Wykaz skrótów................................................ 13 Wprowadzenie................................................. 15 Rozdział 1. Prawa własności intelektualnej....................... 19 1. Ogólna charakterystyka praw własności intelektualnej............. 19 1.1. Pojęcie własności intelektualnej............................. 19 1.2. Katalog praw własności intelektualnej....................... 23 1.3. Źródła prawa własności intelektualnej....................... 25 1.4. Charakter praw własności intelektualnej...................... 27 1.5. Sposób ochrony praw własności intelektualnej................ 32 1.6. Rejestry i publikatory...................................... 33 1.6.1. Rejestry Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej..... 33 1.6.2. Ogłoszenia Urzędowe Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej............................................... 34 1.6.3. Rejestr wspólnotowych znaków towarowych oraz rejestr wzorów wspólnotowych................................ 35 1.6.4. Europejski Rejestr Patentowy............................ 36 2. Powstanie praw własności intelektualnej......................... 36 2.1. Prawa własności przemysłowej.............................. 36 2.1.1. Uwagi ogólne......................................... 36 2.1.2. Zagadnienia podmiotowe............................... 39 2.1.3. Patenty............................................... 47 2.1.3.1. Pojęcie wynalazku. Przesłanki patentowalności......... 47 2.1.3.2. Procedura udzielania patentów przez Urząd Patentowy... 57 2.1.3.3. Zakres ochrony.................................... 62 2.1.4. Dodatkowe prawo ochronne............................. 68 2.1.4.1. Pojęcie i przedmiot ochrony.......................... 68 2.1.4.2. Warunki uzyskania dodatkowego świadectwa ochronnego 73 2.1.4.3. Uprawniony....................................... 78
6 2.1.4.4. Okres dodatkowej ochrony........................... 79 2.1.4.5. Wniosek o udzielenie dodatkowego prawa ochronnego. Postępowanie...................................... 80 2.1.5. Wzory przemysłowe.................................... 83 2.1.6. Znaki towarowe....................................... 89 2.2. Prawa autorskie........................................... 112 2.2.1. Przedmiot ochrony..................................... 112 2.2.2. Podmioty, którym przysługuje ochrona................... 127 2.2.3. Prawa twórcy utworu.................................. 133 2.2.4. Czas ochrony.......................................... 138 2.3. Bazy danych.............................................. 139 2.3.1. Bazy danych jako przedmiot prawa autorskiego............ 139 2.3.2. Bazy danych jako przedmiot ochrony na gruncie przepisów ustawy o ochronie baz danych........................... 143 2.3.3. Relacja między ochroną sui generis a ochroną prawnoautorską baz danych............................. 154 3. Ustanie praw własności intelektualnej........................... 156 3.1. Uwagi ogólne............................................. 156 3.2. Ustanie patentu........................................... 156 3.2.1. Wygaśnięcie patentu................................... 157 3.2.1.1. Upływ okresu ochrony patentu....................... 158 3.2.1.2. Zrzeczenie się patentu przez uprawnionego przed Urzędem Patentowym......................... 159 3.2.1.3. Nieuiszczenie w przewidzianym terminie opłaty okresowej......................................... 161 3.2.1.4. Trwała utrata możliwości korzystania z wynalazku biotechnologicznego................................ 164 3.2.2. Unieważnienie patentu................................. 165 3.2.2.1. Unieważnienie patentu w postępowaniu spornym przed Urzędem Patentowym......................... 165 3.2.2.2. Uchylenie prawomocnej decyzji o udzieleniu patentu.... 167 3.2.2.3. Stwierdzenie nieważności decyzji o udzieleniu ochrony........................................... 169 3.3. Unieważnienie i wygaśnięcie patentu europejskiego............ 169 3.4. Ustanie dodatkowego prawa ochronnego..................... 170 3.4.1. Wygaśnięcie dodatkowego prawa ochronnego............. 170 3.4.2. Unieważnienie dodatkowego prawa ochronnego........... 171 3.5. Ustanie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego.............. 172 3.5.1. Wygaśnięcie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego...... 172 3.5.2. Unieważnienie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego.... 173 3.6. Ustanie prawa ochronnego na znak towarowy................. 177 3.6.1. Wygaśnięcie prawa ochronnego na znak towarowy......... 177 3.6.2. Unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy....... 181 3.7. Ustanie praw autorskich................................... 186 3.8. Ustanie ochrony baz danych................................ 188 www.lexisnexis.pl
7 4. Wyczerpanie praw własności intelektualnej...................... 188 4.1. Wyczerpanie praw własności przemysłowej................... 188 4.1.1. Patenty i wzory przemysłowe............................ 188 4.1.2. Znaki towarowe....................................... 194 4.2. Wyczerpanie praw autorskich............................... 216 Rozdział 2. Umowy dotyczące praw własności intelektualnej....... 229 1. Uwagi ogólne................................................ 229 1.1. Interes stron.............................................. 230 1.2. Swoboda kontraktowa..................................... 230 1.3. Wybór między udzieleniem licencji a przeniesieniem praw...... 231 1.4. Osobna umowa czy element innej umowy?................... 232 2. Umowy przenoszące prawa własności intelektualnej............... 233 2.1. Umowa przeniesienia autorskich praw majątkowych........... 233 2.1.1. Strony umowy......................................... 236 2.1.1.1. Zbywcy........................................... 236 2.1.1.2. Nabywcy.......................................... 240 2.1.1.3. Metoda działania................................... 241 2.1.2. Forma umowy......................................... 241 2.1.3. Przedmiot i elementy umowy............................ 242 2.1.3.1. Wskazanie utworu.................................. 242 2.1.3.2. Obowiązek wymienienia w umowie pól eksploatacji..... 242 2.1.3.3. Moment przejścia praw.............................. 246 2.1.3.4. Postanowienie o przeniesieniu praw................... 247 2.1.3.5. Wynagrodzenie.................................... 248 2.1.3.6. Terytorium........................................ 249 2.1.3.7. Moment dostarczenia utworu........................ 249 2.1.3.8. Odbiór utworu..................................... 250 2.1.3.9. Obowiązek rozpowszechnienia utworu................ 251 2.1.3.10. Egzemplarz....................................... 252 2.1.3.11. Utwory zależne................................... 253 2.1.3.12. Wykonywanie osobistych praw autorskich............ 255 2.1.4. Przykładowe klauzule umowne dotyczące przeniesienia majątkowych praw autorskich........................... 256 2.2. Umowa przeniesienia praw własności przemysłowej........... 258 2.2.1. Umowy przenoszące prawo do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego i prawa do uzyskania rejestracji topografii układów scalonych..................................... 259 2.2.1.1. Przedmiot umowy.................................. 259 2.2.1.2. Uprawniony do przeniesienia praw.................... 259 2.2.1.3. Forma umowy..................................... 263 2.2.1.4. Opis wynalazku, wzoru lub topografii................. 263 2.2.1.5. Wynagrodzenie.................................... 263
8 2.2.1.6. Moment przejścia praw oraz prawa do uzyskania ochrony w innych krajach............................ 265 2.2.1.7. Obowiązek współpracy, dokumentacja................ 265 2.2.2. Umowy przenoszące patent, prawo ochronne na wzór użytkowy, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, dodatkowe prawo ochronne, prawo z rejestracji topografii układów scalonych..................................... 266 2.2.2.1. Przedmiot umowy.................................. 266 2.2.2.2. Uprawniony do przeniesienia praw.................... 267 2.2.2.3. Forma umowy..................................... 268 2.2.2.4. Opis prawa........................................ 268 2.2.2.5. Wynagrodzenie.................................... 268 2.2.2.6. Inne elementy umowy.............................. 268 2.2.3. Umowy przenoszące pierwszeństwo uprzednie............. 269 2.2.4. Umowy przenoszące prawo ochronne na znak towarowy.... 269 2.2.4.1. Przedmiot umowy.................................. 270 2.2.4.2. Uprawniony do przeniesienia praw.................... 270 2.2.4.3. Forma umowy..................................... 271 2.2.4.4. Opis prawa........................................ 271 2.2.4.5. Wynagrodzenie.................................... 271 2.2.4.6. Inne elementy umowy.............................. 272 2.2.4.7. Szczególne zasady dotyczące wspólnych znaków towarowych, wspólnych znaków towarowych gwarancyjnych..................................... 272 2.2.5. Umowy przenoszące prawo do zgłoszenia................. 273 2.2.6. Umowy przenoszące uprzednie pierwszeństwo w stosunku do znaków towarowych................................. 274 2.2.7. Umowy przenoszące prawa z rejestracji na oznaczenie geograficzne.......................................... 274 2.2.8. Prawa osób korzystających w dobrej wierze z wynalazków, wzorów użytkowych i przemysłowych oraz topografii układów scalonych..................................... 275 2.2.9. Prawa osób używających w dobrej wierze znaków towarowych........................................... 276 2.2.10. Prawa osób używających w dobrej wierze oznaczenia geograficznego....................................... 276 2.2.11. Przykładowe klauzule umowne w zakresie przeniesienia praw własności przemysłowej.......................... 276 2.3. Umowy dotyczące przeniesienia prawa odrębnego do bazy danych 277 2.3.1. Strony umowy......................................... 277 2.3.2. Przedmiot umowy..................................... 278 2.3.3. Uprawniony do przeniesienia praw....................... 280 2.3.4. Wymogi formalne...................................... 283 2.3.5. Moment przejścia praw................................. 283 2.3.6. Uwagi dodatkowe...................................... 284 www.lexisnexis.pl
9 3. Umowy dotyczące korzystania z własności intelektualnej........... 286 3.1. Umowa licencyjna w prawie autorskim....................... 286 3.1.1. Strony umowy......................................... 287 3.1.2. Forma umowy......................................... 288 3.1.3. Przedmiot i elementy umowy............................ 288 3.1.3.1. Określenie utworu.................................. 289 3.1.3.2. Obowiązek wskazania w umowie pól eksploatacji....... 289 3.1.3.3. Zakres terytorialny................................. 289 3.1.3.4. Zakres czasowy.................................... 290 3.1.3.5. Określenie wynagrodzenia za korzystanie z utworu..... 290 3.1.3.6. Oznaczenie rodzaju licencji.......................... 291 3.1.3.7. Możliwość dochodzenia roszczeń przez licencjobiorcę wyłącznego........................................ 292 3.1.3.8. Wypowiedzenie umowy............................. 292 3.1.3.9. Sublicencje........................................ 293 3.1.3.10. Obowiązek rozpowszechniania utworów.............. 294 3.1.3.11. Utwory zależne i wykonywanie osobistych praw autorskich........................................ 295 3.1.3.12. Możliwość przeniesienia praw z umowy licencyjnej..... 295 3.1.3.13. Inne kwestie...................................... 296 3.1.4. Przykładowe klauzule umowne dotyczące udzielenia licencji na korzystanie z utworu................................ 296 3.2. Umowy licencyjne w Prawie własności przemysłowej........... 298 3.2.1. Strony umowy......................................... 299 3.2.2. Forma umowy......................................... 301 3.2.3. Przedmiot licencji i elementy umowy..................... 301 3.2.3.1. Określenie wynalazku, wzoru, znaku towarowego lub topografii układu scalonego.......................... 301 3.2.3.2. Rodzaje licencji.................................... 302 3.2.3.3. Okres obowiązywania licencji........................ 304 3.2.3.4. Zakres terytorialny licencji........................... 306 3.2.3.5. Sublicencja........................................ 306 3.2.3.6. Przejście praw..................................... 307 3.2.3.7. Wynagrodzenie.................................... 307 3.2.3.8. Obowiązek korzystania.............................. 307 3.2.3.9. Zbycie licencji przez licencjobiorcę.................... 307 3.2.4. Licencje na korzystanie z dóbr, na które nie udzielono praw ochronnych........................................... 308 3.2.5. Szczególne typy licencji................................. 308 3.2.5.1. Licencja otwarta................................... 309 3.2.5.2. Licencja dorozumiana............................... 310 3.2.6. Przykładowe klauzule umowne.......................... 310 3.3. Umowy licencyjne dotyczące baz danych..................... 311 3.3.1. Strony umowy......................................... 311 3.3.1.1. Licencjodawca..................................... 312
10 3.3.1.2. Licencjobiorca..................................... 312 3.3.1.3. Metoda działania................................... 312 3.3.2. Wymogi formalne...................................... 315 3.3.3. Przedmiot licencji...................................... 315 3.3.4. Określenie bazy danych................................. 316 3.3.5. Rodzaje licencji........................................ 317 3.3.5.1. Licencja wyłączna i licencja niewyłączna............... 317 3.3.5.2. Licencja na korzystanie z elektronicznej bazy danych w trybie on -line i off -line............................ 317 3.3.5.3. Licencje zbywalne i niezbywalne...................... 319 3.3.6. Okres obowiązywania licencji........................... 319 3.3.7. Zakres terytorialny licencji.............................. 320 3.3.8. Sublicencja........................................... 320 3.3.9. Wynagrodzenie........................................ 321 3.3.10. Uwagi dodatkowe.................................... 322 Rozdział 3. Zagadnienia procesowe związane z naruszeniem praw własności intelektualnej..................................... 325 1. Roszczenia w przypadku naruszenia praw własności intelektualnej... 325 1.1. Roszczenia z tytułu naruszenia prawa autorskiego............. 326 1.1.1. Roszczenia z tytułu naruszenia autorskich praw majątkowych.......................................... 326 1.1.2. Roszczenia z tytułu naruszenia autorskich praw osobistych... 334 1.2. Roszczenia z tytułu naruszenia praw własności przemysłowej... 336 1.3. Legitymacja do wystąpienia z roszczeniami z tytułu naruszenia praw własności intelektualnej............................... 345 1.3.1. Legitymacja do wystąpienia z roszczeniami z tytułu naruszenia praw autorskich............................. 345 1.3.2. Legitymacja do wystąpienia z roszczeniami z tytułu naruszenia praw własności przemysłowej................. 348 1.4. Przedawnienie roszczeń z tytułu naruszenia praw własności intelektualnej............................................. 350 1.4.1. Przedawnienie roszczeń z tytułu naruszenia praw autorskich... 350 1.4.2. Przedawnienie roszczeń z tytułu naruszenia praw własności przemysłowej......................................... 351 1.5. Inne rodzaje roszczeń w prawie własności intelektualnej........ 353 1.5.1. Roszczenie o ustalenie.................................. 354 1.5.2. Roszczenie w przypadku zagrożenia naruszenia............ 358 2. Zabezpieczenie roszczeń z zakresu prawa własności intelektualnej na czas trwania procesu....................................... 360 2.1. Podstawy zabezpieczenia roszczeń według Kodeksu postępowania cywilnego................................... 361 2.1.1. Uprawdopodobnienie roszczenia......................... 361 2.1.2. Istnienie interesu prawnego............................. 366 2.2. Sposoby zabezpieczenia roszczeń............................ 367 www.lexisnexis.pl
11 2.3. Elementy formalne wniosku o udzielenie zabezpieczenia, przebieg postępowania zabezpieczającego, upadek zabezpieczenia........ 370 2.3.1. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia wymagania formalne, sąd właściwy.......................................... 370 2.3.2. Przebieg postępowania zabezpieczającego................. 374 2.4. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej wykonaniem zabezpieczenia........................................... 379 2.5. Koszty postępowania zabezpieczającego...................... 382 3. Postępowanie sądowe wybrane zagadnienia procesowe........... 383 3.1. Zabezpieczenie dowodów i żądanie ujawnienia informacji...... 383 3.1.1. Uwagi ogólne......................................... 383 3.1.2. Wniosek o zabezpieczenie dowodów i zabezpieczenie związanych z nim roszczeń w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.................................. 390 3.1.3. Wniosek o zobowiązanie do udzielenia informacji i udostępnienia dokumentacji w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych.................................. 393 3.1.4. Zabezpieczenie dowodu w Prawie własności przemysłowej... 398 3.1.5. Zobowiązanie do udzielenia informacji w Prawie własności przemysłowej......................................... 399 3.2. Dopuszczalność drogi sądowej i tryb postępowania sądowego w sprawach związanych z rozporządzaniem i dysponowaniem prawami wyłącznymi...................................... 403 3.3. Dopuszczalność drogi sądowej żądanie ustalenia braku naruszenia praw wyłącznych z p.w.p......................... 403 3.4. Tryb postępowania sądowego w sprawach z zakresu prawa własności intelektualnej.................................... 407 3.5. Właściwość rzeczowa i miejscowa sądu w sprawach z zakresu własności intelektualnej.................................... 408 3.6. Ustalenie wartości przedmiotu sporu w sprawach z zakresu własności intelektualnej.................................... 412 3.7. Opłaty sądowe............................................ 416 3.8. Środki dowodowe w sprawach z zakresu własności intelektualnej............................................. 422 4. Wybrane zagadnienia z zakresu własności intelektualnej w upadłości................................................. 426 4.1. Uwagi ogólne............................................. 426 4.2. Znaczenie ustalenia w postępowaniu upadłościowym przysługujących dłużnikowi aktywów, w tym wartości przysługujących dłużnikowi praw własności intelektualnej...... 427 4.2.1. Uwagi ogólne......................................... 427 4.2.2. Prawa własności intelektualnej jako składnik masy upadłości........................................ 429 4.2.3. Sposoby weryfikacji przysługiwania upadłemu praw własności intelektualnej................................ 432
12 4.3. Skutki ogłoszenia upadłości dłużnika dla bytu prawnego umowy licencyjnej, której stroną jest upadły......................... 435 4.4. Sposoby zabezpieczenia interesów licencjobiorcy na wypadek ogłoszenia upadłości licencjodawcy.......................... 439 Rozdział 4. Postępowanie sporne przed Urzędem Patentowym..... 443 1. Wprowadzenie............................................... 443 2. Przedmiot postępowania...................................... 444 3. Reprezentacja strony w postępowaniu spornym, termin na odpowiedź na wniosek o wszczęcie postępowania................. 444 4. Wszczęcie postępowania spornego.............................. 445 5. Interes prawny wnioskodawcy.................................. 448 6. Postępowanie................................................ 450 7. Wpływ decyzji Europejskiego Urzędu Patentowego na decyzje Urzędu Patentowego RP wydawane w trybie postępowania spornego.................................................... 454 Wykaz przywoływanej literatury................................ 457 www.lexisnexis.pl