Andrzej Podorski SCENARIUSZ ZAJĘĆ Typ szkoły: gimnazjum Etap kształcenia: III Rodzaj zajęć: pozalekcyjne Temat zajęć: Chopin w moim mieście, wiosce i na ulicy Cele kształcenia: Cele szczegółowe: Uczeń: poznaje wybrane utwory Fryderyka Chopina, doskonali umiejętności plastyczne, doskonali się w sztuce filmowania i fotografowania, wykorzystuje różne techniki komputerowe, prezentuje efekty swojej pracy. Metody kształcenia: prelekcja, słuchanie muzyki, dyskusja, pokaz filmu, praca w terenie, praca z komputerem Formy pracy: zespołowa, indywidualna, w grupie Środki dydaktyczne i materiały pomocnicze: sprzęt odtwarzający (w tym odtwarzacze MP3), aparaty telefoniczne, słuchawki, cyfrowy aparat fotograficzny, cyfrowa kamera filmowa, przybory malarskie (zależnie od wybranej techniki), sztalugi, sprzęt nagłaśniający (niekoniecznie dużej mocy; przydadzą się głośniki komputerowe), pracownia komputerowa, oprogramowanie, rzutnik multimedialny z ekranem, książki związane z postacią Fryderyka Chopina, płyty, nagrania muzyczne, wiadomości internetowe Czas trwania zajęć: I etap przygotowawczy: 3 45 minut II wykonywanie zadań w terenie: 4 45 minut III opracowanie techniczne prac: 6 45 minut IV prezentacja (wystawa multimedialna): 2 45 minut Najciekawsze prace zostaną pokazane na stronie internetowej szkoły. 1
Przebieg zajęć: Scenariusz cyklu zajęć o twórczości Fryderyka Chopina obejmuje muzykę, fotografię, plastykę i tworzenie filmów. Projekt jest skierowany do wszystkich uczniów. Każdy uczestnik, dzięki różnorodności technik rejestracji obrazu, będzie mógł wykazać się wyobraźnią i pomysłowością. I. Etap przygotowawczy 1. Nauczyciel omawia założenia planu pracy, objaśnia temat. 2. Uczniowie przy pomocy nauczyciela dzielą się na grupy: plastyczną, fotograficzną i filmową (zależnie od umiejętności i chęci). 3. Nauczyciel przybliża uczniom sylwetkę Fryderyka Chopina. Przedstawia im wybrane publikacje z różnego typu ilustracjami. Uczniowie oglądają ilustracje i zdjęcia, jednocześnie słuchając odtwarzanych przez nauczyciela utworów kompozytora (prowadzący zajęcia nie podaje ich tytułów). 4. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na prezentowane utwory Fryderyka Chopina i odtwarza je ponownie, tym razem podając tytuły. 5. Uczniowie (podzieleni na grupy) słuchają muzyki i mają za zadanie zaznaczać na przygotowanej przez nauczyciela liście utworów te, które ich zainteresowały. Następnie wraz z nauczycielem wybierają utwory, które będą inspiracją do tworzenia obrazów plastycznych, fotograficznych i filmowych. 6. Odsłuchane utwory są kopiowane na dostępne nośniki dźwięku (np. odtwarzacze MP3), po to aby każdy uczeń dysponował wybranymi przez siebie utworami Chopina. 7. Tę część zajęć zamyka dyskusja dotycząca wyboru tematyki pracy i miejsc, w które udadzą się uczestnicy (ważne jest, aby te miejsca były atrakcyjne i różnorodne). Uczniowie wraz z nauczycielem ustalają terminarz spotkań w terenie. II. Wykonywanie zadań w terenie 1. Nauczyciel spotyka się kolejno z grupami (wskazana jest zgoda rodziców). Uczniowie zabierają ze sobą odtwarzacze muzyki z utworami Fryderyka Chopina, których będą słuchali w trakcie zajęć w terenie. 2. Grupy pod opieką nauczyciela udają się w wybrane miejsca i przystępują do pracy. Nauczyciel nie ingeruje w działania uczniów (może być jedynie konsultantem), dba o bezpieczeństwo grupy. 2
3. Po zakończeniu sesji fotograficznej i filmowej efekty pracy nauczyciel kopiuje na inny nośnik. Grupa plastyczna po wybraniu miejsc, które będą tematem prac plastycznych i ich naszkicowaniu (a także sfotografowaniu wybranych obiektów), resztę procesu twórczego realizuje w szkole. III. Opracowanie techniczne zdjęć, filmów i prac plastycznych 1. Grupa plastyczna przygotowuje tło dla swoich prac, wykorzystując dostępne materiały, zależnie od wybranej techniki. Uczniowie kończą swoje szkice plastyczne rozpoczęte podczas zajęć terenowych. Jeżeli grupa o tej specjalności będzie chciała stworzyć prezentację multimedialną, będzie musiała skorzystać z pracowni komputerowej. 2. Grupy fotograficzna i filmowa wykonują swoje zadania w pracowni komputerowej. Korzystają z dostępnych programów do obróbki zdjęć i filmów. 3. Nauczyciel wspomaga uczniów w miarę potrzeb. W przypadkach szczególnie problematycznych może zaprosić do współpracy szkolnego informatyka. IV. Prezentacja wystawa multimedialna 1. Grupa plastyczna tworzy wystawę swoich prac, eksponując je na odpowiednim tle. Przy każdej pracy plastycznej (bądź ich ciągu) zostają umiejscowione głośniki, przez które są odtwarzane utwory Fryderyka Chopina (te, które zainspirowały młodzież do stworzenia prac). Obok rysunków, szkiców, obrazów znajduje się plansza z informacjami dotyczącymi autora pracy, jej tytułu oraz tytułu dzieła muzycznego Fryderyka Chopina. Ewentualnie można umieścić także zdjęcia wybranych miejsc, które zostały uchwycone w pracach plastycznych. 2. Grupa fotograficzna tworzy prezentację multimedialną w formie sekwencji fotografii na tle wybranych utworów Fryderyka Chopina. (Czas ekspozycji każdego slajdu zależy od liczby zdjęć zamieszczonych w prezentacji). W czołówce prezentacji powinny się znaleźć tytuły wybranych utworów muzycznych. Końcowe slajdy powinny zawierać informacje dotyczące twórców. Prezentacja jest pokazywana na ekranie za pomocą rzutnika multimedialnego. 3. Grupa filmowa przedstawia film stworzony z kompilacji obiektów sfilmowanych w części terenowej. Tłem do filmu są wybrane utwory Fryderyka Chopina. 3
Lista proponowanych utworów Fryderyka Chopina Utwory pianistyczne: Polonez A-dur op. 40 nr 1 Walc Es-dur op. 18 Grande Valse Brillante Scherzo h-moll op. 20 nr 1 Etiuda As-dur op. 25 nr 1 Etiuda h-moll op. 25 nr 10 Preludium Des-dur op. 28 nr 15 Preludium d-moll op. 28 nr 24 Mazurek B-dur op. 17 nr 1 Mazurek e-moll op. 17 nr 2 Mazurek As-dur op. 17 nr 3 Ballada g-moll op. 23 nr 1 Pieśni: Życzenie Wiosna Smutna rzeka Hulanka Gdzie lubi Precz z moich oczu Poseł Śliczny chłopiec Z gór, gdzie dźwigali Wojak Moja pieszczoszka Nie ma, czego trzeba Pierścień Narzeczony Piosenka litewska Leci liście z drzew Czary Dumka 4
Przydatne programy komputerowe Corel PhotoPaint Adobe Photoshop Album Starter Edition 3.0 Fotosizer Windows Movie Maker Picasa Porta Bibliografia Glinka T., Piasecki M., Najpiękniejsze miejsca. Cuda Polski, PUBLICAT, 2000. Iwaszkiewicz J., Chopin, PWM, 2010. Muchenberg B., Pogadanki o muzyce, Compendium Musicum, PWM, 1996. Siwkowska J., Nokturn, czyli rodzina Fryderyka Chopina i Warszawa w latach 1832 1881, Książka i wiedza, 1988. Śledziński S., Mała encyklopedia muzyki, PWN, Warszawa 1981. Śliwa Z., Miejsca niezwykłe, seria Cuda Polski, Podsiedlik-Raniowski i Spółka, 2003. 5