Nowe przepisy w istotny sposób modyfikują zasady i wysokość odliczenia ulgi z tytułu wychowania dzieci. Przede wszystkim zmianie uległa jej kwota.

Transkrypt

1 Nowe przepisy w istotny sposób modyfikują zasady i wysokość odliczenia ulgi z tytułu wychowania dzieci. Przede wszystkim zmianie uległa jej kwota. System podatkowy w Polsce spełnia szereg funkcji. Poza klasycznymi - jak np. dostarczanie dochodów budżetowi centralnemu lub jednostkom samorządu lokalnego, ustawodawca wykorzystuje przepisy podatkowe do realizacji innych, pozafiskalnych celów. Jednym z nich są odliczenia, które powinny prowadzić do zwiększenia przyrostu naturalnego w naszym kraju. Przykładem jest popularnie określana tzw. ulga na dzieci. Osoby uprawnione Ulgę na dziecko rozliczają małżonkowie pozostający w związku małżeńskim. Kwotą odliczenia mogą pomniejszyć kwotę podatku do zapłaty w częściach równych lub w dowolnej proporcji przez nich ustalonej. W sytuacji, gdy w tym samym miesiącu kalendarzowym w stosunku do dziecka wykonywana jest władza, pełniona funkcja lub sprawowana opieka, każdemu z podatników (rodziców) przysługuje odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 kwoty miesięcznej ulgi za każdy dzień. Oznacza to, że dzienne rozliczenie ulgi przysługuje tylko tym podatnikom, którzy nie pozostają w związku małżeńskim. Należy podkreślić, iż przesłanki ustawowe nie dotyczą faktycznego sprawowania pieczy nad dzieckiem, ale wykonywania władzy rodzicielskiej, pełnienia funkcji lub sprawowania opieki w znaczeniu prawnym. 1 / 5

2 Nowelizacja, które weszła w życie 1. stycznia 2009 r. rozszerzyła prawo do odliczenia ulgi na opiekunów prawnych, pod warunkiem, że dziecko z nimi zamieszkiwało lub na osobę sprawującą opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą. Ponadto odliczenie może nastąpić w sytuacji, gdy podatnik utrzymuje pełnoletnie dzieci: - bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną, - do ukończenia 25. roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe, obowiązujących w państwie innym niż Polska, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach ogólnych lub z odpłatnego zbycia instrumentów finansowych w łącznej wysokości przekraczającej kwotę, która nie wymaga zapłaty podatku, z wyjątkiem renty rodzinnej. Kwota ulgi Nowe przepisy w istotny sposób modyfikują zasady i wysokość odliczenia ulgi z tytułu wychowania dzieci. Przede wszystkim zmianie uległa jej kwota. Obecnie ustawodawca wprowadza złożoną formułę jej obliczenia, gdyż dotyczy ona okresów miesięcznych, w których podatnik wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję albo sprawował opiekę na dzieckiem. Kwota miesięcznej ulgi wynosi 1/6 kwoty obniżającej podatek w pierwszej skali podatkowej. W 2009 r. jest to 92,67 zł. Oznacza to, że za 2007 r. podatnik mógł w rozliczeniu rocznym, składanym do końca kwietnia 2008 r., odliczyć kwotę 1 145,08 zł na każde dziecko. Za 2008 r. odliczy w deklaracji składanej do końca kwietnia 2009 r. kwotę 1 173,80 zł, natomiast przy rozliczeniu za 2009 r. w deklaracji rocznej składanej do końca kwietnia 2010 r. podatnik maksymalnie może odliczyć kwotę 1 112,04 zł. Wszystkie te kwoty dotyczą jednego dziecka. 2 / 5

3 Wprowadzone zmiany dotyczące ulgi doprowadziły do powstania swoistej luki prawnej. Wynika ona z różnego terminu wejścia w życie przepisów, które uprawniają do naliczenia ulgi. Treść znowelizowanego art. 6. ust. 4. Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Pdof) dotyczy rozliczenia dochodów za 2008 r. i (wprowadzając górny limit dochodów uprawniający do odliczenia ulgi) odnosi się tylko do dochodów objętych przepisami art. 27. i 30b Pdof. Jednocześnie zmieniony art. 27f Pdof zaczął obowiązywać od 1. stycznia 2009 r. i będzie miał zastosowanie do rozliczeń za 2009 r. Dopiero ten nowy przepis odwołuje się do treści art. 6. ust. 8. Pdof, zgodnie z którym nie jest możliwe zastosowanie ulgi, jeżeli dziecko lub rodzic rozliczali swoje dochody wg stawki 19 proc. lub w oparciu o ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Dla podatników oznaczało to, iż przy rozliczeniu za 2008 r. mogli pomniejszyć podatek o wartość ulgi, jeżeli oni sami lub dzieci osiągali w 2008 r. dochody opodatkowane w sposób szczególny (np. ryczałtowo), niezależnie od ich wysokości. Obowiązki dokumentacyjne Dotychczasowe przepisy nie określały formy dokumentowania liczby posiadanych dzieci. Obecnie ustawodawca wskazuje, iż podatnik zobowiązany jest w złożonej deklaracji podać numer PESEL dziecka, a gdy numeru nie ma (gdyż nie został jeszcze wydany) konieczne jest wpisanie imienia, nazwiska oraz daty urodzenia dziecka. Jest to obligatoryjna forma ewidencjonowania liczby dzieci. Jednocześnie organy podatkowe mogą fakultatywnie żądać od podatnika dokumentów potwierdzających prawo do odliczenia, takich jak: 3 / 5

4 - odpis aktu urodzenia dziecka, - zaświadczenie sądu rodzinnego o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka, - odpis orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą, - zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły. Zastosowanie przez ustawodawcę sformułowania w szczególności" oznacza, iż powyższy katalog ma charakter przykładowy. Organy podatkowe mogą zatem żądać również innych dokumentów, z których wynikać będzie potwierdzenie do skorzystania przez podatnika z ulgi. Należy zwrócić uwagę, iż dopuszczalne oraz wystarczające jest oświadczenie podatnika. Jednak dla celów dowodowych powinno ono być złożone na piśmie z potwierdzeniem wpływu do organu podatkowego. Mając na uwadze fakt, iż przepisy nie precyzują, w jakich sytuacjach organy podatkowe mogą żądać stosownych oświadczeń lub dokumentów, uzasadnione jest stwierdzenie, iż możliwe jest to zarówno w ramach kontroli podatkowej lub skarbowej, jak też w ramach czynności sprawdzających. Rozliczenie ulgi Dotychczas płatnicy będący pracodawcami, rolniczymi spółdzielniami produkcyjnymi lub podmiotami wymienionymi w art. 35. ust. 1. pkt 1., 2., 4., 7. Pdof, na wniosek pracownika lub podatnika złożony do 1. stycznia roku następnego po roku podatkowym, zobowiązani byli rozliczyć ulgę z tytułu wychowania dzieci w imieniu pracownika lub podatnika. Nowelizacja uchyliła tę możliwość i zgodnie z przepisami przejściowymi nie stosuje się tej zasady już do rozliczeń za 2008 r. Oznacza to, iż obecnie podatnicy, którzy uprawnieni są wyłącznie do rozliczenia ulgi, muszą tego dokonać samodzielnie w złożonej deklaracji podatkowej. 4 / 5

5 Podsumowanie Ulga na dzieci i jej obecna konstrukcja po zmianach wprowadzonych od początku 2009 r. pokazuje, iż wykorzystywanie systemu podatkowego w Polsce do innych funkcji niż fiskalna może prowadzić do tworzenia złożonych konstrukcji prawnych. Szczególnie widoczne jest to przy kalkulacji przysługującej podatnikom kwoty ulgi. Tak złożone rozwiązania mogą w praktyce prowadzić bądź do pomijania przez podatników takiego odliczenia, bądź do zwiększenia kosztów związanych z prawidłowym wypełnianiem deklaracji podatkowych. Ostatecznie warto zastanowić się, czy ulga ta spełnia swoją funkcję zwłaszcza w odniesieniu do nakładu pracy, jaki poświęcić należy na jej prawidłowe obliczenie przez podatników i sprawdzenie przez organy podatkowe. 5 / 5