W 2008 roku limit tej ulgi został podniesiony, przez co możemy odliczyć 1173,70 zł na każde dziecko. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: UPIT) uprawnia do szeregu ulg obniżających nasze zobowiązania podatkowe wobec fiskusa. Ulga prorodzinna, zwana też ulgą na dzieci, to obecnie najkorzystniejsza ulga podatkowa. Na początku 2007 roku ustawą z dnia 5 września 2007 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2007r. Nr 191, poz. 1361) rząd w ramach polityki prorodzinnej wprowadził do naszego systemu podatkowego ulgę prorodzinną. W pierwotnej propozycji limit odpisu miał wynosić 150 zł rocznie na dziecko, co nie stanowiło zbytniej zachęty dla przyszłych rodziców. Przedwczesne wybory zmobilizowały jednak rząd i w końcowym efekcie limit ulgi wyniósł 1145,08 zł. Zatem w rozliczeniu za 2007 rok z ulgi skorzystało ok. 4 mln rodziców, którzy łącznie wychowywali 6 mln dzieci, odliczając ponad 5,4 mld zł. W 2008 roku limit ulgi został podniesiony, przez co możemy odliczyć 1173,70 zł na każde dziecko. W praktyce oznacza to, że dla dwójki dzieci ulga wyniesie 2347,40 zł, a dla trójki 3521,10 zł. Pod warunkiem, że w poprzednim roku tyle podatku zapłaciliśmy, tj. w przybliżeniu nasze zarobki miesięczne wyniosły około 3100 zł brutto miesięcznie w przypadku dwójki dzieci. Ulga na dzieci pomniejsza podatek dochodowy, lecz dopiero po uprzednim pomniejszeniu go o składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Taka konstrukcja sprawia, że duża część podatników z ulgi nie skorzysta bądź skorzysta z niej tylko w części. Ulga przysługuje osobom wychowującym dzieci własne lub przysposobione, opodatkowanym 1 / 5
na zasadach ogólnych, tj. wg skali podatkowej. Ulga nie przysługuje podatnikom, którzy wybrali opodatkowanie podatkiem liniowym, ani przedsiębiorcom opłacającym podatek zryczałtowany lub według karty podatkowej oraz rolnikom, którzy nie płacą PIT. Ulga przysługuje na każde dziecko, pod warunkiem, że: - jest to dziecko małoletnie, czyli nie ukończyło 18 roku życia, - ma ono nie więcej niż 25 lat, jeśli uczy się lub studiuje (w Polsce lub zagranicą), - bez względu na wiek, jeśli otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny, Ponadto w roku podatkowym 2008 dzieci te nie uzyskały dochodów za wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów nie powodujących obowiązku uiszczenia podatku (tj. w 2008 r. kwoty dochodu 3.091,00 zł). Należy pamiętać, że istnieje katalog dochodów nie objętych obowiązkiem podatkowym. W rozliczeniu za 2008 rok można skorzystać z ulgi na dzieci, które uzyskały: - dochody opodatkowane podatkiem: liniowym, zryczałtowanym od przychodów ewidencjonowanych lub tonażowym (wysokość dochodów z tego rodzaju działalności nie jest ograniczona żadnym limitem), - przychody z kapitałów pieniężnych określone w art. 30a UPIT, - inne przychody opodatkowane w sposób zryczałtowany, np. wygrane w konkursach, grach losowych. Ulga na dzieci prowadzące firmy opodatkowane liniowo lub ryczałtem jest jednak tylko jednorocznym przywilejem. Jest to niedopatrzenie ustawodawcy związane z wprowadzeniem przepisów przejściowych do zmian w UPIT z datą wcześniejszą. Od rozliczeń za 2009 rok prawo do ulgi w takich przypadkach jest już wyraźnie wyłączone. 2 / 5
Ulga przysługuje tym rodzicom, którzy wychowywali dzieci w roku podatkowym, czyli wystarczy miesiąc, a nawet dzień, aby skorzystać z preferencyjnego odliczenia. Jeśli dziecko urodziło się w trakcie roku podatkowego, lub skończyło studia, bądź też osiągnęło wiek 25 lat w trakcie roku, ulga nie jest ograniczana, przysługuje w pełnej wysokości. Ulgę prorodzinną w zeznaniu za 2008 rok mogą uwzględnić oboje rodzice wychowujący w roku podatkowym własne lub przysposobione dzieci, bez względu na to, czy są małżeństwem. Tak więc osoby pozostające w konkubinacie lub po rozwodzie orzeczonym również mogą skorzystać z ulgi. Rodzicom rozliczającym się łącznie przysługuje jeden wspólny limit ulgi na każde dziecko. Natomiast jeżeli rozliczają się oddzielnie z limitu, mogą skorzystać oboje w odpowiedniej proporcji, np. gdy podatek jednego z nich odprowadzony w ciągu roku będzie mniejszy niż kwota przysługującej ulgi, wtedy drugi rodzic rozlicza proporcjonalnie pozostałą część ulgi. Jeśli rodzice są po orzeczonym rozwodzie lub w separacji, ulgę na dziecko może odliczyć ten rodzic, u którego dziecko faktycznie zamieszkuje. Jeśli jednak dziecko mieszka przez część roku podatkowego u jednego z rodziców, a przez drugą u drugiego, każdy z rodziców ma prawo odliczyć jedną dwunastą część ulgi za każdy miesiąc w roku, w którym dziecko u niego zamieszkiwało. 3 / 5
Osoby samotnie wychowujące dzieci również mają prawo do skorzystania z ulgi. Przepisy UPIT określają, iż osobą samotnie wychowującą dziecko jest m.in. osoba rozwiedziona (rodzic albo opiekun prawny). Aby uzyskać status osoby samotnie wychowującej dziecko nie trzeba pozostawać w tym stanie przez pełny rok podatkowy jak to jest w przypadku małżeństwa. Wystarczy, że podatnik przez jeden dzień w roku spełnia warunki konieczne do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia. W przypadku osób rozwiedzionych, których rozwody zostały orzeczone pod koniec roku, dopiero po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu o rozwodzie dana osoba uzyskuje status osoby samotnie wychowującej dziecko. Nie wystarczy jednak posiadać władzę rodzicielską, należy faktycznie sprawować opiekę nad dzieckiem. Dlatego osoba samotnie wychowująca dzieci, aby skorzystać z preferencji musi sprawować bezpośrednią opiekę nad dzieckiem. Zawarcie przez dziecko związku małżeńskiego, w którym pozostawało cały rok podatkowy wyłącza uprawnienie jego rodziców do skorzystania z ulgi prorodzinnej. Trudno bowiem w takim przypadku mówić o wychowywaniu dziecka przez rodziców. Natomiast rodzice, których dzieci zawarły małżeństwo w trakcie 2008 roku mogą odliczyć całą ulgę w rozliczeniu za 2008 rok. Przepisy ustawy o PIT nie wymagają, aby warunek wychowywania dziecka spełniany był przez cały rok podatkowy. Ulga na dzieci nie odbiera prawa do skorzystania z rozliczenia za pośrednictwem zakładu pracy pod warunkiem, że podatnik poinformował do 10 stycznia o tym swojego pracodawcę na formularzu PIT-12. Dla skorzystania z ulgi niezbędne są dokumenty dowodzące posiadanie dzieci, np. odpisy aktu urodzenia, wyroki sądów w sprawach adopcyjnych. Małżonkowie, wobec których orzeczono rozwód lub separację powinni dodatkowo posiadać orzeczenie sądu w tej sprawie. Co prawda ustawa wprost nie określa, jakimi dokumentami należy potwierdzić zamieszczone w rozliczeniu dane, to należy jednak być przygotowanym na taką ewentualność w razie wezwania. Jeżeli dziecko przebywa u obojga rodziców na zmianę" - warto zawrzeć porozumienie albo spisać 4 / 5
protokół potwierdzający odpowiednio, u kogo dziecko będzie przebywać w roku nadchodzącym, albo u kogo dziecko przebywało w roku minionym. Ulgę na dzieci wykazujemy w załączniku PIT/O do zeznań podatkowych PIT-36, PIT-37, PIT-28. Założeniem ustawodawcy przy wprowadzaniu ulgi prorodzinnej było wprowadzenie w tej formie finansowego wsparcia dla podatników posiadających i wychowujących dzieci. Wsparcie to miało być skierowane do osób o średnich i niskich zarobkach. Natomiast wysokość ulgi i jej konstrukcja sprawiła, że z ulgi, która miała przede wszystkim pomóc rodzinom o niższych dochodach, korzystają głównie te średnio zamożne i zamożne. 5 / 5