Źródło zdrowia i urody Gładka i nawilżona skóra oraz piękne, zdrowe włosy i paznokcie to tylko niektóre z efektów dobroczynnego działania witamin zawartych w produktach kosmetycznych. Istotne jest także to, że witaminy hamują procesy starzenia i chronią przed niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi. Maksymalne wykorzystanie właściwości witamin umożliwił rozwój technologii kosmetyków oraz efektywna współpraca medycyny i dermatologii z kosmetologią. - Witaminy są jednym z najistotniejszych składników kosmetyków twierdzi dyplomowany mistrz kosmetyki Krystyna Łenczyńska, będąca prekursorem naturokosmetyki w Polsce warto jednak wiedzieć, że witaminy zawarte są nie tylko w kosmetykach. Doświadczonym kosmetyczkom witaminy kojarzą się z całym bogactwem szlachetnych, naturalnych olei także spożywczych. Zastosowanie witamin w kosmetyce Witaminy są to związki organiczne o zróżnicowanej budowie, niezbędne do właściwego funkcjonowania organizmu, których zarówno brak, jak i nadmiar wywołuje stany chorobowe. Choć od dawna wiadomo, że są naturalnymi czynnikami odpowiedzialnymi za prawidłowe funkcjonowanie skóry, włosów i paznokci, dopiero stosunkowo niedawno zaczęto je stosować na szeroką skalę w kosmetyce, co związane jest z odkryciem, że możliwe jest wprowadzanie ich do organizmu bezpośrednio przez skórę. - Dobroczynny wpływ witamin na skórę znany jest od dziesiątek lat. Dziś witaminy są powszechnie stosowane w preparatach kosmetycznych mówi Krystyna Łenczyńska. Człowiek wykorzystuje witaminy występujące w naturalnych produktach żywnościowych (roślinnych i zwierzęcych) lub w postaci gotowych preparatów farmaceutycznych, tzw. suplementów w tabletkach, proszkach czy płynach. - W kosmetyce najczęściej korzysta się z witamin: A, E, C, D, F oraz z grupy B twierdzi Łenczyńska. Witamina A eliksir młodości 1 / 6
Witamina A (retinol) i jej pochodne powstaje tylko w organizmach ludzi i zwierząt, rozpuszcza się w tłuszczu, łatwo się utlenia. Natomiast odwrotnie jest w przypadku prowitaminy A (czyli karotenów), którą produkują rośliny i w mniejszym stopniu mikroorganizmy. Karoteny dopiero w naszym organizmie zostają przekształcone we właściwą witaminę. Witamina A to antyutleniacz, który zwalcza wolne rodniki, a także poprawia wygląd skóry, włosów, paznokci i zębów. Należy do tzw. witamin młodości, gdyż wpływa na opóźnienie zmian pojawiających się na skutek procesów starzenia, nawilża, wygładza oraz chroni przed promieniami UV. Znajdziemy ją zatem w preparatach dla cery suchej, dojrzałej, zmęczonej i zniszczonej przez słońce. - Witamina A działa przeciwzmarszczkowo, przeznaczona jest głównie do pielęgnacji skóry suchej i zniszczonej przez słońce. Stosowana z witaminą E nazywana jest bombą młodości twierdzi Krystyna Łenczyńska. Witamina ta poprawia koloryt skóry i zmniejsza jej przebarwienia, łagodzi napięcia, stresy, a także ma działanie przeciwtrądzikowe, przeciwłojotokowe i przeciwłupieżowe. Chroni przed zanieczyszczonym powietrzem i innymi niekorzystnymi warunkami środowiska, wpływa korzystnie na patologiczne zmiany skóry (czyraczność czy łuszczyca) oraz paznokci (kruchość, łamliwość paznokci), a nawet ma działanie przeciwnowotworowe. Witamina A rozpuszcza się w tłuszczach i jest magazynowana w naszej wątrobie, jednak w ograniczonej ilości, dlatego można ją przedawkować. W produktach kosmetycznych stosuje się retinol w różnych formach chemicznych (kwas retinowy i jego pochodne, retinol, retinal [aldehyd] oraz palmitynian lub octan retinylu).w kosmetykach zawierających witaminę A najczęściej stosuje się jej palmitynian, który nie podrażnia skóry, choć nie daje takich efektów jak retinol czy kwas retinowy. Witamina A występuje w tranie, wątrobie, dzikiej róży, kozieradce, bzie czarnym, babce zwyczajnej, marchwi, natce pietruszki, pomidorach, kapuście włoskiej, szpinaku, sałacie, nagietku, pokrzywie zwyczajnej, owocu jarzębiny, jajach, serach, maśle i mleku. Kosmetyki z witaminą A nie powinny być przechowywane w temperaturze większej niż 35oC. Witamina B dla cery tłustej i mieszanej Przy kłopotach z tłustą lub łuszczącą się skórą, łupieżem czy wysypką powinno się dostarczać organizmowi witamin z tej grupy, bowiem poprawiają one stan skóry, włosów i paznokci oraz zapewniają prawidłowe działanie gruczołów potowych i łojowych. Witaminę B poleca się również do pielęgnacji skóry suchej, zwiotczałej, atroficznej i przedwcześnie starzejącej się łagodzi bowiem jej szorstkość i zaczerwienienie, pomaga również usunąć worki pod oczami, zmniejszyć rozszerzone pory, a także eliminuje stany zapalne. Niedobór tej witaminy prowadzi do ogólnego osłabienia organizmu, chorób alergicznych i dermatologicznych skóry (czyraków, prosaków, zapalenia skóry), włosów (wypadanie włosów, łupież) i paznokci (łamliwość i rozdwajanie się, grzybica). Może także powodować drażliwość, świąd, suchość warg i języka, pękanie warg, zajady, zapalenia błon śluzowych jamy ustnej, a nawet anemię. - Witaminy grupy B zawarte w dermokosmetykach stosowane są w leczeniu dermatoz na tle alergicznym, kuracjach trądzikowych i łojotokowych stanach zapalnych skóry mówi Krystyna Łenczyńska. Witamina B ma również zasadnicze znaczenie dla właściwego funkcjonowania układu nerwowego, gdyż wspomaga pracę mózgu. Co więcej, poprawia kontury twarzy, zmniejsza zmarszczki (także mimiczne), rozjaśnia przebarwienia i plamki starcze oraz chroni przed 2 / 6
promieniowaniem. Źródłem witamin z grupy B są drożdże, mleko, jaja, sery, wątroba wołowa i wieprzowa, tłuste ryby, drób, mięso jagnięce, nerki, mniszek lekarski, mech islandzki, warzywa liściaste, banany, pomarańcze, buraki, dynia, ziemniaki, kapusta, groszek zielony, dzika róża, nasiona kminku, mak, anyż, czarnuszka, algi, kiełki, nasiona roślin strączkowych, płatki owsiane, otręby zbożowe, mąka sojowa, grzyby, orzechy, migdały, ziarna i zarodki pszenicy, nasiona dyni i słonecznika, brązowy ryż. Niestety, witamina B ulega zniszczeniu na skutek działania wysokiej temperatury, światła, substancji zawartych w dymie papierosowym oraz w pigułkach antykoncepcyjnych. Warto także wspomnieć o prowitaminie B5 (zwanej inaczej kwasem pantotenowym lub d-pantenolem), która jest naturalnym prekursorem witaminy B. Jej wadą jest nietrwałość. Musi być dostarczana z zewnątrz, gdyż organizm ludzki nie potrafi jej magazynować. W przeciwieństwie do witaminy B pantenol jest znakomicie wchłaniany przez skórę, paznokcie i włosy i ma istotne znaczenie przy wszelkich przemianach metabolicznych. Jest składnikiem skóry i włosów, a jego niedobór może wywoływać patologiczne zmiany: rogowacenie, nadmierne złuszczanie naskórka, zaburzenia pigmentacyjne i stany zapalne skóry oraz wypadanie włosów. Pomaga utrzymać jędrną i elastyczną skórę, nawilża ją i wygładza, opóźnia efekty starzenia oraz wspomaga leczenie stanów zapalnych. Kwas pantotenowy jest wrażliwy na wysoką temperaturę, kwasy i alkalia, rozpuszcza się w wodzie, alkoholu i glikolu propylenowym. Nie rozpuszcza się natomiast w tłuszczach. Witamina ta ma zastosowanie w produkcji preparatów do pielęgnacji skóry, włosów i paznokci, jest częstym składnikiem kosmetyków antyalergicznych i przeznaczonych do pielęgnacji cery delikatnej i wrażliwej, coraz częściej wykorzystuje się ją również w kosmetykach hamujących skórne procesy starzenia. Pantenol służy także do modyfikowania preparatów, poprawia smarowność kremów, ułatwia nawilżanie, stabilizuje pianę w środkach myjących. Kwas pantotenowy znajduje się w drożdżach, chlebie razowym, roślinach strączkowych, mleku, jajach, kalafiorze, ziemniakach, otrębach ryżowych, płatkach owsianych, pomidorach, pomarańczach, grejpfrutach, poziomkach, mózgu, wątrobie, śledzionie, ciemnym mięsie kurcząt i indyka. Witamina C zmiatacz wolnych rodników Witamina C (kwas asorbinowy) jest powszechnie znana jako doskonały środek na przeziębienie, wspomaga bowiem system immunologiczny poprzez udział w syntezie limfocytow (białych ciałek krwi) oraz zwalcza zarazki chorobotwórcze. Ma również zastosowanie w kosmetyce. - Główną zaletą witaminy C jest jej działanie uszczelniające naczynia włosowate oraz błony komórkowe, niezbędna jest również do wytwarzania białka tkanki łącznej (kolagenu), przyspiesza gojenie, ma właściwości wybielające twierdzi Krystyna Łenczyńska. To właśnie dzięki niej skóra odzyskuje jędrność, gładkość i świeży wygląd.witamina C to doskonałe antidotum na zmarszczki, chroni również przed szkodliwym wpływem środowiska zewnętrznego (m.in. przed działaniem UVA i UVB) i utrwala efekty zabiegów. Ma działanie przeciwtrądzikowe, odtruwające oraz przeciwalergiczne. Witamina C poprawia także koloryt cery i pobudza produkcję hormonów. Kwas askorbinowy często łączy się z witaminą E ze względu na właściwości antyoksydacyjne (przeciwrodnikowe) obu witamin. Świetny efekt daje również mieszanka witaminy C oraz cynku, ponieważ oba związki biorą udział udział w procesie odnowy włókien kolagenowych, natomiast 3 / 6
w połączeniu z NNKT (witamina F) wspomagają usuwanie nadmiaru cholesterolu z krwi. Witamina C jest syntezowana przez większość roślin, zwierząt i mikroorganizmów, natomiast ludzie muszą pobierać ją z zewnątrz. Niestety, jej podstawową wadą jest niska stabilność, gdyż utlenia się w kosmetykach źle opracowanych, a powietrze i światło ją dezaktywują. Łatwo rozpuszcza się w wodzie, trudniej w alkoholu, jest także nierozpuszczalna w tłuszczach, przez co bardzo trudno wnika do skóry, a tym bardziej nie ma możliwości syntezować kolagenu w skórze właściwej. Jej nadmiar jest wypłukiwany z organizmu. Łatwo ulega rozkładowi, niszczy ją wysoka temperatura, promienie nadfioletowe, przetwarzanie żywności, pigułki antykoncepcyjne, aspiryna, antybiotyki, sterydy oraz używki (papierosy, alkohol). Witaminę C zawierają zielone pędy roślin, głóg, rokitnik, natka pietruszki, chrzan, owoc jarzębiny, pokrzywa zwyczajna, truskawki, owoce cytrusowe, czarna jagoda, dzika róża, czarna porzeczka, zielona papryka, brukselka, kapusta czerwona i biała, kalafior, brokuły, pomidory, ziemniaki, wiśnie, morele i gryka. Kwas askorbinowy stosuje się w tonikach, kremach, maseczkach i maskach oraz w kosmetykach do specjalnej regeneracji cery, szczególnie starzejącej się, zmęczonej i poszarzałej. Witamina D (kalcyferol) dla zdrowych i mocnych kości Witamina D jest wytwarzana z prowitamin pod wpływem promieni ultrafioletowych i reguluje gospodarkę wapniowo-fosforową oraz węglowodanową ustroju. Witaminy z grupy D przyspieszają procesy metaboliczne i zwiększają napięcie naskórka. Rozpuszczają się w tłustych olejach roślinnych i alkoholu, natomiast nie rozpuszczają się w wodzie i są odporne na działanie temperatury. - Niedobór witaminy D odpowiada za skłonność do łojotoku skóry, wpływa również na kondycję włosów i paznokci mówi Krystyna Łenczyńska. Innymi skutkami niedoboru tej witaminy może być krzywica, osteomalacja (miękkość kości), zaburzenia w kostnieniu, trądzik, łuszczyca czy choroby alergiczne. Jej nadmiar powoduje bóle głowy, mdłości, senność, swędzenie skóry, łysienie, pękanie warg, zaburzenia widzenia. Źródłem witaminy D są tran i ryby, jaja, wątroba, mleko, margaryna, kozieradka i marchew. Witamina E (tokoferol) eliksir młodości Elastyczna, gładka i nawilżona skóra bez zmarszczek? Piękne i gęste włosy? To zadanie dla witaminy E. Ta najpopularniejsza spośród witamin stosowanych w kosmetyce ma korzystny wpływ na włosy i skórę, nie tylko na poziomie pielęgnacyjnym, ale również leczniczym, wspomaga ponadto działanie innych witamin. - Witamina E jest antyutleniaczem, zapobiega powstawaniu przebarwień na skórze, polecana jest również dla skóry bardzo wrażliwe j twierdzi Łenczyńska. Jej głównym zadaniem jest jednak ochrona organizmu przed niszczącym wpływem wolnych rodników i hamowanie procesów starzenia poprzez przyspieszenie tworzenia kolagenu i elastyny.to ona dodaje nam blasku, witalności i energii, poprawia kondycję włosów i chroni przed promieniowaniem UV oraz ma działanie przeciwtrądzikowe. Tokoferol nie rozpuszcza się w wodzie, tylko w tłuszczach i alkoholu. Jest odporny na działanie wysokiej temperatury, pełni rolę naturalnego konserwanta i skutecznego przeciwutleniacza tłuszczowych składników kosmetyków oraz lipidowych barier ochronnych naskórka i błon komórkowych. Witamina E ma szerokie zastosowanie w kremach, maseczkach, mleczkach, balsamach czy 4 / 6
preparatach stosowanych do ochrony przed słońcem i po opalaniu. Jest szczególnie polecana do skóry dojrzałej, wrażliwej, wymagającej szczególnej opieki i z przebarwieniami. Jej źródłem są kiełki zbóż (pszenica, słonecznik oraz kukurydza), sałata i inne warzywa liściaste, algi, kwiaty lipy, orzechy laskowe, owoce dzikiej róży, a w ilości śladowej również marchew. Witamina F dla alergików Alergicy i osoby ze szczególnie wrażliwą skórą powinny zainteresować się tą witaminą. Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), bo tak brzmi pierwotna nazwa tej witaminy, od której obecnie się odstępuje, wykorzystuje się w produkcji kremów do cer szczególnie wrażliwych, także dla dzieci i niemowląt. - Witamina F stosowana jest przy oparzeniach słonecznych, podrażnieniach i skórze wymagającej szczególnej troski. Działa przeciwalergicznie mówi Krystyna Łenczyńska. Kwas linolowy, linolenowy i arachidonowy biorą udział w przemianie tłuszczowej, łagodzą oparzenia i podrażnienia skórne, a także pomagają w schorzeniach takich jak łuszczyca, egzema, łojotok czy łojotokowe zapalenie skóry. Witaminę F zawierają tłuszcze zwierzęce, kiełki zbóż, nasiona lnu, słonecznika, wiesiołek, kozieradka, awokado, ogórecznik, soja czy orzeszki ziemne. Witamina K na popękane naczynka Najbardziej witaminy K potrzebuje cera naczynkowa, zaczerwieniona, ze skłonnością do tzw. pajączków. Od wielu lat jest również stosowana w medycynie, ponieważ odpowiada za prawidłową krzepliwość krwi, przyspiesza gojenie się wylewów podskórnych, siniaków, tamuje krwotoki i wzmacnia kościec. Jej niedobór prowadzi do skazy krwotocznej oraz niezdolności do tworzenia skrzepów krwi. Witamina K poprawia także koloryt skóry oraz rozjaśnia cerę zaczerwienioną i zniszczoną w wyniku opalania. Jest rozpuszczalna w tłuszczach i syntetyzowana w przewodzie pokarmowym, a najnowsze badania wykazały, że jest również wchłaniana przez skórę. Witamina K znajduje się w pokrzywach, soi, nierafinowanych olejach roślinnych, dzikiej róży, babce zwyczajnej, rdeście ptasim, zielonych warzywach liściastych (np. szpinaku), kalafiorze, kapuście czy pomidorach. Na zakończenie Należy pamiętać, że witaminy zawarte w kosmetykach spełniają tylko rolę pomocniczą. Ponieważ są trudno wchłaniane przez skórę (zwłaszcza witaminy A, E, C), większą skuteczność zapewni równoczesne wprowadzanie witamin od zewnątrz i od wewnątrz. Dlatego tak ważne jest prawidłowe odżywianie się, ponieważ to pożywienie jest głównym dostawcą witamin. Przepis na bombę witaminową Krystyny Łenczyńskiej: 1/3 owoców dzikiej róży (witaminy C, A) 1/3 olej lniany (witamina E oraz NNKT) 1/3 olej sojowy (witamina E, flawonoidy, lecytyna) Składniki pozostaw szczelnie zamknięte przez 2 tygodnie. Mieszanka ma działanie przeciwstarzeniowe, zmiękczające. Wygładza, uelastycznia i regeneruje skórę. Jest naturalnym filtrem słonecznym. - Od wielu lat w pielęgnacji skóry, demakijażu i masażu stosuję właśnie ten preparat 5 / 6
zapewnia Krystyna Łenczyńska. EWELINA KUDERA http://www.ewelinakudera.pl 6 / 6