Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu Elektroniczna Aparatura Medyczna
|
|
- Fabian Makowski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY Katedra Telekomunikacji i Aparatury Elektronicznej Studia stacjonarne Kierunek: Inżynieria Biomedyczna Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu Elektroniczna Aparatura Medyczna Ćwiczenie 2. Budowa i badanie właściwości metrologicznych elektrod jonoselektywnych na przykładzie pomiaru stężenia jonu chlorkowego i potasowego v. 01 Andrzej Holiczer Witold Holiczer Białystok marzec 2011
2 A. Wprowadzenie 1. Podstawowe prawa rządzące gospodarką wodno elektrolitową organizmu Równowagą wodno elektrolitową i kwasowo zasadową organizmu rządzą trzy prawa. Są nimi: prawo elektroobojętności płynów ustrojowych, prawo izoosmolalności płynów ustrojowych, prawo izohydrii; stałości stężenia jonów wodorowych. W zakresie gospodarki wodno elektrolitowej regulacja stałości środowiska wewnętrznego, czyli homeostazy ustrojowej, polega na utrzymaniu: izowolemii (fizjologicznych objętości przestrzeni wodnych), izotonii (fizjologicznego ciśnienia osmotycznego) i izojonii (fizjologicznego składu jonowego płynów ustrojowych). Najczęściej analizowaną składową płynów ustrojowych jest osocze lub surowica. Przez osocze rozumiemy płyn pobrany z łożyska naczyniowego po oddzieleniu elementów morfotycznych krwi (krwinek: czerwonych, białych, płytkowych) z niewykrzepionym fibrynogenem. Surowicą jest osocze pozbawione włóknika, a więc po wykrzepieniu fibrynogenu. Na rys.1 przedstawiono jonogram osocza krwi HCO Cl HCO HCO białka Na Cl Na Cl Na K + 19 Ca mg/dl 20 Ca K Mg 2+ 1 mmol/l białka 2 HPO Ca 2+ 5 K + 5 Mg 2+ 2 meq/l białka 16 HPO SO kw. org. 6 Rys.1. Jonogram osocza krwi. Wynika z niego, że głównymi kationami są: jon sodowy Na +, jon potasowy K +, jon wapniowy Ca ++, natomiast anionami: jon chlorkowy Cl -, jon węglanowy HCO - 3, białka. Łatwo zauważyć dominujące znaczenie jonu sodowego, który praktycznie równoważy ładunek elektryczny wszystkich anionów nieorganicznych. W Tablicy 1 podano normy kliniczno-diagnostyczne dla głównych elektrolitów osocza krwi. Tablica 1. Jon Zakres normy (mmol/l) Na K Ca Cl HCO
3 Nie można niedoceniać roli jonów mniejszościowych (K +, Ca ++, HCO 3 - ) w innych procesach życiowych organizmu np. roli jonu K + w procesach przewodnictwa nerwowego, Ca ++ w procesie krzepnięcia krwi czy HCO 3 - w utrzymywaniu równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Stąd też pomiar ich stężenia staje się niezwykle ważny w procesie diagnozy pacjenta. 2. Metody potencjometryczne Metody potencjometryczne polegają na pomiarze siły elektromotorycznej (SEM) ogniwa elektrochemicznego złożonego z dwóch elektrod: pomiarowej (wskaźnikowej) i referencyjnej (porównawczej) zanurzonych w badanym roztworze. Schemat zastępczy układu do pomiaru aktywności jonów metodą potencjometryczną przedstawiony został na rys. 1. Potencjał elektrody pomiarowej zależy od składu analizowanego roztworu, natomiast zadaniem elektrody referencyjnej jest dostarczenie potencjału, który w jak największym stopniu jest niezależny od analizowanego roztworu. Pomiar różnicy potencjałów U, na którą składają się indywidualne potencjały wytwarzane przez elektrodę pomiarową i referencyjną (U 1 U 5 na rys. 1), dokonywany jest za pomocą tzw. jonometrów, będących miliwoltomierzami o rezystancji wejściowej zwykle większej od Ω i prądach polaryzujących o wartościach dużo niższych od A. Rys.1. Ogniwo elektrochemiczne wykorzystujące elektrody jonoselektywne U 1 potencjał elektrody pomiarowej na zewnętrznej granicy faz membrany jonoselektywnej, zależny od analizowanego roztworu; U 2 potencjał na wewnętrznej granicy faz membrany jonoselektywnej; U 3 potencjał na granicy faz: wewnętrzne półogniwo porównawcze / roztwór wewnętrzny elektrody pomiarowej; U 4 potencjał zewnętrznej elektrody referencyjnej; U 5 potencjał dyfuzyjny przegrody klucza elektrolitycznego. Potencjały U 2, U 3 i U 4 są zależne jedynie od budowy elektrod, dlatego też dla konkretnej pary elektrod są one wielkością stałą. Potencjał przegrody klucza elektrolitycznego U 5 ma z reguły niewielka wartość, która, przy zastosowaniu odpowiednich technik pomiarowych, może być pominięta w dalszej analizie. W efekcie różnica potencjałów U, mierzona pomiędzy dwiema elektrodami, zależy tylko od potencjału między elektrodą pomiarową a analizowanym roztworem, czyli od aktywności a I badanych jonów. Zależność ta jest opisywana przez równanie Nernsta: 0 2,303 R T 0 E = E + log ai = E + EN log ai (1) zi F gdzie: E różnica potencjałów mierzona między elektrodą pomiarową a elektrodą referencyjną; E 0 standardowy potencjał pary elektrod (dla a I = 1), zależny od ich budowy; R stała gazowa (R = 8.314J/mol K); T temperatura [K]; F stała Faradaya (F = C/mol); z I ładunek mierzonego jonu I (łącznie ze znakiem) (dla Cl - : z I = -1) ; a I aktywność badanego jonu w analizowanym roztworze; U N nachylenie charakterystyki elektrody pomiarowej. W większości przypadków badane próbki stanowią roztwory, w których znajdują się różnego rodzaju jony, które w różnym stopniu wpływają na powstawanie potencjału elektrody. Ponieważ analityka interesuje zazwyczaj tylko aktywność lub stężenie jednego rodzaju jonu, równoczesne wskazywanie przez elektrodę innych rodzajów jonów prowadzi do zakłóceń. 3
4 Ten rodzaj zakłóceń można w przybliżeniu opisać empirycznym równaniem Nernsta- Nikolsky ego: z I R T N z U = U S 0 + ln a I + K S I (a S ) (2) zi F n=1 gdzie: a I - aktywność jonu oznaczanego, a s - aktywność poszczególnych rodzajów jonów zakłócających (interferencyjnych), z I - wartościowość jonu oznaczanego, z s - wartościowość jonów zakłócających, K I-s - współczynniki selektywności (jon oznaczany - jon zakłócający) Aktywność a stężenie jonów W technice laboratoryjnej mamy do czynienia z elektrolitami słabymi i mocnymi. Do roztworów elektrolitów słabych należą roztwory zdysocjowane w małym stopniu, elektrolity mocne są praktycznie całkowicie zdysocjowane i wykazują przewodnictwo elektryczne niezależnie od stężenia. Tłumaczy to teoria Debye a i Hückela mówiąca o wzajemnym oddziaływaniu na siebie jonów istniejących w roztworze, które wzrasta w miarę wzrostu stężenia. Zdolność cząstek do reagowania określana jest jako aktywność. Aktywności, w przeciwieństwie do stężeń, są wartościami względnymi, z czego wynika, że pojęcie aktywności danej substancji dotyczy nie wartości absolutnej tej substancji, lecz stosunku aktywności wynikającego z porównania dwóch odrębnych stanów w jednakowej temperaturze. Istnieje zatem konieczność ustalenia ściśle określonego stanu substancji, tzn. stanu standardowego i porównania z nim aktywności badanej substancji w innych ustalonych warunkach. Wzajemne zależności stężenia substancji i jej aktywności zależą od stopnia rozcieńczenia roztworu. Ze wzrostem rozcieńczenia wartość aktywności substancji zbliża się do jej stężenia molowego: a lim =1 (3) Σc 0 c gdzie: a aktywność analizowanej substancji, c stężenie molowe tej substancji w roztworze. W bardzo rozcieńczonych roztworach wartość aktywności substancji jest więc równa stężeniu tej substancji w analizowanym roztworze: a = c (4) W celu powiązania wartości aktywności i stężenia definiuje się tzw. współczynnik aktywności: a = c γ (5) c gdzie: γ c - współczynnik aktywności substancji. Współczynniki aktywności przyjmują wartości mniejsze od jedności i w miarę rozcieńczania roztworu zbliżają się do jedności Rodzaje elektrod Elektrody są urządzeniami umożliwiającymi stwierdzenie przesunięcia i rozdzielenia ładunków, które na granicy faz (materiał elektrodowy/elektrolit) powstają lub też zostają wytworzone, bądź zmienione za pomocą wymuszonego przepływu prądu. Elektrodą może być np. kawałek wystarczająco obojętnego drutu (jak Pt, Ag, Cu itd.). Gdy zanurzy się taką elektrodę w roztworze elektrolitu, zawierającego materiał elektrody w postaci jonu, wtedy pomiędzy elektrodą i roztworem powstaje różnica potencjałów zależna od aktywności odnośnych jonów w roztworze. Jest to elektroda pierwszego rodzaju. Jeżeli elektroda metalowa pokryta jest cienką warstewką jej trudno rozpuszczalnego związku z anionem (np. Ag/AgCI), to różnica potencjałów zależy od aktywności odpowied- 4
5 nich anionów w roztworze. Jest to elektroda drugiego rodzaju. Jeśli trudno rozpuszczalna warstewka związku z metalem zawiera jeszcze drugi kation, który ze wspólnym anionem twoą o większym iloczynie rozpuszczalności niż ż zwią- zek z metalem elektrody (np. Ag/Ag2S/CuS), to różnica potencjałów zależy ż od aktywności ś tego kationu w roztworze. Jest to elektroda trzeciego rodzaju. rzy również ż trudno rozpuszczalny związek Pomiędzy materiałem przewodzącym elektrody i elektrolitem mogą znajdować ć się ę inne materiały, jak np. półprzewodniki lub nawet izolatory, takie jak szkło (elektroda szklana), lub związki organiczne (elektroda z wymieniaczem jonowym, elektroda z nośnikiem obojętnym). ę Na granicy ich faz wytwarza się ę różnica ż potencjałów zależna od aktywności ś określonego ś joę w fazie roztworu i w fazie elektrody, mogąc łatwo przechodzić ć z jednej fazy do drugiej. Takie elektrody, które reagują ą selektywnie na określony jon w obecności in- nu, który występuje nych, nazywane są elektrodami jonoselektywnymi (ang. Ion Selective Electrode ISE). Rys.2. Budowa elektrod jonoselektywnych: elektroda jonoselektywna z membraną szklaną ą (a), elektroda referencyjna (b), elektroda kombinowana (c); 1 - membrana jonoselekotwór do napełniania, 5 - tywna, 2 - drut Ag/AgCI, 3 - półogniwo porównawcze, 4 - elektrolit, 6 - styk roztworu elektrolitu z roztworem badanym W celu wykonania pomiaru potencjału elektrody należy ż zastosować, obok elektrody pomiaą porównawczą, (odnie- rowej, drugą, inaczej skonstruowaną, odmienną ą elektrodą, ą tj. elektrodą sienia). Za pomocą ą takiego układu możliwy jest jedynie pomiar zmian potencjału na elektro- dzie pomiarowej. Konieczne jest jednak zapewnienie możliwie małych zmian potencjałów na elektrodzie porównawczej. W skali międzynarodowej ę uzgodniono przyjęcie jako standardowej elektrody odniesienia tzw. normalnej elektrody wodorowej, którą ą stanowi drut platynowy pokryty katalitycznie akę warstwa zaabsorbowanych tywną ą czernią ą platynową ą tak, że na jego powierzchni tworzy się cząstek wodoru. Układ ten zanurzony w elektrolicie działa jak elektroda z gazowego wodoru. Ponieważ ż normalna elektroda wodorowa jest w wielu zastosowaniach, ze względu na postę- ę powanie z nią, zbyt kłopotliwa, do pomiarów rutynowych stosuje się ę jako elektrody porów- nawcze proste elektrody drugiego rodzaju, tzw. elektrody porównawcze wtórne. Przy ich użyż się ę o stałą ą addytywną ą wielkość od SEM, jaką ą wykazywałaby odpo- ciu SEM ogniwa różni wiednia elektroda pomiarowa w zestawieniu z elektrodą ą wodorową. Najczęściej stosowanymi wtórnymi elektrodami porównawczymi są ą elektrody: chlorosrebrowa (srebro/chlorek srebrowy - Ag/AgCI), kalomelowa (rtęć/chlorek rtęciawy ę - Hg/Hg 2 Cl 2 ) oraz talamidowa (amalga- mat talowy/chlorek talu (I) - Hg,Tl/TlCI). W tym miejscu wspomnieć należy ż o tzw. kombinowanych elektrodach jonoselektywnych, które są ą złożeniem w jednej obudowie elektrody pomiarowej i porównawczej. Elektroda kombinowana jest, więc ogniwem elektrochemicznym, nie wymagającym dodatkowej elek- 5
6 trody odniesienia. Mimo, że posiada ona nieco odmienną budową od tradycyjnych elektrod (półogniw), to charakteryzuje się w większości przypadków identycznymi parametrami pomiarowymi jak elektrody pojedyncze Skrócony opis analizatora PHM 240 Analizator jonoselektywny PHM 240 jest przyrządem do pomiarów stężenia jonów. Komunikacja z użytkownikiem odbywa się za pomocą wyświetlacza oraz następujących przycisków sterujących: Method - wybór metody GLP - dostęp do wyników ostatnich 9. wzorcowań lub 9. pomiarów Print - wydruk tablic GLP lub aktualnie wyświetlanego ekranu Sample - rozpoczęcie pomiaru Cal - rozpoczęcie wzorcowania Check Mark ( ) - wprowadzanie i zatwierdzanie danych Clear - usuwanie niewłaściwej operacji Na ekranie wyświetlacza po skończonym pomiarze pojawia się w zależności od zastosowanej metody pomiaru: wartość stężenia, użyta metoda, numer elektrody, rodzaj mierzonego jonu, komunikaty błędów oraz zmierzona bądź wprowadzona temperatura pomiaru. Rozpoczynając pomiary stężenia PHM 240 musi być wywzorcowany względem odpowiednich standardów stężenia, w celu odczytania indywidualnej charakterystyki stosowanej elektrody. Wzorcowanie może być jedno lub dwupunktowe. W procesie wzorcowania jednopunktowego PHM 240 oblicza standardowy potencjał elektrody (E 0 ) podczas gdy czułość brana jest z poprzednio przeprowadzonego wzorcowania dwupunktowego. Natomiast w procesie wzorcowania dwupunktowego określane są: potencjał elektrody standardowej i czułość. Pomiary stężenia jonów wykonywane mogą być trzema sposobami: Ręczne z odczytem na wyświetlaczu bieżącej, mierzonej wartości stężenia. Pomiar rzeczywistej wartości stężenia wymaga aktualnych danych kalibracyjnych, wartości standardowego potencjału elektrody i jej czułości. Po osiągnięciu stabilności na ekranie jest wyświetlana wartość stężenia, użyta metoda, numer elektrody oraz temperatura badanej próbki. AUTOREAD jest funkcją, która pozwala na zatrzymanie na ekranie wyświetlanej wartości mierzonego stężenia o ile mierzony sygnał spełnia założone kryterium stabilności. AT INTERVALS - metoda stosowana do monitorowania wartości ph, mv, lub stężenia jonów. Wynik ciągłego pomiaru jest wysyłany na drukarkę i zapisywany w tablicy GLP, w określonych odstępach czasu. Kryterium stabilności SEM ogniwa pomiarowego może zostać ustawione przez użytkownika. Od tego parametru zależy dokładność pomiaru oraz czas jego trwania. 6
7 B. Realizacja ćwiczenia 1. Cel ćwiczenia laboratoryjnego Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z zasadą pomiaru stężenia i aktywności substancji w roztworach przy użyciu metody potencjometrycznej z wykorzystaniem elektrod jonoselektywnych: chlorkowej i potasowej. 2. Aparatura, narzędzia pomocnicze i odczynniki stosowane w ćwiczeniu W ćwiczeniu są stosowane następujące urządzenia pomiarowe oraz wzorce: analizator jonoselektywny PHM 240, kalomelowa elektroda odniesienia, jonoselektywna elektroda chlorkowa, jonoselektywna elektroda potasowa, wzorce stężenia (aktywności) jonów chlorkowych i potasowych: 10; 43,3; 100 mmol/l. 3. Przebieg realizacji eksperymentu Zapoznać się z obsługą i budową urządzeń stosowanych w ćwiczeniu Pomiary stężenia jonu chlorkowego 1. Wzorcowanie analizatora jonów chlorkowych. Czynności pomiarowe: uruchomić analizator jonoselektywny, zmierzyć temperaturę roztworów wzorcowych i wprowadzić ją do urządzenia. przepłukać elektrody roztworem wzorcowym 10 mmol/l (naczyńko 10p ); delikatnie osuszyć elektrody, wywzorcować analizator roztworem wzorcowym 10 mmol/l (naczyńko 10 ), powtórzyć czynności wzorcowania dla roztworu wzorcowego 100 mmol/l, zanotować wartości E 0 i s (tabela 1): E 2,303 R T s = 100; E N = EN z F E rzeczywista (zmierzona) różnica potencjałów między elektrodą pomiarową a elektrodą referencyjną, E N teoretyczna różnica potencjałów między elektrodą pomiarową, a elektrodą referencyjną, R stała gazowa (8,314 J/(mol K), T = 273,15 + t temperatura (K), z ładunek mierzonego jonu (dla Cl - : z = -1, dla K + : z = +1), F stała Faradaya ( C/mol) 2. Badanie charakterystyki elektrody jonoselektywnej. Czynności pomiarowe: wykonać 3 pomiary siły elektromotorycznej (SEM) dla roztworu 100 mmol/l; po rozpoczęciu czynności pomiarowej zmienić opcję wyświetlania wyniku z c na E (przycisk ph/mv), wykonać 3 pomiary siły elektromotorycznej (SEM) dla roztworów 43,3 i 10 mmol/l; zachować procedurę płukania i osuszania elektrod (tabela 1). 3. Badanie powtarzalności wskazań elektrody jonoselektywnej. Czynności pomiarowe: wykonać serię 10 pomiarów stężenia jonów Cl - dla wzorca 10 mmol/l w odstępach minutowych, wykonać serię 10 pomiarów stężenia jonów Cl - dla wzorca 100 mmol/l w odstępach minutowych (tabela 2); zachować procedurę płukania i osuszania elektrod. 4. Badanie wpływu prędkości obrotowej mieszadła na wyniki pomiarów. Czynności pomiarowe: wykonać po 3 pomiary wzorca 100 mmol/l dla prędkości obrotowej mieszadła 0, 1, 3, 5, 7 (tabela 3). 5. Badanie czasu ustalania się potencjału na elektrodzie jonoselektywnej. Czynności pomiarowe: 7
8 przebiegi czasowe są rejestrowane za pomocą karty A/C w systemie komputerowym; parametry rejestracji: czas obserwacji t o = 120 s, t = 0,2 s, n = 600, w czasie badania należy włączyć mieszadło; prędkość obrotowa 3, badanie polega na przeniesieniu elektrod pomiarowych z roztworu o stężeniu: 100 mmol/l do roztworu o stężeniu 10 mmol/l, 10 mmol/l do roztworu o stężeniu 100 mmol/l bez wykonywania czynności płukania i suszenia elektrod Pomiary stężenia jonu potasowego 1. Wzorcowanie analizatora jonów potasowych analogicznie jak w badaniach jonów chlorkowych (tabela 4). 2. Badanie charakterystyki elektrody jonoselektywnej analogicznie jak w badaniach jonów chlorkowych (tabela 4). 8
9 C. Opracowanie wyników pomiarów 1. Wyniki pomiarów Elektroda chlorkowa Tabela 1 E (mv) Tabela 2 E 0 = s = c = 100 mmol/l c = 43,3 mmol/l c = 10 mmol/l t (min) mmol/l 100 mmol/l Tabela 3 Prędkość obrotowa mieszadła Stężenie (mmol/l) Elektroda potasowa Tabela 4 E 0 = s = c = 100 mmol/l c = 43,3 mmol/l c = 10 mmol/l E (mv) 9
10 2. Procedura opracowania wyników pomiarów Ad uśrednić wartości zmierzonych napięć dla poszczególnych roztworów wzorcowych (Tabela 1); za pomocą prostej regresji aproksymować siłę elektromotoryczną w funkcji logarytmu stężenia jonu chlorkowego, naszkicować wykres E(ln(c)); za E przyjąć współczynnik kierunkowy prostej oraz obliczyć sprawność elektrody s; skomentować różnice pomiędzy E 0 oraz s obliczonymi, a wyznaczonymi przez jonometr. Ad na podstawie wyników pomiarów obliczyć wartość średnią m oraz odchylenie standardowe sd (Tabela 2), obliczyć współczynnik zmienności = 100%, dokonać aproksymacji wyników pomiarów funkcją liniową, przy czym jako zmienną niezależną przyjąć czas, wyznaczyć wartości resztowe pomiędzy wynikami pomiarów, a otrzymaną prostą regresji, obliczyć współczynnik zmienności na podstawie wartości resztowych i porównać go z obliczonym poprzednio, skomentować powstałe różnice. Ad uśrednić zmierzone wartości stężeń dla poszczególnych prędkości obrotowych (Tabela 3), wykonać wykres średniego stężenia w funkcji prędkości obrotowej. Ad na podstawie zarejestrowanych danych naszkicować wartość siły elektromotorycznej w funkcji czasu podczas zmian roztworów, dowolną znaną metodą wyznaczyć stałą czasową oraz czas trwania stanu nieustalonego, skomentować konieczność procedury osuszania i płukania elektrod pomiędzy pomiarami. Ad Procedury analogiczne jak w pkt
1. za pomocą pomiaru SEM (siła elektromotoryczna róŝnica potencjałów dwóch elektrod) i na podstawie wzoru wyznaczenie stęŝenia,
Potencjometria Potencjometria instrumentalna metoda analityczna, wykorzystująca zaleŝność pomiędzy potencjałem elektrody wzorcowej, a aktywnością jonów lub cząstek w badanym roztworze (elektrody wskaźnikowej).
Bardziej szczegółowoPotencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej
Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków w wodach i ściekach z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej opracowanie: dr Jadwiga Zawada Cel ćwiczenia: poznanie podstaw teoretycznych i praktycznych metody
Bardziej szczegółowoA4.05 Instrukcja wykonania ćwiczenia
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego A4.05 nstrukcja wykonania ćwiczenia Wyznaczanie współczynników aktywności soli trudno rozpuszczalnej metodą pomiaru rozpuszczalności Zakres zagadnień obowiązujących
Bardziej szczegółowoK, Na, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Sn, Pb, H, Cu, Ag, Hg, Pt, Au
WSTĘP DO ELEKTROCHEMII (opracowanie dr Katarzyna Makyła-Juzak Elektrochemia jest działem chemii fizycznej, który zajmuje się zarówno reakcjami chemicznymi stanowiącymi źródło prądu elektrycznego (ogniwa
Bardziej szczegółowoMetody Badań Składu Chemicznego
Metody Badań Składu Chemicznego Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Kierunek: Inżynieria Materiałowa (NIESTACJONARNE) Ćwiczenie 5: Pomiary SEM ogniwa - miareczkowanie potencjometryczne. Pomiary
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 8 (studenci biotechnologii) Potencjometria Potencjometryczne wyznaczanie PK miareczkowania słabego kwasu
Ćwiczenie 8 (studenci biotechnologii) Potencjometria Potencjometryczne wyznaczanie PK miareczkowania słabego kwasu Potencjometria Klasyczne miareczkowanie od miareczkowania potencjometrycznego różni się
Bardziej szczegółowoPodstawowe pojęcia 1
Tomasz Lubera Półogniwo Podstawowe pojęcia 1 układ złożony z min. dwóch faz pozostających ze sobą w kontakcie, w którym w wyniku zachodzących procesów utleniania lub redukcji ustala się stan równowagi,
Bardziej szczegółowoOznaczanie zawartości fluorków w naparze herbacianym z wykorzystaniem potencjometrii bezpośredniej
Oznaczanie zawartości fluorków w naparze herbacianym z wykorzystaniem potencjometrii bezpośredniej Celem tego ćwiczenia laboratoryjnego jest zbadanie zawartości jonów fluorkowych w naparach herbacianych
Bardziej szczegółowowykład 6 elektorochemia
elektorochemia Ogniwa elektrochemiczne Ogniwo elektrochemiczne składa się z dwóch elektrod będących w kontakcie z elektrolitem, który może być roztworem, cieczą lub ciałem stałym. Elektrolit wraz z zanurzona
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z PODSTAW BIOFIZYKI ĆWICZENIE NR 4 1. CEL ĆWICZENIA
1. CEL ĆWICZENIA Pomiar potencjału dyfuzyjnego roztworów o różnych stężeniach jonów oddzielonych membranami: półprzepuszczalną i jonoselektywną w funkcji ich stężenia. Wykorzystanie równania Nernsta do
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 5 AN Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej.
Ćwiczenie 5 AN Potencjometryczna metoda oznaczania chlorków z zastosowaniem elektrody jonoselektywnej. 1. Metoda potencjometryczna Układy do badań potencjometrycznych składają się z dwóch zasadniczych
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali
Ćwiczenie 1: Wyznaczanie warunków odporności, korozji i pasywności metali Wymagane wiadomości Podstawy korozji elektrochemicznej, wykresy E-pH. Wprowadzenie Główną przyczyną zniszczeń materiałów metalicznych
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO ANALIZY INSTRUMENTALNEJ POTENCJOMETRIA
WPROWADZENIE DO ANALIZY INSTRUMENTALNEJ POTENCJOMETRIA Metody potencjometryczne wykorzystują zależność między stężeniem (a ściślej aktywnością) oznaczanego jonu w roztworze i potencjałem elektrycznym odpowiedniej
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stałej i stopnia dysocjacji kwasu octowego i chlorooctowego
Wyznaczanie stałej i stopnia dysocjacji kwasu octowego i chlorooctowego (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest: 1) wyznaczenie stałych dysocjacji K a dwóch słabych kwasów: octowego CH 3
Bardziej szczegółowoLaboratorium Podstaw Biofizyki Pomiar potencjału dyfuzyjnego i błonowego 4
CEL ĆWICZENIA Pomiar potencjału dyfuzyjnego roztworów o różnych stężeniach jonów oddzielonych membranami: półprzepuszczalną i jonoselektywną w funkcji ich stężenia. Wykorzystanie równania Nernsta do wyznaczenia
Bardziej szczegółowo10. OGNIWA GALWANICZNE
10. OGNIWA GALWANICZNE Zagadnienia teoretyczne Teoria powstawania potencjału, czynniki wpływające na wielkość potencjału elektrod metalowych. Wzór Nernsta. Potencjał normalny elektrody, rodzaje elektrod
Bardziej szczegółowoELEMENTY ANALIZY INSTRUMENTALNEJ. Ćwiczenie 2 Temat: Potencjometria bezpośrednia i pośrednia (miareczkowanie potencjometryczne) POTENCJOMETRIA
ELEMENTY ANALIZY INSTRUMENTALNEJ Ćwiczenie 2 Temat: Potencjometria bezpośrednia i pośrednia (miareczkowanie potencjometryczne) POTENCJOMETRIA Metody potencjometryczne wykorzystują zależność między stężeniem
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
WARTOŚĆ ph ROZTWORÓW WODNYCH WSTĘP 1. Wartość ph wody i roztworów Woda dysocjuje na jon wodorowy i wodorotlenowy: H 2 O H + + OH (1) Stała równowagi tej reakcji, K D : wyraża się wzorem: K D = + [ Η ][
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA
ĆWICZENIE 2 KONDUKTOMETRIA 1. Oznaczanie słabych kwasów w sokach i syropach owocowych metodą miareczkowania konduktometrycznego Celem ćwiczenia jest ilościowe oznaczenie zawartości słabych kwasów w sokach
Bardziej szczegółowoAUTOMATYKA I POMIARY LABORATORIUM - ĆWICZENIE NR 13 WŁAŚCIWOŚCI METROLOGICZNE POTENCJOMETRYCZNYCH CZUJNIKÓW GAZOWYCH
AUTOMATYKA I POMIARY LABORATORIUM - ĆWICZENIE NR 13 WŁAŚCIWOŚCI METROLOGICZNE POTENCJOMETRYCZNYCH CZUJNIKÓW GAZOWYCH Występowanie dwutlenku węgla w atmosferze i powolny wzrost jego stęŝenia jest główną
Bardziej szczegółowodla której jest spełniony warunek równowagi: [H + ] [X ] / [HX] = K
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH Szwedzki chemik Svante Arrhenius w 1887 roku jako pierwszy wykazał, że procesowi rozpuszczania wielu substancji towarzyszy dysocjacja, czyli rozpad cząsteczek na jony naładowane
Bardziej szczegółowoODCZYN WODY BADANIE ph METODĄ POTENCJOMETRYCZNĄ
ODCZYN WODY BADANIE ph METODĄ POTENCJOMETRYCZNĄ Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. 1. Wprowadzenie 1.1. Odczyn wody Odczyn roztworu określa stężenie,
Bardziej szczegółowo10. OGNIWA GALWANICZNE
10. OGNIWA GALWANICZNE Zagadnienia teoretyczne Teoria powstawania potencjału, czynniki wpływające na wielkość potencjału elektrod metalowych. Wzór Nernsta. Potencjał normalny elektrody, rodzaje elektrod
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA
POLITECHNIKA SZCZECIŃSKA INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ ZAKŁAD METALOZNAWSTWA I ODLEWNICTWA PRZEDMIOT: KOROZJA I OCHRONA PRZED KOROZJĄ ĆWICZENIA LABORATORYJNE Temat ćwiczenia: OGNIWA GALWANICZNE Cel
Bardziej szczegółowoWYBRANE TECHNIKI ELEKTROANALITYCZNE
WYBRANE TECHNIKI ELEKTROANALITYCZNE seminarium dr inż. Piotr Konieczka, mgr inż. Agnieszka Kuczyńska Katedra Chemii Analitycznej, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska Techniki elektroanalityczne: 1.pomiar
Bardziej szczegółowoLabindex mgr inż. Marcin Grzelka
Labindex mgr inż. Marcin Grzelka Aparatura laboratoryjna, szkło, meble pomoc w doborze» sprzedaż» serwis» przeglądy okresowe» IQ/OQ/PQ Aleja Stanów Zjednoczonych 34 lok. 150, 04-036 Warszawa tel 22 408
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE. Ćwiczenie nr 2 Temat: Wyznaczenie współczynnika elektrochemicznego i stałej Faradaya.
LABOATOIUM FIZYKI PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOŁY ZAWODOWEJ W NYSIE Ćwiczenie nr Temat: Wyznaczenie współczynnika elektrochemicznego i stałej Faradaya.. Wprowadzenie Proces rozpadu drobin związków chemicznych
Bardziej szczegółowoAkademickie Centrum Czystej Energii. Ogniwo paliwowe
Ogniwo paliwowe 1. Zagadnienia elektroliza, prawo Faraday a, pierwiastki galwaniczne, ogniwo paliwowe 2. Opis Główną częścią ogniwa paliwowego PEM (Proton Exchange Membrane) jest membrana złożona z katody
Bardziej szczegółowoUstalenie wartości ph i kalibracja elektrody ph - Podstawowe zasady pomiaru ph
Pojedynczy pręt pomiarowy ph (elektroda ph), szklanej elektrody reaguje na zmiany stężenia jonów hydroniowych przez zmianę potencjału. Ta właściwość jest wykorzystywana w urządzeniach przeznaczonych do
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM KOROZJI MATERIAŁÓW PROTETYCZNYCH
INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH LABORATORIUM KOROZJI MATERIAŁÓW PROTETYCZNYCH ĆWICZENIE NR 6 WYZNACZANIE KRZYWYCH POLARYZACJI KATODOWEJ I ANODOWEJ
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM Z CHEMII FIZYCZNEJ POTENCJOMETRYCZNY POMIAR PH POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY. Agata Blacha-Grzechnik.
POLITCHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHMICZNY KATDRA IZYKOCHMII I TCHNOLOGII POLIMRÓW POTNCJOMTRYCZNY POMIAR PH Prowadzący: Miejsce ćwiczenia: Agata Blacha-Grzechnik Katedra izykochemii i Technologii Polimerów,
Bardziej szczegółowoPODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ
PODSTAWY KOROZJI ELEKTROCHEMICZNEJ PODZIAŁ KOROZJI ZE WZGLĘDU NA MECHANIZM Korozja elektrochemiczna zachodzi w środowiskach wilgotnych, w wodzie i roztworach wodnych, w glebie, w wilgotnej atmosferze oraz
Bardziej szczegółowoTeoria błędów. Wszystkie wartości wielkości fizycznych obarczone są pewnym błędem.
Teoria błędów Wskutek niedoskonałości przyrządów, jak również niedoskonałości organów zmysłów wszystkie pomiary są dokonywane z określonym stopniem dokładności. Nie otrzymujemy prawidłowych wartości mierzonej
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 25. Piotr Skołuda OGNIWA STĘŻENIOWE
Ćwiczenie 25 Piotr Skołuda OGNIWA STĘŻENIOWE Zagadnienia: Ogniwa stężeniowe z przenoszeniem i bez przenoszenia jonów. Ogniwa chemiczne, ze szczególnym uwzględnieniem ogniw wykorzystywanych w praktyce jako
Bardziej szczegółowoCzujniki. Czujniki służą do przetwarzania interesującej nas wielkości fizycznej na wielkość elektryczną łatwą do pomiaru. Najczęściej spotykane są
Czujniki Ryszard J. Barczyński, 2010 2015 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Czujniki Czujniki służą do przetwarzania interesującej
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp. Roztwory elektrolitów
Spis treści 1 Wstęp 1.1 Roztwory elektrolitów 1.2 Aktywność elektrolitów 1.3 Teorie kwasów i zasad 1.3.1 Teoria Arrheniusa 1.3.2 Teoria Lowry ego-brönsteda 1.3.3 Teoria Lewisa 1.4 Roztwory buforowe 1.5
Bardziej szczegółowoMe a X b a Me b+ + b X a- + SO 4. =. W danej
Ćwiczenie 5 Wyznaczanie iloczynu rozpuszczalności trudno rozpuszczalnych soli srebra metodą potencjometryczną przy użyciu elektrody jonoselektywnej. Ogniwa galwaniczne. Iloczyn rozpuszczalności. Każda
Bardziej szczegółowoBufory ph. Pojemność buforowa i zakres buforowania
Bufory ph. Pojemność buforowa i zakres buforowania 1. Wstęp Roztworami buforowymi nazywane są roztwory wodne, składające się z mieszaniny słabego kwasu i sprzężonej z nim zasady (protonodawca protonobiorca),
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE
GIMNAZJUM NR 2 W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z CHEMII w klasie II gimnazjum str. 1 Wymagania edukacyjne niezbędne do
Bardziej szczegółowoPodstawy elektrochemii
Podstawy elektrochemii Elektrochemia bada procesy zachodzące na granicy elektrolit - elektroda Elektrony można wyciągnąć z elektrody bądź budując celkę elektrochemiczną, bądź dodając akceptor (np. kwas).
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWE W ROZTWORACH WODNYCH
RÓWNOWAGI KWASOWO-ZASADOWE W ROZTWORACH WODNYCH Większość reakcji chemicznych (w tym również procesy zachodzące w środowisku naturalnym) przebiegają w roztworach wodnych. Jednym z ważnych typów reakcji
Bardziej szczegółowoNAPIĘCIE ROZKŁADOWE. Ćwiczenie nr 37. I. Cel ćwiczenia. II. Zagadnienia wprowadzające
Ćwiczenie nr 37 NAPIĘCIE ROZKŁADOWE I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest: przebadanie wpływu przemian chemicznych zachodzących na elektrodach w czasie elektrolizy na przebieg tego procesu dla układu:
Bardziej szczegółowoCel ogólny lekcji: Omówienie ogniwa jako źródła prądu oraz zapoznanie z budową ogniwa Daniella.
Piotr Chojnacki IV rok, informatyka chemiczna Liceum Ogólnokształcące Nr I we Wrocławiu Wrocław dn. 9 listopada 2005r Temat lekcji: Ogniwa jako źródła prądu. Budowa ogniwa Daniella. Cel ogólny lekcji:
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI SŁABEGO KWASU ORGANICZNEGO
10 WYZNACZANIE STAŁEJ DYSOCJACJI SŁABEGO KWASU ORGANICZNEGO CEL ĆWICZENIA Poznanie podstawowych zagadnień teorii dysocjacji elektrolitycznej i problemów związanych z właściwościami kwasów i zasad oraz
Bardziej szczegółowoKarta pracy III/1a Elektrochemia: ogniwa galwaniczne
Karta pracy III/1a Elektrochemia: ogniwa galwaniczne I. Elektroda, półogniwo, ogniowo Elektroda przewodnik elektryczny (blaszka metalowa lub pręcik grafitowy) który ma być zanurzony w roztworze elektrolitu
Bardziej szczegółowoTemat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph
Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Dysocjacja elektrolitów W drugiej połowie XIX wieku szwedzki chemik S.A. Arrhenius doświadczalnie udowodnił, że substancje
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE NR 4 PEHAMETRIA. Poznanie metod pomiaru odczynu roztworów wodnych kwasów, zasad i soli.
ĆWICZENIE NR 4 PEHAMETRIA Cel ćwiczenia Poznanie metod pomiaru odczynu roztworów wodnych kwasów, zasad i soli. Zakres wymaganych wiadomości 1. Dysocjacja elektrolityczna.. Iloczyn jonowy wody.. Pojęcie
Bardziej szczegółowoMe a X b a Me b+ + b X a- + SO 4. =. W danej
Ćwiczenie 5 Wyznaczanie iloczynu rozpuszczalności trudno rozpuszczalnych soli srebra metodą potencjometryczną przy użyciu elektrody jonoselektywnej. Ogniwa galwaniczne. Iloczyn rozpuszczalności. Każda
Bardziej szczegółowoĆ W I C Z E N I E 6. Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach
HYDROMETALURGIA METALI NIEŻELAZNYCH 1 Ć W I C Z E N I E 6 Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach WPROWADZENIE ażdej elektrodzie, na której przebiega reakcja elektrochemiczna typu: x Ox + ze y Red (6.1)
Bardziej szczegółowoKatedra Inżynierii Materiałowej
Katedra Inżynierii Materiałowej Instrukcja do ćwiczenia z Biomateriałów Polaryzacyjne badania korozyjne mgr inż. Magdalena Jażdżewska Gdańsk 2010 Korozyjne charakterystyki stałoprądowe (zależności potencjał
Bardziej szczegółowoDOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM. Procedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Szacowanie niepewności oznaczania / pomiaru zawartości... metodą... Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoObliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej
Bardziej szczegółowo(zwane również sensorami)
Czujniki (zwane również sensorami) Ryszard J. Barczyński, 2016 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Czujniki Czujniki służą do
Bardziej szczegółowoTŻ Wykład 9-10 I 2018
TŻ Wykład 9-10 I 2018 Witold Bekas SGGW Elementy elektrochemii Wiele metod analitycznych stosowanych w analityce żywnościowej wykorzystuje metody elektrochemiczne. Podział metod elektrochemicznych: Prąd
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA POZNAŃSKA ZAKŁAD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENIA PRACOWNI CHEMII FIZYCZNEJ
ZALEŻNOŚĆ STAŁEJ SZYBKOŚCI REAKCJI OD TEMPERATURY WSTĘP Szybkość reakcji drugiego rzędu: A + B C (1) zależy od stężenia substratów A oraz B v = k [A][B] (2) Gdy jednym z reagentów jest rozpuszczalnik (np.
Bardziej szczegółowoBADANIE WYMUSZONEJ AKTYWNOŚCI OPTYCZNEJ. Instrukcja wykonawcza
ĆWICZENIE 89 BADANIE WYMUSZONEJ AKTYWNOŚCI OPTYCZNEJ Instrukcja wykonawcza 1. Wykaz przyrządów Polarymetr Lampa sodowa Solenoid Źródło napięcia stałego o wydajności prądowej min. 5A Amperomierz prądu stałego
Bardziej szczegółowoOpracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. Krystyna Moskwa
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. Krystyna Moskwa CZĘŚĆ TEORETYCZNA 1. Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które podczas rozpuszczania w wodzie (lub innych
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 16 Potencjały równowagowe elektrod siła elektromotoryczna ogniw.
ĆWICZENIE 16 Potencjały równowagowe elektrod siła elektromotoryczna ogniw. Wprowadzenie: Przewodnik elektronowy (np. metal, grafit) zanurzony w elektrolicie (np. wodne roztwory soli, kwasów, zasad; stopiona
Bardziej szczegółowoSchemat ogniwa:... Równanie reakcji:...
Zadanie 1. Wykorzystując dane z szeregu elektrochemicznego metali napisz schemat ogniwa, w którym elektroda cynkowa pełni rolę anody. Zapisz równanie reakcji zachodzącej w półogniwie cynkowym. Schemat
Bardziej szczegółowoPomiar rezystancji metodą techniczną
Pomiar rezystancji metodą techniczną Cel ćwiczenia. Poznanie metod pomiarów rezystancji liniowych, optymalizowania warunków pomiaru oraz zasad obliczania błędów pomiarowych. Zagadnienia teoretyczne. Definicja
Bardziej szczegółowo(1) Przewodnictwo roztworów elektrolitów
(1) Przewodnictwo roztworów elektrolitów 1. Naczyńko konduktometryczne napełnione 0,1 mol. dm -3 roztworem KCl w temp. 298 K ma opór 420 Ω. Przewodnictwo właściwe 0,1 mol. dm -3 roztworu KCl w tej temp.
Bardziej szczegółowoKwas HA i odpowiadająca mu zasada A stanowią sprzężoną parę (podobnie zasada B i kwas BH + ):
Spis treści 1 Kwasy i zasady 2 Rola rozpuszczalnika 3 Dysocjacja wody 4 Słabe kwasy i zasady 5 Skala ph 6 Oblicznie ph słabego kwasu 7 Obliczanie ph słabej zasady 8 Przykłady obliczeń 81 Zadanie 1 811
Bardziej szczegółowoProcedura szacowania niepewności
DOKUMENTACJA SYSTEMU ZARZĄDZANIA LABORATORIUM Procedura szacowania niepewności Stron 7 Załączniki Nr 1 Nr Nr 3 Stron Symbol procedury PN//xyz Data Imię i Nazwisko Podpis Opracował Sprawdził Zatwierdził
Bardziej szczegółowoMateriały do zajęć dokształcających z chemii nieorganicznej i fizycznej. Część V
Materiały do zajęć dokształcających z chemii nieorganicznej i fizycznej Część V Wydział Chemii UAM Poznań 2011 POJĘCIA PODSTAWOWE Reakcjami utleniania i redukcji (oksydacyjno-redukcyjnymi) nazywamy reakcje,
Bardziej szczegółowoPEHAMETRIA I ROZTWORY BUFOROWE
4. PEHAMETRIA I ROZTWORY BUFOROWE 1. Sporządzanie i oznaczanie buforu octanowego Pehametria jest analizą instrumentalną, słuŝącą do potencjometrycznego bezpośredniego pomiaru wskaźnika stęŝenia jonów H
Bardziej szczegółowoInstrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu Elektroniczna Aparatura Medyczna
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY Katedra Telekomunikacji i Aparatury Elektronicznej Studia stacjonarne Kierunek: Inżynieria Biomedyczna Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu Elektroniczna
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA DO KOLOKWIUM
Aktualizacja 1 X 2016r. ĆWICZENIE 1 Absorpcjometria. Jednoczesne oznaczanie Cr 3+ i Mn 2+ w próbce. 1. Podział metod optycznych (długości fal, mechanizm powstawania widma, nomenklatura itp.), 2. Mechanizm
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 4 POMIARY REFRAKTOMETRYCZNE Autorzy: dr
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI REAKCJI KOMPLEKSOWANIA
POLITECHNIK POZNŃSK ZKŁD CHEMII FIZYCZNEJ ĆWICZENI PRCOWNI CHEMII FIZYCZNEJ RÓWNOWGI REKCJI KOMPLEKSOWNI WSTĘP Ważną grupę reakcji chemicznych wykorzystywanych w chemii fizycznej i analitycznej stanowią
Bardziej szczegółowoRównowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny
Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Krytyka pojęcia ph ph = log [H + ] ph [H+] 1 100 mmol/l D = 90 mmol/l 2 10 mmol/l D = 9 mmol/l 3 1 mmol/l 2 Krytyka pojęcia
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z CHEMII W KLASIE II gimnazjum
WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne oceny śródroczne i roczne Z CHEMII W KLASIE II gimnazjum Program nauczania chemii w gimnazjum autorzy: Teresa Kulawik, Maria Litwin Program realizowany przy pomocy
Bardziej szczegółowoPRZEWODNOŚĆ ROZTWORÓW ELEKTROLITÓW
PRZEWODNOŚĆ ROZTWORÓW ELEKTROLITÓW Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie przewodności elektrolitycznej κ i molowej elektrolitu mocnego (HCl) i słabego (CH3COOH), graficzne wyznaczenie wartości
Bardziej szczegółowoTWARDOŚĆ WODY. Ca(HCO 3 ) HCl = CaCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2. Mg(HCO 3 ) 2 + 2HCl = MgCl 2 + 2H 2 O + 2CO 2
TWARDOŚĆ WODY Ćwiczenie 1. Oznaczanie twardości przemijającej wody wodociągowej Oznaczenie twardości przemijającej wody polega na miareczkowaniu określonej ilości badanej wody roztworem kwasu solnego o
Bardziej szczegółowo(L, S) I. Zagadnienia. 1. Potencjały czynnościowe komórek serca. 2. Pomiar EKG i jego interpretacja. 3. Fonokardiografia.
(L, S) I. Zagadnienia 1. Potencjały czynnościowe komórek serca. 2. Pomiar EKG i jego interpretacja. 3. Fonokardiografia. II. Zadania 1. Badanie spoczynkowego EKG. 2. Komputerowa rejestracja krzywej EKG
Bardziej szczegółowoRównowaga kwasowo-zasadowa. Zakład Chemii Medycznej PUM
Równowaga kwasowozasadowa Zakład Chemii Medycznej PUM Teorie kwasów i zasad Teoria dysocjacji elektrolitycznej Arheniusa: podczas rozpuszczania w wodzie wodzie kwas: dysocjuje z odszczepieniem kationu
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska
ROZTWORY BUFOROWE Roztworami buforowymi nazywamy takie roztwory, w których stężenie jonów wodorowych nie ulega większym zmianom ani pod wpływem rozcieńczania wodą, ani pod wpływem dodatku nieznacznych
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 9
Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 OZNACZANIE CHLORKÓW METODĄ SPEKTROFOTOMETRYCZNĄ Z TIOCYJANIANEM RTĘCI(II)
Bardziej szczegółowoFizykochemiczne podstawy elektrochemicznych metod analizy
Fizykochemiczne podstawy elektrochemicznych metod analizy Robert Piech Elektroanalityczne metody analizy stanowią liczną grupę metod instrumentalnych, przydatnych szczególnie w analizie próbek ciekłych
Bardziej szczegółowoWYKAZ NAJWAŻNIEJSZYCH SYMBOLI
SPIS TREŚCI WYKAZ NAJWAŻNIEJSZYCH SYMBOLI...7 PRZEDMOWA...8 1. WSTĘP...9 2. MATEMATYCZNE OPRACOWANIE WYNIKÓW POMIARÓW...10 3. LEPKOŚĆ CIECZY...15 3.1. Pomiar lepkości...16 3.2. Lepkość względna...18 3.3.
Bardziej szczegółowoHANNA Instruments Polska
Cechy: ph Funkcja HANNA kontroli kalibracji CalCheck 5punktowa kalibracja + dodatkowy wzorzec klienta ISE Bezpośrednia kalibracja i pomiar Jonoselektywne metody przyrostu: Znany dodatek Znany substrat
Bardziej szczegółowoSporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości
Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zbadanie właściwości roztworów buforowych. Przygotujemy dwa roztwory buforowe: octanowy
Bardziej szczegółowoRÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW
RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELETROLITÓW Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. rystyna Moskwa, mgr Magdalena Bisztyga 1. Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które podczas rozpuszczania w wodzie (lub innych
Bardziej szczegółowoMiareczkowanie kulometryczne
KULOMETRIA Oznaczanie reduktorów metodą miareczkowania kulometrycznego amperostatycznego Dr Dorota Gugała-Fekner, Zakład Chemii Analitycznej i Analizy Instrumentalnej, Wydział Chemii UMCS w Lublinie Materiały
Bardziej szczegółowoWyznaczanie parametrów równania Tafela w katodowym wydzielaniu metali na elektrodzie platynowej
Ćwiczenie 2. Wyznaczanie parametrów równania Tafela w katodowym wydzielaniu metali na elektrodzie platynowej 1. Przygotowanie do wykonania ćwiczenia. 1.1. Włączyć zasilacz potencjostatu i nastawić go na
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA FIZYKI MORZA
PRACOWNIA FIZYKI MORZA INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 8 TEMAT: BADANIE PRZEWODNICTWA ELEKTRYCZNEGO WODY MORSKIEJ O RÓŻNYCH ZASOLENIACH Teoria Przewodnictwo elektryczne wody morskiej jest miarą stężenia i rodzaju
Bardziej szczegółowoElektrochemia - szereg elektrochemiczny metali. Zadania
Elektrochemia - szereg elektrochemiczny metali Zadania Czym jest szereg elektrochemiczny metali? Szereg elektrochemiczny metali jest to zestawienie metali według wzrastających potencjałów normalnych. Wartości
Bardziej szczegółowoELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA
UNIERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY BYDGOSZCZY YDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ INSTYTUT EKSPLOATACJI MASZYN I TRANSPORTU ZAKŁAD STEROANIA ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA ĆICZENIE: E3 BADANIE ŁAŚCIOŚCI
Bardziej szczegółowoOCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIARÓW PRZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOROTLENKU SODU METODĄ MIARECZKOWANIA KONDUKTOMETRYCZNEGO
OCENA CZYSTOŚCI WODY NA PODSTAWIE POMIAÓW PZEWODNICTWA. OZNACZANIE STĘŻENIA WODOOTLENKU SODU METODĄ MIAECZKOWANIA KONDUKTOMETYCZNEGO Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 13 Przewodnictwo roztworów elektrolitów. Konduktometria nanotechnologia II rok 1
WYKŁAD 13 Przewodnictwo roztworów elektrolitów. Konduktometria 2013-06-03 nanotechnologia II rok 1 Przewodnictwo elektrolitów Skąd wiadomo, że w roztworach wodnych elektrolitów istnieją jony? Eksperymenty
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedry Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 3 Oznaczanie chlorków metodą spektrofotometryczną z tiocyjanianem rtęci(ii)
Bardziej szczegółowoMODUŁ. Elektrochemia
MODUŁ Warsztaty badawczo-naukowe: Elektrochemia 1. Zakładane efekty kształcenia modułu Poznanie podstawowych pojęć z zakresu elektrochemii takich jak: przewodnictwo, półogniwo (elektroda), ogniwo, elektroliza,
Bardziej szczegółowoChemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II
Chemia Nowej Ery Wymagania programowe na poszczególne oceny dla klasy II Szczegółowe kryteria oceniania po pierwszym półroczu klasy II: III. Woda i roztwory wodne charakteryzuje rodzaje wód występujących
Bardziej szczegółowoNazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 35: Elektroliza
Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 35: Elektroliza Cel ćwiczenia: Wyznaczenie stałej Faradaya oraz równoważnika elektrochemicznego miedzi metodą elektrolizy. Literatura [1] Kąkol Z., Fizyka dla
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi Pehametru FE20 Mettler Toledo
Instrukcja obsługi Pehametru FE20 Mettler Toledo 1 5 Rozmieszczenie przycisków klawiatury: 1 , 2,4 < Setup> < Setup_> < Mode> < Mode_> 3 2 3 4 - włączenie nacisnąć / wyłączenie
Bardziej szczegółowoWalidacja metod analitycznych Raport z walidacji
Walidacja metod analitycznych Raport z walidacji Małgorzata Jakubowska Katedra Chemii Analitycznej WIMiC AGH Walidacja metod analitycznych (według ISO) to proces ustalania parametrów charakteryzujących
Bardziej szczegółowoELEKTROLIZA. Oznaczenie równoważnika elektrochemicznego miedzi oraz stałej Faradaya.
ELEKTROLIZA Cel ćwiczenia Oznaczenie równoważnika elektrocheicznego iedzi oraz stałej Faradaya. Zakres wyaganych wiadoości. Elektroliza i jej prawa.. Procesy elektrodowe. 3. Równoważniki cheiczne i elektrocheiczne.
Bardziej szczegółowoInstrukcja obsługi Pehametru Schott Lab 850
Instrukcja obsługi Pehametru Schott Lab 850 1 2 3 4 5 6 7 Rozmieszczenie przycisków klawiatury: 1 - włączenie/wyłączenie przyrządu - reset kalibracji 2,4 < > < > - przyciski zmian nastawy
Bardziej szczegółowoChemia - B udownictwo WS TiP
Chemia - B udownictwo WS TiP dysocjacja elektrolityczna, reakcje w roztworach wodnych, ph wykład nr 2b Teoria dys ocjacji jonowej Elektrolity i nieelektrolity Wpływ polarnej budowy cząsteczki wody na proces
Bardziej szczegółowo- w nawiasach kwadratowych stężenia molowe.
Cz. VII Dysocjacja jonowa, moc elektrolitów, prawo rozcieńczeń Ostwalda i ph roztworów. 1. Pojęcia i definicja. Dysocjacja elektroniczna (jonowa) to samorzutny rozpad substancji na jony w wodzie lub innych
Bardziej szczegółowo