Podstawy Technik Wytwarzania projektowanie Projekt procesu na wycinarko-grawerkę laserową opracowała: mgr inż. Anna Trych Warszawa, listopad 2014
1. Cel projektu Celem projektu jest zaprojektowanie elementu na wycinarko-grawerkę laserową Rayjet oraz jej wykonanie - Rys. 1. 2. Wykonanie rysunku części Rys.1. Wycinarko-grawerka laserowa Element powinien być zaprojektowany przy użyciu programu do grafiki wektorowej. Mogą to być komercyjne programy np. CorelDraw, ale również oprogramowanie CAD. Dla celów tego projektu będzie wykorzystywane darmowe oprogramowywanie do tworzenia grafiki wektorowej Inkscape. Do prawidłowego wykonania rysunku niezbędne jest ustawienie pola roboczego odpowiadającego polu roboczemu wycinarki. Po otwarciu programu należy w menu Plik wybrać Właściwości dokumentu - Rys. 2. Rys. 2. Widok okna głównego programu Inkscape Po otwarciu Właściwości dokumentu, należy ustawić szerokość i wysokość dokumentu 450x310 mm oraz jednostki mm - Rys. 3. 2 - PTW-proj.
Rys. 3. Okno ustawień Właściwości dokumentu (zaznaczone obszary menu, które trzeba zmodyfikować) W polu roboczym należy wykonać rysunek części korzystając z bocznego menu - Rys. 4. Rys. 4. Pole robocze przygotowane do wykonania rysunku. Kontury rysowanych figur musza mieć odpowiednio dobrane rodzaje linii. W menu Obiekt należy wybrać Wypełnienie i kontur - Rys. 5. 3 - PTW-proj.
Rys. 5. Wybór menu Wypełnienie i kontur W bocznym prawy menu należy wybrać wypełnienie jeśli cześć ma być grawerowana o odpowiednio dobranym kolorze - Rys. 6 i 7. Wycinarko grawerka-laserowa ma możliwość wyboru i przypisania odpowiednio funkcji cięcia lub grawerowania do ośmiu kolorów. Czarny, czerwony, niebieski (3 odcienie), zielony (3 odcienie) -lista kolorów wraz z oznaczeniami RGB na stronie 8. Rys. 6. Menu Wypełnienia Rys. 7. Menu Kontur Należy dobrać również grubość linii. Linia najcieńsza "włosowa"(coreldraw) lub <0,1 mm jest przypisywana jako trajektoria cięcia. Linie grubsze nie będą rozpoznane - Rys. 8. 4 - PTW-proj.
Rys. 8. Wybór grubości linii Intensywność zacieniowania obiektów może być rozpatrywana jako zróżnicowana głębokość grawerowania - Rys. 9. Należy jednak z tej funkcji korzystać w przypadku pojedynczych obiektów bez dalszych zmian obiektu lub jego wypełnienia, gdyż dalsze modyfikacje mogą nie być odczytane przez oprogramowanie lasera! Rys. 9. Przykład wypełnienia gradientowego W menu Efekty można wybrać funkcje umożliwiające stworzenie bardziej skomplikowanych kształtów. Np. podmenu Renderowanie, Koła zębate daje możliwość wygenerowania odpowiednich kół zębatych - Rys. 10. Rys. 10 Menu Efekty 5 - PTW-proj.
3. Parametry wycinarko-grawerki laserowa Parametry wycinarko-grawerki zalecane przez producenta dla różnych materiałów. RayJet / 12 Watt. MATERIAŁ GRAWEROWANIE CIĘCIE POWER SPEED NADMUCH POWER SPEED NADMUCH PAPIER 80 60 NIE 30-50 2,5 TAK SKÓRA 40-60 40 TAK/NIE 100 0,8-1,5 TAK GUMA TRODAT 100 5 TAK 100 0,6 TAK PLEKSA 4 mm 50-100 40-60 NIE 100 0.2-0.4 TAK LAMINAT 0,8 mm 40-70 50-70 NIE 60-100 1,4 TAK/NIE LAMINAT 1,1 mm 40-70 50-70 NIE 80-100 1 TAK/NIE LAMINAT 1,6 mm 40-70 50-70 NIE 90-100 1 TAK/NIE DREWNO 4 mm 70-100 20-60 TAK/NIE 100 0,6 TAK/NIE SKLEJKA 3 mm 70-100 20-60 TAK/NIE 100 0.8-1 TAK/NIE SKLEJKA 4 mm 70-100 20-60 TAK/NIE 100 0.6-1 TAK/NIE DŁUGOPISY 60-90 40-70 NIE 6 - PTW-proj.
WSZYSTKIE PODANE WARTOŚCI PROSZĘ TRAKTOWAĆ, JAKO ORIENTACYJNE. NALEŻY PAMIĘTAĆ, ŻE PRZY USTAWIENIU PARAMETRÓW MUSIMY UWZGLĘDNIĆ RODZAJ MATERIAŁU, JEGO GRUBOŚĆ A NAWET CZASAMI PRODUCENTA. INACZEJ GRAWERUJE SIĘ NP. PLEKSI WYLEWANĄ A INACZEJ EKSTRUDOWANĄ POWINNIŚMY TEŻ UWZGLĘDNIĆ STOPIEŃ SZAROŚCI JAKI USTAWIMY W RYSUNKU. PODOBNIE RZECZ MA SIĘ Z CIĘCIEM NP. SKLEJKI GDZIE WYSTĘPUJĄ RÓŻNE GATUNKI DREWNA, A I SKLEJKA MOŻE BYĆ JEDNORODNA LUB NIEJEDNORODNA I RÓWNIEŻ W TYM PRZYPADKU MOŻE ZAISTNIEĆ POTRZEBA DOSTOSOWANIA PARAMETRÓW. RÓWNIE INDYWIDUALNE PODEJŚCIE STOSUJE SIĘ PRZY NADMUCHU (JEŚLI LASER JEST W NIEGO WYPOSAŻONY) PRZY GRAWEROWANIU TAKICH MATERIAŁÓW JAK LAMINATY, PLEKSI, PAPIER CZY SKLEJKA LEPSZE EFEKTY UZYSKUJE SIĘ NA WYŁĄCZONYM NADMUCHU A NP. W PRZYPADKU WYKONYWANIA PIECZĄTEK NADMUCH MOŻE BYĆ WŁĄCZONY I PRZY GRAWEROWANIU I PRZY CIĘCIU GUMY. GENERALNIE ZASADA JEST TAKA ŻE EFEKT PRACY ZALEŻY OD WIEDZY I DOŚWIADCZENIA OSOBY PRACUJĄCEJ NA LASERZE PONIEWAŻ NIE DA SIĘ OPISAĆ WSZYSTKICH WYSTĘPUJĄCYCH MATERIAŁÓW. 7 - PTW-proj.
R 0 G 0 B 0 Mamy do dyspozycji 8 kolorów i do każdego z tych kolorów możemy przyporządkować tryb pracy w postaci grawerowania lub cięcia. R 255 G 0 B 0 R 0 G 0 B 255 R 51 G 102 B 153 Rysunek powinien być przygotowany w skali RGB wg załączonego wzoru. Jednym z najczęstszych zastosowań jest np. znakowanie długopisów przy wykorzystaniu różnych kolorów. Wygląda to tak, że przygotowujemy np. w Corelu 3 rządki tekstu, który ma być wygrawerowany na długopisie w kolorach np. czarnym, czerwonym i niebieskim a następnie do każdego koloru przypisujemy właściwy parametr grawerowania (moc i prędkość). W takiej sytuacji laser nie będzie grawerował w poziomie wszystkich trzech rzędów długopisów tylko wygraweruje je w kolejności zgodnie z ustawionymi kolorami np. czarny, czerwony, niebieski. Takie ustawienie wpłynie na przyspieszenie procesu grawerowania. Oczywiście jest to tylko jedno z zastosowań dodatkowej palety kolorów inną może być np. nacinanie papieru lub folii. R 0 G 255 B 255 R 0 G 255 B 0 R 0 G 153 Bardzo ważne w przypadku pracy na kolorach jest zaznaczenie B 51 opcji Kolor, w ponieważ w przeciwnym wypadku pozostałe kolory laser wygraweruje w formie rastra. R 0 G 102 B 51 8 - PTW-proj.
4. Ustawienie parametrów wycinarko-grawerki laserowej Urządzenie jest zamontowane jako drukarka. Należy po wykonaniu rysunku wybrać polecenie druku w menu plik programu, w którym był rysunek wykonywany. Wybrać drukarkę jako Rayjet, a następnie właściwości tej drukarki. Zostanie otwarte okno grawerko wycinarki - Rys. 11. W zakładce Materiały ustawiamy odpowiednie materiały z biblioteki zapamiętanych ustawień lasera lub tworzymy własny ustawiając odpowiednie kolory i przypisujemy im funkcję cięcia lub grawerowania oraz odpowiednie parametry mocy i prędkości, a także liczbę przejść - Rys. 11. Ten ostatni parametr będzie przydatny dla grubszych materiałów, dla których cięcie będzie możliwe w kilku przejściach. Rys. 11. Ustawienie parametrów obróbki w menu Materiały Następnie w zakładce Ustawienia należy dobrać pozostałe parametry - Rys. 12. Rys. 12. Ustawienie parametrów obróbki w menu Ustawienia 9 - PTW-proj.
Standardowe cięcie lub tak jak dla pieczątek z pochyleniem - Rys. 12., wybranie kolorów lub odpowiednio dla swojego projektu oraz kierunku grawerowania i rozdzielczości. W dalszej kolejności w zakładce Podsumowanie należy sprawdzić prawność ustawień. Po sprawdzeniu wszystkich ustawień można wysłać projekt przyciskając przycisk Play w prawym dolnym rogu - Rys. 13. Rys. 13. Ustawienie parametrów obróbki w menu Podsumowanie Projekt zostanie ostatecznie wysłany do cięcia po wciśnięciu przycisku start - Rys. 14. Należy zaznaczyć projekt na liście, sprawdzić parametry mocy i prędkości dla cięcia i grawerowania. Możliwa jest w tym miejscu modyfikacja tych parametrów w zakresie ± 20%. 10 - PTW-proj.
Założenia do projektu Rys. 14. Widok menu Podgląd Projekt elementu musi się zmieścić w polu o wymiarach 20x20 mm. Należy wykorzystać zarówno funkcję cięcia, jak i grawerowania. Pamiętając o możliwościach i ograniczeniach jakie ma program do projektowania oraz oprogramowanie wycinarko-grawerki. Należy dobrać odpowiednio mocy i prędkości dla wiązki laserowej sugerując się zaleceniami ze strony 6 (uwaga urządzenie nie jest wyposażone w nadmuch - tego parametru nie ustawiamy). Uwaga! Kolejność rysowania poszczególnych linii podczas projektowania ma znaczenie. Będą one wykonywane w tej kolejności. Przy większych projektach karetka prowadząca wiązkę laserową przy chaotycznie wykonanym projekcie będzie wykonywała więcej ruchów dojazdowych do punktów startowych kolejnych elementów do cięcia lub grawerowania. Przy produkcji małoseryjnej nie jest to tak istotne, ale przy wielkoseryjnej znacznie wydłuża to czas wykonania pojedynczego elementu! 11 - PTW-proj.