Okno jakie jest (nie) każdy widzi. Część IX A. Wady wykonania i montażu okien. 1 1. Wstęp W pierwotnej wersji IX odcinek stanowić miał kontynuację zagadnień poruszonych w odcinku VIII i zatytułowanym Montaż okien i co z tego wynika dla użytkownika tj. zasady prawidłowego montażu okien. Omówione mały być zagadnienia nadmiernego zawilgocenia pomieszczeń i wpływu zawilgoceń na połączenie okno - ściana, objaśnienie punktu rosy, przykładowy przebieg izoterm na połączeniu okno - ściana, zasady stosowania nowoczesnych materiałów uszczelniających i inne teoretyczne zagadnienia. Materiały które posiadam są na tyle obszerne, że wystarczy ich na długo. Następuje drobna zmiana tematu. Teoria jest źródłem postępu i wyprzedza praktykę. Praktycy, jak np. montażyści, nie lubią postępu, nie lubią jak teoria im coś narzuca, np. metody prawidłowego montażu - oni wiedzą swoje, czym to się kończy przekonanie się sami. Przedstawione będą wady wykonania i montażu okien, wynikające z pomijania teorii, zilustrowane fotografiami. Zebrała się pokaźna kolekcja przykładów, które przedstawiam w niniejszym odcinku. Wady są bardzo różnorodne i powszechne, tak że nawet ja na ogół odporny na wady okien jestem przytłoczony uzyskanym materiałem - nie spodziewałem się, że może być tak źle. Takiego materiału nie prezentowano jeszcze w Kwartalniku OKNO. Zdjęcia zostały ponumerowane tematycznie i każdy przypadek został szczegółowo opisany. W opisie nie podaję nazw systemów prezentowanych okien, w niektórych z nich wyretuszowane zostały napisy na pozostawionych foliach ochronnych identyfikujące system. Podaję tyko że bohaterem zaprezentowanych fotografii są systemy bardzo popularne. Obiecuję w dalszych odcinkach przedstawić wszystkie systemy. Może skłoni to dystrybutorów systemów, producentów okien i montażystów do lepszej jakościowo produkcji i do przestrzegania zasad prawidłowego montażu. Nie podaję również nazw producentów i nazw firm montażowych, każdy z nich powinien mieć szansę naprawy własnych błędów. W odpowiednim czasie dostaną oni do wglądu ekspertyzy nieprawidłowo wykonanych lub źle zamontowanych okien. Kilku z nich czeka wymiana okien lub ich naprawa, niezbędny też będzie ponowny montaż. Tak to jest jak praktyka rozmija się z teorią. Nie system okien jest winny ale producent okien lub ekipa montażowa. Producenci udzielają wieloletnich gwarancji na okna ale można odnieść wrażenie, że jej zasięg może kończy się za bramą zakładu produkcyjnego. Niniejszy odcinek nie ma na celu zniechęcenia potencjalnych nabywców od zakupu okien z PVC dlatego też jako przeciwwaga druga część zawiera szczegółową historię prawidłowego montażu okien, zgodnego z teorią. Jeśli w oknach z PVC znanych powszechnie od wielu lat może być tyle wad wykonania i montażu to ile nieprzyjemnych niespodzianek może się kryć w technologiach okiennych niesprawdzonych. Niejednokrotnie pojawiają się na naszym rynku takie niesprawdzone technologie, które nie posiadają ponadto ważnych badań. Europa Zachodnia pozbywa się takich technologii licząc, że Polska to kraj gdzie wszystko można upchnąć. Czasami im się to udaje, przeważnie wtedy gdy są to bardzo tanie okna a polscy producenci nie zwracając uwagi na konsekwencje i na dobrą markę swoich firm takie słabe okna produkują i sprzedają.
2 Fot A-1. Warszawa Służewiec. Na te okna spoglądam zawsze jak wychodzę do własnego ogródka. Barwę kwiatów, zieleń trawy i różnych krzewów psuje widok prezentowanych na fot A-1 wbudowanych okien i wielkich krat. Ościeża są niewykończone, kraty skorodowane a z okien zwisa smutnie pozostawiona folia ochronna. Czekam pokornie aż widok okien zostanie zasłonięty przez rosnące krzewy. Wielokrotne pisma do właściciela obiektu nie odnoszą żadnego skutku. Fot A-2. Fot A-2 przedstawia jedno z czterech okien z fot A-1. Szczegóły niedokończonego montażu są bardziej widoczne. W miarę upływu czasu z okna złuszcza się powoli folia ochronna. Pozostawianie folii ochronnej na oknach to zjawisko bardzo powszechne, takie okna straszą latami swoim łaciatym kolorem. Nieusunięta folia przywiera trwale do profili PVC. Fot A-3. Fot A-3 przedstawia szczegół okna z fot A-2. Brak jest zewnętrznych parapetów blaszanych, szlichta podparapetowa jest już popękana a otwory odwadniające ramę ościeżnicy zostały dokładnie zacementowane. Pomiędzy ramą okna a cementową szlichtą parapetu pozostawiono centymetrową szczelinę w którą wwiewane jest zimne powietrze, okno nie ma uszczelnienia od spodu.
3 Fot B-1. Warszawa-Mokotów. Okno widoczne na fot B-1 zamontowano bezpośrednio na murku podokiennym, bez wykonania uszczelnienia styku ramy okna z murem podokiennym. Okno przy montażu przysunięto do węgarków bocznych z pozostawieniem wymaganej szczeliny, która tylko częściowo została wypełniona pianką PU. Nałożenie pianki PU jest niewystarczające a ponadto zestalona pianka nie została osłonięta przed wpływami czynników atmosferycznych. Na dolnym ramiaku pozostawiono folię ochronną. Stary blaszany parapet zewnętrzny nie został umocowany. Pomiędzy ramą ościeżnicy a krawędzią parapetu pozostawiono szczelinę o szerokości około 20 mm. Pod parapet wcieka woda opadowa spływająca z okna, widoczne są białe zacieki wody wypływającej spod parapetu a jednocześnie następuje korodowanie gzymsu podokiennego - spękania. Fot B-2. Podobnie nieprawidłowo zamontowano drugie okno przedstawione na fot B-2. W tym oknie w ogóle nie wykonano zaizolowania szczeliny pomiędzy płaszczyzną ramy okna a węgarkiem. W szczelinę można swobodnie wsunąć rękę a głębokość szczeliny wynosi około 6 cm. Z powodu braku uszczelnienia styku okna z murem odsłonięte ościeża narażone są na przyspieszoną degradację od zawilgoceń i zacieków wody i wwiewania zimnego powietrza w wyniku czego od wewnątrz ściany przy oknie są zimne i zawilgocone. Fot B-3. Fotografia B-3 przedstawia szczegół okna z fot B-2. Wyraźnie widoczna jest pozostawiona niezaizolowana termicznie i przeciwwilgociowo szczelina na styku ramy okna z węgarkiem. Widać też strzępy niestarannie usuniętej folii ochronnej. Woda spływająca po oknie wcieka pod parapet zewnętrzny.
taśmą. 4 Fot C-1. Warszawa-Mokotów. Zamontowano cztery okna i drzwi balkonowe. Na fot C-1 pokazany jest sposób osadzenia drzwi balkonowych bezpośrednio na klepkach drewnianej podłogi. Przy opadach deszczu, lub przy topnieniu nawianego na taras śniegu, spod ramy drzwi przecieka do mieszkania woda. Poziom posadzki tarasu jest wyższy od poziomu podłogi, ponadto brak jest zewnętrznych obróbek blacharskich. Styk ramy z podłogą został prowizorycznie zaklejony Fot C-2. Fot C-2 przedstawia szczegół osadzenia drzwi balkonowych. Po odklejeniu taśmy w szczelinę pomiędzy ramę drzwi a posadzką podłogi wsunąć można swobodnie nóż, ostrze noża przechodzi na drugą stronę osadzenia drzwi. Przez szczelinę, poza przeciekami wody opadowej, następuje przedmuch zimnego powietrza. Klepki podłogi są wilgotne. Fot C-3. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że przedstawione na fot C-3 okno jest dobre i zamontowano je bez wad. Niestety tak nie jest. Okno na bokach zamontowano dwoma kotwami na dole i na górze brak jest natomiast kotwy pośrodku wysokości okna. Brak kotwy sygnalizuje czerwona gwiazdka, podobnie brak jest zamocowania z lewej strony okna. Okno to ponadto nie ma żadnego mocowania w progu. Szerokość okna wynosi 200 cm. brak jest więc w progu co najmniej trzech kotew progowych. W nadprożu okna zastosowane zostały dwie kotwy. Dodatkowo w poziomych ramiakach skrzydeł brak jest usztywnień wobec czego górne elementy okuć rozwierano-uchylnych mocowane są wkrętami wyłącznie do tworzywa. Z uwagi na zapewnienie trwałości okna wkręty okuć powinny być mocowane do ścianek stalowych profili usztywniających, czego jest brak w prezentowanych oknach.
5 Fot C-4. Fot C-4 przedstawia okno z fot C-3 sfotografowane od strony zewnętrznej. Okno w trakcie montażu przysunięto do węgarków bez pozostawienia wymaganego luzu wrębowego, bez wykonania izolacji termicznej i bez uszczelnienia zewnętrznego styku ramy okna z murem. Szczelina o wielkości od jednego do czterech milimetrów występuje na obydwu bokach okna jak i w nadprożu. Czerwone gwiazdki oznaczają szczeliny o wielkości około 10 mm. Powstawanie szczeliny spowodowane jest m.in. brakiem mocowania ramy okna pośrodku wysokości. Fot C-5. Fot C-5 ilustruje jak w szczelinę na styku ramy okna z węgarkiem można wsunąć ostrze noża oznaczonego gwiazdką. Nóż można wsunąć na głębokość około 6 cm. i można go wsunąć prawie w każdym miejscu styku ramy okna z węgarkiem. Fot C-6. Fot C-6 przedstawia jak w większe szczeliny wchodzi śrubokręt. Brak uszczelnienia przedstawiony na fot C-4, C-5 i C-6 powoduje, że ościeża wewnętrzne są zawilgocone i zimne. W podsumowaniu dodam, że taki nieprawidłowy sposób osadzania okien z pozostawianiem nieuszczelnionej szczeliny jest bardzo powszechny.
6 Fot C-7. Okno z fot C-6 w którym przedstawiony został sposób osadzenia i uszczelnienia parapetu zewnętrznego. Wywinięta do góry krawędź blachy parapetu zasłania otwory odwadniające ramę okna. Parapet przymocowany został do ramy okna przy zastosowaniu nitów zrywalnych w rozstawie 50 60 cm. W styk krawędzi parapetu z ramą okna nałożony został cienki pasek silikonu. Silikon odkleja się i łuszczy. Taki sposób połączenia nie zapewnia trwałości i szczelności złącza. Z powodu zasłonięcia otworów odwadniających i niedostatecznie szczelnego styku krawędzi parapetu zewnętrznego z ramą okna, spływająca po powierzchni okna woda opadowa wcieka pod okno i zawilgaca mur podokienny. Przy większych opadach woda wcieka do mieszkania. Według informacji lokatora pianka PU wtryśnięta została pod ramę okna punktowo tzn. w sposób nieciągły. Fot C-8. Na fot. C-8 (cały czas tego samego okna) widoczne są miniaturowe kałuże wody opadowej umiejscowione we wrębie ramy ościeżnicy pod skrzydłem czyli praktycznie wewnątrz okna.. Zasięg kałuży obwiedziony został zielonym kolorem. Woda nie odpływa do otworów odwadniających gdyż rama okna jest krzywa, natomiast samo wciekanie wody do wrębu spowodowane jest brakiem przylegania ramy skrzydła do uszczelki zewnętrznej. Woda która wcieka w otwory spływa pod ramę okna w mur podokienny gdyż zewnętrzne otwory odwadniające zasłonięte zostały krawędzią parapetu. Fot C-9. Fot C-9 pokazuje z kolei miniaturową kałużę wody przy łączniku słupka z ramą okna - gwiazdka. Woda nie odpływa na zewnątrz co widać po wyschniętym śladzie większego zasięgu wody. Zaobserwować można również początek korozji wkrętów łącznika. Woda we wrębie ramy ościeżnicy to dość rzadkie zjawisko, które w tym przypadku spowodowane jest brakiem usztywnienia profilami stalowymi poziomych ramiaków skrzydeł. Z powodu niskich temperatur zewnętrznych nieusztywniony stalą profil ramy wygina się do wewnątrz i następuje rozszczelnienie skrzydeł pośrodku ich szerokości rama skrzydła odstaje od ramy ościeżnicy. Profile PVC mają stosunkowo wysoki współczynnik rozszerzalności liniowej, wobec czego nieusztynienie ram powoduje, że przy różnicach temperatur zewnętrznej i wewnętrznej łatwiej ulegają one wyboczeniom (niż wtedy gdy są usztywnione).
7 Fot C-10. W tym oknie (fot. C-10) nieusztywnione są zarówno poziome jak i pionowe ramiaki środkowych skrzydeł okna. Wymiar tych skrzydeł wynosi 110x80 cm. Jedno z nieusztywnionych skrzydeł jest otwarte, czerwone gwiazdki pokazują rozstawienie zawiasów wynoszące około 100 cm. Brak jest zawiasu pośredniego a wiadomo, że rozstaw zaczepów nie powinien przekraczać 70 cm.. Z powodu nieusztywnienia ramiaków skrzydła i zbyt dużego rozstawu zawiasów wyboczenie ramy wynosi 5 mm. W tym oknie nieusztywnione są również poziome ramiaki skrzydeł bocznych i ramiaki pionowe górnego skrzydła uchylnego. Wkręty okuć osadzone są wyłącznie w tworzywie. Boczne skrzydła rozwierano-uchylne mają wymiar S x H - 670 x 1080 mm. Przez okno następują przedmuchy zimnego powietrza a we wrębie ościeżnicy gromadzi się woda opadowa. Zasłonięcie parapetem zewnętrznym otworów odwadniających powoduje, że woda wcieka pod okno. Fot C-11. Jak widać na fot. C-11 pod zamknięte skrzydło środkowe okna z fot C-10 można swobodnie wsunąć podwójnie złożoną widokówkę. W podsumowaniu dodam, że nieusztywnianie ram skrzydeł jest stosunkowo rzadkie pomimo iż na działanie w przypadku skrzydeł o niewielkich wymiarach zezwalają niektóre systemy. Większość producentów usztywnia skrzydła niezależnie od ich wielkości Nieusztywnianie ram skrzydeł, nawet jeśli są to skrzydła niewielkie, nie powinno mieć miejsca z uwagi na ich podatność na wyginanie przy niskich temperaturach zewnętrznych. Fot C-12. Fot C-12 ilustruje jak - w zaprezentowanym na fot C-10 oknie - parapet zewnętrzny na styku z ramą okna w ogóle nie został uszczelniony. Szczelina na całej szerokości okna wynosi 3 mm, wskazuje to miarka i ostrze noża. Dodatkowo zasłonięto parapetem zewnętrznym otwory odwadniające. Woda ściekająca z powierzchni okna wcieka bez przeszkód pod okno powodując zniszczenia muru podokiennego. Niewłaściwe obróbki blacharskie są tak powszechne w montażu okien z PVC, że jest to po prostu przerażające. W podsumowaniu do wad wykonania i montażu okien tej serii dodam, że producent zaprezentowanych okien przedstawia swoim nabywcom deklarację zgodności poświadczoną przez firmę nadrzędną. Jakie produkuje okna i jak je montuje to już inna sprawa.
8 Fot D-1. Warszawa-Mokotów. Takiego nagromadzenia wad montażu okien jeszcze nigdy nie zaobserwowałem. Widoczne na fot D-1 okno i pozostałe okna w tym mieszkaniu zamontowano w czerwcu 1998 roku. Okno jest za szerokie i za wysokie w stosunku do wymiaru ościeża. Górny ramiak okna schowany jest całkowicie za węgarkiem, boczne ramiaki również są przysłonięte węgarkami. Okno jest za szerokie co najmniej o 6 cm. oraz za wysokie o 4 cm. Błędy wymiarowania okien są bardzo powszechne. Fot D-2. Fot D-2 przedstawia okno z fot D-1 sfotografowane od strony wewnętrznej. Na całym oknie zarówno od zewnątrz jak i częściowo od wewnątrz pozostawiona została folia ochronna. Jednym z warunków prawidłowego montażu okien jest natychmiastowe usuwanie folii ochronnej, w przeciwnym przypadku przy dłuższym okresie jej pozostawienia na wpływ warunków klimatycznych - następuje jej trwałe sklejenie z profilem. Przedstawione okno nie ma mocowania w progu a z boków są zastosowane tylko po dwie kotwy. Okno ustawiono bezpośrednio na parapecie wewnętrznym bez żadnego zaizolowania styku ramy okna z podłożem. Zasłonięte są parapetem zewnętrznym otwory odwadniające okno. Fot D-3. Fot D-3 pokazuje szczegół otwartego skrzydła okna z fot D-2. Widoczne są brudne od tynku i wapna ramiaki skrzydła i szyba zespolona. Podobnie zabrudzony jest słupek okna (brak fot.) okucia, zawiasy i uszczelki. Fot D-4. Fot D-4 przedstawia brudny od tynku i innych śmieci wrąb ramy skrzydła. Otwory
odwadniające są zatkane, nic więc dziwnego, że przez okno leje się woda. 9 Fot D-5. Fot D-5 przedstawia zabrudzony jakimś tynkiem czy klejem ramiak pionowy jednego ze skrzydeł i uszczelki przyszybowe. Podsumowując wady zilustrowane na fot. D-1 do D-5 stwierdzam, że jeszcze nigdy nie widziałem okien tak niechlujnie zamontowanych. Fot D-6. Fot D-6 ilustruje jak pod ramiak okna wsunąć można ostrze noża, nóż przechodzi na drugą stronę. Styk ramy okna z parapetem zaklejony został taśmą, szczelina ma wielkość 2 do 3 mm, i następuje przez nią przedmuch zimnego powietrza a przy opadach deszczu wciekanie wody. Rama okna nie ma mocowania w dolnej części, brak jest też uszczelnienia od spodu. Zaklejanie takich styków silikonem jest absolutnie niedopuszczalne, gdyż po pierwsze jest nietrwałe a po drugie woda która się gromadzi pod ramą zaczyna cieknąć w inne miejsca np. w mur podokienny. Fot D-7 Fot D-7 ilustruje czynność wykrywania wykrywaczem metalu czy w ramach skrzydeł zastosowane zostały stalowe profile usztywniające. W tym przypadku w poziomych ramiakach skrzydeł wszystkich okien w tym mieszkaniu
10 stalowych profili usztywniających nie zastosowano. Okna wykonał ten sam producent co okna serii C byłoby więc bardzo dziwne gdyby w tych oknach usztywnienia w poziomych ramiakach skrzydeł zostały wyjątkowo zastosowane. Fot E-1. Seria fotografii E przedstawia okno wymontowane z budynku. Po niedługim okresie użytkowania okno (jedno z wielu) uległo takim uszkodzeniom, że musiało być wymontowane. Okno to - i pozostałe - zamontowano w niewykończone otwory okienne, ustawiając je na cegłach i mocując z boków i od góry. W styk okna z ościeżem wtryśnięto - niedokładnie - piankę PU i pozostawiono tak do wiosny bez zabezpieczenia styku. Na wiosnę otynkowano budynek niszcząc przy okazji okna. Fot E-1 ilustruje rozmieszczenie kotew okna z murem literki K. W progu brak jest mocowania. Fot E-2. Fot E-2 przedstawia wygięty do góry dolny profil ramy trwałe wygięcie wynosi 4 mm. okno nie było umocowane na dole ramy. Tak się zazwyczaj kończy brak mocowania dolnych ram okien. Fot E-3. Górny profil ramy, pokazany na fot E-3 również uległ wygięciu. Przyczyna wygięcia jest trudna do ustalenia. Może nią być niewłaściwy rodzaj zastosowanej pianki PU. Fot E-4. Fot E-4 ilustruje jak z powodu zniekształcenia ramy ościeżnicy i opuszczenia ramy skrzydła próbowano naprawić okna dokonując niższego osadzenia zaczepów okucia obwiedniowego. W tym celu wycięto kawałek profilu PVC. Tak samo przesunięty został zaczep dolny. Jak to się ma do szczelności okien, ich estetyki i funkcjonalności.
11 Fot E-5. Fot E-5 ilustruje w jak oszczędny sposób w styk okna z ościeżem została wtryśnięta pianka PU. W najwęższym miejscu szerokość warstwy pianki wynosi 2 cm. Granice występowania pianki obwiedziono niebieskim kolorem. Pozostałe uszczelnienie styku ramy okna z ościeżem stanowi zwykły tynk. Tynkowanie styków jest jedną z najbardziej poważnych wad montażu okien z PVC gdyż uniemożliwone są ruchy okna przy zmianach wymiarów od nagrzewania słonecznego. Okno się wtedy kleszczy, źle zamyka i bardzo często ulega nieodwracalnym uszkodzeniom. Niestety bardzo wielu producentów okien i szczególnie montażystów uważa tynk za znakomity materiał do uszczelniania okien z PVC. Fot E-6. Fot E-6 przedstawia brudną od wapna ramę okna i skruszały tynk uszczelnienia styku ramy okna z ościeżem. W podsumowaniu do tej serii fot można stwierdzić, że nałożyły się tu zarówno wady montażu spowodowane przez montażystów jak i wady wynikłe z zamontowania okien w niedokończone otwory okienne i niechlujne prace przy wykańczaniu budynku. W wyniku takich prac skutecznie wykończono okna. Fot E-7. W wyniku zniekształcenia geometrii ramy skrzydła i najprawdopodobniej z powodu niewłaściwego ustawienia parametrów zgrzewania ram nastąpiło pęknięcie spawu. W pęknięcie wciśnięta została dwuzłotówka.
12 Fot F-1. Warszawa Praga 40 okien. We wszystkich małych oknach (o wymiarach SxH 70x50 cm) nie zostały usztywnione profilami stalowymi ramy ościeżnic a także ramy skrzydeł i to z każdej strony. W dużych oknach dwuskrzydłowych zostały nieusztywnione poziome ramiaki skrzydeł. Okna dwudzielne i drzwi balkonowe zamocowano z boków i od góry natomiast nie zamocowano w progach, okna małe (nieusztywnione w ogóle) zamocowano tylko z boków. W przypadku mocowania niektórych okien zastosowano dyble, mur jest szczelinowy, więc dyble osadzone zostały w warstwie izolacji termicznej. Jest to bardzo poważny błąd montażu. Na fot F-1 pokazane zostało na przykładzie jednego z okien jak z powodu nieusztywnienia ram ościeżnic i z powodu braku ich mocowania do muru nastąpiło ich wygięcie do góry. W szczelinę wsunąć można śrubokręt, który przechodzi na drugą stronę ramy co świadczy z kolei o braku uszczelnienia. Styk ramy okna z parapetem zabezpieczony został silikonem, jest to zupełnie nieskuteczne. Fot. F-2 Te trzy małe okna nie mają usztywnień ram ościeżnic i ram skrzydeł. Są również zamocowane do ściany tylko po bokach i w dodatku dyblami wpuszczonymi w warstwę wewnętrznej izolacji termicznej. Dokumentacja systemowa dopuszcza wykonywanie małych okien bez usztywnień, są jednak postawione pewne ograniczenia i warunki. Fot F-3. Fot F-3 pokazuje płaską listwę przyłożoną do górnej ramy okna jednego z okien z fot F-2, wygięcie ramy wynosi ok. 3 mm (przy szerokości okna ok. 80 cm). Wygięcie jest spowodowane przez brak usztywnienia ramy a rama nie ma z kolei mocowania do ściany. Naprawienie okna przez zastosowanie dodatkowego zamocowania
jest niemożliwe, gdyż nie ma sposobu na osadzenie dybla (ściana jest szczelinowa). 13 Fot. F-4 Fot F-4 przedstawia w jaki sposób okna z fot F-2 (i inne w tym mieszkaniu) osadzone zostały na dyble wpuszczone w warstwę izolacji termicznej. Dokonano odkrywki fragmentu muru i stwierdzono, że koniec dybla siedzi w materiale izolacji termicznej. Taki sposób montowania okien tj. dyblami w warstwę izolacji termicznej jest spotykany dość często. Trzeba mieć kompletny brak wyobraźni by okna w ścianach szczelinowych osadzać przy pomocy dybli. W takich przypadkach można stosować wyłącznie blaszane kotwy a ramy okien niezależnie od wielkości muszą być usztywniane. Fot. F-5. Na fot. F-5 pokazano wyjęty ręką dybel, który ma za zadanie mocować duże okno dwuskrzydłowe w progu. W tym przypadku warstwę izolacji termicznej stanowi styropian więc dyble osadzono w styropianie. Fotografia pokazuje ponadto niestaranne wtryśnięcie pianki PU. Wg informacji właściciela mieszkania pianka PU była wtryskiwana na nieoczyszczone, zagruzowane podłoże. Fot F-6. Na fot F-6 zademonstrowano jak w otwór po wykręconej śrubie dybla (śrubę widać z prawej strony) wpuszczony został śrubokręt długości 30 cm. Pod ramę okna wsunięta jest kartka papieru, nic w tym dziwnego - okno nie ma mocowania w części progowej. Tu dybel też siedzi w styropianie.
14 Fot F-7. Fot F-7 przedstawia jak na styku ramy okna z murem powstaje powoli szczelina. Okna po zamontowaniu i po uszczelnieniu pianką PU założoną zresztą niedokładnie pozostawiono na okres listopad luty w stanie odkrytym i narażonym na działanie wilgoci i opadów atmosferycznych. Na wiosnę ściany budynku otynkowano bez dokładnego uzupełnienia uszczelnienia. Z powodu niewłaściwego uszczelnienia styków po czteroletnim okresie eksploatacji budynku następuje odspajanie styków okien z murem. Firma, znany w Polsce duży producent okien, posiada certyfikat. Fot. G-1. Niniejszą serię fotografii uzyskałem dzięki życzliwości Pana dr. inż. Bohdana Stawiskiego z PZITB we Wrocławiu. Okna zamontowano w zabytkowym budynku we Wrocławiu. Fot G-1 przedstawia szereg wad okien wynikający z nieprawidłowego zwymiarowania otworów okiennych i błędu w zwymiarowaniu szerokości skrzydeł. Skrzydła okna mają niesymetryczną szerokość, krzywizna łuku nadproża i krzywizna ramy okna są rozbieżne. Okno ma groteskowy charakter. Nie tylko w Warszawie źle montują okna. Fot. G-2 Fot G-2 przedstawia okno od strony zewnętrznej, okno jest za wysokie i rama okna przysłonięta jest nadprożem.
15 Fot. G-3 W części dolnej zilustrowanej na fot G-3 widać, że zbyt wysokie okno wpuszczone bardzo głęboko, rama dolna jest zamurowana, otwory odwadniające ramę ościeżnicy również. Fot. G-4 Na fot G-4 pokazane jest niestaranne i niedokładne wtryśnięcie pianki PU, ponadto brak jest mocowania okna w progu. Fot. G-5 Na fot G-5, jednej z wielu jakie mi przekazano, zilustrowane zostało zniekształcenie ramy skrzydła. Według wykonanej ekspertyzy zniekształcone są prawie wszystkie skrzydła. Fot. G-6 Okno jest nieszczelne na przenikanie wody opadowej. Na fot G-6 przedstawiono to przez wsunięcie pod skrzydła pasków papieru i następnie od strony zewnętrznej polano okno wody. Przecieki wody nastąpiły do wewnątrz.
16 Fot H-1. Warszawa Józefów 8 okien. W oknach tej serii nieuszczelnione są styki okien z murem. Od wewnątrz styk ram okien z parapetami zaklejony został cienką warstewką silikonu a styk z murem (na bokach i od góry) cienką warstewką gipsu. Od zewnątrz w styki wtryśnięto na głębokość ok. 10 mm piankę PU. Nieuszczelniony i nieocieplony jest więc styk szerokości 50 mm. Po zamontowaniu nowych okien w miejsce starych okien drewnianych zużycie ciepła (gazu) do ogrzewania budynku wzrosło dwukrotnie, pomimo że w oknach zastosowano szyby zespolone o współczynniku k = 1,1 W/m 2 K. Przy bardziej mroźnych dniach od okien wieje przeraźliwe zimno. Do tego wszystkiego okna nie mają mocowania w progach. Z boków są tylko po dwie kotwy. Inna wada okien to zamiana okuć na niezgodne ze świadectwem ITB. Fot H-2. Parapety zewnętrzne zostały bardzo niestarannie przymocowane do ramy okna i uszczelnione cienką warstewką silikonu. Okna zamontowano w listopadzie 1998 roku a już zauważalne jest odspajanie silikonu i powstawanie szczelin. Fot H-3. Fot H-3 przedstawia dolny fragment drzwi balkonowych na taras. Drzwi są za wysokie o około 5 cm (niedokładnie zmierzono wymiary otworu) Drzwi ustawiono bezpośrednio na betonowym podłożu. W tej sytuacji nie ma możliwości wykonania odpowiednich obróbek blacharskich, woda opadowa będzie ciekła do mieszkania. Drzwi są za wysokie ale dla rekompensaty są za wąskie.
17 Fot. H-4. Fot H-4 przedstawia szczegół z fot H- 3. Płytka terrakoty dochodzi do ramy drzwi, pod ramą powstanie bardzo szybko szczelina, do mieszkania będzie się lała woda, w tym miejscu będzie też bardzo zimno. Jak tu założyć prawidłową i szczelną obróbkę izolacji przeciwwodnej i izolacji termicznej. Do tego wszystkiego próg drzwi nie ma założonej aluminiowej listwy. Przedstawiony na serii fotografii H producent okien, z siedzibą w południowej Polsce, ma certyfikat. Ma też bardzo słabą ekipę montażową. Fot I-1. Warszawa Ochota. Prezentowane na fot I-1 okno (i pozostałe w tym mieszkaniu) są za niskie o 5 cm. Okna ustawiono na podmurowaniu, parapety są znacznie niżej. Okna nie mają mocowania w progu. Inne wady tych okien to pomieszane okucia ROTO z okuciami METALPLAST ZŁOTÓW, niewłaściwe szyby zespolone (powinny być szyby 4/16/4 a są 4/12/4) nierówne ramy skrzydeł. Do wadliwych drzwi balkonowych ekipa montażowa wzywana była już co najmniej 10 razy. W kuchni zmienione zostały szyby 4/12/4 na szyby 4/16/4. Według informacji lokatora dwu osiłków z ekipy montażowej skakało po oknie by założyć za szerokie (przeznaczone do szyb 4/12/4) listwy przyszybowe na szyby 4/16/4. Nawet im się to udało. Firma z północnej Polski, uznany producent okien i szyb zespolonych, posiada certyfikat. Fot. I-2 Okno z fot I-1 sfotografowane od zewnątrz. Widoczny jest nieuszczelniony styk ramy okna z węgarkiem. W szczelinę wnika zimne powietrze i wilgoć oraz opady deszczu.
18 Fot. J-1 Warszawa Praga. Wbudowano dwa okna, jedno jednodzielne w kuchni i jedno czterodzielne w pokoju. Montaż okien został wstrzymany przez właściciela mieszkania. Obydwa okna są za wąskie. Okno zamontowane w kuchni i widoczne na fot J-1 jest za wąskie o 4 mm a okno w pokoju jest za wąskie o 6 cm. Obydwa okna posadowiono bezpośrednio na parapecie tak, że w przyszłości właściciel mieszkania nie będzie mógł parapetów wymienić. Fot. J-2. Fot J-2 ilustruje narożnik okna z fot J-1 od strony zewnętrznej. Poza tym, że okno jest za wąskie to w dodatku ustawiono je krzywo i podparto drewnianym kołkiem punkt B. W oknie nie ma klocków dystansowych. Zilustrowana literką A kotew jest mocno wygięta a grubość warstwy pianki PU w tym miejscu wynosi 5 mm. Okno zamocowano obustronnie tylko dwoma kotwami. Fot J-3 ifot. J-3 ilustruje nieuszczelniony górny narożnik.
19 Fot. J-4 Okno w pokoju sfotografowane (fot J-4) od strony zewnętrznej. Okno jest za wąskie o 6 cm, ponadto okno posadowiono na parapecie wewnętrznym. Wykonanie prawidłowych obróbek blacharskich jest praktycznie niemożliwe. Fot. J-5. Na fot J-5 pokazano jak pomiędzy ramę okna a płaszczyznę ościeża przesunąć można na wylot nóż. Wypełniona pianką szczelina ma ok. 2 cm a w sumie warstwa pianki ma ok. 5 cm. Montażysta na zwróconą mu uwagę, że okna są za wąskie stwierdził, że tak ma być i że nadrzuci tynkiem. Fot J-6. Na fot J-6 przedstawiony został sposób rozmieszczenia kotew montażowych. Z boków okna zastosowano po dwie kotwy a powinny być zastosowane po trzy kotwy. W nadprożu zastosowano dwie kotwy zamiast czterech a w progu kotew nie zastosowano w ogóle. Przy montażu okien nie zastosowano też klocków dystansowych. Prezentowane na serii J okna kwalifikują się do wymiany. Tak to jest jak montażysta niedokładnie zmierzy stare okna.
20 Przez szereg lat mieliśmy w Polsce okna nieszczelne, cieknące, zimne, niedomykające się itp. itd. Przez szereg lat warunki dyktował producent, produkujący coraz gorzej bo i tak sprzedał każdy, nawet najgorszy wyrób, okien zawsze brakowało. Zaczynamy powoli wracać do tych czasów, nadmiar producentów też może szkodzić. Nowe okna są zimniejsze niż stare okna, ciekną, niedomykają się, montaż okien jest tragiczny i cechuje go często kompletny brak wyobraźni, są też coraz częściej okna wykonane w technologii oszczędnej np. bez usztywnień. Cykl o wadach wykonania okien i montażu okien z PVC będzie w Kwartalniku OKNO cyklem stałym. Wady wykonania i montażu okien będą publikowane również w innych pismach, posiadany materiał udostępnię każdej redakcji. Producenci okien z PVC muszą podnieść jakość produkcji a ekipy montażowe jakość montażu. W przeciwnym przypadku nastąpić może odwrót od PVC i renesans technologii tradycyjnych. W technologiach tradycyjnych nie ma aż tylu wad zarówno wykonania jak i montażu. Dla przeciwwagi zaprezentowana zostanie część druga zawierająca prawidłowy montaż okien przy wykorzystaniu tradycyjnych i dostępnych powszechnie materiałów. Jerzy Płoński