2. Schemat linkowania wykorzystuj cy system wymiany linków i katalogi Presell Pages ródło: [3]. U yty schemat linkowania wykorzystuje pojedynczy system wymiany linków i trzy katalogi Presell Pages. Istnieje oczywi cie mo liwo wykorzystania wi kszej liczby systemów wymiany linków.
244 Maciej Roszkowski, Piotr Tamulewicz Praktyczne aspekty pozycjonowania witryn internetowych Nale y pami ta o tym, eby dodawanie kolejnych katalogów lub te systemów wymiany linków wykonywa stopniowo ( eby unikn mo liwych kar). Pokazany schemat jest jedynie przykładowym i ma uzmysłowi ide powi za pomi dzy poszczególnymi mechanizmami pozycjonowania. Ka dy z wykorzystanych katalogów Presell Pages i systemów wymiany linków wskazuj na pozycjonowan witryn. Katalogi i system wymiany linków wskazuj na siebie, ale powi zania pomi dzy nimi nie s bezpo rednie. Wzajemne wskazania witryn do siebie, mog by traktowane przez Google jako nielegalne techniki pozycjonowania (tzw. farmy linków lub spam) i mog skutkowa ukaraniem pozycjonowanej witryny internetowej. Schemat linkowania mo na oczywi cie rozszerza. Przykładowo schemat linkowania mo na rozszerzy o dodatkowe wykorzystanie własnych blogów tematycznych. Ten model (Rysunek ) dosy zasadniczo ró ni si od poprzedniego (Rysunek ). Nie wszystkie strony bezpo rednio linkuj do pozycjonowanej strony. Niektóre w subtelny sposób (za po rednictwem innych stron) wskazuj na pozycjonowan stron. Czasami wskazuj bezpo rednio na siebie, ale nigdy nie jest to wskazanie zwrotne (co mo e skutkowa nało eniem kary przez Google). Algorytm wyszukiwarek mo e wykry sztuczny sposób linkowania pomi dzy stronami i praca wło ona w stworzony system mo e pój na marne. Rysunek 3. Przykładowy schemat linkowania z wykorzystaniem katalogów Presell Pages, systemu wymiany linków i blogów tematycznych ródło: [6]. Trudno ci le sprecyzowa, jak powinna wygl da optymalna strategia pozycjonowania witryn internetowych. W ka dym przypadku jest to spraw indywidualna. Proponowana strategia opiera si przede wszystkim na badaniach metod prób i bł dów. Jednak e ze wzgl du na swój aspekt praktyczny i sprawdzone wdro enia, schemat ten wart jest zaprezentowania. W przedstawianym schemacie linkowania zastosowano wszystkie wymienione powy ej techniki jednocze nie (Rysunek ). Jest to rozwi zanie autorskie zastosowane przez Piotra Tamulewicza [[3]] przy pozycjonowaniu witryny X. Najwa niejszym elementem w tym zaawansowanym schemacie linkowania odgrywa system wymiany linkami, co mo na zaobserwowa po ilo ci wskaza z tego elementu do innych elementów schematu. Drugim wa nym elementem schematu s katalogi stron. Nie wskazuj one bezpo rednio na pozycjonowan witryn, tylko po rednio przez strony tematyczne, katalog Presell
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010 245 Page i kolejn stron tematyczn. Bezpo rednie linkowanie nie byłoby tak silne, jak wykorzystane kumulowania si ostatecznego wskazania poprzez przej cie poszczególnych elementów. Linkowanie do stron tematycznych ma symulowa naturalny wzrost ilo ci artykułów na witrynach tematycznych, wskazuj cych jako ródło katalogi Presell Pages, które z kolei wskazuj na kolejne witryny tematyczne, które to wskazuj na pozycjonowan stron. Pozostałe wykorzystane techniki pozycjonowania, dodatkowo wzmacniaj ko cowy efekt. Rysunek 4. Zaawansowany schemat linkowania z wykorzystaniem du ej liczby technik pozycjonowania podczas cyklu ycia witryny internetowej. ródło: [3]. Pozycjonowanie witryny X, w cało ci po wi conej tematyce senników, rozpocz ło si w połowie 2005 roku. Na samym pocz tku schemat pozycjonowania był dosy uproszczony, nie wykorzystywał systemu wymiany linkami, ani katalogów Presell Pages. Rysunek przedstawia ko cowy schemat linkowania, który umo liwił uzyskanie przez witryn X pierwszego miejsca na
246 Maciej Roszkowski, Piotr Tamulewicz Praktyczne aspekty pozycjonowania witryn internetowych pocz tku 2007 roku (po wpisaniu w wyszukiwarce słowa sennik ). W tym czasie liczba unikalnych wizyt wynosiła około 8 10 tysi cy dziennie, co zwi kszyło znacznie przychody z tytułu uczestnictwa w programie partnerskim Google AdSense do około 10$ dziennie. Schemat linkowania powstał głównie poprzez metod prób i bł dów, a droga na szczyt listy wyników w wyszukiwarce Google była dosy długa. Pozycjonowanie miało mie znamiona naturalno ci, dlatego te było dokonywane małymi kroczkami, poprzez drobne zmiany schematu linkowania. 3. Podsumowanie W miar rozwoju Internetu i zwi kszaj cej si liczby witryn internetowych, coraz wi kszej liczbie firm zale y na tym eby znale si na pocz tku wyników wyszukiwania. Z pomoc przychodz ró nego rodzaju mechanizmy pozycjonowania, które symuluj naturalne sposoby zdobywania popularno ci. Pozycjonowanie witryn internetowych jest młod dziedzin wiedzy, która nie posiada gł bokich korzeni. Istnieje bardzo mało opracowa, które s w stanie przybli y mechanizmy pozycjonowania. Dodatkowym utrudnieniem jest ci gła zmiana technik pozycjonowania, wraz ze zmian algorytmów wyszukiwania i indeksacji. Pozycjonowanie cieszy si i b dzie si cieszy du ym powodzeniem, przede wszystkim ze wzgl du na fakt niskich kosztów w porównaniu do tradycyjnej reklamy, a jednocze nie du ej sfery oddziaływania ze wzgl du na ci gle rosn c rzesz u ytkowników Internetu. [1] Kobis P., Marketing z Google Jak wej na pierwsz pozycj, techniki pozycjonowania a spam, PWN, Warszawa 2007. [2] Olszak C.M. (red.), Ziemba E. (red.), Strategie i modele gospodarki elektronicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. [3] Tamulewicz P., Pozycjonowanie stron internetowych w serwisach dynamicznych, Praca dyplomowa, Wydział Informatyki ZUT, Szczecin 2009. [4] ródło internetowe. http://ranking.pl/pl/rankings/search-engines-domains.html. Stan na listopad 2009. [5] ródło internetowe. http://www.google.com/insights/search/. Narz dzie Google Statystyki wyszukiwarki. Stan na listopad 2009. [6] ródło internetowe. http://www.internetmaker.pl/artykul/4380,1,zaplecze_ pozycjonera.html. Stan na listopad 2009. [7] ródło internetowe. https://adwords.google.pl/select/keywordtoolexternal. Narz dzie propozycji słów kluczowych (ang. Google Keywords Tool). Stan na listopad 2009.
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZ DZANIA WIEDZ Seria: Studia i Materiały, nr 28, 2010 247 PRACTICAL ASPECTS OF WEBSITES' POSITIONING Summary The article presents techniques of websites' positioning focusing on the practical aspects. Positioning aim is to put a particular website on the high position during a searching process. There is described an indexing and searching on the example of Google search engine. Authors characterize two stages of websites' positioning first during a website building and second during website life. There is also described a strategy using many techniques of positioning at the same time. Keywords: SEO, positioning, search engine, indexing Maciej Roszkowski Wydział Informatyki Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny ul. ołnierska 49, 71-410 Szczecin maciaszczyk@wp.pl Piotr Tamulewicz Absolwent Wydział Informatyki Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny